Dư Thị Hoàn-Thơ
Đi lễ chùa
Năm người đàn bà cùng ngồi trên xe ngựa
Tay khư khư ôm đầy vật tế lễ
Người thứ nhất thở dài:
Tội nghiệp nhất người đàn bà không chồng
Người thứ hai chép miệng:
Vô phúc nhất người đàn bà không con!
Người thứ ba cười buông:
Bất hạnh nhất người đàn bà không khóc nổi trước mặt chồng.
Người thứ tư điềm đạm:
Tuyệt vọng nhất người đàn bà không cười được khi thấy con.
Người thứ năm:
Mô Phật !
Lão xà ích giật giây cương
Roi quất .
Tung bụi đường..
Tan vỡ
Mở ngăn kéo rồi anh bỏ ngỏ
Bút viết xong không đậy nắp bao giờ
Ôi anh yêu, lơ đãng đến là
Con nai rừng của em...
Tất cả rồi dễ qua đi, qua đi
Chúng mình sẽ thành vợ thành chồng
Nếu không có một lần...
Một lần như đêm nay
Sau phút giây
Êm đềm trên ghế đá
Anh không cài lại khuy áo ngực cho em
Chị ấy
Anh đến thăm em
Có gặp dáng chị ấy thẫn thờ đợi cửa
Anh ngắm nhìn em
Có thấy hình chị ấy ôm gối thở dài
Anh ca tụng em
Mà em ớn lạnh
Như giọt nước mắt chị ấy tuôn chảy
Anh ơi
Anh mãi mãi là mặt trời
Của người vợ đáng thương ấy
Lẽ ra trên thế gian này
Đừng nên có em.
Nhà cười
Tất cả đều biến dạng
Méo mó
Mọi người đều hóa hình
Quái gở - Người ta tung tiền vào đây
Cốt để phá lên cười
Cười khoái trá
Cười rũ rượi
Cười quên hết sự đời - Còn tôi
Tình nguyện vào đây
Để khóc
Không chỉ cho một mình tôi.
Chớ vội vàng hỡi con trai yêu
Viết cho con Thi Giang
Đôi má nũng nịu tuột khỏi bàn tay mẹ
Rổ táo chín, gói bánh dừa
Không còn giúp mẹ gọi con về
Ông hoàng tử, chàng kỵ sĩ trong thần thoại mẹ kể
Không giữ nổi đôi mắt đen trọn vẹn lung linh.
Con đòi sắm bộ disco thời trang
Con đòi mua đôi ghệt trắng
Sau giờ học chạy ra sàn nhảy
Hấp tấp cả trong bữa ăn
Đêm khuya ôm đàn bên hành lang
Với mẹ thành người xa lạ
Từ khi con gọi thầm tên cô thiếu nữ...
Nhưng con ơi
Mẹ lại thấy yên lòng
Trong con tình yêu thương đang tiếp nối
Như đôi chim xây tổ cây xà cừ ngoài ngõ
Tiếng ríu rít vang đầy khung cửa
Hạnh phúc các con - một tia sáng cuối đời mẹ
Mẹ chỉ lo rồi vụt tắt đi
Một mai con lại thành xa lạ
Với người đàn bà non nớt kia.
Thi sĩ
Nỗi đau nghe thật tình! Cái nỗi đau thi sỹ
nhịp tim chạm phải ngày đông cứng
trí não va vào đêm sạt lở
không gian chật chội quá
muốn chôn tất cả vào thơ
đường vào mộ địa gập ghềnh con chữ
cỗ xe tang câm lặng
chở ham muốn
hỷ, nộ, ai, lạc, ái, ố
lăn bánh nhọc nhằn...
Vi vu
Hà Nội
Mùa thu rồi nhỉ
Yểu điệu đài các mà làm gì
Chẳng hẹn vàng lá vẫn rơi
Thả mình đi em
Gương soi …
Màu tím của ngày hôm qua
Màu hồng ngày hôm kia
Và màu trắng trong ngày xưa nữa
Bội mùa hư không …
Khâu lại chiếc ba lô chưa kịp rũ bụi
- Ừ, em đi
Lại một hành trình không chú thích
Thân gái dặm trường
Mùa nào mà chẳng hư không
Ánh lửa
Hãy buông xuống
Đừng giơ bàn tay che ngọn đèn dầu
Đừng khám phá em
Bằng đôi mắt nấp sau bóng đen
Hỡi bàn tay nhân từ khôn khéo
Xin hãy buông xuống
Giữa chúng ta
Hãy để ánh lửa bập bùng sáng
Dù đang lúc đôi mắt anh
Phóng ra mũi tên tẩm thuốc
Nhằm rơi rụng trái tim em.
Cuồng nhân ca
Mặt trời chỉ để nô
giỡn tôi sinh ra trên đu
quay bốn mùa
mụ gió ru bằng sấm
sét bằng mưa
* * *
mảnh trăng kia lành như mụn
vá khâu hồn say tơi
tả mộng hành vào
đêm
* * *
còn vì
sao đăng quang làm
huyên náo dải ngân
hà đục ngầu tinh
thể mơ hồ khát khao
* * *
mệt nhoài đuổi
theo tôi vấp
ngã đốm lửa nhẩy
nhót cười trên bãi
tha ma.
Phiên chợ văn chương
Tôi gánh cả si mê ra chợ
dựng hy vọng quán lều
đem nồng nàn ra đong
đưa mặn mà ra đếm ...
*
Từ gà gáy đến xế chiều
lòng vắng chẳng buồn trông
tôi lại đem nồng nàn ra đong
lôi mặn mà ra đếm
bầy chút e dè lên bàn cân
bót bớt thêm thêm ...
*
chiếc kim cân dùng dằng mệt mỏi
có biết đâu
người bán là tôi
người mua cũng là ...
*
chợ chiều gió nổi.
thi sĩ
Tấn trò đời đến giờ thay vở
thời gian lấp ló vai diễn của mình
tôi ngồi vào hàng ghế không tựa
mắt ngây ngô qua lỗ thủng cánh gà
*
nhịp tim chạm phải ngày đông cứng
trí não va vào đêm sạt lở
không gian chật chội quá
muốn chôn tất cả vào thơ
*
đường vào mộ địa gập ghềnh con chữ
cỗ xe tang câm lặng
chở
ham muốn
hỷ, nộ, ai, lạc, ái , ố
lăn bánh nhọc nhằn ...
số phận
Đừng bắt tôi lên diễn đàn
Đừng buộc tôi ra sân khấu
Hãy để tôi ngồi yên trong góc tối
Như cái triện đen
giáng xuống
Tờ khai sinh của tôi
Thời cuộc sắp đặt tôi
Gần hết một đời rồi
Tôi đã quen chỗ ngồi
Góc tố
trước bình minh
Chúng mình
lũ áp tải
tâm hồn khổ sai
lùa trái tim vào hang đá
quất túi bụi lên làn da khát thèm
*
qua rồi
thời trẻ nhỏ
xếp cánh bèo thành rừng trên giấy trắng
*
giờ đây vật vờ giữa đảo hoang
chúng mình hò hét
trên trái đất phồn thịnh
để làm gì nhỉ
*
đêm cuối cùng của một kỷ nguyên
trời mưa không thành tiếng ...
Du nữ ngâm
Cha mẹ tôi bôn ba tứ xứ
bỏ cao nguyên Hoàng thổ (1)
gieo hạt giống vào đầu sóng ngọn gió
tôi sinh ra giấc ngủ không yên bình ...
*
tuổi thơ bắt đầu từ mùa lũ
miên man con chữ nhân, chi, sơ (2)
à ơi lời ru của mẹ
nặng như hồn người quá khứ
*
tôi lớn lên không yểu điểu thục nữ (3)
bài học Ngu Công (4) bén tiếng quê người
đêm mơ tám con hạc (5) qua biển
bao giờ trở thành Bát tiên (5)
*
theo mẹ lên rừng hái gió
theo cha xuống biển lùa trăng
chíêc hồ lô xứ sở
lênh đênh mưa nắng
*
thế rồi vó ngựa đường biên
thế rồi Hải - Tần phòng thủ
mẹ tôi khóc và cha tôi đưa đám
người Giao chỉ láng giềng
*
Hải phòng – người mẹ hiệp sĩ
lưu giữ nụ cười tha hương
mảnh vườn ươm khốn khổ
có hạt gạo và cơn bão đầu mùa
*
tôi là tang vật của dòng người trôi dạt đó
đêm lại nghe thấy Phục Hy (6) vạch quẻ
lần tìm cuốn gia phả bỏ quên
lá số tộc người còn sót lại
đến năm thanh bình.
(1) :Cao nguyên hai bờ sông Hoàng Hà, nơi khởi nguồn nền văn minh Trung Hoa.
(2) Ba chữ ầâu trong”Tam tự kinh” T-Q.
(3) Người con gái hiền dịu trong “Kinh thi” T-Q.
(4) Nhân vật kiên gan bền chí trong điển cố “Ngu công rời núi” của T-Q.
(5) Con hạc cõng tám vị tiên vượt biển trong truyền thuyết
dân gian “Bát tiên quá hải” của T-Q
(6) .Người vạch ra quẻ Dịch đầu tiên ở T-Q.
Chị đứng sau bức rèm
Nhìn pháo hoa đêm hội
Mắt sâu trầm luân tội
Đẫm đẫm lệ hoa bằng.
Chị lại đứng dưới hiên
Nhìn sao băng mùa hạ
Năm xưa lời từ tạ
Ứng nghiệm thế này sao?.
Chị còn đứng dưới mưa
Ngẫm nghĩ mãi không vừa
Pháo hồng vang ngày ấy
Run rẩy tới canh nào?.
Chị lại thấy tương lai
Xuyên qua thời gian lại
Con thơ ngoài quan tái
Chồng già nép giậu thưa.
Quo Vadis
Ở đâu có cây Bồ đề?
Ông tôi đặt tượng Thích ca
ngồi bên gốc Vạn tuế
Tán lá chìa ra như lọng che
Con kiến bò lên vành tai khắc khổ
Ông tôi bón xuống
giọt cầu siêu mỗi ngày
Đêm nằm mơ
Nói mớ :
- Chúng mày đi kiếm
cây Bồ đề cho tao!
Ở đâu có cây Bồ đề...
Quo Vadis
Where has the bo [*] tree gone?
My grandfather sets the Buddha next to the van tue
Its canopy spread like a mandarin’s parasol
An ant crawls over the ascetic ear
And my grandfather nourishes it with his daily requiem
At night in his dreams
He says:
- My grandchildren, help me find the bo tree
Where has the bo tree gone…
------------------------
[*] Bo tree: The banyan - the tree under which the Buddha received enlightenment
[**] Van tue means The Thousand-Year-Old tree
Ánh lửa
Hãy buông xuống
Đừng giơ bàn tay che ngọn đèn dầu
Đừng khám phá em
Bằng đôi mắt nấp sau bóng đen
Hỡi bàn tay nhân từ khôn khéo
Xin hãy buông xuống
Giữa chúng ta
Hãy để ánh lửa bập bùng sáng
Dù đang lúc đôi mắt anh
Phóng ra mũi tên tẩm thuốc
Nhằm rơi rụng trái tim em.
Light of the Flame
Drop your hand
Don’t cover the oil lamp
Don’t discover me
with eyes shaded in darkness
O shrewd, pious hands
Fall
Between us
Let the flame burn bright
Though at times your eyes
Shoot poisonous arrows
That bring down my heart
Bài mẫu giáo sáng thế
Giáo đường cách xa con đường bụi đỏ
Không tháp chuông
Không tượng chúa
Không cây thập tự
Cô giáo sĩ truyền đạo đang nhẩy múa
Đám tín đồ hài nhi theo nhịp bi bô
Lời đọc kinh loang như lá cỏ
Bay xa hơn tiếng chuông nhà thờ
Em có...
Em có đôi bàn tay...
Em có đôi bàn tay trắng tinh...
Cầu nguyện cho bàn tay đừng ám muội
Cầu nguyện cho bàn tay đừng lầm lỗi
Bắt đầu từ tuổi véo von...
Ađam không đi học
Evơ không đi học
Bàn tay không vâng lời
Bàn tay lọ lem vặt trái cấm
Loài người sinh ra...
Genesis as Pre-School
The cathedral lies far from the red dust path
No bell tower
No icons
No crucifix
A woman priest dances
The congregation of toddlers gurgle in rhythm
Their prayers ripple like wind through grass
Fly further than the chime of bells
I have…
I have two hands…
I have two pure white hands
This prayer is for the unsullied hands
This prayer is for the innocent hands
This prayer sings from the hearts of the young
Adam did not go to school
Eve did not go to school
They had disobedient hands
They had earthly hands
that plucked forbidden fruit
The human race was born
Nơi dĩ vãng
Mặt hồ đen
Không gian chìm xuống đáy
Gió dừng trên quả đồi
Tiếng dế gọi...
Trăng lên
Dường như thế
Và như thế
Thiếu phụ ngồi trong đêm
Cây tháp bên bờ hoang phế
Quả chuông
Đợi quá khứ về...
Land of the Past
The surface of the lake is black
Space plunges to its own depths
The wind dies on the hill
The cricket calls
The moon rises…
It seems so
And so it is
A woman sitting in the night
A tower on the shore
Abandoned and in ruins
The bell
Waiting for the past to return
---------------------
Bốn bài trên trích từ tập thơ song ngữ Luồng sáng ở kẽ chữ chân câu - The Light Between, thơ Dư Thị Hoàn, do Hồ Anh Thái & Wayne Karlin tuyển chọn và dịch. [chưa xuất bản]
Ơ này, thời gian
Sẽ đến lúc
Ta bận tâm về người
Như bận tâm
Khi cài cửa bấm khoá
Nhưng bây giờ thì chưa
Và rồi đến lúc
Người bận tâm về ta
Đứa con hoang
Người trót sinh nở
Nhưng bây giờ thì chưa
Không đâu, không đâu
Người đào huyệt mả
Chôn tiếng khóc của ta
Chôn tiếng cười của ta
Chôn hơi hướng của ta mà
Ta biết đấy
Người biết đấy
Nhưng bây giờ thì chưa.
Oh, Time
The time will come
When I’ll be anxious about you
The way I’m anxious
When I shut and lock the door
But not now
The time will come
When you’ll be anxious about me
The abandoned child
You bore by chance
But not now
Not now, not yet
You dig a grave
To bury my cries
To bury my laughter
To bury my fragrance
I know that
You know that
But not now
Trong bệnh viện tâm thần
Buổi sáng, bác sĩ lại khám bệnh
Buổi tối, ngủ bằng thuốc an thần
Mọi người đều rất yên tâm
Khi thấy tôi không còn khả năng đập phá
Đào tạo một bác sĩ
Có giản đơn đâu
Còn những vỉ thuốc hiệu nghiệm kia
Tính bằng ngoại tệ
Tôi bật cười – căn bệnh này tốn phí đến thế
Càng ái ngại cho những người chuyên cần
phục dịch vây quanh...
Tôi sẽ khỏi bệnh
Lại dịu dàng hát bên chiếc khung thêu ngày ấy
Không cần bác sĩ
Không cần những viên thuốc đắt tiền
Chỉ cần đôi bàn tay nào run rẩy mang đến
Một nhành hoa dại thôi!
In the Mental Hospital
Morning, examined again
Evening, antiseptic sleep
Everyone relaxes
I can no longer destroy anything
To train a doctor
Is rather hard
and all these useful pills
priced in foreign currency
I burst into laughter--how dear this sickness
My pity is for those slaving so hard around me
I will be cured
And croon gently by the embroidery frame
As in the past
Without need of doctors
Without need of pricey pills
Only trembling hands that pass me
A wild flower!
Thiền xứ
Vòm trời có một lỗ thủng
Thiền quang rơi xuống
Phật đài trên cao
Em quy y giữa toà tam bảo
Ngoài kia ai thỉnh chuông
Em
trong lòng gõ mõ
Nam mô
Nam mô
Tiếng côn trùng vẫy gọi
Nam mô
Nam mô
Từ lỗ thủng thiên đường.
Dhyana land
An opening in the canopy of the sky
The light of meditation falls through
She becomes a nun amidst the sanctuary
Outside someone strikes the bell
Inside her heart the wooden fish is beaten
Năm người đàn bà cùng ngồi trên xe ngựa
- Tội nghiệp nhất người đàn bà không chồng
- Vô phúc nhất người đàn bà không con
- Bất hạnh nhất người đàn bà không khóc nổi
- Tuyệt vọng nhất người đàn bà không cười được
Five women sit in the horse cart
Offerings clutched tightly in their hands
-The poorest is the husbandless woman
-The most ill-fated is the childless woman
The third snorts with laughter:
-The unhappiest is the woman unable to weep
-The most desperate is the woman
who can’t smile when she sees her child
The ancient cart driver yanks the reins
Con thiêu thân lao thẳng vào trang viết
Tìm luồng sáng ở kẽ chữ chân câu?
Phu khuân chữ cứ băn khoăn đoạn kêt
Không kết nổi vì nỗi băn khoăn
The may-fly zooms to the writing paper
Searching out the light between words
The one bearing those words puzzles out
That is kept from him by his puzzling
His finger press down on the paper
from the custom of those fingers
Tiểu sử:
Tên thật: Vương Oanh Nhi
Sinh năm: 1947
Nơi sinh: Hải Phòng
Bút danh: Dư Thị Hoàn, Nữ Lang Trung
Thể loại: Thơ
Các tác phẩm:
Suối nhỏ (thơ 1988)
Bài mẫu giáo sáng thế (1993)