Thanh Chung-Truyện ngắn

DỤ YẾN

Mấy năm trước, lão rất hay đi các tỉnh giảng bài. Có tháng chỉ được ngủ ở nhà vài tối, nằm duỗi thẳng căng chân tay trên chiếc đệm mút NASA lão cầu kỳ nhờ vợ chồng người bạn đi sứ mua gửi hàng công-tơ-nơ từ Mỹ. Thằng cháu đích tôn mỗi lần đến thăm ông đều đòi đặt ly nước trên giường rồi nhảy tưng tưng giống như quảng cáo trên tivi. Con trai lão nửa đùa nửa thật, đệm Mỹ nằm một mình cũng phí. Con gái lão hai ba tuần một lần đến dọn nhà giúp bố, lần nào cũng giục: “ông kiếm bà trẻ về đi cho chúng con yên tâm”. Người chứ có phải tủ lạnh hay tivi đâu mà cứ ra cả dãy cửa hàng Điện tử Điện lạnh ở đường Hai Bà Trưng chỉ chỏ, xăm soi rồi bê về.

***

Trong trường, lão được xếp vào hàng ngũ “những người sót lại của rừng cười”. Bố lão thuở nhỏ được gửi đến nhà cụ Đồ trong làng học chữ. Trò bị bắt phạt quỳ trên gai mít hoặc bị thầy quật thước lim vào tay mỗi lúc viết sai là chuyện bình thường. Cách mạng thành công, ông cụ thành thầy giáo quốc ngữ đầu tiên của cả xã. Lão lớn lên cùng với chiếc roi mây dắt trên mái nhà. Tốt nghiệp đại học thủ khoa, lão được giữ lại trường làm giảng viên. Hồi ấy “cơm chấm cơm” là phổ biến. Sau vài năm đi nghiên cứu sinh ở Nga và một vài chuyến bồi dưỡng nghiệp vụ ở Anh, Úc…, lão trở thành một trong số ít giáo sư có bằng tiến sĩ “xịn” và nói tiếng nước ngoài không sợ to tay. Không chỉ học trò mà ngay cả đồng nghiệp cũng gọi lão là “Dũng sĩ diệt sinh viên”. Năm nào tỷ lệ thi lại môn của lão cũng đứng nhất nhì toàn khoa. Sinh viên lên trước hè thi trả nợ đông như đi hội.

Góc cạnh, xù xì nhưng thơ tình của lão lại rất mượt mà, lấy được không ít nước mắt của nữ sinh các khóa. Vợ lão cũng do “ngộ độc thơ” mà lên xe hoa ngay sau khi bảo vệ xong tốt nghiệp. Ngày cưới, đám bạn bè cô nhấm nháy: “chúng em cử Tuyết thay mặt cả lớp đến ‘trả thù’ thầy”. Tiếc là thời gian Tuyết thực hiện nhiệm vụ được giao không bao lâu. Ba cha con lão tự xoay sở từ khi đứa con gái đang dở dang lớp bốn.

***

Cô lớp trưởng K24 là giám đốc một công ty tương đối lớn của tỉnh. Nghe đâu cũng trong cơ cấu nay mai nên phải cố lấy cho xong cái bằng thạc sĩ. Thời buổi thước đo con người bằng học hàm học vị, ai cũng đua chen, chạy vạy cho được một vài chứng chỉ hay thẻ hội viên này nọ để giải quyết khâu "oai". Chèo kéo, động viên mãi, lớp trưởng mới mời được thầy đến thăm cơ ngơi nuôi yến của cô. “Trong lớp có mấy em "trăm năm cô đơn". Thầy nên đến xem em “dụ yến” để lấy kinh nghiệm thực tế. Cái ‘tổ’ bốn lầu của thầy ở giữa thủ đô bỏ không thật phí”. Thuật ngữ “dụ yến” của cô đã “dụ” được lão bước lên xe.

“Trang trại” của cô học viên – giám đốc nằm ở ngoại ô thị xã mới được nâng cấp lên thành phố từ đầu năm. Chỗ nào cũng cát, đá, xi măng như công trường xây dựng. Buổi tối, ngồi uống cà phê trước hiên nhà có thể nghe được tiếng ầm ì của sóng biển. “Phải chọn nơi ít nhà cao tầng, không khí thoáng đãng, độ ẩm cao, không có còi và khói xe mới dụ được yến về”. Ngày xưa chỉ vua chúa mới được thưởng thức món yến sào. Nay bỏ ra vài triệu là mua được một lạng. Tự tay chủ nhà chế biến chiêu đãi thầy món yến hồng chưng cách thủy. “Khi chim yến già, nước dãi của chúng có lẫn cả vài giọt huyết. Nhiều con làm tổ xong thì chết. Nhưng yến hồng lại bán được giá rất cao”. Cô học viên vừa giục thầy ăn vừa giải thích. Lão lẩm nhẩm trong đầu: “có vẻ như tiếng chim hót trong bụi mận gai”.

“Nhà” yến được xây bán kiên cố lùi sâu vào phía trong. “Em phải thuê chuyên gia ở tận Phú Yên về thiết kế, giám sát thi công và dụ yến”. Hồ nước nhân tạo, cây leucanea, máy phun độ ẩm, đường nước chạy trong tường, kích cỡ cửa vào, ra, hướng gió, lỗ thông hơi, thanh làm tổ…, lão ù cả tai và thấy mình chẳng khác anh vịt cồ nghe sấm. Tổ yến là lộc của giời. Lộc đến nhà đã khó. Giữ được lộc càng khó hơn. Cô bật cho lão nghe đĩa CD gốc có các loại âm thanh gọi chim. “Em yêu anh, anh yêu em, tổ của tụi mình rất tuyệt…” Cô “phiên dịch” thành tiếng người như vậy. Những con chim yến bay ngang qua mỗi buổi sáng đi kiếm ăn hay buổi tối quay về tìm chỗ ngủ qua đêm, nghe dụ dẫn mà chui vào làm tổ. Hai ba tháng một lần phải phun hóa chất khử mùi bầy đàn lên trần nhà. Tránh không được để hóa chất vương vào thanh làm tổ. Bắn chất dẫn dụ cũng phải chọn ngày đẹp trời, gió nhẹ, nương theo hướng bay của đàn yến. “Mấy tập thơ của thầy còn “dẫn dụ” hơn cả chục đĩa CD gù gù rúc rúc trong nhà em”. Cô sinh viên kết thúc bài giảng về kỹ thuật nuôi yến bằng một câu có rất nhiều hàm ý.

***

Lão thường thức rất khuya để đọc và viết. Blog "Tiếng ưu tư" của lão chỉ chuyên đăng tải thơ và những bài bình thơ. Bạn bè bình thơ lão. Lão bình thơ của những thi nhân có tiếng trên văn đàn. Lão tự cho mình là kẻ “cày bừa trên cánh đồng chữ nghĩa”, không ngừng sáng tạo và khắt khe tới từng âm tiết trong thơ. Thơ của lão càng ngày càng mang tính hàn lâm. Giới chuyên môn gọi đó là sản phẩm chất lượng cao của người sáng tác “ba trong một”: Nhà giáo – nhà khoa học và nhà thơ. “Thợ đọc nửa mùa” ghé qua, thay vì viết những lời nhận xét khen chê thì loanh quanh comment về thời tiết, bão giá, video clip nữ sinh đánh nhau… Các thi nhân lại không tiếc những mỹ từ như “minh triết”, "đắc địa", “bản sắc”, “lương tâm”… làm điểm nhấn cho những lời bình của mình. Chất “dẫn dụ” của lão lan tỏa mỗi ngày trên không gian blogs. Chim yến bay ngang qua đã bắt đầu lỗi một nhịp đập cánh.

Vào đúng thời kỳ chim yến trở về sau mùa di trú, lão quyết định thả lên trời những đám “mây ngũ sắc” trong tập thơ mới xuất bản cùng tên làm chất “dẫn dụ độc chiêu”. Các nàng yến đua nhau lanh canh gõ phím. Hàng loạt bài tiểu luận phê bình, ca ngợi “mây ngũ sắc” được đăng tải trên các website văn học làm nức lòng bạn đọc gần xa. Thơ của lão bán chạy veo veo trong các nhà sách. Lão bắt đầu chú tâm đến CD “gọi Yến”. Những cuộc điện thoại dài đến mức kiệt pin, nóng máy hay những giờ chat online đầy ắp thơ và kỹ thuật làm thơ. Ngày hai bốn tiếng trở nên quá ngắn, không đủ để lão “à ơi” vỗ về các nàng yến đang “xoải cánh bơ vơ”. Lão hay đùa, biệt thự của lão có thể dụ được bốn nàng cùng về làm tổ và ước sau một đêm ngủ dậy, lão trở thành công dân của xứ sở đạo Hồi.

“Online” mãi rồi cũng đến ngày “ọp ẹp”, hẹn nhau cà phê cà pháo. Lão di chuyển từ Bắc vào Nam, từ Nam ra Bắc, “gù gù rúc rúc” với hầu hết các nàng yến đã từng vương lại dấu chân trong “Tiếng ưu tư”. Gia tài của lão có tới mấy giải văn chương, nhiều tập thơ đã xuất bản, nhưng CD “gọi yến” lại chỉ có nhõn một bản. Duy nhất một kịch bản áp dụng mọi đối tượng diễn viên và sàn diễn. Sau những nghi thức xã giao “chào anh, chào em”, lão bắt đầu bật nút “start”. (Đám yến già gọi chiêu thức đó là “cướp micro”). Mở đầu bao giờ cũng là những bài thơ lão mới đưa lên (văn mình vợ người), tiếp theo là những công trình khoa học nghiên cứu về kỹ thuật làm thơ và cách thẩm thấu thơ (cũng là của lão). Khi nhà hàng bê lên phục vụ món ăn tráng miệng, lão chuyển sang những bài viết bạn bè ca ngợi thơ (vẫn là của mình).

Lão đi lắm, gặp nhiều thành ra chẳng nhớ hết trong các chuyến offline, mình từng đã gặp ai, nói gì. Có những nàng yến phải ngồi chịu trận nghe lão tua băng đến lần ba, lần bốn. Gặp phải nàng “ghê gớm” lão bị nhắc vở: “ơ anh quên đoạn nói về bài thơ ‘đối thoại với chiếc gương soi’…” “Ờ ờ, thôi quên thì bỏ qua”. Điều quan trọng là lão không cảm thấy bị “quê”, cũng không thấy việc đó làm giảm bớt chất “loãng moạng” của buổi gặp gỡ. Lão thích “gù gù rúc rúc” với đám yến già, thông minh, chảnh chọe. Chỉ các nàng mới cảm nhận được những ẩn ý sâu xa mà lão phải vắt kiệt sức mình hàng đêm để đưa vào tác phẩm. Nhưng khi gặp các em yến mới ra ràng, non nớt, lão cũng thấy nhưng sợi tơ lòng rung lên bần bật. Lại cà phê, thơ, lý luận thơ và bình thơ. “Chỉ những bạn đọc trẻ như em mới đem đến hơi thở mới, cách nhìn mới vào những bài thơ anh viết. Một số độc giả lớn tuổi thường không thoát ra khỏi cách tư duy xưa cũ, lối mòn…” Lão không ngờ lời phát biểu rất “cầu thị” này cũa lão lại trở thành món hàng bày bán giữ chợ dưa của các nàng chim yến. Sau đó lão còn phải gửi đến nhiều biểu tượng mặt cười hối lỗi với dòng chữ “hị hị, nho xanh” tới các nàng yến vừa cũ vừa đành hanh.

***

Nhân dịp Giáng sinh, cô học viên lớp trưởng năm xưa gửi ra biếu lão một lạng yến với lá thiệp chúc mừng: “Em đã đọc rất kỹ tập thơ “Mây ngũ sắc” của thầy. Đấy chính là một tổ yến huyết”. Chẳng lẽ lão đã trở thành con chim lao ngực vào bụi mận gai để cất lên lời ca hay nhất? Biệt thự bốn lầu của lão vẫn chưa có nàng yến nào bay vào làm tổ. Thế mà chất “dẫn dụ” đã loãng ra, bay xa.

NY, Dec 23/2010

BỘI THU

Cuối năm, công ty tổ chức hội nghị tổng kết. Cán bộ hưu trí được mời đi hết. “Năm vừa qua, đất nước gặp nhiều khó khăn. Khủng hoảng kinh tế toàn cầu cũng ảnh hưởng đến một số hợp đồng có vốn nước ngoài” - Tổng giám đốc nói – “để tiết kiệm, hôm nay chúng ta sẽ không liên hoan như mọi năm mà chi tiền ăn trưa cho tất cả đại biểu có mặt”.

Sếp vừa dứt lời, vợ sếp nhanh nhẹn bước lên bục mi-cro:

- Năm nay gia đình chúng tôi có hai tin vui: vừa có con rể mới, vừa có thằng cu cháu ngoại hiện đang nằm trong bụng mẹ. Đúng ra hai bên gia đình đã thu xếp cho các cháu đã về sống với nhau từ mấy tháng nay. Phần vì các cháu bận học hành thi cử, phần thì cuối năm công ty bận hoàn thành kế hoạch nước rút nên hôm nay mới có dịp cho các cháu ra mắt họ hàng đôi bên và bạn bè. Chúng tôi mời toàn thể anh chị em trong công ty trưa nay dự bữa cơm báo hỷ với gia đình và hai cháu.

Đợi cho tiếng vỗ tay, lời chúc mừng của cả công ty lắng xuống, vợ sếp vui vẻ nói tiếp:

- Tôi xin nhắc lại, chỉ là bữa cơm thân mật chứ không phải tiệc cưới. Theo đúng tinh thần "triệt để tiết kiệm" của chính phủ.

*

* *

Còn gần một giờ nữa mới đến giờ mời cơm. Mọi người tản về các phòng ban bàn bạc, chuyện trò.

- Sếp đã mời thế thì nên đi quà mừng tập thể hay từng cá nhân nhỉ? Một người hỏi

- Chắc là cả phòng vẫn nên trích quỹ để có một phong bì chung. Còn cá nhân thì tuỳ tâm. Trưởng phòng gợi ý.

- Thế là cái phong bì ăn trưa của tôi hôm nay đã có địa chỉ người nhận. Một người khác bàn.

*

* *

Sếp tổng có hai đứa con. Thằng lớn mải chơi, học hành chểnh mảng. Mấy năm trước sếp phải tận dụng mọi mối quan hệ mới lo được cho nó cái bằng đại học dân lập. Ra trường, sếp "ấn" ngay nó về Phòng Kế Hoạch của Công Ty để cho cậu đệ tử trưởng phòng kèm cặp. Năm ngoái, cũng vào dịp cuối năm, nó đưa về nhà một con bé bán bia hơi, giới thiệu là người yêu và đòi tổ chức cưới. Sếp bà lại phải một phen vất vả chạy vạy để cho con bé vào làm hợp đồng ở một trường Mầm non của quận. Con dâu của Tổng giám đốc chẳng thể nào là đứa bán bia ngoài vỉa hè.

Rồi tiệc cưới cũng được tổ chức rất "hoành tráng". Xe mui trần đón dâu chạy khắp phố. Khách sạn 5 sao. Tuần trăng mật ở Bangkok. Cháu đích tôn của dòng họ, không làm đàng hoàng không được. Sếp thanh minh với mọi người như vậy.

*

* *

Con bé thứ hai học hành chỉn chu hơn thằng anh. Suốt 12 năm phổ thông, năm nào cũng đạt danh hiệu học sinh giỏi mà không cần có sự can thiệp của bố mẹ. Nó theo nghề của bố, thi vào trường Giao thông. Thi đại học năm đầu tiên đỗ ngay.

Bà chị gái của sếp không lấy chồng, làm nghề dạy học, có căn hộ hai phòng ngủ ở ngay khu Giảng Võ. Sếp mang con gái lên gửi và dặn dò phải bảo ban, trông nom cháu cẩn thận. Bà chị sợ em trai một thì ngại em dâu mười nên quản lý con bé rất chặt. Chỉ thiếu nước học theo phim Liên Xô ngày xưa: lấy kim băng cài váy của cả hai cô cháu vào với nhau; hay khoét phòng đặt tay lên bụng cháu gái khi ngủ như trong chuyện cổ tích Việt Nam. Ngoài giờ học chính khoá ở trường, con bé còn theo học ngoại ngữ ở các Trung tâm có "yếu tố nước ngoài" mà học phí cũng lên tới cả trăm đô la một tháng. Muộn nhất thì cũng 9 giờ tối nó cũng về tới nhà. Ăn uống dọn dẹp xong là ngồi luôn vào bàn học. Chưa một lần nào nó xin phép bà đi chơi qua đêm với bạn bè, kể cả có lần cả lớp nó tổ chức đi chơi ở Hồ Đại Lải.

*

* *

Bà phát hiện ra con bé có thai khi thấy cái bụng nó đã lùm lùm dưới cái áo khoác mỏng mùa đông. Hỏi ra mới biết con bé đã mất kinh được 5 tháng. Nó hồn nhiên nói, cháu cứ nghĩ chỉ chậm kinh bình thường. Nhưng bây giờ thì chắc là cô nói đúng. Tá hoả, bà gọi điện ngay cho cậu em trai. Hai vợ chồng sếp đi xe công ty lên ngay trong ngày rồi cho cậu lái xe về. Hẹn khi nào xong việc sẽ gọi điện lên đón.

"Thằng trời đánh" - theo cách gọi của sếp bà - té ra là một thằng rất có "bản lĩnh". Bà hỏi nó định tính thế nào thì cả hai đứa đều thản nhiên: "Còn gần 4 tháng nữa Thuý mới sinh, chắc lúc ấy con đã kiếm được việc làm ở một nơi nào đó. Thuý sẽ đi cùng con".

Ông đã gửi gắm được con bé vào một công ty bên B của ông ở Hà Nội. Chắc bây giờ phải lo nốt cho cái thằng "trên răng - dưới cần tăng dân số" này. Cứ để mày đi xây cầu ở vùng sâu vùng xa thì mấy năm sau quay lại, chắc một nửa tá trẻ con cởi truồng tắm sông phải gọi mày bằng bố. Bằng tuổi mày ngày xưa tao cũng vác mia chạy lông nhông, còn lạ gì.

*

* *

Bữa cơm báo hỷ được tổ chức ở nhà hàng bình dân ngay cạnh công ty. Đúng như sếp bà đã nói, triệt để tiết kiệm. Không đón dâu, không sân khấu, không MC. Không có cả chiếc hộp giấy hình trái tim để khách đến thả phong bì mừng như các đám cưới hiện nay. Sếp bà mặc bộ váy đầm công sở gọn gàng lịch sự, niềm nở đón khách từ ngoài cổng. "Cô dâu" mặc chiếc váy trang nhã, phủ hờ một tấm khăn nhung thêu hoa che toàn bộ phía trước. Không có màn cô dâu chú rể đi từng bàn cám ơn. Phong bì mừng được "tế nhị" dúi vào tay sếp bà. Nhận của ai bà cũng trách: "cô/chú bày vẽ quá. Có phải đám cưới đâu mà quà mừng". Nói rồi, bà kín đáo chuyển chúng cho bà chị chồng để đi tiếp. Số phong bì phát ra ở hội nghị tổng kết đã hội ngộ gần đủ 100% trong chiếc túi du lịch đặt dưới chân bà chị.

*

* *

Sau khi tiễn người khách cuối cùng ra cửa, bà quay lại tìm gặp cô lễ tân để thanh toán. Cậu kế toán trưởng công ty đón bà với nụ cười nửa như báo công, nửa như phân trần: "Em đã làm xong hết rồi chị ạ. Để quyết toán vào Hội nghị tổng kết cuối năm của Công ty. Gọi là chút quà mừng cho hai cháu".

ÔNG TỪ

Khi tôi gia đình tôi chuyển đến xóm này thì ông đã vạ vật ở đây được mấy năm rồi. Ban ngày lang thang xin ăn, tối ông về ngủ dưới mái hiên nhô ra của hội trường thuộc một bếp ăn tập thể từ thời bao cấp. Chỗ ông nằm, ban ngày là hàng quà vặt của mấy người từ nơi khác đến ngồi. Đồ nghề của họ rất gọn nhẹ. Thoáng thấy bóng công an từ xa, họ chỉ việc cắp vào nách, chạy sâu vào trong ngõ. Người ăn hàng cũng loanh quanh trong xóm. Họ thản nhiên bê bát đứng dậy, vừa ăn vừa chờ công an đi xa. Chị Phúc bán bánh mỳ, giày giò; cô Thảo bán trứng vịt lộn và bà Hà bán thịt lợn quay. Trong số mấy người đó, ông thích nói chuyện với chị Phúc nhất. Những lúc lang thang, gặp vật dụng ở các bãi rác ven đường còn dùng được, ông hay nhặt về đưa cho chị. Ngày mưa gió, biết ông chẳng xin được gì, chị Phúc thường dúi cho ông, lúc thì ổ bánh mỳ, khi thì cặp giày giò. Ông cũng biết ý ngồi dúm dó vào một góc, không làm phiền đến ân nhân của mình.

Theo lời kể của chị Phúc, lúc trẻ, ông cũng từng có "một thời oanh liệt". Quê ông ở một huyện ngoại thành, cách thành phố chưa đầy 20 km. Cả làng hồi ấy chỉ có một mình ông đi "thoát ly". Con cái ông nhờ vậy cũng được "vênh vang" với chúng bạn. Chiều thứ bảy, ông về thăm nhà mang theo nào là mỳ sợi, bánh quy, kẹo hải châu... những thứ chỉ có dân thành phố mới được thưởng thức. Mấy đứa con ông cũng là những đứa đầu tiên ngồi ngoáy mông đạp xe xung quanh làng trước con mắt ngưỡng mộ của đám bạn cùng lứa.

Thế rồi ông “bập vào” cô bán hàng căng tin của Cảng. Lúc đầu, ông còn thỉnh thoảng tranh thủ ghé qua nhà, dúi cho vợ ít tiền rồi quay quả trở lại thành phố với cô. Về sau, ông không về nữa vì cô không muốn chia sẻ tiền bạc với “mụ già”. Không còn mỳ sợi, kẹo Hải châu, vợ ông vẫn gắng cho các con đến trường. Lên cấp ba, thiếu ăn, lại a dua theo chúng bạn mải chơi, cả ba đứa đều lần lượt bỏ học. Đứa lớn theo bạn vào phố làm phu hồ. Đứa thứ hai về Hải Dương đóng gạch thuê. Cô con gái út lấy chồng sớm, thỉnh thoảng chạy qua chạy lại chăm mẹ. Có lúc vô tình bắt gặp thằng con lam lũ trong đám phu hồ, ông phải ngoảnh mặt đi, tránh cái nhìn trách móc của nó.

Sau khi nhà nước xóa bỏ bao cấp, ông thuộc diện giảm biên ngay đợt đầu. Cô vợ trẻ bán căng tin nhạy bén hơn với tình hình mới, bỏ việc ra chạy chợ rồi theo chúng bạn đi buôn hàng ở biên giới Trung quốc. Vô công rồi nghề, không có tiền, ông trở thành cái gai trong con mắt cô. Một lần, hai vợ chồng cãi nhau, cô ta ấn quần áo, vật dụng của ông vào cái túi du lịch rồi quẳng ra ngoài sân.

Tay trắng trở về quê, người vợ cũ nhìn ông không buồn ngẩng mặt lên chào. Ba đứa con nghe tin ông về cùng rủ nhau về nhà một lúc. Chúng không tiếc lời rỉa rói, kết tội ông. Ở quê được một tuần, không chịu nổi sự ghẻ lạnh của vợ con và cái nhìn giễu cợt của xóm giềng, ông lại quay về thành phố. Mấy năm đầu còn khỏe, ông mua một bộ đồ nghề sửa xe đạp, túc tắc sống qua ngày. Một lần ông bị cảm lạnh đột ngột. May được đưa vào bệnh viện cấp cứu kịp thời. Mấy tháng nằm viện đã ngốn hết cả tiền bạc và sinh lực của ông. Khi xuất viện, ông không còn đủ sức nhảy lên chiếc bơm để bơm xe cho khách nữa. Bước đường cùng, ông phải đi xin ăn và tá túc ở đây.

Năm ấy trời rét đậm. Ông nằm co ro suốt ngày, không còn dậy nổi đi xin ăn. Ban ngày, ông lê ra đầu đường nằm để khỏi ảnh hưởng đến chỗ bán hàng của mọi người. Chị Phúc đã mang đến cho ông thêm một chiếc chăn nữa, nhưng tiếng rên của ông khiến cho người qua đường cũng phải dừng lại ái ngại. Nghe đâu chị Phúc đã đi cùng với cán bộ của phường về tận nhà ông, thuyết phục vợ và các con đón ông về chăm sóc. Bà vợ cũng đã nguôi ngoai và tha thứ cho ông, nhưng cả ba đứa con đều kiên quyết không nhận bố. Bà già rồi, sống phụ thuộc vào chúng. Nếu chúng nó không đi đón ông về thì bà cũng chẳng có cách nào...

Rồi ông cũng qua được mùa đông năm ấy. Sau này, ông chỉ quanh quẩn xin ăn quanh xóm. Nhà ai có thức ăn thừa đều bảo con cái mang ra cho ông Từ. Được hai năm thì ông ốm nặng. Biết mình không đi lại được nữa, ông lê ra đầu ngã tư, nằm ở dưới ô văng cửa sổ tầng trệt của tòa nhà ngân hàng. Ông nằm lên cả phân và nước tiểu của mình. Chị Phúc thỉnh thoảng vẫn chạy ra chỗ ông nằm, mang cho ông ca nước chè hoặc cặp giày giò. Ông ước ao được về chết ở làng để khỏi mang tiếng chết đường, chết chợ. Chị Phúc lại nghỉ bán hàng, một lần nữa đi về quê tìm gặp các con ông. Người con cả vẫn khăng khăng không tha thứ cho bố, nhưng hai đứa sau không còn gay gắt như trước. Vợ ông kiên quyết nếu cả mấy đứa không đồng ý đón bố về, bà sẽ đập đầu chết trước mặt chúng. Phường tổ chức một chuyến xe đưa ông về nhà. Hàng xóm và mấy người bán hàng, mỗi người góp một ít tiền đưa chị Phúc mang về giúp vợ con ông chăm sóc và lo hậu sự cho ông. Về nhà được hai ngày thì ông đi.

CHA MƯỢN

Hà Mít sinh ra đã không có cha.

Học xong Trung cấp kế toán, mẹ Mít được nhận vào công ty khi mới được tách ra từ một phòng ban của Sở. Tuy không thuộc diện “sắc nước hương trời”, nhưng cô sinh viên mới ra trường lúc đó cũng có nhiều người tình nguyện đón đưa. Chẳng hiểu sao, yêu nhau là thế, nhưng đến khi bàn chuyện cưới xin thì một bên lại ngãng ra. Đi xem bói, người ta bảo cô có người âm theo.

Thấm thoắt, mẹ Mít đã bị liệt vào hàng “gái già” trong cơ quan. Rồi bỗng rộ lên chuyện mẹ Mít "không chồng mà chửa". Lúc đầu mọi người còn thì thầm, bàn tán, bán tín, bán nghi. Đến tháng thứ sáu, thứ bảy, mẹ Mít mặc áo bà bầu, đi đứng nói chuyện thản nhiên thì tiếng ì xèo cũng hết. Chị em phụ nữ bắt đầu bàn chuyện mua bán, sắm sửa cho đứa trẻ sắp chào đời. Ai cũng cầu mong Mít sẽ là con trai để cho "bố" của Mít được thoả lòng ước ao "có thằng chống gậy".

"Bố" của Mít là người trong công ty. "Bố" đã có gia đình và 3 cô con gái. Các chị đều xinh xắn, ngoan ngoãn và học giỏi. Việc có Mít chắc cũng được mẹ của mấy chị "bật đèn xanh". Vì thế suốt 9 tháng mang thai, mẹ Mít không hề gặp bất kỳ rắc rối nào từ gia đình của "bố". Ngày mẹ đến bệnh viện sinh ra Mít, chỉ có các cô các bác trong công ty đưa đi. Người "mát tay" nhất được cử đến bệnh viện đón tay, đưa Mít về nhà cho dễ nuôi. Lúc Mít được ba tháng thì "bố" Mít chuyển sang công ty khác. Mít lớn lên trong tình thương yêu của gia đình bên ngoại và các cô, các bác trong công ty. Mẹ Mít mừng vì từ nay căn phòng nhỏ đã có mẹ, có con, không còn hiu quạnh như trước nữa.

Lũ trẻ trong khu tập thể đối xử với nhau thường "rõ ràng sòng phẳng" hơn người lớn. Sinh nhật của một đứa là cả bọn háo hức quà tặng, quần áo đẹp từ trước đó cả tuần. Mấy bà mẹ cũng chạy sang hỏi thăm, mỗi người một tay, kê bàn, dọn dẹp để cho bọn trẻ có một ngày vui thật trọn vẹn.

Năm Mít lên 7 tuổi, bọn trẻ bắt đầu bàn tán về chuyện Mít không có bố. Mít về hỏi mẹ: "Bố con đâu?". Mẹ nói bố Mít đi làm ở tỉnh xa. Bọn trẻ con lại nói: "Đi làm ở đâu thì ngày sinh nhật con cũng phải về. Năm nay sinh nhật Mít mà không có bố về tổ chức thì đúng là Mít không có bố". Người lớn nghe trẻ con cãi nhau, muốn gạt đi mà không được. Trẻ con có những lý lẽ riêng của chúng.

Sinh nhật 7 tuổi của Mít được tổ chức rất to. Bố Mít kê bàn ghế ra sân cơ quan. Lại còn mang cả ti-vi, dàn karaoke có băng nhạc của thiếu nhi cho bọn trẻ cùng hát. Bánh kẹo toàn loại ngon, mua ở siêu thị tận Hà Nội. Mít ôm vai, bá cổ chụp ảnh với bố và đưa bố đi khắp xóm khoe với bạn bè.

Hơn chín giờ, tiệc sinh nhật xong, các bạn của Mít đứa nào cũng được bố Mít gói cho một phần quà mang về. Bọn chúng bảo nhau "Bố Mít tốt thật". Mít lên giường đi ngủ, tay vẫn còn ôm chặt con gấu bông khổng lồ - món quà sinh nhật của bố. Đợi Mít ngủ say, bố Mít mới đi ra khách sạn cạnh nhà ga ngủ để sáng mai còn kịp chuyến tàu đầu tiên về Hà Nội. Bạn của mẹ Mít đã cho "mượn" chồng mình, đóng vai bố Mít một ngày để cho Mít khỏi tủi hổ với bạn bè.

Bây giờ Mít đã là cô gái 19 tuổi. Tôi chắc chắn cô bé đã biết cha của mình là ai và sẽ yêu thương hiếu thảo với mẹ mình.

LÁ NGHIÊNG

- Liệu còn có lần sau nữa không mình?

- Thôi, giời cho đến đâu biết đến đó anh ạ.

Hai ngày liền, hai người không rời nhau nửa bước. Bà vào bếp nấu ăn, ông giành phần nhặt rau. Bà dọn cơm, ông lấy chén bát, đập tỏi, thái ớt làm nước mắm. Thỉnh thoảng ông lại bảo:

- Này, thích lắm cơ. Chúng mình như vợ chồng ấy nhỉ.

*

**

Ông chẳng thể ngờ gần cuối đời mình lại có được một chuyến đi xa đến thế. Càng bất ngờ hơn khi thằng bạn nối khố thuở hàn vi đã đến tận nơi xin phép đưa ông về chơi ở nhà mình hai ngày: “Mấy chục năm chúng tôi mới có dịp gặp nhau, xin các anh thông cảm. Tôi sẽ trả ông Hoàng về đúng kế hoạch”. Xe nổ máy, Tuấn bảo:

- Mày có hai ngày tự do với “nàng”. Sáng thứ hai tao sẽ đến sớm đưa mày về khách sạn.

*

**

- Ngày tiễn mình ra sân bay, tôi tưởng đấy là lần cuối rồi. Ông gối đầu lên đùi bà thủ thỉ.

- Em cũng chẳng ngờ có ngày anh lại sang tận nơi đây thăm em. Bà lấy ngón tay trỏ chấm chấm vào vệt nước mắt đang lăn dài trên gò má đã bắt đầu nhăn nheo của ông.

- Giời thương đấy mình ạ. Ngần ấy năm giời, tôi chỉ ước được ôm lấy mình một lần. Được cùng nghiêng về bên trái với nhau như ngày xưa mình viết …

*

**

Ngày ấy cũng đã hơn ba chục năm. Bà yêu ông – tình yêu đơn phương của cô học trò đối với thầy dạy mình. Bà yêu vẻ phong trần, lãng tử của ông. Bà yêu cái giọng giảng bài “tưng tửng”, bất cần nhưng lại rất uyên thâm, sâu sắc của ông. Bà yêu đến mụ mị, đãng trí. Xách xô ra bể hứng nước rồi lại mang xô không về nhà. Có ngày bạn bè trong khu nội trú phát hiện ra bà mặc một lúc cả hai cái áo nịt ngực… Ông thày dạy bộ môn Tâm lý có tài xem tướng số nói: “Người kia chứa trong mình cả một lò lửa có thể thiêu cháy thành than những ai có may mắn được “nàng” trao gửi trái tim”.

Thi xong tốt nghiệp, bà gửi cho ông hai cuốn sổ tay kín đặc thơ và nhật ký bà viết cho ông, về ông trong suốt mấy năm “yêu cho cả hai người” (aimer pour deux). “Hãy giúp em quên anh đi!” Ông mộng du trong những trang viết của bà. Bây giờ đến lượt ông yêu bà âm thầm, mê muội. Ông ân hận đã để bà đau khổ yêu thương một phía ngần ấy thời gian.

“Những chiếc lá nghiêng về nhau hạnh phúc…”

“Trong nắng có hương, trong gió có vần, chiếc lá có hình môi…”*

Chẳng hiểu bằng cách nào, thông tin đã rò rỉ đến tận phòng tổ chức. Bà đỗ thủ khoa nhưng không được giữ lại trường vì yêu người đã có vợ. Ông suýt bị kỷ luật vì có biểu hiện “thiếu nghiêm túc trong quan hệ thầy trò”.

*

**

Nhiều năm sau ông đến tìm, bà vẫn sống một mình.

- Sao em không ổn định gia đình đi? Phụ nữ sinh nở có thì.

- Em phải đi thật xa mới hòng quên anh được.

*

**

- Em có hạnh phúc không?

- Frank là người đàn ông tốt bụng.

- Anh ấy không còn nữa. Em có định trở về không?

- Em sợ cho anh chị…

Đấy là cuộc chuyện trò đầu tiên qua điện thoại internet ông gọi cho bà sau khi nghe tin Frank - chồng bà qua đời vì một tai nạn xe hơi.

*

**

Nghỉ hưu, ông chợt nhận ra căn nhà của mình trống vắng đến vô nghĩa. Vài năm nay, vợ ông đã gần như quy Phật. Thời gian bà ra Chùa, đi hành hương còn nhiều hơn thời gian ở nhà. Con gái, con dâu thỉnh thoảng ghé qua chợ mua đồ ăn, nấu nướng để sẵn trong tủ lạnh cho bố. Ông gửi thư nhờ bà tìm giúp những cuốn sách hay cho ông dịch để giết thời gian. Dần dà, ông trở thành dịch giả tiếng Pháp có uy tín của một số nhà xuất bản. Chuyến này ông đi cũng là do cơ quan Hợp tác văn hóa Pháp Việt tài trợ.

*

**

“Bất luận mọi thứ đã có mở đầu thì phải có kết thúc mình ạ. Ngay phút đầu tiên mình mở cửa đón tôi và Tuấn, tôi đã nghĩ đến phút phải xa mình. Giá như hai ngày ấy mỗi ngày có bốn tám giờ. Giá như mình đừng mất thời gian đi chợ, đừng có bạn bè tới thăm… Giá như tôi được thêm một lần nghiêng về phía mình, ngắm mình từ phía sau lưng. Giá như chúng ta còn trẻ để cùng nhau đi tới tận cùng một lần… Tôi tham lam quá phải không mình? Nhưng thôi, giời đã quá hậu hĩnh với tôi. Tôi chỉ thương mình cứ vò võ một mình bên ấy. Nếu không còn có lần sau, thì hôm ấy của chúng mình đã là lần cuối mất rồi. Sau này tôi chết, mình có về không?…”

Bà đã dặn Tuấn không nói cho ông biết quỹ thời gian còn lại của bà đã vô cùng hạn hẹp. Cũng may ông đã kịp sang trước khi bà phải chịu đựng một ca phẫu thuật mà cơ may trở về hầu như không có.

“Em sẽ về. Nhất định thế, mình ạ”. Bà nhấn nút “reply”. Lá thư được chuyển đi trước khi bà vào bệnh viện.

__________

*Thơ của một người bạn

NGÀY ĐÀN ÔNG

Ở một vương quốc Á Đông nọ, phụ nữ được nuông chiều đến mức tất cả đàn ông đều phát ghen lên với vợ mình. Trong lúc đàn ông vất vả "săn bắt - hát lượn" với các cô chân dài ở quán karaoke sau giờ làm việc thì các bà, các chị đã được ung ung trong bếp nhà mình ăn bữa cơm nóng sốt cùng các con và mẹ chồng. Ăn uống ở nhà, họ được tự do chọn món từ lúc đi chợ và chế biến theo khẩu vị của mình. Cánh đàn ông ăn uống ở quán xá chỉ được phép chọn những gì nhà hàng phục vụ. Nhiều khi đơn giản như đĩa tép rang lá chanh, dù muốn cũng chẳng gọi được.

Sau bữa ăn, phụ nữ có thể tranh thủ vừa rửa bát, vừa xem tivi. Những quán bia vỉa hè rất tệ. Chỉ hôm nào có giải bóng đá quốc tế họ mới đem màn hình 100 inches ra phục vụ. Trong sân quần vợt còn tệ hơn. Hàng rào lưới mắt cáo cao như trại tập trung của Đức quốc xã. Tất bật ngược xuôi: đánh, đỡ nhặt bóng...thèm cả một tiếng loa công cộng thời bao cấp. Chơi bóng xong, họ chèo kéo nhau ở lại uống bia vì không dám về nhà khi vợ và các con còn thức. Họ ngại phải đối mặt với các bài toán sao, những câu hỏi văn học, lịch sử, địa lý của các con khi không có điều kiện đọc sách và xem tivi.

Đám phụ nữ đúng là “được voi đòi tiên”. Sướng thế, nhưng họ vẫn tụ tập hiệp hội, đấu tranh đòi Ngọc Hoàng cho họ một ngày riêng để "ăn chơi nhảy múa". Cánh đàn ông vốn đã nem nép như rắn mùng năm lại càng phách lạc hồn xiêu khi tháng ba đến gần. Họ túm năm, tụm ba, thầm thầm thì thì chia sẻ bàn bạc những kinh nghiệm để sống sót qua tháng ba ngày tám. Người láu cá thì xin sếp cho đi công tác xa vài ngày. Kẻ lười nhác lại giả vờ ngã bệnh... Khi tất cả những "ngón nghề" đã bị các mụ vợ bắt bài, các "lão chồng" bèn quyết định họp nhau lại thành lập "Hội liên hiệp công dân hạng ba" (sau chó mèo và phụ nữ). Ban chấp hành của Hội đã chọn ra những người ăn nói giỏi nhất lên gặp Ngọc Hoàng đòi lại lẽ công bằng cho cánh mày râu.

Ngọc Hoàng hỏi:

- Nếu có ngày đàn ông, các ngươi sẽ làm những điều mà 364 ngày khác các người không được làm chứ?

- Dạ thưa Ngọc Hoàng, đấy là điều chúng con hằng ao ước ạ.

- Thế các người muốn ngày đó rơi vào tháng nào trong năm?

- Dạ, phụ nữ thích mùa xuân nên họ đã chọn tháng ba. Chúng con muốn ngày của "cánh" mình không nóng quá mà cũng không lạnh quá để “dzô, dzzô, trăm phần trăm” không bị vã mồ hôi. Vậy chúng con chọn vào mùa thu, tháng mười được không ạ?

- Ồ tất nhiên, thế còn ngày cụ thể?

- Dạ, phải sau kỳ lương thứ hai vài ngày để còn có tiền chiêu đãi nhau ạ.

- Vậy thì ngày hai mươi nhé? Ngọc Hoàng nói tiếp:

"Hàng ngày các ngươi không được tự nấu ăn, ngày đó ta sẽ cho các ngươi sẽ làm chủ căn bếp của mình.

Hàng ngày các người không được tự do lựa chọn những đồ ăn mình thích, ngày đó các người sẽ được đi chợ.

Hàng ngày các người không được tự tay cho các con ăn sáng, đưa đón chúng đi học, tắm rửa và cho chúng ăn bữa tối; ngày đó các người sẽ được hưởng trọn vẹn hạnh phúc làm cha.

Hàng ngày các người không được biết đến hình thù những thiết bị, vật dụng trong nhà; ngày ấy ta cấm phụ nữ sờ vào máy bơm, máy giặt, chổi quét nhà...

Không có ngày nào trong năm các người được đi mua hoa, cắm hoa vào bình theo ý muốn; ngày đó tất cả các cửa hàng hoa chỉ bán cho đàn ông. ...."

Ngọc Hoàng vừa dứt lời, cánh đàn ông dập đầu rối rít xin rút lại lời đề nghị. Không ngờ Ngọc Hoàng trông hiền hậu thế mà rất dễ nổi nóng:

- Các ngươi dùng phi thuyền vũ trụ tốn kém như vậy để lên đây gặp ta. Ta bỏ thời gian ra tiếp đón, bàn bạc với các ngươi suốt cả ngày. Vậy mà muốn huỷ là huỷ ngay được sao? Nam Tào - Bắc Đẩu đâu, phê chuẩn!

"Đoàn công tác" đành phải lên phi thuyền trở về hạ giới. Tiếp đất xong, Ban chấp hành hội liền triệu tập một hội nghị bất thường. Để nâng cao uy tín cho giới mày râu, Ban chấp hành đã quyết định nhường ngày 20 tháng mười lại cho chị em và đề nghị ghi vào lịch chính thống: "Ngày thành lập Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam".

CHIẾC HÀI CỦA CÁM - HAY CHUYỆN TẤM CÁM VIẾT LẠI

Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ. Cám là con mẹ kế nên người đời vì thế mà gán cho cô đủ mọi thói hư tật xấu.

Tấm mới sinh ra đã xinh đẹp. Sống với mẹ kế, cô phải làm lụng nhiều hơn và cam chịu hơn. Sự thùy mị nết na của cô cũng là do hoàn cảnh "mẹ ghẻ con chồng" mà có.

Cám trái lại là một cô bé ngỗ nghịch, thông minh. Hôm mẹ sai đi mò cua bắt ốc cùng chị Tấm, Cám đã nhờ Tấm bắt luôn cả cho mình. Đổi lại nếu được mẹ may cho yếm đỏ, cô sẽ nhường cho chị Tấm cả hai. Tấm chậm chạp, bắt cả buổi cũng chỉ được một giỏ. Khi Cám đánh xong đám trận giả với tụi con trai cùng lứa, cô chạy ra đám ao nơi Tấm đang ngụp lặn, thản nhiên đổ cả giỏ của Tấm vào giỏ mình rồi đi về nhà. Cô không hề biết chuyện chị Tấm ở lại ngồi khóc và được Bụt hiện lên giúp đỡ.

Ngày chị Tấm đi chăn trâu đồng xa, Cám ở nhà múc nước ở giếng lên đổ vào bể lọc để nấu ăn. Lần nào kéo gầu lên cũng thấy con cá bống trong đó. Đến lần thứ mười, Cám quyết định đem vào cho mẹ nấu ăn.

Khi Vua mở hội tuyển cung nữ tại làng, Cám đi trèo cau thuê suốt một ngày lấy tiền mua sắm quần áo mới. Gần tối, nhận xong tiền công, Cám hớt hải chạy vội ra chợ tỉnh. May quá! Quầy giày dép vẫn còn mở cửa. Cô chọn một đôi cho mình rồi tất tả quay về. Bất ngờ, khi qua chiếc cầu bắc ngang con kênh nhỏ, Cám vấp ngã và đánh rơi chiếc giày tại đó. Cô sợ trời tối nên không dám ở lại tìm. Ngày hôm sau, Cám chưa kịp ra cầu thì đoàn của nhà vua đã đi qua...

Vào hội, Vua ngất ngây trước vẻ đẹp "Thúy Kiều, Thúy Vân" của hai chị em Tấm Cám.

Cám thử hài trước. Chiếc hài vừa khít bàn chân có nhiều vết sứt sẹo, chai sần của cô. Sợ mình không giữ nổi cô gái rừng rực bản năng kia làm "Mẫu nghi thiên hạ", Vua cho mời Tấm lên thử tiếp. Bàn chân trắng hồng, nuột nà của Tấm tuy lọt thỏm trong chiếc hài của Cám, Vua vẫn quyết định đưa nàng về cung.

Biết có chuyện không minh bạch trong việc thử hài chọn cung phi và cảm nhận được cái nhìn lưu luyến của nhà Vua trước khi rời làng, Cám quyết định đi "đòi lại" hạnh phúc cho mình. Cô mở quán rượu ngay gần cung thành và đặt cho quán của mình cái tên "Chiếc hài lẻ bạn".

Tấm vào cung và được tấn phong Hoàng hậu. Vẻ đẹp thánh thiện cộng với sự dịu dàng, nết na của nàng đã được thần dân khắp nơi yêu mến. Từ người hát xẩm ở phố thị cho đến đám trẻ chăn trâu ở thôn quê, đâu đâu người ta cũng đặt hò, vè, đồng dao ca ngợi nàng. Vua hài lòng với quyết định sáng suốt của mình; dẫu vẫn cảm thấy bị thiêu đốt bởi ánh nhìn của Cám đâu đây. Tấm tự tay chăm lo cho Vua từ miếng ăn, giấc ngủ. Nàng nghiêng mình vào vách đợi Vua hàng đêm và cần mẫn phục vụ những ham muốn của Vua một cách dè dặt, e ấp. Vua muốn được nghe những tiếng rên khoái lạc, được thấy nàng khát khao đòi hỏi... nhưng biết làm sao... Vầng hào quang "Mẫu nghi thiên hạ" như chiếc vòng kim cô xiết chặt vào những đêm ái ân của Vua và Hoàng Hậu. Vua không trách Tấm, nhưng ngài luôn cảm thấy cuộc sống của mình tẻ nhạt, thiếu hụt một chút lửa, một chút đam mê, một chút nổi loạn...

Đều đặn mỗi tuần vài đêm, Vua cải trang ra khỏi cổng thành đến với quán rượu "Chiếc hài lẻ bạn". Lần nào gặp nhau, Cám cũng hỏi: "Chàng có hạnh phúc không?" và lần nào Vua cũng đáp: "Ở bên nàng, ta luôn thấy mình hạnh phúc".

Tấm về giỗ cha. Việc trèo cau trước đây luôn do Cám đảm nhiệm. Hôm ấy Cám bận cất một mẻ rượu mới nên về sau. Cỗ cúng đã xong mà chưa có cau nên mẹ Cám nhờ Tấm trèo lên hái giúp. Bà đứng dưới trông lên lo lắng. Không ngờ Tấm tuột tay và ngã xuống ao.

Vua đưa Cám vào ở hẳn trong cung. Khi những đam mê, khát vọng được giải tỏa hàng đêm, Vua thường quay quắt nhớ sự dịu dàng, e lệ của Tấm. Một đêm, sau khi ái ân cùng Cám, Vua bỗng thấy Tấm hiện về. Đôi mắt ướt buồn thẳm sâu nhìn Vua đầy trách móc. Vua ôm Tấm vào lòng kêu lên: "Nàng ơi, nàng mới chính là bến đỗ bình yên của đời ta. Giá như có phép lạ cho nàng trở lại..." Cám nằm bên nghe hết mọi chuyện.

Ngay đêm ấy, Cám bí mật rời khỏi cung. Quán rượu "Chiếc hài lẻ bạn" cũng bỏ hoang từ đó.

*

* *

Hải nhận được một tin nhắn của Lan: "Em đã nhìn thấy chị và anh trong đám cưới của một người quen chiều nay. Trông anh chị thật hạnh phúc. Cách chị ấy nhìn anh là cái nhìn của sự tin cậy tuyệt đối. Đừng phá vỡ sự bình yên đang có anh ạ."

Hải nhấn chuột vào blog "Chiếc hài lẻ bạn" của Lan. "Bạn phải nhập mật khẩu mới truy cập được vào blog này. Gợi ý mật khẩu: chủ nhà sẽ đi vắng một thời gian, chưa biết lúc nào quay trở lại. Xin lỗi và cảm ơn các bạn"

THƯ GỬI NGƯỜI ĐẾN SAU

Em thân mến,

Trước hết cho chị xin lỗi vì sơ suất để thằng cháu ngoại chào em bằng cô trong đám cưới hôm nay. Chị đã giải thích ngọn ngành cho cháu nghe rồi. Lần sau gặp, cháu sẽ chào em bằng bà trẻ.

Giờ này em và anh ấy chắc đang còn say sưa trăng mật ở Bangkok. Từ trước, em và anh ấy chỉ gặp nhau ở nhà nghỉ và sau này là ở căn hộ anh ấy thuê cho em trên phố Đội Cấn. Bây giờ về nhà của mình thì mọi việc sẽ khác hơn chút xíu. Chính vì thế, chị viết lá thư này cho em, hy vọng khi trở về em sẽ không bị bất ngờ.

Chị sẽ nói về mẹ trước nhé. Mẹ năm nay đã 84 tuổi, nhưng còn khoẻ mạnh và minh mẫn lắm. Mẹ là người phụ nữ yêu con nhất trên đời mà chị được biết. Phải chung chia với mẹ người "đàn ông tốt nhất trần gian", em đừng nên hoài công tranh luận với anh ấy về bất kỳ việc làm gì của mẹ. Nhẹ nhàng thì anh ấy sẽ nói: "Sao em không vì anh mà chiều lòng mẹ?". Còn nếu như em tiếp tục lấy vũ khí nước mắt ra khủng bố thì sẽ phải nghe những "tuyên bố" đầy kịch tính. Đại loại như: "Sai đúng gì thì cũng là mẹ tôi. Người ta chỉ thay được vợ chứ không thay được mẹ".

Hồi chị mới về làm dâu, nhà chỉ có một phòng ngủ. Phòng khách ngăn một tấm ri-đô kê thêm một chiếc giường ba xà. Mỗi tuần hai tối, mẹ ra ngủ ở giường ngoài và chị được vào phòng trong với anh. "Của bền tại người con ạ. Làm vợ là phải biết lo giữ sức khoẻ cho chồng". Bây giờ nhà đã xây lại, mẹ đã có phòng riêng. Nhưng phòng ngủ của anh chị vẫn luôn kê thêm chiếc giường nhỏ cho mẹ. Tối nào mẹ muốn ngủ với anh thì chị sang phòng các con.

Trách nhiệm của em bây giờ là phải sinh cho anh ấy một thằng chống gậy. Chị đã có sẵn tờ lịch "sinh con theo ý muốn" trong ngăn kéo phòng ngủ. Em nên công khai với mẹ về kỳ kinh của mình để mẹ cho em và anh gặp nhau vào những ngày "cao điểm". Chị chỉ sinh được hai "con vịt giời" nên đến bây giờ vẫn bị coi là không biết đẻ.

Mẹ làm việc luôn chân luôn tay nên sẽ không hài lòng nếu em thuê người giúp việc về lau chùi dọn dẹp ba tầng lầu, một tum và chợ búa, cơm nước. Ngay cả khi người giúp việc có đoạt vương miện "Ôsin thanh lịch" toàn quốc thì cũng không thể làm vừa lòng mẹ. Đơn giản vì mẹ không muốn có trong nhà một cô con dâu lười nhác và đồng tiền của con trai mẹ bị tiêu xài một cách phung phí. Em chịu khó dậy sớm thức khuya một chút là có thể được điểm của mẹ ngay.

Buổi sáng, mẹ thường thức giấc từ năm giờ sáng. Em đừng nên để mẹ lọ mọ dưới bếp một mình khi hai vợ chồng vẫn còn "ôm nhau" trên giường. Đặt chân xuống đất, việc đầu tiên của em là bật bình nóng lạnh để khi anh dậy có ngay nước nóng rửa mặt. Tối nào em không tắt bình trước khi đi ngủ thì mẹ đi kiểm tra cũng rút phích điện ra khỏi ổ cắm.

Anh không thích ra ngoài ăn sáng vì nhà mình gần cơ quan. Nhìn thấy anh ghé quán nào là tụi nhân viên sẽ kéo theo vào quán đó và tranh nhau trả tiền. Nếu hôm nào không kịp chuẩn bị sẵn thực phẩm trong tủ lạnh, em nên mang cặp lồng ra quán mua về cho mẹ và anh. Nhớ đổi món hàng ngày kẻo mọi người chóng chán. Anh rất thích ăn cay nên tủ lạnh phải thường xuyên có ớt tươi. Nước mắm nguyên chất và ớt không có hạt. Tuyệt đối không có một hạt nào!

Bể nước ngầm nhà mình tuy đã đào sâu xuống hơn một mét nhưng nước không mấy khi tự động chảy vào. Em chịu khó thức tới quá nửa đêm rồi bật máy bơm. Nhớ đặt ở chế độ hút trước. Khi bể đầy thì chuyển sang chế độ đẩy để bơm nước lên bể treo. Mỗi tuần hai lần như vậy cũng không có gì vất vả. Sáu tháng một lần, em phải cọ rửa, làm vệ sinh cho các bể chứa. Đợi anh đi công tác vắng hãy làm. Bởi nếu có anh ở nhà mà em chui xuống bể thì anh sẽ không an tâm. Hai vợ chồng tranh nhau chui xuống hoặc để anh phải động tay vào những "việc đàn bà" sẽ làm cho mẹ rất phiền lòng.

Trong ngăn kéo tủ bếp thứ hai từ trái sang, chị có một cuộn dây cáp để thông cống. Mỗi khi bồn tắm, chậu rửa hoặc hố ga bị tắc, em chỉ việc thả dây xuống, quay đều tay. Lúc kéo lên, tóc và rác sẽ theo lên cùng. Ở khe trống giữa tủ lạnh và tường bếp, chị đã mua một chiếc thang gấp. Mỗi khi bóng điện cháy, em chỉ việc leo lên là thay được ngay. Những việc đơn giản thế, đừng nên gọi thợ. Bọn chúng chỉ "lừa" được những phụ nữ lười biếng và ỷ lại chồng.

Anh là người của công việc. Đến giờ ăn tối mà anh vẫn chưa về có nghĩa là anh còn bận việc công ty. Em và mẹ cứ dọn cơm ăn trước. Nhớ phần anh những miếng ngon nhất. Phụ nữ chúng mình ăn ngon chỉ tổ béo phì chứ chẳng có ích lợi gì. Nếu anh đã ăn ở quán xá, nhà hàng thì hôm sau miếng ngon ấy nên nhường cho mẹ. Tuyệt đối không gọi điện em nhé. Bọn "thối mồm" sẽ nói anh bị vợ "kiểm tra giám sát". Không nên để anh bị "quê" với thuộc cấp. Quá nửa đêm, nếu anh vẫn chưa về thì em vẫn nên vào giường nằm. Không được thức xem tivi hoặc lang thang trên mạng. Nhà nước đã phê chuẩn tăng giá điện. Đừng để cho mẹ phải giật mình mỗi khi kiểm tra hoá đơn hàng tháng. Hại tim của người già, em ạ. Nếu vào giường mà vẫn không ngủ được thì khi nghe tiếng kẹt cửa hoặc nghe hai mẹ con chào nhau ở dưới nhà, em phải giả vờ đã ngủ thật say. Việc em thức chờ sẽ làm cho anh mang mặc cảm áy náy với vợ. Hãy tin anh ấy như chị đã từng đặt trọn niềm tin.

Về kinh tế thì em cũng không nên quá băn khoăn. Mặc dù theo quyết định của toà án, anh ấy đã mua cho chị một căn hộ ở khu đền bù ngoài đồng xa; Nhưng số tiền anh ấy kiếm được thông qua các khoản chia chác cũng vẫn đủ để cho cả nhà sống thong dong. Ngăn cuối của chiếc tủ tường trong phòng ngủ, nếu nhìn kỹ, em sẽ thấy một chiếc ô nhỏ. Ổ khoá được thiết kế chìm rất khéo léo. Chỉ có anh và mẹ có chìa khoá mở chiếc ngăn đó. Tài sản của cả nhà đấy em ạ. Chị tình cờ phát hiện ra khi một đêm, quờ tay sang không thấy anh đâu. Quay người lại, chị thấy anh đang dùng chiếc đèn pin bé xíu, ngồi xoạc chân đếm đếm rồi buộc từng buộc bằng dây thun ngay ngắn. Hôm ấy anh vừa đi công tác về. Lẽ ra anh nên đợi hôm mẹ vào ngủ để cất tiền thì chị sẽ chẳng bao giờ phát hiện ra.

Thỉnh thoảng, em sẽ thấy có những vị khách từ các tỉnh đến thăm nhà. Đừng tiếp khách một mình em ạ. Mọi quà biếu nên để cho mẹ nhận. Nếu không em sẽ không có gì để làm bằng chứng rằng mình đã chuyển hết số quà của khách cho anh và mẹ.

Anh làm sếp, thu nhập cũng đủ để cho em ở nhà nội trợ. Nhưng chị nghĩ em vẫn nên cố gắng đi làm. Mặc dù vẫn có lương hưu "lão thành cách mạng", nhưng mẹ luôn khiêm tốn nói "ở nhà có mình tôi là người ăn bám". Thêm một người ở nhà nữa sẽ là "gánh nặng" đè xuống vai con trai của mẹ. Đừng để mẹ bận lòng thêm.

Còn nhiều điều nữa, chị muốn chia sẻ cùng em như một người đi trước, nhưng chị nghĩ không thể gói gọn trong một lá thư. Nếu có điều gì chưa biết, em cứ gọi điện cho chị, đừng băn khoăn, ái ngại gì. Chị còn cảm ơn em chưa hết, sao lại nói là giận em được....

Từ ngày chuyển xuống khu đồng xa, lần đầu tiên chị được biết thế nào là "ngủ nướng". Chị không còn cần phải thức giấc lúc 5 giờ sáng, lấy khăn bông che lên mắt anh để ánh nắng khỏi chiếu vào. Anh thích mở rèm cửa khi ngủ để ngắm trăng, nhưng lại ghét bị nắng sớm làm chói mắt. Anh bị tim mạch và huyết áp cao, nên chị thường không dám ngủ sâu để còn theo dõi tiếng ngáy của anh hàng đêm.

Hôm qua, sau giờ làm việc, chị đã rẽ qua cửa hàng thẩm mỹ đắp mặt nạ. Chị không muốn thế, nhưng mấy chị bạn ở lớp khiêu vũ quốc tế cứ kéo chị đi bằng được... À quên, chị còn theo học một lớp viết văn ngắn hạn ở trường Tổng hợp. Lần đầu tiên sau mấy chục năm, chị đã đến dự họp lớp đại học. Bạn bè vẫn còn nhắc đến những bài thơ của chị trên Báo Văn của trường ngày xưa....

Huyên thuyên với em toàn chuyện không đầu không cuối. Chúc ba người: Mẹ, Anh và em hạnh phúc.

Chị.

VỢ CỦA THIÊN THẦN

Đám cưới chỉ còn đợi chọn ngày thì Thắng tuyên bố từ hôn. Trâm tránh mặt tất cả bạn bè, lặng lẽ đi về như cái bóng. Bắt đầu có lời xầm xì rằng Thắng bỏ Trâm chỉ vì tôi. Cực chẳng đã, tôi lôi cổ thằng bạn chí cốt ra quán cà phê chất vấn:

- Sao mày lại làm thế với Trâm hả Thắng?

Lần đầu tiên biết tin hai đứa yêu nhau, tôi cũng lôi Thắng ra quán này hăm dọa:

- Mày mà làm cho Trâm khổ thì cả lớp sẽ lột da mày ra!

Lúc ấy Thắng cười hiền khô:

- Dân tàu bè như tao rất cần một người vợ hiền lành, đức độ như Trâm.

*

* *

Tôi học chung với Trâm từ năm cấp hai. Bố Trâm hy sinh khi nó mới hai tuổi. Không biết có phải vì mẹ nó quá buồn đau không mà mắt Trâm lúc nào cũng trong veo và buồn như mắt Đức Mẹ. Trâm chăm chỉ, ngoan ngoãn, không bao giờ tham gia vào bất cứ trò nghịch ngợm nào của bọn "nhất quỷ nhì ma". Còn nhớ hồi lớp 6, thầy Thịnh dạy toán có hai cái "đít chai" xoáy mấy vòng trôn ốc. Chắc cũng phải tới 7-8 đi-ốp. Khi thầy giảng đến bài "các điều kiện bằng nhau của tam giác", thằng Thành "sứt" ngồi dưới nói leo rõ to cho cả lớp cùng nghe: "kính cận kính - cận kính cận - cận cận cận"*. Chúng tôi cười nghiêng ngả chỉ có thầy Thịnh và Trâm không cười. Thằng Thành bị lôi lên phòng hiệu trưởng. Trâm vừa khóc vừa đi tìm mẹ là giáo viên trong trường nhờ xin tha cho bạn.

Lên cấp ba, do ở cùng địa bàn nên tôi và Trâm vẫn học cùng nhau. Tiếng là thân nhau nhưng đối với tôi, Trâm như thuộc về thế giới khác. Thế giới của những thiên thần, không biết nói dối, bỏ giờ, trốn tiết, quên vở, thiếu bài... Bọn con trai có đứa nghịch ngợm đã vẽ lên bìa vở của Trâm hình chiếc ly thủy tinh có ô che - "Hàng dễ vỡ".

Hồi mới vào lớp, tôi và Trâm được xếp ngồi cùng bàn. Về sau, tôi bị chuyển xuống ngồi xen kẽ với con trai để tránh nói chuyện riêng trong giờ. Tôi với Yến và Thắng ở hai dãy bàn cuối lớp đã tạo thành một "tam giác quỷ". Một lần, trong giờ giảng văn, Yến lấy tờ giấy nháp vẽ hý hoáy rồi truyền sang cho tôi. Yến vẽ giỏi lắm. Báo tường của lớp tôi bao giờ cũng được giải là nhờ nó. Chẳng khó khăn gì tôi cũng nhận ra Chí Phèo và Thị Nở. Mấy câu hát cải biên trong bài "Tình yêu bên dòng sông Quan Họ" – được chép nhanh ngay dưới hình vẽ: "Con sông của làng Vũ Đại - Chí Phèo bơi lội tung tăng - tiếng em giống như trâu thở - Anh nghe để nhớ cháo hành". Viết xong tôi ném tờ giấy xuống cho Thắng. Tiếng cười rích rích nổi lên. Tờ giấy được chuyển đến chỗ Trâm thì bị dừng lại. Trâm thậm chí còn không mở ra xem nội dung bên trong mà lẳng lặng cất vào ngăn bàn.

Cuối năm lớp 9, vì thành tích văn nghệ, thể thao, lớp tôi được thưởng một quả bóng bằng da. Con trai muốn làm bóng đá, con gái muốn chơi bóng chuyền. Tranh chấp mãi, cuối cùng đi đến thỏa thuận mỗi "phe" chơi một ngày. Hôm ấy đến lượt con gái giữ bóng thì nhà trường cho nghỉ ba tiết cuối. Bọn con trai điều đình, con gái chơi hai tiết, còn tiết cuối cùng cho bọn con trai mượn để chơi luôn sau giờ học. Lời qua tiếng lại, chẳng ai chịu ai. Không khí nóng dần lên khi có ai đó nói "nhỏ nhen", "tầm thường"... Cuối cùng cả bọn hăng tiết vịt, thách nhau cắt đôi quả bóng để khỏi "mất đoàn kết". Vinh còi bảo: "đã xẻ là xẻ từ vòi xuống!". Khi tôi và Thắng kéo căng quả bóng ra cho thằng Hòa cắt thì Trâm chạy tới. "Các bạn có dừng ngay lại không?" Chắc tại đôi mắt trong veo của nó mà cả ba chúng tôi đã dừng tay.

*

* *

Hết cấp ba, tôi đỗ đại học sư phạm I, Thắng vào trường Hàng Hải, Trâm vào cao đẳng mười cộng ba còn Yến vào được Sư phạm nhạc họa. Nghỉ hè, chúng tôi vẫn tụ tập nhau. Bạn bè hỏi bao giờ tôi và Thắng lấy nhau. Thắng bảo bao giờ cái Hà (là tôi) gọi tao bằng anh thì tao sẽ nghĩ lại. Tôi bảo Thắng: "đợi tao đến tết Công-gô".

Ra trường, tôi bị phân công vào Lâm Đồng dạy mất mấy năm rồi mới xin chuyển được về thành phố. Thắng xuống tàu viễn dương đi chuyên tuyến Singapore và Nhật. Thỉnh thoảng, Thắng vẫn nhờ tôi đi "đổ" hàng hoặc đổi hộ ít ngoại tệ. Ngày ấy mua bán ngoại tệ là phạm pháp. Phải có những người uy tín trong "nghề" giới thiệu thì mới được đặt chân đến những "sới" buôn bán đô-la. Không có quầy hàng, biển hiệu. Khách đến mua ngồi chơi uống nước trên sa lông như bạn của chủ nhà. Đến đầu một góc phố đã thỏa thuận, hạ chân chống xe xuống vỉa hè, mua một bao thuốc lá là nhận xong "hàng". Đô la được cuộn trong một tờ giấy nhỏ, có ghi rõ số sê-ri và chữ ký của người bán.

*

* *

Thắng kể gặp Trâm trong bệnh viện chăm mẹ ốm. Đợt ấy bố Thắng cũng nằm bệnh viện mổ gan. Trâm chạy qua chạy lại, chăm sóc cả hai ông bà... thế là "anh chết trong mắt Trâm".

Tôi hỏi Thắng, nếu chỉ mang ơn Trâm, sao mày không nói ngay từ đầu? Sao lại đợi đến khi nó may xong áo dài mới thôi?

Thắng bảo nó bỏ Trâm chỉ bởi vì Trâm tốt quá. Hai năm trời yêu Trâm, lúc nào nó cũng mang mặc cảm của kẻ dưới tầm. Tao không dám kể cho Trâm nghe những ngày lênh đênh trên biển, cả bọn quây nhau trên chiếu bạc thâu đêm suốt sáng. Tao không dám nói với Trâm cảm giác thèm đàn bà khi xa đất liền hàng tháng trời. Tao sợ bị Trâm coi thường. Chưa một lần Trâm cho tao ngủ lại qua đêm. Chưa một lần tao dám nhờ Trâm đi giao hàng, nhận hàng giúp mình. Hình như tất cả những việc ấy trong mắt Trâm đều như quá trần tục, tầm thường.

Sao Trâm không như mày để tao có thể sống thật sự là tao? Để tao không có cảm giác của một học sinh trả bài mỗi khi nói chuyện với Trâm? Tao muốn được văng tục mỗi khi bị mất hàng. Tao muốn uống đến say xỉn khi vui vẻ cùng bạn bè sau mỗi chuyến đi xa trở về... Tao muốn... tao muốn... Lần cuối cùng trước khi chia tay, tao chở Trâm đi xuống cảng. Gặp một bà ăn xin ở Ngã Sáu, tao chống chân xuống, ném vào chiếc nón của bà hai ngàn đồng. Trâm xuống xe, vuốt thẳng tờ giấy bạc rồi đặt vào tay bà... Tao không thể, Hà ơi. Đau nhất là lúc nào Trâm cũng đúng. Lúc nào tao cũng là kẻ vô học, thiếu văn hóa..."

*

* *

Sau đó hơn một năm, Thắng cưới cô bé học dưới chúng tôi ba khóa. Chồng tôi làm nghề ngoại giao. Mấy năm một lần, tôi đóng gói đồ đạc "theo chàng đi xứ". Hồi kỷ niệm hai mươi năm tốt nghiệp phổ thông, tôi "vô công rồi nghề" nên xung phong vào Ban tổ chức. Chúng tôi mời được cả các thầy cô giáo cũ đến dự. Trâm dắt theo một bé gái độ chín, mười tuổi. Nghe đâu là con riêng của chồng Trâm. Hai người lấy nhau do mai mối của bạn bè. Anh kia làm ở văn phòng Ủy ban quận. Vợ đi lao động xuất khẩu rồi ở lại luôn không về. Ở với Trâm được gần hai năm, anh chồng lại tìm cách sang với vợ cũ. "Sống bên em lúc nào anh cũng thấy mình tầm thường, tẻ nhạt. Nhờ em chăm sóc bé Hà Linh giúp anh. Khi xong giấy tờ thủ tục nhập cư, anh sẽ quay về đón cháu." Chúng tôi bảo nhau, những người thánh thiện như Trâm chỉ nên làm vợ Thiên Thần.

CHANEL 5

Thi xong môn cuối cùng, Dũng đi thẳng từ trường ra sân bay. Hành lý gọn nhẹ chỉ có một va li nhỏ và một túi xách tay đựng chiếc máy tính đã được Dũng gửi ở cổng bảo vệ trước khi vào phòng thi. Mấy tháng nay, Dũng hầu như không gặp được Thùy trên mạng. Gửi thư về chỉ thấy Thùy viết sang vắn tắt: "Em và các con khỏe. Mong anh về". Viết thư cho các con, Dũng không dám hỏi nhiều. Chỉ dặn hai đứa phải biết nghe lời và giúp đỡ mẹ.

Sau khi sinh thằng Nhân, Thùy đã xin nghỉ hẳn ở nhà. Môn địa lý của Thùy ở trường cấp hai thường bị học sinh coi nhẹ. Trong giờ Thùy lên lớp, nhiều đứa mang bài tập toán ở lớp học thêm ra giải. Có đứa lên trả bài, tìm "Ải Nam Quan" trên bản đồ lại chăm chăm nhìn về Mũi Cà Mau. Biết Thùy mê sách, Dũng bàn mở một quán sách nhỏ. Thùy vừa chăm con, vừa tranh thủ trông coi cửa hàng, và quan trọng là có thể đọc được mọi cuốn sách mình thích. Tầng một của ngôi nhà được ngăn thành hai nửa. Nửa ngoài kê mấy tủ kính đựng sách; nửa trong kê chiếc giường nhỏ cho mẹ và chiếc cũi lưới cho con. Khi Thằng Nhân được bốn tuổi, Thùy sinh tiếp bé Hậu. Hậu được thừa hưởng nhan sắc của mẹ và sự tinh anh của cha. Trong nhà hình thành hai phe: Thằng Nhân lúc nào cũng "Mẹ! Mẹ!". Còn Dũng lúc nào cũng cho con Hậu ngồi lên vai chạy khắp nhà "con gái bia Heneiken của bố".

Việc Dũng xin được học bổng tiến sỹ ở Mỹ cũng hoàn toàn tình cờ và may mắn. Vị giáo sư giúp đỡ Dũng làm luận văn tốt nghiệp sau khi về nước đã tích cực vận động tài chính cho Dũng sang học tiếp. "Việt Nam sẽ rất cần những nhà nghiên cứu xã hội học để giữ được bản sắc văn hóa của mình khi hội nhập với thế giới". Hồ sơ gửi đi, nhà trường dàn xếp với Văn phòng của Ngân Hàng Thế giới tại Hà Nội cho Dũng dự phỏng vấn qua phương tiện video-conference. Lúc nhận được giấy báo, Dũng thấy mình như vừa bay lên trên mây rồi lại bị rơi xuống không trọng lượng. Bảy năm học là một khoảng thời gian quá dài. Đưa Thùy và hai con cùng sang thì khoản tiền trợ cấp của nhà trường không đủ trang trải cho một gia đình bốn người. Nếu Dũng đi một mình, mọi gánh nặng sẽ dồn hết lên vai Thùy. Thằng Nhân, con Hậu đang tuổi ăn tuổi lớn. Một cậu bạn học cũ của Dũng ở Quảng Ninh đã có một đứa con dính vào chất trắng. "Bình quân ở đây mỗi gia đình nuôi một con nghiện mày ạ".

Cuối cùng thì mọi việc cũng được dàn xếp ổn thỏa. Toàn bộ tầng dưới sẽ cho một văn phòng Tư vấn du học thuê. Số tiền năm triệu một tháng đủ để cho ba mẹ con Thùy nuôi nhau khi Dũng vắng nhà. Mấy tủ sách của Thùy được chuyển sâu vào phía trong. Bây giờ ngoài sách văn học, Thùy nhận thêm cả các loại sách dạy và học tiếng nước ngoài. Dũng dự kiến sau khi học xong bốn năm đầu, Dũng sẽ xin nhà trường cho tham gia trợ giảng để có thêm thu nhập. Lúc ấy có thể đưa Thùy và hai con sang.

Thùy không ra sân bay đón như mỗi lần Dũng đi công tác nước ngoài. Phòng ngủ của hai vợ chồng được kê thêm một chiếc ghế so-fa. Thùy nói với các con, không muốn nằm trên giường xem ti-vi vì hay ngủ quên. Suốt một tháng Dũng về, đêm nào hai người cũng nhường nhau nằm giường. Tuấn đang rất cần Thùy. Thùy nhờ Dũng mang theo hai con sang Mỹ. "Anh là một người đàn ông tuyệt vời nên em không thể lợi dụng và lừa dối anh. Nhưng em chẳng thể yên lòng khi thấy Tuấn kéo lê những ngày cuối cùng của mình trong rượu và tuyệt vọng. Hãy cho em cơ hội "trả nghĩa" Tuấn một lần".

*

* *

Bố Thùy hy sinh khi cô mới lên mười. Năm Thùy mười bốn tuổi, mẹ Thùy chết trong một tai nạn giao thông. Không yên tâm để Thùy sống một mình giữa thành phố lớn, ông ngoại từ Thái Bình lên chăm lo cho Thùy. Tiêu chuẩn 13 cân gạo và khoản tiền tuất của bố phải chia đều cho hai ông cháu. Mảnh sân trước nhà ngày mẹ còn sống thường là nơi tụ tập của bọn trẻ trong xóm đã được hai ông cháu biến thành vườn rau, mùa nào thức ấy. Bạn bè của mẹ Thùy thỉnh thoảng ghé thăm, người cho mớ rau, người tặng nải chuối. Các khoản đóng góp ở trường của Thùy thường được giáo viên chủ nhiệm cùng cán bộ lớp vận động từ quỹ Hội cha mẹ học sinh. Sợ Thùy "mặc cảm" mỗi khi lớp tổ chức các buổi đi chơi, lúc nào Tuấn - lớp trưởng - cũng nghĩ ra một cuộc thi nào đó để Thùy thắng cuộc. Hết lớp mười, Tuấn thiếu một điểm vào đại học, Thùy đỗ vào Cao đẳng sư phạm. Tuấn nói sẽ đi làm việc để nuôi Thùy ăn học.

Tuấn đi theo xà lan chở hàng liên tỉnh, có khi cả tháng mới về. Lần nào đến thăm Thùy, xe đạp của Tuấn cũng chằng buộc gạo, mắm, muối, thực phẩm đủ cho Thùy sống cả tháng tiếp theo. Có lần Tuấn đề nghị "hay là chúng mình lấy nhau để ông ngoại có thể yên tâm về quê..." Thùy nói đợi khi Thùy ra trường, xin được việc làm thì Tuấn sẽ phải lên bờ đi học lại để Thùy có cơ hội "nuôi Tuấn ăn học".

Thùy ra trường, sinh viên sư phạm thất nghiệp cã dãy. Thùy xoay xở đủ nghề: đan len, thêu hàng xuất khẩu thậm chí in cả vàng mã.... để lo cho cuộc sống của hai ông cháu. Tuấn vẫn đi về, nhưng số tiền Tuấn kiếm được vẫn không đủ cho đám cưới của hai người. Rồi Tuấn bị bắt vì tội buôn lậu. Mấy trăm bao bột mỳ trên chuyến tàu Thống Nhất chở vào Sài Gòn đã bị quản lý thị trường bắt giữ. Ngày Tuấn ra tòa, Thùy đã khóc không còn nước mắt. Án phạt tù hai năm. Tuấn dặn Thùy phải tự lo liệu cho bản thân. Những tháng đầu, Thùy thường đi cùng mẹ Tuấn lên thăm Tuấn. Khi biết có Thùy đi cùng, Tuấn dứt khoát không ra nhận quà thăm nuôi. Từ sau đó mẹ Tuấn thường đi một mình. Ngày Tuấn được tha, Thùy tìm lên tận trại để đón, nhưng anh nhảy lên chiếc xe của gia đình mà không nói với Thùy một lời. Gia đình Tuấn sau đó chuyển hẳn vào Sài Gòn. Hai người hoàn toàn mất liên lạc với nhau từ đấy.

Ông ngoại mất, rồi Thùy gặp Dũng.

Một lần, khi con Hậu mới lên bốn, Thùy đang lúi húi quét bụi cho những cuốn sách không bán được thì một người khách bước vào. "Chị cho tôi mua toàn bộ số sách này nhé". Thùy giật mình đánh rơi chiếc phất trần. Giọng nói ấy dẫu trong đám đông cả ngàn người Thùy vẫn nhận ra. Tuấn nhấc bé Hậu lên quay tít mấy vòng rồi nói: "Con bé xinh quá. Mình đã từng mơ có một đứa con gái như thế này". Tuấn kể sau khi chuyển vào Sài Gòn, anh đã đi học trở lại và bây giờ đã trở thành máy trưởng trên một con tàu viễn dương. Tàu của Tuấn chuyên chạy tuyến châu Âu nên mấy tháng mới về một lần. Chuyến này, tàu trả hàng ở phía Bắc nên Tuấn tìm đến thăm Thùy. "Chỉ cần Dũng làm khổ em một lần, anh nhất định sẽ không tha thứ cho anh ta". Tuấn tặng Thùy một lọ nước hoa Chanel 5. "Chính mùi hương này đã bắt anh phải quay lại tìm em. Em hạnh phúc là anh yên tâm". Sau đó, mỗi lần tầu cập cảng phía bắc, Tuấn lại đến thăm Thùy với một lọ Chanel 5. Trong tủ phấn của Thùy, sản phẩm Chanel 5 đã có một bộ sưu tập với đủ mọi kiểu dáng, kích cỡ. Có lần Thùy hỏi sao Tuấn không lập gia đình. Tuấn nói, lúc trước Tuấn không lấy vợ vì không gặp được ai như Thùy. Sau này, Tuấn đã tự cho phép mình buông thả mỗi khi tàu cập đất liền... "Mình chẳng còn xứng đáng với ai và cũng chẳng muốn làm khổ ai nữa. Chỉ cần Thùy vẫn cho Tuấn ghé thăm mỗi lần về lại thành phố này là được".

Bẵng đi hai năm, Thùy không thấy Tuấn trở lại thăm mình. Cô nhờ bạn bè cùng lớp tìm kiếm giúp thì được biết Tuấn đã phát hiện ra mình bị nhiễm căn bệnh thế kỷ. "Cậu ấy không còn ra hình người nữa rồi". Và Thùy đã gọi Dũng về.

Dũng có một tháng để làm mọi giấy tờ cần thiết cho hai con đi theo mình. Con Hậu mười bốn tuổi, đã ra dáng như một thiếu nữ. Nó hứa với mẹ sẽ chăm sóc bố và anh Nhân chu đáo. Dũng ký sẵn vào tờ đơn ly hôn. "Khi nào muốn, em có thế ký vào phía bên kia và gửi ra tòa án. Chắc là em sẽ phải tự giải quyết mọi việc một mình. Anh sẽ không về nữa".

Thùy gửi nhà cho một người em của Dũng trông coi. Tiền cho thuê nhà hàng tháng được gửi vào một cuốn sổ tiết kiệm. "Khi ba bố con về sẽ có tiền chi tiêu". Cô vào Sài Gòn tìm Tuấn. Những ngày đầu, Thùy phải tá túc tại nhà một người quen. Tuấn không tiếc lời nhiếc mắng, sỉ vả Thùy chỉ để cho cô nghĩ lại. Mẹ Tuấn cứ ôm lấy Thùy mà khóc. Bà giữ Thùy ở lại nhà mình: "Con đừng bận tâm đến những điều nó nói, có con, bác đỡ đau hơn...". Thùy đã giúp Tuấn đứng dậy và sống nốt những ngày còn lại một cách hữu ích. Cô cùng Tuấn tham gia "hội đồng đẳng". Họ trở thành báo cáo viên của nhiều cuộc tập huấn về AIDS và phòng tránh AIDS. Cô cùng Tuấn đến các bệnh viện thăm hỏi những bệnh nhân đang ở vào giai đoạn cuối. Tuấn đã trở lại "chàng lớp trưởng" vui nhộn và hóm hỉnh của ngày xưa. Những lúc chỉ có hai người, anh thường nhắc Thùy dùng nước hoa Chanel 5 rồi cứ thế hít hà. Một lần, khi Tuấn đã phải nằm liệt một chỗ, Thùy hỏi tại sao Tuấn lại chỉ tặng Thùy Chanel 5 trong khi ở Pháp có đủ các hãng nước hoa danh tiếng. Tuấn kể một lần bước ra từ một quán ăn trên đường phố Paris, anh đã nhìn thấy một cô gái có mái tóc dài và đôi mắt buồn như của Thùy. Không hiểu vì đôi mắt hay mùi nước hoa đã dẫn dụ mà Tuấn đi theo cô ta đến tận bãi đậu xe. Cô gái nổ máy đi rồi, Tuấn sực tỉnh và chạy vào các cửa hàng mỹ phẩm gần đấy. Ngửi tới hơn hai chục loại khác nhau, Tuấn mới xác định được nhãn hiệu Chanel 5. Và một ý nghĩ thôi thúc Tuấn quay về gặp Thùy. "Mình sẽ lấy vợ nếu Thùy thực sự hạnh phúc".

Sau khi lo liệu xong cho Tuấn, Thùy mua một túi hoa khô đặt lên bàn thờ và dặn mẹ Tuấn tẩm Chanel 5 vào đó mỗi tuần. Cô trở lại căn nhà cũ của mình và mở lại quầy sách. Dũng đã học xong và đang được giữ lại làm trong phòng nghiên cứu khoa học của trường. Thằng Nhân đã tốt nghiệp đại học từ năm ngoái và đang định học tiếp cao học. Trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế toàn cầu, hầu hết sinh viên tốt nghiệp đều trở lại trường để "đợi thời cơ". Con Hậu đã vào đại học được hai năm. Hai đứa vẫn thường xuyên gửi email về hỏi thăm mẹ và "chú Tuấn".

Cách đây mấy tháng, thằng Nhân viết thư thông báo: "Bạn con về Việt Nam ăn tết. Mẹ sẽ nhận được một món quà đặc biệt". Tết âm lịch qua lâu rồi vẫn không thấy thằng bé mang thư và quà tới. Trước Valentine hai ngày, Thùy đang gói sách cho một cậu bé mua quà tặng bạn gái thì thấy có người hỏi thăm tên mình. Thằng bé tự giới thiệu là bạn của Nhân. Nó nói bác Dũng và Nhân dặn ngày hôm nay mới được đến chuyển quà. Nó để lại số điện thoại và dặn: "Nếu cần giúp gì cô cứ gọi cho cháu". Tiễn thằng bé ra cửa, Thùy trở vào run run mở gói giấy có in hình những trái tim đỏ và hồng đan xen vào nhau. Chiếc nhẫn cưới Dũng tặng ngày xưa, trước khi chia tay cô đã trả lại cho Dũng. Một chiếc vé máy bay và một lá thư mời. Trong tấm thiệp có hình cậu bé có đôi cánh thiên thần đang giương cung bắn, Dũng viết "Anh và các con vẫn đợi em".

TÌNH THƯ

Ông đổ bệnh sau khi nhận được lá thư cuối cùng của cô. "Em không thể tiếp tục viết cho anh được nữa. Chúng em đã quyết định quay lại cùng nhau". Mặc dù chính ông là người khuyên cô tha thứ cho người ấy, nhưng sự chia tay của cô để lại trong ông một khoàng trống khủng khiếp. Hơn hai năm nay, ngày nào hai người cũng viết cho nhau. Tám trăm ngày có lẻ với hai ngàn bảy trăm bốn mươi sáu lá, cả thư đi thư về. Có đợt ông phải về quê đột xuất không kịp báo cho cô hay. Lúc trở ra hơn mười lá thư trong hộp thư đến được đánh số thứ tự với cùng một tiêu đề "Anh đâu rồi?" Ngày cô đi công tác đến nơi không có internet, ông đứng ngồi không yên. Ngơ ngẩn, ngẩn ngơ như con nghiện thiếu thuốc. Rồi cô trở về với tiêu đề thư như một tiếng reo: "Em đây!". Chắc cô cũng hiểu ông đã mong ngóng những dòng chữ ấy biết chừng nào.

*

* *

Ông gặp cô trong một cuộc hội thảo về Văn hoá dân gian do một tổ chức Phi Chính Phủ tài trợ. Cô vừa làm phiên dịch vừa hướng dẫn thảo luận nhóm. Đối tượng của hội thảo là những người làm công tác nghiên cứu và bảo tồn văn hoá dân gian. Ông nghỉ hưu lâu rồi, nhưng đến phút cuối cùng, cậu phụ trách dự án bận việc đột xuất nên ông trở thành "diễn viên đóng thế" cao tuổi nhất.

Ba ngày dự hội thảo khiến cho ông thấy mình trẻ lại rất nhiều. Ông vào vai ông xẩm bán vé chợ quê nhuyễn đến nỗi mọi người đã quên hẳn cái biển tên ông đeo trước ngực. Lúc đầu, cô gọi ông bằng chú, xưng cháu. Đến hết ngày thứ hai, cô mời "anh bán vé chợ" lên thay mặt nhóm trình bày tóm tắt phần thảo luận hôm trước. Trước khi chia tay, cô viết địa chỉ email cùng số điện thoại của mình lên tờ giấy khổ lớn. Mọi người sẽ gửi cho cô bản thu hoạch và đánh giá hội thảo sau khi trở về địa phương của mình. Cô mời ông khi nào có điều kiện ra Hà Nội thì ghé thăm nhà cô cho biết. Ông nửa đùa nửa thật, nếu dự án hỗ trợ tiền vé máy bay thì tháng nào ông cũng trở ra thăm cô.

Lá thư đầu tiên ông viết cho cô không liên quan đến hoạt động dự án vào ngày 17 tháng 4 năm 2006.

"Em thân mến,

Thế là cuối cùng anh cũng nhận được thư em. Mong quá. Thú thật khi nhận được thư em, anh ngạc nhiên lắm. Em bận thế mà vẫn trả lời thư cho từng người. Anh rất vui khi em vẫn gọi anh là "anh bán vé chợ". Từ ngày về nghỉ hưu đến nay, anh không còn thói quen kiểm tra hộp thư hàng ngày nữa. Nhưng từ hôm gửi bản thu hoạch đi đến giờ, ngày nào anh cũng mong có hồi âm từ em"

Có lần cô viết cho ông một lá thư từ sáng sớm. "Anh đã đọc báo chưa? Mười mấy đứa trẻ bị chìm đò ấy. Tội quá! Em không thể ngủ được."

Ông trả lời: "Những đứa bé ấy đã được sống bao giờ đâu mà chết hả em? Sống cơ cực thế không thể gọi là sống"

*

* *

Trong hơn hai ngàn lá thư viết cho nhau, ông đã kể cho cô nghe về những tháng năm nghèo đói nhưng hạnh phúc của mình. Vợ ông là người phụ nữ đảm đang. Một mình bươn chải đủ mọi nghề để lo cho gia đình. Còn ông cứ lang thang theo những đam mê của mình, hết ra Bắc, lại vào Nam. Cái nghề nghiên cứu văn hoá của ông phải thế.

Bà phải nằm một chỗ từ năm năm nay, sau một trận đột quỵ. Những năm đầu ông còn có cô con gái lớn giúp ông chăm lo cho bà. Cách đây ba năm, cô bị phát hiện ung thư ở vào giai đoạn cuối. Bà nằm đau đớn và bất lực nhìn đám tang của con gái mình. "Lá vàng còn ở trên cây...". Sau khi vợ chết, con rể ông mang hai đứa cháu về bên nội. Nhà chỉ còn lại hai ông bà. Cô con gái thứ hai lấy chồng ở xa. Thỉnh thoảng cô về thăm hoặc gửi biếu bố ít tiền lo cho mẹ. Mấy ngày ông ra Hà Nội tập huấn, cô nghỉ phép về chăm mẹ để ông đi xa một chuyến "thay đổi không khí".

Ông kể cho cô nghe công việc hàng ngày của mình. Đi chợ, nấu ăn, giặt giũ. Những lúc rảnh rỗi, ông thường ngồi xoa bóp chân tay cho bà. Kể cho bà nghe về những chuyến đi thực tế của ông ngày xưa. Cô viết thư dặn ông mua đệm nước "để chị nằm đỡ mỏi và không bị lở loét do nằm lâu". Cô nhờ bạn bè đi công tác nước ngoài mua "biếu chị" những loại kem xoa bóp đặc hiệu. Cô viết: "Anh chị phải là của nhau mãi mãi. Em chỉ xin chị mỗi ngày mười mấy phút khi chị đang ngủ để anh viết cho em."

Có lần ông viết cho cô "đêm qua, anh và chị đã "làm tình" em ạ. Chị không muốn anh lên ngủ trên gác lửng. Anh đã cởi bỏ hết quần áo và nằm xuống ôm chị vào lòng. Khi tay anh chạm xuống giữa hai khe chân, chị ấy đã bật khóc như đứa trẻ." Cô gửi thư chúc mừng ông. Dặn ông phải ngủ chung giường với vợ thường xuyên hơn. "Có anh, em mới thấy mình cần một người đàn ông cho riêng mình biết chừng nào. Em từng nghĩ mình có thể tự lo cho mình đến lúc già, nhưng hình như em sai rồi anh ạ".

*

* *

Cách đây gần một năm, cô báo cho ông biết chồng cô sau nhiều năm sống ly thân nay lại muốn quay về sống cùng vợ và các con.

"Em phân vân lắm. Hơn một năm nay, em đã quen sống một mình và có anh để chia sẻ mọi buồn vui. Làm sao em sống được nếu không được đọc thư anh hàng ngày?"

"Nghe anh đi, đừng bướng bỉnh em bé ạ. Anh ấy đã hiểu ra giá trị của em nên mới quyết định tìm về. Anh tin rằng em sẽ hạnh phúc".

"Anh không biết như chúng mình có gọi là ngoại tình không nhỉ? Một người luôn dặn người kia phải yêu thương, chăm sóc và thường xuyên ngủ với vợ mình. Người kia luôn khuyên giải người yêu quay về với chồng cũ".

"Nếu không còn em nữa, mỗi buổi sáng thức dậy, anh có còn ngồi vào máy tính kiểm tra thư không?"

"Mười lăm phút chờ thư nhau là mười lăm phút hạnh phúc nhất của anh trong ngày em bé ạ".

"Đêm qua em nằm mơ thấy anh ra Hà Nội thăm em".

"Hay là để anh gọi con gái về chăm mẹ vài ngày cho anh ra gặp em trước khi mình chia tay vĩnh viễn".

"Anh bán vé chợ ơi, anh lại định vi phạm luật chơi à? Chúng mình đã cam kết không gặp mặt, không gọi điện cơ mà".

"Đã có lúc anh ước chị ấy là em".

"Nhiều khi em cứ nghĩ giá như em không nhận lời làm phiên dịch cho lớp tập huấn đó. Có thể cuộc sống của em sẽ không bị xáo trộn như sau ngày gặp anh".

"Nếu không có những lời động viên của em, chưa chắc anh đã chăm lo cho chị ấy được chu đáo như bây giờ."

"Vẫn biết yêu anh là phải chịu thiệt thòi - Là lặng lẽ ẩn mình trong góc khuất"

*

* *

Ông lập cho mình một hộp thư mới bằng tên ghép của hai người. Mỗi buổi sáng, ông chuyển một lá thư của cô vào địa chỉ đó. Rồi lại gửi lá thư trả lời trong ngày của mình cũng vào hộp thư đó. Ít nhất là ông cũng sẽ giữ được cho mình bận rộn vào mười lăm phút buổi sáng trong vòng hai năm nữa.

TÔI MANG VỀ CHO EM

(Viết cho bạn bè tôi)

Đến tận khi bạn bè trong lớp gọi Xuyến là "vợ liệt sỹ", Thức và Xuyến vẫn chưa một lần cầm tay nhau. Ngày tiễn Thức lên đường, bạn bè biết ý lảng ra để cho hai người có dịp đứng riêng trong chốc lát. Thức chỉ nói cho Xuyến vừa đủ nghe: "Xuyến đợi mình về chứ?". Xuyến chẳng ra hứa hẹn, chẳng ra không. Chị gái Thức giúi vào tay Xuyến chiếc khăn mùi xoa rồi chạy ào đi. Chị không dám khóc trước mặt hai đứa.

****

Ngày liên hoan tốt nghiệp, bọn con trai trong lớp túm tụm bàn bạc ra chiều rất quan trọng. Dường như khi "nghị quyết đã thông qua", Thịnh còi và Tuần bột nhảy lên xe đạp mải miết phóng đi. Lúc quay về trong tay Thịnh còi có một ôm hoa đủ các loại: hồng, cúc, đồng tiền, mõm chó...

Đợi cho các thầy cô giáo phát biểu, dặn dò và bài "diễn văn" lâm ly đã được chuẩn bị từ cả tháng trước của Mai bí thư kết thúc, Hoàng lớp trưởng đứng lên tuyên bố: "Phần quan trọng nhất của buổi chia tay bắt đầu".

Bọn con gái đưa mắt nhìn nhau dò hỏi: Bọn này có âm mưu gì thế nhỉ? Cánh con trai dương dương tự đắc: Rồi các mụ sẽ biết...

- Kính thưa các thầy cô giáo, thưa toàn thể các bạn, Hoàng cất giọng trịnh trọng. Hôm nay là ngày cuối cùng chúng ta được ngồi cùng nhau trong căn phòng này, với đầy đủ 42 thành viên của tập thể lớp A5. Ba năm cuối cấp phổ thông vừa đủ dài để chúng ta mang theo hành trang vào đời với những kỷ niệm buồn vui gắn liền với những cái tên như Thịnh còi, Tuấn trố, Vinh Abba, Quạ sắt, Dung phù thủy, Hạnh táo tàu... Nhưng ba năm vừa qua sẽ trở nên quá ngắn ngủi so với cả đời người...

Có tiếng xì xầm bên dưới: "Gớm hôm nay sao lớp trưởng văn vẻ thế nhỉ?". Ngừng lại một phút như để lấy hơi, lớp trưởng tiếp tục. Lần này Hoàng không cần nhìn giấy:

- Trong số chúng ta ngồi đây hôm nay, ngày mai sẽ có bạn khoác áo lính, có bạn đã đủ điểm đi học nước ngoài, có bạn sẽ vào tiếp tục học lên trung học, đại học, có bạn sẽ chạy vạy mọi ngả để tìm công ăn việc làm, và cũng sẽ có bạn lên ngay xe hoa. Tôi biết trong lớp chúng ta có không ít những "tình yêu đẹp" (lớp trưởng nháy mắt tinh quái). Một số đã ra công khai, nhưng một số vẫn trong "thời kỳ 30-32". Nhân dịp buổi liên hoan chia tay hôm nay, tôi đề nghị các anh em mỗi người hãy chọn một bông hoa mang đến tặng cho bạn gái của mình. Ban cán bộ lớp sẽ có trách nhiệm vun vén, giữ gìn cho những người đi xa...

Lớp trưởng chưa kịp dứt lời, bọn con trai đã vỗ tay rần rần, hò hét ầm ĩ hưởng ứng. Xuyến kín đáo đưa mắt tìm Tuệ, nhưng Tuệ đã cúi đầu lảng tránh.

Thằng Đảm quắt mở màn đầu tiên. Nó chọn bông hoa mào gà duy nhất trong bó hoa mang đến trước mặt cái Mi. Một chân đứng, một chân quỳ, nó cúi xuống kiểu cách: "Ta xin dâng Mi ‘khổng lổ' trái tim run rẩy của ta..." Tiếng huýt sáo, tiếng reo hò ầm ĩ. So với Mi, Đảm trông như con chuột nhắt bên cạnh mụ mèo già phốp pháp. Đảm ngồi ngay phía trước Mi. Mỗi lần cu cậu loi choi nghịch ngợm liền bị Mi xoắn tai xách lên. Có lần bị xoắn đau quá, cu cậu khóc rấm rứt, mắt mũi đỏ hoe. Nó luôn miệng bảo "cái Mi là cơn ác mộng của tao. Tao cầu cho kẻ thù của tao cưới nó về làm vợ".

Sau đó các đôi đã ra "công khai" tự tin lên tặng hoa làm gương. Các đôi "bán công khai" và "bí mật" cũng lần lượt đứng lên "xác định quyền sở hữu" của mình với bạn bè trong lớp. Thức đến chỗ Xuyến cuối cùng. Đặt lên bàn bông hồng nhung hàm tiếu, Thức nói đứt quãng trong tiếng thở dồn nén: "Tôi yêu bạn". Thịnh còi vừa buột miệng lắp bắp: "Ơ, sao đổi ngôi à?" liền bị Liên già búng tai: "trẻ trâu, ra ngoài kia cho người lớn làm việc".

Nhiều năm sau đó, không bao giờ Xuyến hỏi tại sao Tuệ làm như vậy. Hai người cắt đứt liên lạc từ đó. Những tấm bưu ảnh mừng sinh nhật, những mẩu giấy xé vội trong giờ, chiếc kẹp tóc bẳng mảnh đuy-ra có khắc nguệch ngoạc hai chữ T-X... Xuyến đem cất hết vào một chiếc hộp, dán kín lại giấu dưới đáy chiếc rương quần áo.

****

Dũng trở về mang theo kỷ vật của Thức. Thức bị vướng mìn của Polpot ở biên giới Tây Nam. Mấy ngày liền vật vã trong cơn mê sảng vì vết thương nhiễm trùng, Thức luôn miệng nhắc đến Xuyến. Một tập thư viết cho Xuyến chưa dám gửi đi. Một tấm ảnh thẻ học sinh của Xuyến có dòng chữ của Thức: "mình sẽ mang hạnh phúc đến cho bạn". Một chiếc khăn vải dù Thức nói sẽ để cho Xuyến vấn theo mái tóc dài đến quá eo chân của cô... Thủy, em gái Thức nói trong tiếng nức nở: "Chị ơi, ngày mai bố mẹ gọi hồn cho anh Thức, chị đến nhé".

Thức về trong dáng vẻ thất thần của chị Trâm, nhưng giọng nói thì không lẫn đi đâu được. Thức xin lỗi cha mẹ đã phạm tội bất hiếu, không làm trọn trách nhiệm hương hỏa với tổ tiên ông bà. Thức hứa sẽ tìm cho chị Trâm anh chồng tử tế, đồng ý ở rể để lo cho bố mẹ khi trái gió trở trời. Thức dặn cái Thủy học hành tử tế, cố gắng thi đỗ đại học để sau này đỡ vất vả. Thức bảo Xuyến mang đến cho cha mẹ tấm ảnh Thức tặng Xuyến trong cuốn lưu bút để làm ảnh thờ. Thức nói yêu Xuyến vô cùng, thương Xuyến vô cùng. Những điều muốn nói đã có hết ở trong thư. Xuyến đọc rồi đốt đi để cho hai người cùng thanh thản. Trước khi chị Trâm nằm vật ra giường mê man, Thức thảng thốt: "Xuyến ơi đừng trách Tuệ".

Mấy năm cuối trong trường đại học, Xuyến không nhận lời yêu ai. Dũng đã ra quân, thi được vào trường Đại học giao thông ở gần đó. Các dịp lễ tết, sinh nhật, ngày tám tháng ba, Dũng không quên mang hoa sang trường tặng Xuyến. Dũng bảo, làm việc đó thay cho Thức. Bạn học phổ thông vẫn đợi Xuyến về hàng năm, đến nhà thắp hương cho Thức. Vào năm cuối cùng trước khi Xuyến đi nhận công tác, chị Trâm muốn hai chị em cùng vào Nghĩa trang liệt sĩ trong Tây Ninh, chuyển hài cốt của Thức về. Biết được ý định của gia đình Thức, Dũng tình nguyện đưa hai chị em đi.

****

Ngày cưới, Dũng đưa Xuyến đến thắp hương trước mộ Thức: "mình hứa với cậu sẽ không bao giờ để cho Xuyến phải khổ".

Hồi mới lấy nhau, kinh tế cả nước còn khó khăn. Dũng vừa đi làm ở cơ quan, vừa mở xưởng làm bánh nướng bánh dẻo ngay tại nhà. Ngoài giờ đi dạy, Xuyến giúp chồng giao hàng, nhận nguyên vật liệu, ghi chép thu chi... Khi điều hòa nhiệt độ chỉ thấy trên phim ảnh hoặc trong các khách sạn cao cấp thì phòng ngủ của vợ chồng Xuyến bốn mùa luôn luôn mát lạnh như mùa đông. Xuyến không hiểu Dũng lấy năng lượng ở đâu ra để đêm nào cũng lặn ngụp trên cơ thể vợ. Mỗi khi Xuyến không hưởng ứng liền bị cật vấn, hành hạ. Cơ thế Xuyến đầy những vết cào cấu, thâm tím do thói bạo dâm của Dũng.

Sau này, do phải đi theo các công trình xây dựng vắng nhà dăm bữa, nửa tháng, Dũng càng kiểm soát vợ gắt gao hơn. Tối nào Dũng cũng gọi từ công trường về số máy cố định ở nhà. Xuyến đang bận làm bất cứ việc gì cũng phải chạy ra nhấc máy. Chi tiết số máy di động của Xuyến thường chi chít các dấu gạch chân, dấu hỏi. Thậm chí đôi khi Dũng còn gọi kiểm tra xem đầu dây đằng kia là giọng nam hay nữ.

Từ khi ăn nên làm ra, Dũng chỉ cho phép Xuyến dạy cầm chừng để giữ biên chế. "Được mấy cái đồng bạc ranh, đến đấy lại tán tỉnh nhau, chả bõ". Có lần cả trường liên hoan 20 tháng mười một tới khuya. Dũng về nhà không thấy Xuyến liền lao xe máy đến trường đón vợ. Thấy Xuyến vui vẻ nói cười cùng mấy anh chị em trong tổ bộ môn, không nói không rằng, Dũng tát cho vợ hai cái rồi bắt Xuyến ngồi lên xe đưa về. Bộ áo dài ấy Dũng lấy bật lửa đốt nham nhở. Anh chị em đồng nghiệp thấy Dũng đến trường thường lảng xa. Chào hỏi thân mật thì Dũng nói, chắc phải có tình ý với Xuyên nên o bế mình. Có anh trả lời qua quýt liền bị Dũng quy kết "phải có chuyện gì nên mới không dám nói chuyện đàng hoàng". Có hôm đến trường với cặp mắt thâm tím, Xuyến giải thích do mình bị vấp vào bậu cửa khi nhà mất điện.

Nhiều khi lẩn thẩn, Xuyến nghĩ, lúc nào xuống đó gặp Thức, nhất định sẽ hỏi xem có phải Thức đã "gửi" Dũng đến cho mình không?

****

Xuyến nộp hồ sơ xin việc ở một tổ chức phi chính phủ chuyên làm các dự án về phụ nữ. Hôm đến phỏng vấn, chị cán bộ phụ trách chương trình hỏi Xuyến tại sao lại muốn thay đổi hẳn công việc mình đang làm. Xuyến nói về vấn nạn bạo hành gia đình, về thân phận của người phụ nữ sống phụ thuộc kinh tế vào những người đàn ông cục cằn, vũ phu. Xuyến nói mình là giáo viên dạy văn, từng đứng lớp nhiều năm nên có thể xuống cơ sở nói chuyện với chị em về bình đẳng giới, về cách nuôi dạy con cái và các cách để tự hòan thiện bản thân. "Và hơn cả là, em muốn hai đứa con gái em được nhìn thấy mẹ chúng không cam chịu và dám thay đổi số phận của mình".

Ngày Xuyến nhận được thư mời làm việc cũng là lúc Xuyến đặt lên bàn lá đơn ly hôn. Dũng cười khẩy: "Đi thì dễ chứ về thì sẽ khó đấy". Quần áo, tư trang của mấy mẹ con Xuyến sau hơn chục năm chung sống với Dũng chất chưa kín một chiếc xe 12 chỗ mượn của cơ quan. Chị bạn đồng nghiệp mới tìm giúp Xuyến một phòng ở tầng hai trong khu Thủy Lợi. Giá thuê 600 ngàn một tháng. Nguyên thủy đây là phòng khách của căn hộ một phòng ngủ. Vì lý do gì đó được phân cho hai người. Nhà tắm và khu vệ sinh chưa đầy 2 mét vuông. Nước thải chảy tong tỏng từ tầng trên xuống. Trước khi dọn về, Xuyến phải thuê thợ gò cho một chiếc khay tôn, áp sát lên trần và làm đường ống dẫn thẳng nước bẩn xuống cống. Đêm đầu tiên, ba mẹ con ôm nhau ngủ trên cái đệm đôi đặt dưới sàn đá hoa, con Ngân bảo, giờ thì con yên tâm ngủ mà không còn lo ba đánh mẹ nữa.

****

Chuẩn bị kỷ niệm ba mươi năm tốt nghiệp phổ thông, Hoàng lớp trưởng gọi điện liên tục. "Năm nay mụ đừng có lý do lý trấu mà vắng mặt nhé". Rồi lại hạ giong nửa kín nửa hở: "chúng tôi có chương trình hay lắm".

Dạo này, con Ngân đã bắt đầu đi làm cho một ngân hàng có vốn đầu tư nước ngoài. Con Nga vừa học vừa làm thêm gia sư. Ba mẹ con Xuyến đã chuyển về ở khu tập thể Viễn thông được vài năm nay. Căn hộ này Xuyến vay mượn của anh em bạn bè để mua từ khi nó còn là dự án trên giấy. Xuyến bảo Hoàng lớp trưởng: "Năm nay ông đưa tôi ra khỏi danh sách "xóa đói giảm nghèo" nhé. Cứ đóng góp bằng các hộ "phú ông" là được". Hoàng bảo để chúng tôi cân đối. Có khi lại chẳng phải thu của bà con đồng nào cũng nên".

Con Ngân đưa Xuyến ra bến xe rồi xuýt xoa: "Gớm các cụ ‘hoành tráng' quá. Kéo nhau lên tận núi mà họp mặt". Khi nghe Hoàng nói sẽ tổ chức hội lớp ở Tam đảo, mấy mụ phụ nữ nhao nhao lên như chè chai lông vịt. Mụ thì bận trông cháu; mụ thì kêu đau chân không đi được xa... 1001 các loại lý do. Hoàng ráo hoảnh: "Các mụ không đi thì sẽ ân hận đến hết đời. Mà tôi chỉ còn sức để tập trung các mụ lần này thôi. Năm năm nữa có khi tôi ngồi trên kia nhìn xuống..." Không khí chùng hẳn xuống. Tuấn bột bảo, bệnh viện tôi đang có đề tài nghiên cứu cấy ghép dạ dày. Yên tâm đi, tôi sẽ thay cho ông một cái mới tinh tươm "ngon lành cành đào".

Hoàng ầm è "allô, một hai ba bốn" để thử loa. Đợi cho mọi người trật tự, Hoàng lôi trong túi ra hai trang đánh máy khổ A4. Ở dưới bắt đầu có tiếng la ó: '"Nói vo đi, bỏ phao ra!". Hoàng bảo, tôi nắm trong tay cả một phường công an, tóm không biết bao nhiêu tội phạm, thế mà vẫn phải chịu thua mấy lão to mồm. Thôi được, đã thế thì ..éo cần thưa gửi gì.

- Cách đây 30 năm, lớp A5 của chúng ta có 42 thành viên. Hôm nay có mặt tại đây chỉ còn 30 người. Trong số những người vắng mặt, có người đã hy sinh vì Tổ quốc - cả lớp hướng về phía Xuyến, có người do làm ăn phi pháp mà vướng vào vòng lao lý, có người tham gia băng nhóm, phạm tội giết người sẽ phải bóc lịch đến hết đời sau song sắt; có người do tai nạn, ốm đau phải dính liền quãng đời còn lại với chiếc xe lăn... nhưng dù cho có rơi vào hoàn cảnh nào đi nữa, chúng ta vẫn là bạn bè của nhau. Khi cần, các bạn hãy nhấc điện thoại lên. Một bàn tay thì khó làm được việc lớn. Nhưng với ba mươi cánh tay, chắc chắn chúng ta sẽ dìu được nhau đi...

Có tiếng sụt sịt ở các góc tập trung mấy mụ phụ nữ. Tuấn bột "cướp diễn đàn", đẩy Hoàng sang một bên.

- Chị em phụ nữ chú ý. Cách đây ba mươi năm, cánh mày râu chúng tôi đã "tỏ tình" với chị em, ngay trước sự chứng kiến đông đảo của thầy cô và bạn bè. Ba mươi năm sau, chúng tôi vẫn thấy mình đúng là "điếc không sợ súng". Có thằng chạy thoát thân nhờ hay thắp hương lễ tạ ông "Xuân tóc đỏ". Thằng sập bẫy thì ngoan ngoãn "tu thân tích đức" đến tận bây giờ. Tuấn bột giả vờ lấm lét nhìn xéo sang phía mụ Thủy, vợ mình. Nhưng hôm nay có một người muốn tặng hoa cho một người ba mươi năm trước đây chưa kịp tặng...

Cửa phòng bật mở. Tuệ bước vào với bó hoa hồng vàng tuyệt đẹp, đi thẳng đến chỗ Xuyến.

****

Sau này, khi Xuyến đồng ý "nối lại quan hệ ngoại giao", Tuệ kể, Thức đã điều đình với anh để được tặng hoa cho cô: "Cậu đi tây còn mình đi bộ đội. Mình chỉ muốn ngày mình lên đường, Xuyến sẽ là người vẫy khăn nhìn theo... Hãy cho mình một cơ hội nói với Xuyến..."

Tôi mang về cho em

Chuyện tình yêu của một người đã khuất....

LẠT MỀM

Mình gặp Thủy tại lớp tập huấn thay sách giáo khoa do Sở tổ chức. Biết Thủy là giáo viên dạy toán ở một trường điểm của thành phố, mình nửa đùa nửa thật bảo: “nếu sau này tớ có gửi thư tay đến xin cho con cháu vào ‘lò luyện’ của cậu thì đừng từ chối nhé”. Thủy nói em không mở lớp dạy thêm ở nhà, không dạy thêm ở trường. Chỉ chuyên đi “đánh thuê” cho các lò trong mấy trường đại học. Họ mở lớp, thu tiền, mời thì em dạy. Học trò mình cũng không biết mình dạy ở đâu. Khỏi mang tiếng bị bắt buộc đi học lớp ngoài giờ của cô.

Hẹn hò mãi, cuối cùng mình cũng tìm đến nhà Thủy, mang theo ảnh thằng con trai đến… dạm ngõ như đã thỏa thuận. Thủy giới thiệu “nhà em đứa lớn giống mẹ – đứa bé giống chị”. Cả hai đều đang học ở Singapore theo diện học bổng toàn phần. Con chị sang được hai năm thì con em đi tiếp. “Vợ chồng em bây giờ khỏe re con bò kéo xe”. Mình đùa, khỏe thế có khi lại ra “thằng chống gậy”- “Ruộng sâu trâu nái không bằng hai gái đầu lòng”. Thủy giãy nảy: “Tiền khởi nghĩa rồi chị ơi. Em trữ sẵn gậy trúc dưới gầm giường rồi. Khi nào “có sự”, ông lão nhà em cứ việc nhắn chúng về. Thoải mái gậy chống”.

Hai chị em đang cười nói râm ran thì một cậu con trai từ trên gác bước xuống. Chưa kịp hỏi thì Thủy đã giới thiệu “em trai em đấy” rồi quay sang cậu bé nói: “chào chị Phương đi em”. Thủy theo thằng bé vào bếp không quên ngoái lại dặn mình: “Chị đọc báo chờ em chút. Đến giờ Tuấn đi học rồi. Em làm cho nó bát mỳ đã”.

***

Thủy kể nhà em có “sáu con vịt giời”. Lần nào đưa u em đi đẻ, thầy em cũng cắp theo một nắm rơm và một ấm nước. Đến trạm xá là nhóm lửa đun nước ngay. Khi nghe thấy tiếng reo: “con gái rồi” thì ông bỏ về. Bà ngoại em, các bá, các dì cứ thay phiên nhau phục vụ. Đẻ xong chưa được mười ngày, u em đã phải ra ao giặt tã. Hơn tháng là đi làm đồng bình thường như mọi người. Tụi em, cứ con chị trông con em mà lớn. Bảo ban nhau học hành, rồi đi thoát ly mỗi đứa mỗi nơi.

Hồi ấy chưa có quy định “mỗi gia đình chỉ có từ một đến hai con” như bây giờ. Thầy em tuy chỉ có toàn “vịt giời”, nhưng nhà em đứa nào học cũng giỏi, đi thi hết huyện lại tỉnh nên bà con tín nhiệm lắm. Đầu tiên ông được bầu làm chủ nhiệm Hợp tác xã. Sau rồi lên đến chủ tịch xã, đang định cơ cấu lên huyện thì có thằng Tuấn. Mình đùa xen vào: “bà già đẻ… dai nhỉ”. Thủy bảo, nếu u em đẻ được thì đã không sao…

Ở quê em, đàn ông không có con trai rất khổ. Ma chay, cỗ bàn, cưới xin luôn bị đem ra làm đầu câu chuyện. Có ông giả tỉnh giả say còn chỉ vào mặt thầy em mà lè nhè: “Ông Lũy kia không có thằng chống gậy thì xuống ngồi mâm nia với mấy bà nấu bếp”. Có dạo thầy em không thèm đi một đám nào trong làng. Ông bảo đến đấy mà nghe chúng chửi à. U em luôn mặc cảm có lỗi với thầy em về chuyện đó.

Làng em có một cô giáo góa chồng. Cưới nhau được mấy tháng, anh chồng bị phát hiện ung thư. Chưa kịp con cái thì anh theo các cụ về thế giới bên kia. Xóm láng xì xầm “gò má cao thế sát chồng là phải”. Cô giáo ở vậy nuôi bố mẹ chồng cho đến khi các cụ khuất núi. U em tìm đến nhà, nhờ cậy cô sinh giúp một thằng chống gậy. Cô giáo lúc đầu khóc tấm tức, sợ không sống nổi với bia miệng tiếng đời. U em bảo, anh ấy đoản số đã đành một nhẽ. Có đứa con sau này tuổi già chị em mình sẽ đỡ quạnh hiu. Con cái cũng như bức tường lúc gió, mái nhà lúc nắng mưa. Không sinh nở, thay máu, đàn bà cứ cằn khô đi như ruộng hoang. Có nói lỡ miệng một câu, người đời cũng bảo chấp gì với kẻ cô quả. Muốn đến chúc phúc cho ai người ta cũng ngại… Thuyết phục mãi rồi cô cũng đồng ý. Sau đó U em còn phải dàn xếp cho thầy em đến thăm nhà cô giáo thường xuyên. Khi cái bụng cô giáo đã lùm lùm, không còn giấu ai được nữa, người ta bắt đầu bóng gió: “không chồng mà chửa mới ngoan…”. Ở Ủy ban xã, có người còn đòi cách chức thầy em. U em chọn đúng hôm thầy em lên họp trên huyện, ra đứng trước cửa ủy ban chửi liền một ngày. “Đứa nào thối mồm thối miệng nói chồng bà hủ hóa. Bà không đẻ được thì bà nhờ người ta đẻ hộ….”

Nói ba tháng, chẳng ai nói được ba năm. Ở trường, người ta cũng nể thầy em mà không kỷ luật cô giáo. Ngày cô giáo sinh, U em đón về nhà mình chăm như chăm con gái đẻ. Chè lá vằng, sưởi than củi, canh rau ngót thịt nạc, gà kho gừng… đủ ba tháng. Thằng Tuấn giống thầy em như lột nên U em càng vui. Tụi em nhất nhất phải một điều thưa dì, hai điều thưa dì… Mỗi lần em về chơi, U em đều dặn mua cho cu Tuấn thứ nọ, sắm cho cu Tuấn thứ kia. Thầy em sau đó cũng xin nghỉ luôn việc ở xã. Suốt ngày ông quanh quẩn làm ngựa cho thằng Tuấn cưỡi, nhong nhong nó lên cổ đi khắp làng. U em đi vắng thì chớ, về nhà câu đầu tiên là hỏi: “Em Tuấn của U đâu rồi?”. Cô giáo ở cùng nhà em đến khi thằng Tuấn được năm tuổi thì xin chuyển trường sang huyện khác. Lúc đi, cô ấy chỉ nhờ thầy U em dạy cho thằng Tuấn biết hương khói cho cả ông bà và “bố” nó ở bên nhà. Nghe đâu cô ấy đã gá nghĩa cùng một ông cán bộ về hưu, góa vợ.

Thằng Tuấn vào cấp ba thì thầy u em đều đã già. Nó được thầy u em chiều chuộng nên cũng chểnh mảng học hành. Em bảo đưa “cậu” lên để hai cháu nó kèm cặp. May mà cũng vào được đại học chị ạ. Hai “con vịt” nhà em đi vắng cả nên có nó nhà cửa cũng đỡ hiu quạnh. Năm nào em cũng mua quà tết cho nó mang về biếu cô giáo. Mẹ nó không sinh nở thêm. Em bảo nó là cây cột cho cả ba người dựa vào. Vì thế phải cố gắng làm một cây gỗ tốt.

***

Hôm vừa rồi Thủy gọi điện tíu tít. Chị ơi con gái em về chơi. Chị đến xem mặt con dâu tương lai nhé. Mình đến nơi không gặp thằng Tuấn. Hỏi thì Thủy bảo, nó được trường cho đi trao đổi sinh viên năm cuối ở Ý. “Thầy U em vui như tết. Gặp ai cũng khoe thằng Tuấn thế này, thằng Tuấn thế kia”. Mình bảo U Thủy mà chẻ lạt bán, chắc chắn sẽ đắt như tôm tươi.

NƯỚC CHẢY ĐÁ MÒN

Miên hình thức trung bình nhưng lấy chồng đẹp trai như hoàng tử. Đẹp lại giàu. Chưa lấy vợ đã có nhà riêng. Anh học viên lớp ngoại ngữ buổi tối hôm nào cũng nấn ná ở lại sau cùng vì muốn tiễn chân cô giáo một đoạn đường. Người ganh ghét bảo: "Chuột sa chĩnh gạo".

Cưới xong Miên xin nghỉ các lớp "kế hoạch ba". Mỗi tuần đi dạy ba buổi, đủ giờ chuẩn để lĩnh lương cơ bản. Làm ăn được, Thiết chỉ muốn vợ chăm lo nhà cửa, con cái. Hai thằng con trai đẹp như tranh.

Bị giục giã mãi, cuối cùng Miên cũng phải đi học nâng cao nghiệp vụ ở nước ngoài. Ông hiệu trưởng nói nếu Miên không đi ông sẽ đưa cô ra khỏi biên chế. Gửi con về cho ông bà nội trông, Miên đi chín tháng liền.

Đêm đầu tiên đón vợ từ sân bay, Thiết không cho xe đi qua nhà ông bà nội đón con. Sáng hôm sau, Miên không còn cảm giác dưới hai bàn chân. Hàng xóm xầm xì rằng Thiết thường về nhà rất khuya. Lại có cả tiếng phụ nữ trong nhà khi Miên đi vắng. Miên không căn vặn gì chồng.

Ít lâu sau, có người nói gặp Thiết trong bênh viện phụ sản. Miên gạt đi, nói tin tưởng ở chồng mình. Thiết đi sớm về muộn nhiều hơn. Nhiều đêm lấy lý do làm ăn, không về nhà ngủ. Có lần giặt quần áo cho chồng, Miên thấy tấm hình một bé gái bụ bẫm trong ví của Thiết. Khi con bé được ba tuổi, Thiết nói với Miên sẽ chăm sóc cho cả hai bên như nhau. Ba ngày nhà này, bốn ngày nhà kia rồi đổi lại. Mọi người trong trường bàn ra tán vào. Người bảo Miên nhu nhược. Thậm chí có người còn nặng lời nói Miên ngu. Miên không tham gia vào những câu chuyện về mình.

Có thời gian, các đường dây làm ăn của Thiết đổ bể. Miên nhận các lớp dạy thêm để trang trải mọi chi tiêu trong gia đình. Hai đứa con trai đã lớn, biết đỡ đần mẹ chợ búa, cơm nước. Không đủ tiền cung phụng cho hai mẹ con cô con gái, Thiết bị các "ông cậu" của nó chặn đường đe dọa. Miên nói, không thể để con bé lang thang theo mẹ tới các quán bia. Đằng nào sau này mấy anh em nó cũng sẽ phải lo cho nhau. Chi bằng đón con bé về để mình chăm sóc dạy dỗ cho nó nên người. Con bé về ở với mẹ Miên. Thỉnh thoảng mẹ nó đón về chơi nửa ngày rồi trả lại. Mọi người trong trường bảo Miên nuôi ong tay áo. Miên chẳng buồn cãi.

Bằng đi một thời gian không thấy mẹ con bé đến thăm con. Miên hỏi thì Thiết nói, mẹ nó đã đi Sài gòn với người khác. Con bé lúc đầu ương ngạnh, phá phách, không chịu học hành. Nhưng hai thằng anh giống như hai ông cảnh sát trong nhà. Có lần nó nói đi học bị bạn bè bắt nạt, hai thằng thay phiên nhau đưa đón nó ở trường.

Hôm đám ma mẹ nó do sốc ma túy, nó ôm chặt lấy Miên, hai mắt ráo hoảnh.

Trước khi lên nhập trường đại học, thằng thứ hai dặn em: "Ở nhà nhớ thay hai anh chăm bố mẹ. Đừng để cho bố mẹ buồn".

Tết vừa rồi, cả trường đến chơi, chúc tết. Tấm ảnh hai vợ chồng Miên cùng ba đứa con phóng to treo ở phòng khách. Thiết tất bật rót rượu mời mọi người. Mấy chị em kéo Miên vào bếp hỏi "có bí quyết gì không?" Miên bảo: "Nước chảy đá mòn".

CHUYỂN GIỚI

Nàng tìm được mẩu tin quảng cáo cùng địa chỉ trên internet. Xưa nay, nàng vốn "dị ứng" với các loại quảng cáo, trúng thưởng trên cái thế giới không có thực này. "Chuyển giới không qua phẫu thuật!" Nàng cười khùng khục trong bụng rồi nhấn chuột. Cũng chẳng mất gì ngoài mấy phút ăn trưa. Từ lâu nàng có thói quen vừa ăn vừa lướt NET. Mặc dù các thầy thuốc đã khuyến cáo đủ chuyện này nọ, nhưng bữa ăn sẽ thật buồn tẻ nếu cứ ngồi trước màn hình không chuyển động mà trệu trạo nhai phần ăn còn sót lại tối qua. Mỗi sáng dồn thức ăn thừa vào hộp mang đến cơ quan, nàng lại tự nhủ tiết kiệm được một nửa chiếc vé xem phim và có thêm 30 phút "cập nhật" thông tin.

*

* *

Cô lễ tân mặc áo đồng phục màu xanh lơ. Phòng đợi có chừng bốn, năm phụ nữ khác độ tuổi như nàng. Người nào cũng cắm cúi vào một cuốn sách hay tờ tạp chí của phòng khám. Ở xứ này, hình như người ta dè sẻn quỹ thời gian của mình đến từng phút. Người ta đọc lúc đợi xe buýt, lúc ngồi trên tàu... thậm chí hẹn nhau ngoài quán ăn người ta cũng vẫn mang theo sách báo để đọc, đề phòng người kia đến chậm hơn mình. Chị bạn đồng nghiệp của nàng mỗi tuần đến thư viện đổi sách hai lần.

Hình như chỉ đợi có nàng đến, cô lễ tân lịch sự mời mọi người sang phòng họp kế bên. Sau màn chào hỏi, tự giới thiệu, làm quen... ánh đèn vụt tắt. Trên màn hình hiện lên những hình vẽ cấu trúc cơ thể đàn ông và đàn bà. Tiếng thuyết minh của cô lễ tân đều đều, tẻ nhạt. Như thể cô đã thuộc nằm lòng bài giới thiệu và đây chắc chắn phải là lần thứ 1001 cô "tua" lại cuốn băng này.

Thảo luận nhóm hai người: "Tại sao bạn muốn chuyển giới? Những trở ngại về tâm lý sau khi chuyển giới..." Cùng nhóm với nàng là cô Elizabeth. Độc thân. Sống cùng bạn trai từ 5 năm nay. Mỗi người có một căn hộ riêng. Thỉnh thoảng người nọ dọn đến nhà người kia, chung sống vài ba tuần. Khi nào cả hai thấy mệt mỏi, "mất tự do" thì ai về nhà nấy. Cách đây mấy tháng, Liz (tên gọi tắt của Elizabeth) được bạn bè nhắn tin cho biết bạn trai mình đang đi nghỉ trên một chiếc du thuyền đến Bahamas cùng một cô gái khác. Liz quyết định chia tay và muốn quên luôn ý định sống chung với người khác giới....

Nàng tự thấy mình ngớ ngẩn. Bỗng nhiên lôi mình vào giữa một đám người xa lạ, kể lể chuyện chồng con, gia đình, áp lực công việc vân vân và vân vân...

Quay lại phòng họp. Ánh đèn máy chiếu mang theo những hạt bụi bay bay trong không khí. "Tính ưu việt của biện pháp chuyển đổi giới không qua phẫu thuật".

- Bạn không có những biến đổi bề ngoài. (Tốt quá! Nàng vẫn muốn con mình gọi mình là mẹ chứ không muốn cho chúng thêm một ông bố nữa)

- Sẽ không có những thủ tục hành chính rắc rối kèm theo như thay đổi tên họ, giới tính. (Hay! Chỉ riêng chuyện tên họ, nàng đã gặp không ít rắc rối mỗi khi gia hạn visa cho mình và con cái. Tên của người Việt viết theo trình tự họ trước - tên sau. Sang đây nàng đã đổi ngược lại, nhưng còn mấy chữ tên đệm không biết nhét vào ô nào. Có lần nàng gọi điện đến Sở Di trú thắc mắc, yêu cầu họ sửa lại cho đúng họ tên trong giấy khai sinh. Cô nhân viên sau khi nghe giải thích một hồi bèn kết luận: "nếu bà muốn đổi tên thì phải điền vào một tờ biểu mẫu khác rồi đem đến nộp". "Ơ hay, tên tôi đúng, các người viết sai thì có!" Tranh cãi mãi, nàng cũng giữ lại được đúng tên họ cho mình và các con. Bây giờ đi đổi lại tên quả là bất tiện!)

- Các bạn sẽ được tham gia những khóa tập huấn ngắn ngày để hiểu và ứng xử như một người đàn ông thực thụ khi cần thiết. (Con trai nàng đã gần hai mươi. Mấy năm trước, khi nó đi hội lớp, nàng đã phải cầu cứu một anh bạn đồng nghiệp đến hướng dẫn nó thắt cà-vạt, buộc dây giày, lắp dao cạo râu... Có rất nhiều việc của thế giới đàn ông mà nàng không thể nào hiểu và chia sẻ với con được.)

- Sau một thời gian điều trị ở cơ sở của chúng tôi, các bạn sẽ trở nên mạnh mẽ hơn, độc lập hơn, tự tin hơn. Bạn sẽ thấy nước mắt là thứ hàng xa xỉ. Bạn biết cách vượt qua mọi thử thách của cuộc sống bằng chính sức mạnh và nghị lực của mình. Không gì có thể làm bạn gục ngã bởi bạn có trái tim của phụ nữ và sự quyết đoán của đàn ông.

- Bạn sẽ....

- Bạn sẽ....

*

* *

Có tiếng động mạnh khiến nàng giật mình. Cuốn sách Lịch sử bìa cứng của con gái bị gạt rơi xuống sàn gỗ. Đêm qua con bé thức khuya làm bài ngủ gục ngay trên bàn. Nàng đỡ con bé nằm xuống cạnh mình, vỗ về cho nó ngủ tiếp. Sắp vào đại học rồi mà đêm nào nó cũng muốn được mẹ ôm trước khi ngủ. Nhớ lại giấc mơ dở dang, nàng cười thở dài. Từ ngày mang hai con theo mình, nàng chỉ nhớ ra mình là phụ nữ mỗi kỳ thấy tháng...

TA ĐI NHÉ

Điện thoại reo. Chưa kịp hết một hồi chuông, ông đã nhấc máy:

- Alô, bà hả?

- Vâng, tôi đây. Ta đi ông nhé.

Từ nhà ông ra đến dãy ghế băng trên vỉa hè, sau trạm xe buýt gần hơn từ nhà bà nên hầu như hôm nào ông cũng đến trước. Hai người đi bộ đoạn đường bằng đúng một nửa khoảng cách giữa hai trạm xe thì ngồi nghỉ. Họ thường không ngồi chung mà mỗi người ngồi một đầu của hai chiếc ghế kê gần nhau. Chỉ có như vậy, ông bà mới nhìn được mặt nhau khi trò chuyện.

- Mấy hôm ẩm trời, hai đầu gối của tôi lại đau ông ạ. Bà giải thích khi thấy ông nhìn chăm chú vào đoạn băng chun cuốn quanh chân mình.

- Ừ tôi cũng đau ê ẩm khắp người. Ông nói thêm.

- Tuần này ông ăn gì?

- Vẫn như mọi khi, mỳ spagetti, salad và thịt nguội

- Tôi mới nấu nồi cari, để mai tôi mang theo một ít cho ông thay đổi...

****

Mùa đông năm nay kéo dài vô tận. Sang tháng năm mà thỉnh thoảng vẫn còn những đợt rét đậm. Rét kèm theo mưa. Tuần trước bà gọi điện sang:

- Tôi vừa xem dự báo thời tiết, mấy ngày nữa là nắng rồi ông ạ. Ta lại đi nhé.

Ông giấu không cho bà biết ông ốm mấy tuần liền. Chủ nhật vừa rồi, cô con gái đến thăm. Thấy thức ăn của ông hầu như còn nguyên, cô liền gọi điện cho anh trai. Các con đã quyết định đưa ông về Florida. Ở đó ông có căn hộ một phòng ngủ. Trước đây khi vợ ông còn sống, năm nào hai người cũng bay về đó suốt sáu tháng mùa đông. Từ ngày bà mất, căn hộ để không cả năm. Ông sợ phải về đó một mình.

Thực lòng, ông muốn lần lữa thêm một ít thời gian, đợi nắng lên, gặp bà lần cuối rồi mới đi. Florida với ông không còn là nơi trú rét nữa. Không có tiếng chuông điện thoại đổ mỗi chiều, căn phòng hướng ra biển, quanh năm nắng ấm biết đâu sẽ chẳng lạnh lẽo hơn cả mùa đông New York. Nhưng các con ông đã mua vé máy bay. Thứ bảy tuần này, trời vẫn còn mưa lạnh.

****

Mấy tháng liền, chiều nào tôi cũng thấy bà ngồi trầm ngâm trên chiếc ghế băng cũ một mình. Biết tôi là hàng xóm của ông, thỉnh thoảng bà hỏi thăm xem tôi có nghe ngóng được tin tức gì từ Florida. Chiều qua, tôi dừng lại chào bà:

- Cháu thấy con trai ông cụ rao bán nhà tuần trước...

Tôi không muốn nói cho bà biết rằng ông đang ốm nặng và phải nhập viện từ hơn tháng nay.

Im lặng một lúc, bà bảo tôi:

- Có lẽ tôi cũng sắp rời đây cô ạ.

New York, tháng 8, 2009

CÂY ƯỚC NGUYỆN TRONG VƯỜN TƯỢNG

Bão tuyết. Các chuyến bay đều bị lùi lại hoặc hủy bỏ. Hành khách trong phòng đợi ồ lên chán chường rồi tản đi thuê khách sạn ngủ qua đêm.

Chị mở túi lấy sách ra đọc. Với chị, về sớm hay muộn mười giờ đồng hồ cũng vậy. Mấy năm nay, Giáng sinh nào chị cũng một mình. Ở lại sân bay có khi lại đỡ buồn hơn. Từ ngày Alice bé bỏng của chị tìm về với Chúa, thỉnh thoảng chị cũng đi mua quà Giáng sinh rồi ra bưu điện tự gửi cho mình. Địa chỉ người gửi là nhà thờ nơi mọi người đến chia tay con bé lần cuối.

Khoảng mười giờ đêm, chị bỗng thấy gai gai sốt. Buổi chiều, chị đã bất chấp mưa tuyết, đi bộ ra vườn tượng rồi quay lại để còn kịp chuyến bay. Mấy năm trước, dịp Giáng sinh nào hai mẹ con cũng bay đến Washington DC để Alice tự tay viết và treo lên cây điều ước nguyện của mình cho năm mới. Trước khi vào bệnh viện lần cuối, con bé đưa cho chị ba điều ước dán kín. Nó dặn chị chỉ mở ra khi đã treo giúp nó lên cây. Thấm thoắt con bé đã đi xa được ba năm. Giáng sinh năm sau, chị chưa hình dung ra mình sẽ làm gì nếu không còn điều ước nào của con bé.

Lấy thêm chiếc khăn choàng phủ lên người, chị vẫn thấy cuốn sách rung lên bần bật. Không thể thức qua đêm trên ghế ngoài phòng đợi, chị uể oải kéo lê hành lý về phía quầy lễ tân của khách sạn. Người đàn ông đến trước chị vừa nhận xong chìa khóa của chiếc phòng cuối cùng. Cô nhân viên lễ tân nhún vai thông cảm, rồi bối rối nhận ra tình trạng tồi tệ của chị.

- Xin lỗi ông, cô bối rối gọi người đàn ông trở lại. Bà này không được khỏe mà khách sạn chúng tôi đã hết phòng. Liệu ông có thể...

Sợ người đàn ông từ chối, cô nói tiếp:

- Phòng này có hai giường. Nếu được, chúng tôi sẽ chia đều giá phòng cho cả hai.

Lưỡng lự mất mấy giây, người đàn ông quả quyết nhấc luôn cả túi hành lý của chị đi về phía thang máy.

****

Anh vừa trở về từ Châu Phi và ghé thăm gia đình một người bạn đồng nghiệp ở Washington DC. Anh đã hứa với mẹ năm nay anh sẽ đón Giáng sinh cùng bà. Không ngờ đến phút cuối, thời tiết lại trở nên quá tồi tệ. Mấy năm rồi anh mới có dịp nghỉ phép vào dịp cuối năm. Nghề nghiệp khiến anh phải xê dịch nhiều. Hồi mới nhận việc ở Afghanistan, anh nghĩ sẽ đi vài năm cho biết đó biết đây rồi về ổn định ở một bang phía Nam đầy nắng gió. Không ngờ công việc cứ cuốn anh đi hết từ nước này sang nước khác, từ châu lục nọ sang châu lục kia. Năng động và độc thân, anh thường được cử đến nhũng nơi có điều kiện khó khăn đặc biệt. Anh từng dong duổi trên lưng lạc đà cùng các nhân viên dự án đến những làng hẻo lánh trên sa mạc Sahara. Anh từng gặp những đứa trẻ suy dinh dưỡng vạ vật chơi giữa bầy lạc đà hôi hám trong nắng cát sa mạc; những bé gái bị ép lấy chồng lớn gấp hai, ba lần tuổi mình khi chưa kịp trở thành thiếu nữ; những cô gái bị các bà lang vườn đè ra cắt âm vật không có thuốc tê; những bé trai bị bán đi làm nài ngựa, nài lạc đà - bị bỏ đói triền miên để không thể trở thành người lớn. Nhiều đợt, anh phải sống trong lều bạt cả tháng trời để đưa hàng cứu trợ tới những người tị nạn chiến tranh hoặc nạn nhân của thiên tai. Anh và đồng nghiệp làm việc bất kể giờ giấc bởi nếu có trở về nhà, họ cũng chỉ một mình giữa những căn phòng thênh thang, có thể mời cả văn phòng đến chơi qua đêm mà không lo thiếu chỗ ngủ. Những ngày cuối tuần, nhân viên ngoại quốc của các tổ chức nhân đạo, phi chính phủ hoặc các công ty đầu tư tập trung tại một quán bar được họ đặt cho một cái tên rất tây phương: “Câu lạc bộ Anh quốc” (British Club). Bia, rượu và khói thuốc mịt mù.

****

Chị tỉnh giấc thì anh đã đi từ lúc nào. “Chúc Giáng sinh vui vẻ!”. Mảnh giấy nhỏ trên bàn đầu giường cùng với một dòng tái bút: “Tôi đã trả toàn bộ tiền phòng. Đừng bận tâm”.

Đêm qua, chập chờn giữa các cơn sốt, chị đã kể cho anh nghe về Alice của chị, về thỏa thuận giữa hai mẹ con, về những điều ước của con bé và những dự định tương lai của mình. Chị đã từng cùng con đến vườn tượng để cầu mong tìm lại được người cha sinh học của nó. Nếu Alice có anh chị em ruột thịt để tiến hành ghép tủy thì số phận con bé có thể đã khác đi. “Đừng trách bố con nhé. Bố mẹ chia tay nhau khi mẹ còn chưa biết con là tặng vật của Chúa dành cho mẹ”. Chị thầm thì cùng con khi nó đã bình thản yên giấc trong chiếc quan tài phủ đầy hoa hồng.

Năm đầu tiên, con bé cầu mong công việc của mẹ nó ở văn phòng sẽ thuận buồm xuôi gió. Mấy năm liền nó đau ốm, chị thường xuyên phải xin nghỉ để đưa nó đi hết từ bệnh viện này sang bệnh viện khác. Năm sau, Alice mong chị hoàn thành chương trình đại học chị đã bỏ dở dang sau khi nó ra đời. “Thế còn năm nay thì sao? Con bé muốn gì?” Chị xoay người, kéo chăn phủ kín mặt, để mặc anh băn khoăn, lo lắng ở giường bên.

****

Sau Giáng sinh vài ba ngày, chị nhận được tấm bưu thiếp chúc mừng của anh. “Hãy cho tôi được là vị khách đầu tiên của em và Alice trong ngày đầu năm mới. Gọi điện thoại hoặc nhắn cho tôi theo số máy… “

Buổi sáng hôm ấy, anh đã dậy sớm và gọi một chiếc taxi đi thẳng đến Vườn Tượng. Đọc hàng trăm ngàn điều ước giăng kín trên cây, anh đã tìm ra được câu trả lời mà chị né tránh. Alice đã không quên ghi lại địa chỉ của mẹ mình để “người đàn ông của định mệnh sẽ mang đến cho mẹ niềm vui và hạnh phúc” có thể tìm ra chị.

Hai người trở lại Vườn Tượng trước khi chị cùng anh bay sang châu Phi. Chị sẽ làm tình nguyện viên cho dự án chăm sóc cho trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS. Bên cạnh điều ước của Alice đã có thêm một điều ước mới.

BLOG "QUÊ CHOA" - TRUNG TÂM... GÂY NGHIỆN

Thực lòng trước khi có blogs, mình không biết "hot boy" của dân cư mạng là ai. Nghe nhắc đến tên Nguyễn Quang Lập cũng chỉ thấy ngờ ngợ, hình như quen quen. Thỉnh thoảng anh Duy Mẫn gặp được bài viết hay thường gửi cho mấy anh chị em trong UN để có cái bàn luận khi gặp nhau bên ly cà phê sau bữa trưa. Dần dà mình vào Google gõ tên "Nguyễn Quang Lập" để tìm ra blog "Quê choa". Cả máy tính ở cơ quan lẫn máy tính ở nhà đều có blog của Bọ Lập trong danh mục "favorites". Buổi trưa nhai cơm trước màn hình máy tính cũng phải click chuột vào đó để xem hôm nay Bọ viết gì. Đọc nhiều thành "nghiện". Nhiều khi bận quá, không có thời gian đọc thì phải hỏi bạn bè xem nhà Bọ có chuyện gì hay không.

Đợt vừa rồi về Việt Nam, mình đã ghé xuống Linh Đàm thăm Bọ hai lần. Hôm gặp mặt với hội bloggers Hà Nôi, mình được "ưu tiên" ngồi bên tay phải của Bọ. Có một vài kiểu ảnh chụp chung, Bọ quàng tay qua vai mình trông rất "hoành tráng". Trong suốt bữa ăn, thỉnh thoảng mình và Bọ bị nhắc nhở vì "nói chuyện riêng trong lớp".

Hôm trước về Hải Phòng ghé thăm nhà văn Bùi Ngọc Tấn. Khi nghe mình nhắc đến Bọ Lập, nhà văn nói: "anh quý thằng này lắm. Nó kể chuyện đi bắt hủ hóa thì chết cười". Được vài hôm, ông lại điện cho mình và khoe đã nhận được "Ký ức vụn" của Bọ Lập. Ông bảo: "Thằng Lập viết về Phạm Ngọc Tiến thật quá đáng. Thằng Tiến là "đệ tử ruột" của anh nên anh biết. Thằng Lập là chúa bịa chuyện". Mình bảo anh bực bõ với Bọ Lập làm gì cho tổn thọ. Ai cũng biết Bọ Lập bịa mà họ vẫn cười. Nhất là khi anh Tiến chẳng lên tiếng phản đối. Thậm chí mình đã đọc được comment của anh Tiến khẳng định "người thật việc thật".

Kể ra được/bị Bọ đưa vào "tầm ngắm" cũng ăn ngủ bất an. Trong suốt mấy mươi năm hiện diện trên mặt đất, chắc chắn mỗi người cũng phải có từ vài trăm tới vài ngàn khoảnh khắc "lơ ngơ" hoặc bi kịch; Cũng từng phát ngôn không thiếu những lời vàng ngọc hoặc ngu ngơ. Vậy mà lúc nào Bọ cũng "chõm" được những chi tiết rất "đắt". Thêm tý mắm muối, râu ria là thành một câu chuyện nhớ đời. Ví dụ như khi gặp anh Quốc Trọng - Xuân tóc đỏ tại đám cưới con trai anh Ba Tỉnh, mình chỉ nhớ đến cái quần bị ướt khi chàng Xuân Tóc đỏ bị các fan hâm mộ nữ chặn lại xin chữ ký trên đường ra nhà vệ sinh. Hôm gặp gỡ với các bloggers Hà Nội, chỉ cần nhắc đến từ "đũa" là các cặp mắt đều đổ dồn về nhà thơ, hoạ sỹ, nhạc sỹ của chúng ta. Các entry dành cho phái đẹp hình như Bọ "nương tay" hơn. Chỉ đọc blog "Quê choa" mà mình quý luôn cả Tuyết Nga, Hồng Ánh dù chưa một lần gặp mặt. Chính những entry của Bọ viết về chị Mỹ Dạ và anh Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khiến mình phải lên kế hoạch đi Huế ghé thăm hai anh chị.

Bọ xây nhà và chuyển nhà nhiều lần. Mỗi lần đi lại kéo theo hàng trăm hàng ngàn fan hâm mộ đi theo. Mình không có blog bên yahoo cũng đành phải lập một cái để còn viết comments cho Bọ. Khách ghé nhà Bọ toàn những tay "anh hùng hảo hán", "cao thủ võ lâm". Nhiều khi đọc comment trên trang của Bọ mình thấy "choáng" luôn, không dám o e.

Phải công nhận Bọ viết tài thật. Hầu như ngày nào cũng có bài mới, thậm chí có ngày còn có tới hơn một entry. Đấy là chưa kể phải trả lời hàng trăm cảm nhận. Mình hay đùa với anh Duy Mẫn, tỉnh Quảng Bình nên trao tặng Bọ một tấm huân chương "Vì sự nghiệp bảo tồn và phát triển văn hoá Bọ". Có dạo, vào nhà ai cũng gặp "ua chầu chầu" hoặc "rứa đọ, rứa đọ". Cái giọng cười "he he" của Bọ thì đã lây lan hơn cả dịch cúm H1N1. Nhiều khi mình bị "nhiễm" lúc nào không hay.

Trong chuyến xuyên Việt vừa rồi, mấy chị em mình luân phiên nhau đọc "Ký ức vụn" của Bọ. Tất nhiên ngay sau khi được Bọ tặng, mình đã tranh thủ những đêm không ngủ do lệch múi giờ để đọc một mạch cho hết cuốn. Hai bà chị gái mình ngủ chung một phòng khách sạn. Bà này vừa buông tay sách thì bà kia đã với tay sang lấy và bật ngay ngọn đèn đầu giường. Con gái mình lười đọc sách tiếng Việt thế mà cũng "tiêu diệt gọn" cuốn sách trên chặng bay Hà Nội - New York. Nó bảo bác Lập viết bậy thật, nhưng chuyện về cô Hà thì quả là hay tuyệt. Mình nói những câu chuyện này đã có hết trong Blog "Quê choa". Bọ chỉ tập hợp lại rồi in thành sách. Hai bà chị lập tức xin ngay đường dẫn. Hai hôm trước gọi điện thoại về hỏi thăm, bà chị cả khoe ngay: "ngày nào chị cũng vào đọc bài của Bọ Lập". Mình bảo blog của Bọ là "trung tâm gây nghiện" nên phải cẩn thận. Không khéo có ngày cho chồng con ăn cá cháy cơm khê chỉ vì blog "Quê choa".

IM LẶNG KHÔNG LÀ VÀNG

Chưa bao giờ hai người cãi nhau. Trong con mắt của người thân, bạn bè, đồng nghiệp, họ là cặp vợ chồng "xứng đôi vừa lứa". Giữa đám đông, chàng nổi lên như một "nhà lãnh đạo" tài ba có khả năng tập hợp quần chúng; còn nàng là "linh hồn" của đám phụ nữ lúc nào cũng đầy ắp bức xúc về gia đình, con cái, công việc và những ông chồng vô tâm.

Chưa bao giờ hai người cãi nhau. Họ cũng không còn thói quen đối thoại. Họ tuyệt đối tránh những khoảnh khắc chỉ có hai người. Người nọ chịu đựng những thói quen (mà họ cho là tật xấu) của người kia như một phần tất yếu của cuộc sống. Lúc đầu họ chỉ muốn giữ hoà khí trong gia đình. Càng về sau, họ càng thấy thất vọng về nhau. Tại sao những việc hết sức giản đơn thế mà người kia không chịu hiểu ra. Tất cả các bà vợ trong đám nhân viên của chàng đều ở nhà chăm lo cho chồng con. Còn nàng thì hết đi làm lại đi học. Thỉnh thoảng còn theo dự án đi vắng một vài đêm. Nàng chẳng bao giờ hỏi lương của chồng vì cho rằng việc đưa tiền cho vợ nuôi con là điều tất yếu. Một tháng rồi nhiều tháng chàng không đưa tiền về, nàng vẫn lo cho các con ăn học đầy đủ bằng thu nhập của mình.

Chưa bao giờ họ cãi nhau. Nhưng chiến tranh lạnh xảy ra thường xuyên. Nàng nằm giữa, hai con nằm hai bên trên chiếc giường trước kia là của hai vợ chồng. Chàng lấy lý do khó ngủ, nằm riêng ở chiếc giường nhỏ, mua cho thằng con trai khi muốn tập cho con ngủ riêng lúc nó được 5 tuổi.

Tết nhất, lễ lạt, họ vẫn cùng nhau đi thămgia đình, họ mạc, bạn bè. Mỗi khi chụp ảnh cùng đám đông, bao giờ chàng cũng quàng tay ôm eo hoặc đặt lên vai nàng như những cặp vợ chồng hạnh phúc nhất.

Chưa bao giờ họ cãi nhau. Lần cuối cùng, hai người đối thoại là bàn về thủ tục ly hôn. Họ khóc vì đã không cãi nhau từ những bất hoà đầu tiên.

Thù dai

Đàn bà là chúa thù dai. Nếu "quân tử trả thù mười năm chưa muộn", thì đàn bà có thể chờ đợi cả đời để trả thù một cách ngọt ngào.

Nàng và chàng yêu nhau mối tình đầu tiên. Vì những chuyện chẳng đâu vào đâu, hai người chia tay hai ngả. Nàng lấy chồng sinh con rồi chàng đi lấy vợ. Mấy chục năm không còn liên lạc, nhưng nàng vẫn ngấm ngầm theo dõi cuộc sống của chàng. Vợ chàng xấu hơn nàng - càng tốt! Chàng sinh con một bề trong khi nàng có cả nếp cả tẻ - đáng đời cho chàng! Vợ chàng học 7 + 2 đi dạy cấp I rồi nghỉ mất sức từ sau khi sinh đứa con thứ hai trong khi nàng đã hoàn thành chương trình cao học - Đúng là chàng có mắt như mù!.... Nếu như mọi điều đều ngả theo chiều hướng ngược lại, nghĩa là trong cái tổ ấm của chàng mọi thứ đều hình như lấp lánh hơn thì chàng đúng là loại "mèo mù vớ cá rán...". May mà nàng đã không lấy chàng!

Hai vợ chồng cô bạn tôi li dị khi đứa con chung của bước vào tuổi teen. Sau khi học xong cao học ở nước ngoài, cô bạn tôi tái hôn với một chàng bản xứ "mắt xanh mũi lõ". Chồng cô ấy cưới một em lớn hơn con gái mình mười tuổi. Lần nào về nước chơi, bạn tôi cũng đưa con gái đến thăm bố, dì và thằng em cùng cha khác mẹ. Quà cho mẹ, quà cho con, những lời dặn dò chân tình của một người chị lớn về cách giữ chồng, nuôi con đã khiến cho cô vợ trẻ phải thốt lên: "Chị xinh đẹp, giỏi giang và tốt bụng thế, sao anh ấy lại bỏ chị để lấy em?". Thế là anh chồng tự nhiên bị đứng riêng ra trong một chiến tuyến, phía bên kia là hai người đàn bà.

Anh bạn tôi khi vợ đi học xa đã vướng phải một trong ba điều cấm kị: "Con thầy - vợ bạn - gái cơ quan". Cô bạn đồng nghiệp xinh đẹp như búp bê, vốn bị nhà chồng khinh thường vì xuất thân hèn kém và học hành dở dang bỗng nhiên thấy mình được nâng lên hàng "mệnh phụ phu nhân" thì không tiếc công sức chăm sóc cho người đàn ông cô đơn hiểu mình. Nàng lao vào cuộc tình ngoài hôn nhân như một con thiêu thân, nhưng vẫn không quên phụng sự gia đình bé nhỏ của mình. Bạn tôi lúc đầu cũng chỉ tự biện hộ cho mình bằng câu thơ "ai cũng có những phút giây ngoài chồng ngoài vợ - Trách làm chi những phút xao lòng". Càng về sau, chàng càng nhận ra, phía sau gương mặt búp bê thánh thiện kia là đầu óc rỗng tuếch và sự thù hận cuộc đời, thù hận con người. Khi chàng bắt đầu tìm cách "chạy trốn" cũng là lúc chàng bị cô lập từ mọi phía. Vợ chàng nhận được nhiều tin nhắn nặc danh, kể lại rõ ràng những gì đã diễn ra giữa hai người. Phòng tổ chức cơ quan cũng nhận được đơn thư nặc danh tố cáo chàng có quan hệ bất chính với đồng nghiệp dưới quyền. Mẹ chàng ốm, nàng vẫn xin nghỉ đưa bà đi khám bệnh. Buổi sáng đến cơ quan, trên bàn chàng vẫn luôn có bữa ăn sáng thay đổi theo ngày và theo mùa... Nàng vẫn tươi tắn, xinh đẹp và chu đáo. Vợ chàng vẫn thường xuyên nhận được những tin nhắn nặc danh... Chàng đã hết đường quay lại, nhưng nàng cũng không muốn từ bỏ ông chồng quan chức của mình. Nàng chỉ muốn chàng thuộc về mình như người ta muốn sở hữu thêm một chiếc xe đẹp...

Phúc đức tại mẫu

Vuốt mắt cho ông xong, bà Thảo đứng lên gọi điện thoại cho các con. Lúc trước, biết mình sắp "đi", ông không chịu cho bà dời ra nửa bước. Bàn tay ông cứ níu chặt lấy tay bà, thỉnh thoảng đưa lên chấm vào giọt nước đã nằm chực sẵn nơi hốc mắt. Thầy bói nói số ông không được gặp các con lần cuối. Mấy ngày vừa rồi, biết ông qua được, cả hai người con của ông bà đã xin nghỉ ở nhà. Anh con trai vừa phóng xe máy đi đón con, còn cô con gái vừa đi chợ lo bữa tối.

Đắp lại tấm chăn thật ngay ngắn cho ông, bà chạy sang nhà hàng xóm nói với qua hàng rào: "Bác Phúc ơi, ông nhà em vừa "đi" xong, bác nhắn chị em phụ nữ sang giúp em một tay".

Đã hai lần tự tay chôn cất hai đứa con gái của mình nhưng lần này bà vẫn lúng túng, không biết nên bắt đầu từ đâu. Chưa đầy nửa giờ đồng hồ, nhà bà Thảo đã nườm nượp khách ra vào. Hội phụ nữ, hội người già, hội cựu chiến binh... Một ông có vẻ như "tá về hưu" đứng ra cắt đặt công việc.

Con vẹt phía sau nhà thấy khách khứa đông đúc thì bắt đầu cất giọng khàn khàn, cáu kỉnh "câm đi!"

*

* *

Tất cả bắt đầu từ sau cái chết của đứa con gái thứ hai. Lúc ấy ông đã nằm một chỗ được gần bốn năm. Con bé đi học về bị xe công nông chồm lên hất ngã. Chiếc xe đạp nát tươm. Con bé văng lên vỉa hè, chấn thương sọ não chết ngay. Nó chết đẹp và thanh thản như đi vào giấc ngủ. Bà những muốn đâm chết cái kẻ lái xe điên loạn kia. Nhưng khi nhìn thấy gia cảnh nhà họ nheo nhóc, đứa lớn cõng đưa bé như mèo tha chuột tại phiên toà, bà đã không nỡ đòi tiền bồi thường. Chẳng gì thì người kiếm tiền nuôi ngần ấy miệng ăn kia cũng đã phải vào tù theo luật pháp. Mà tiền cũng chẳng thể đem con bé trở lại với bà.

Ông thương con gái, bất lực khi phải nằm một nơi thì bỗng nhiên cay độc hơn. "Phúc đức tại mẫu. Nếu bà không ngoại tình, không chạy theo cái thằng giáo quèn kia thì con tôi không chết oan uổng thế". Tất nhiên hai câu chuyện chẳng liên quan gì đến nhau. Nhưng lúc cùng quẫn, con người ta thường hay cố tìm lấy một chỗ bấu víu hay một nơi để trút hết tức giận, khổ đau. Và từ đấy trở đi, với bất kỳ chuyện lớn nhỏ gì trong gia đình, ông đều đay nghiến bà "phúc đức tại mẫu".

*

* *

Bà đã ngoại tình, nhưng chưa lần nào "phản bội" ông. Thật lạ, hơn chục năm ông đi bộ đội, bà một mình lo cho bốn đứa con thì vẫn trong ấm ngoài êm. Ngày ông từ giã binh nghiệp, khoác chiếc ba lô trở về lại chính là lúc sóng gió nổi lên. Ông quen sống trong doanh trại, ngăn nắp gọn gàng. Hàng ngày có cậu cần vụ lo toan cơm nước, giặt giũ. Lương sỹ quan chỉ giữ lại chút ít chi tiêu lặt vặt, còn thì gửi hết về cho vợ nuôi con. Bà là giáo viên cấp I, tuy là khối trưởng lớp cuối cấp, nhưng lương cũng chỉ ba cọc ba đồng. Hết giờ dạy lại tất tả đi nhận hàng, trả hàng. Bà nhận may gia công thêm cho một hợp tác xã may mặc. Tối nào cũng đạp máy khâu đến quá nửa đêm.

Ông về, cuộc sống của năm mẹ con bị đảo lộn ít nhiều. Ông không ăn được các món ăn đứa con gái đầu lòng thay mẹ vào bếp chế biến. Ông muốn mỗi buổi sáng, cái phích nước Rạng Đông phải được thay nước mới cho ông pha trà. Ông muốn những chiếc khăn mặt trên dây phơi phải được kéo bốn góc thẳng căng; những đôi dép ngoài cửa phải được xếp ngay ngắn theo hàng lối; chăn màn phải được gấp vuông thành sắc cạnh... Bọn trẻ đi học về, thấy cha thì nem nép như rắn mùng năm. Bà đi dạy về muộn liền bị ông hạch sách. Có lần vừa dắt xe đạp vào cổng, bà thấy mâm cơm bị ném văng ra sân. Mấy đứa con ngồi ở bàn học nước mắt ngắn dài. Nửa đêm đứa con gái lớn lẻn xuống ngồi bên cạnh máy may của mẹ thì thầm kể: Nó mải đọc truyện nên để nồi cơm bị khê. Nó đã tìm cách cho than hoa và hành củ để lên trên cho bớt mùi. Thế mà khi bưng bát cơm lên, bố vẫn phát hiện ra và quăng cả mâm cơm ra sân. Bà ôm con gái vào lòng, và hơn bao giờ hết, bà thấy thèm một bờ vai để chia sẻ, để gánh đỡ với mình những nỗi cực nhọc kia. Và lần đầu tiên kể từ khi lấy nhau, bà thấy bờ vai của ông không phải dành cho bà.

*

* *

Ông tham gia công tác ở phường. Hội trưởng hội Cựu chiến binh và Bí thư chi bộ hưu trí. Nhưng công việc ở địa phương không vận hành theo lối quân lệnh của ông. Những việc ông cho là đúng thì một số cán bộ phường lại gạt đi cho là phiêu lưu. Sau vài trận khẩu chiến nảy lửa, ông quyết định "bỏ cuộc", giết thời gian bên bàn cờ tướng và lấy rượu làm vui.

Ngoài giờ lên lớp chính khoá, bà nhận lớp dạy thêm để tăng thu nhập. Bọn trẻ càng lớn, chi phí càng nhiều. Rồi bà được chọn đi thi giáo viên dạy giỏi cấp quận, cấp thành phố... Và chính ở những cuộc thi này, bà đã gặp "người ấy". Lúc đầu chỉ là những trao đổi chuyên môn đơn thuần. Về sau bà mới biết "người ấy" nuôi con một mình đã bốn năm. Công bằng mà nói, bà và người ấy chưa một lần nắm tay nhau. Câu chuyện giữa họ lúc nào cũng xoay quanh chuyện học hành của lũ trẻ. Rồi không hiểu bằng cách nào, ông đã tìm đến đúng lúc khi hai người đang đứng nói chuyện trước cổng trường bà. Một cái tát như trời giáng khiến bà xây xẩm mặt mày. Nửa đêm, đứa con gái lớn xuống xoa bóp những vết bầm trên người mẹ. Nó ôm lấy bà mà khóc: "Mẹ ơi, sao mẹ không bỏ bố đi? Mấy mẹ con mình lại sống với nhau như trước". Đấy là lần đầu tiên bà nghĩ đến chuyện ly hôn.

Con bé lấy chồng khi vừa đủ mười tám tuổi. Khi đứa con đầu lòng được ba tuổi, nó sinh đứa thứ hai thiếu tháng và bị băng huyết. Bệnh viện không cứu được cả mẹ lẫn con. Bà mang thằng bé về nuôi cho bố nó rảnh rang đi bước nữa. Con vẹt sau nhà là của bố nó tặng vào ngày sinh nhật lần thứ 21. Năm ngoái, vừa tốt nghiệp xong nó đã được nhận vào một công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Nó nói từ nay bà không cần phải bán dưa cà mắm muối nữa. Tiền lương nó đi làm đủ nuôi cả bà và ông.

*

* *

Sau vụ "bắt quả tang" ấy, ông càng ngày càng trở nên cay nghiệt và ghen tuông. Mỗi khi bà dắt xe ra khỏi nhà là ông hình dung ngay ra cảnh bà đi gặp người đàn ông goá vợ kia. Giữa hai người hầu như không còn điều gì để nói với nhau. Cái cách ông nhìn bà như nhìn một "con vợ lăng loàn" đã khiến cho bà tê dại và ê chề. Rồi cũng chính ông là người chấp bút lá đơn li dị với những lời lẽ hết sức nặng nề xúc phạm bà. Đơn gửi đi chỉ còn chờ ngày ra toà thì ông bị tai biến mạch máu não.

Bà xin "về một cục", mở quán bán nhì nhằng để tiện phục vụ ông. Từ ngày nằm một chỗ, ông càng cáu bẳn và nghiệt ngã hơn. Năm mười phút không thấy bà loanh quanh trên nhà dưới bếp là ông đã gắt gỏng "bà ơi, bà ơi". Buổi tối, mấy mẹ con ngồi ăn cơm dưới đất nói cười với nhau, ông gào lên "câm đi". Rồi chuyện xảy ra với đứa con gái thứ hai, ông bắt đầu đay nghiến thường xuyên "phúc đức tại mẫu". Đôi khi bà cũng nghĩ, nếu ông không bị bệnh thì chẳng biết cuộc đời bà sẽ rẽ sang hướng nào. "Người ấy" đã đi bước nữa sau khi ông ốm được hai năm.

*

* *

Điếu văn viết cho ông, nhưng thực ra những người bạn ông lại muốn cảm ơn bà. Hơn mười năm nằm một chỗ, căn nhà không có mùi hôi thối. Đều đặn hàng ngày bà tắm rửa, xoa bóp cho ông. Nhẫn nại, cấm nín mỗi khi ông chửi bới. Ông đổ lỗi cho bà vì cả chuyện ông bị tai biến. Ông đổ lỗi cho bà khi đứa con dâu đi làm về là trốn ngay vào nhà riêng của hai vợ chồng nó phía sau vườn, tránh không chuyện trò cùng ông. Ông đổ lỗi khi đứa con gái út mãi ngoài 30 tuổi mới chịu đi lấy chồng và phải làm lẽ của một người đàn ông bỏ vợ. Bà đã nhiều lần nhẹ nhàng có, mắng mỏ có, giục nó lấy chồng nhưng nó sợ không thể phụ mẹ nuôi bố và thằng cháu ăn học.

Bà ngồi câm lặng bên linh cữu của ông. Đáp lễ những đoàn khách đến viếng như một cái máy. Lần đầu tiên tôi thấy một đám ma không có tiếng khóc gào thảm thiết. Chỉ có nến và hương được thay liên tục. Hàng xóm láng giềng thì thào bảo nhau, ông ấy đi thì bà giáo cũng được giải thoát.

*

* *

Sau đám tang của ông, căn nhà chỉ còn lại hai bà cháu. Bạn gái nó mỗi lần đến nhà đều mang cho con vẹt quả chuối và dạy nó gọi "Linh ơi, Linh ơi". Linh chính là tên con bé. Con vẹt cũng đã quên dần, không còn gắt gỏng "bà ơi, bà ơi"; "câm đi"

Hãy gửi em xuống cho anh

Giữa năm 93, Cảng Hải Phòng đón một đoàn tàu du lịch của Pháp cập bến. Công ty Du lịch thành phố thiếu hướng dẫn viên nên đến tìm tôi đi giúp họ một ngày. Nhớ lại vẫn thấy nước mình làm du lịch rất thiếu chuyên nghiệp. Chỉ cần tốt nghiệp tiếng Pháp là được huy động ngay thành hướng dẫn viên. Ngay cả một tờ giới thiệu các địa điểm du lịch đưa khách đến trong chương trình cũng không có. Tụi tôi cứ thế mà tự biên tự diễn. Mấy đứa bạn tôi được cử lên những xe buýt lớn, chở trên dưới năm chục khách. Riêng tôi được phân công đi theo một chiếc xe con chở một cặp vợ chồng già. Ông chồng khoảng trên dưới bảy mươi, đã phải ngồi xe lăn.

Theo hợp đồng, hai ông bà không đi thăm thành phố Hải Phòng mà đi Hà Nội thăm phố cổ, Bắc Bộ phủ, Hồ Hoàn Kiếm, Nhà hát Thành phố... Nói chung, nhưng nơi có di tích của người Pháp để lại. Bà vợ khoảng ngoài sáu mươi, tính tình vui vẻ, nhanh nhẹn. Bà nói tôi cứ yên tâm đi cùng hai người mà không cần hướng dẫn gì vì cả hai ông bà đều đã từng lớn lên và có nhiều kỷ niệm với Hà Nội. Bà mang theo một cuốn sách hướng dẫn du lịch bằng tiếng Pháp. Tại mỗi điểm dừng chân, chính bà là người giới thiệu với tôi về những địa danh đó. Bà kể cho tôi nghe những kỷ niệm khi cha của bà còn làm công chức cho chính quyền Pháp ở thành phố này. Tôi chỉ có trách nhiệm làm phiên dịch cho bà và anh lái xe mỗi khi cần thiết.

Buổi trưa, chúng tôi ghé vào khách sạn Metropol ăn cơm. Cách bà ân cần chăm sóc, phục vụ ông khiến nhiều khách trong phòng ăn phải ngoái lại nhìn. Bà kể, bà gặp ông trong một câu lạc bộ "kết bạn bốn phương" sau khi đã đổ vỡ cuộc hôn nhân thứ nhất. Tình cờ cả hai đều có những kỷ niệm ở Bắc Bộ phủ - Hà Nội nên họ nhanh chóng trở nên thân thiết. Sau khi kết hôn lại, họ cũng đã nhiều lần dự định cùng nhau sang thăm Hà Nội tìm lại kỷ niệm cũ. Nhưng lần nào lên kế hoạch xong cũng phải huỷ bỏ không vì chuyện nọ lại vì chuyện kia. Cách đây mấy năm, ông bị bệnh và phải ngồi trên xe lăn. Bà xin nghỉ hưu ở nhà phục vụ ông từ đấy. Lần này thấy có tàu du lịch sang Việt Nam, các con của cả hai ông bà đều giục các cụ đi chơi một lần "dối già". Và bà đã thu xếp để hai người có chuyến đi riêng hôm nay.

Buổi chiều, thấy còn nhiều thời gian, tôi gợi ý hai ông bà nên đi thăm phố Hàng Mã. Sắp rằm tháng bảy, khắp nơi bày bán quần áo, vàng bạc, ngựa xe... Tôi giúp bà đẩy xe cho ông, vừa đi vừa kể cho họ nghe về sự tích rằm tháng bảy. Rằng "trần sao âm vậy". Người sống cần nhà cửa, tiền bạc, quần áo thì người chết cũng thế. Hàng năm, ngoài những ngày cúng giỗ và dịp tết, vào ngày "Xá tội vong nhân" các gia đình đều gửi đồ đạc tiếp tế xuống cho người thân ở "dưới đó".

Thấy những "hình nhân thế mạng" ông bà hỏi tôi dùng vào việc gì. Tôi giải thích, khi một trong hai người mất đi, người kia sẽ đốt một hình người thay mình xuống dưới âm phủ để chia sẻ và phục vụ bạn đời của mình. Bà vợ hỏi làm thế nào để cái "hình nhân" được đốt xuống sẽ thay mình chứ không thay ai khác. Tôi nói, trước khi đốt, người ta sẽ ghi tên người chết vào tay trái và ghi tên người còn sống vào tay phải. Xuống dưới kia họ sẽ nhận ra nhau. (Đấy là tôi tưởng tượng ra vậy thôi chứ cũng chưa có sách nào nói về điều này). Hai ông bà ngỏ ý muốn đem về Pháp một cặp hình nhân. Tôi chọn cho hai ông bà một cặp hình nhân đẹp nhất, dặn đóng gói cẩn thận để mang đi xa.

Khi xe chúng tôi trở về đến bến cảng, các xe buýt cũng đang lần lượt trả khách lên tàu. Bà vợ dúi vào tay tôi một chiếc phong bì rất đẹp và ôm hôn tạm biệt. Ông chồng nâng niu cặp hình nhân, cảm ơn tôi và nói: "nhờ có cô tôi mới biết được một nét văn hoá rất đẹp của người Việt. Bây giờ chúng tôi không còn sợ xa nhau nữa, kể cả sang thế giới bên kia". Rồi ông quay sang bà vợ: "Nhớ gửi em xuống cho anh sau khi anh chết nhé!".

Chia tay với khách xong, bọn "hướng dẫn viên không chuyên" chúng tôi mới quay lại hỏi thăm nhau. Khách trên xe buýt mỗi người đóng góp 2 đô la tiền "boa" cho cả lái xe và hướng dẫn. Khi mở phong bì của mình, tôi nhận được 200 đô la, gần bằng một tháng lương tôi đi làm cho dự án y tế của Cộng đông châu Âu.

Kính nhi viễn chi

1. Loay hoay mãi, cuối cùng Hoà cũng tự lập được một cái blog cho mình. Trình độ tin học "eo mèo êu kêu" lại ở một tỉnh nửa miền núi, nửa trung du, Hoà không hề biết rằng lớp trưởng cũ đã lập ra một blog tập thể làm phương tiện liên lạc cho các bạn ở khắp nơi. Chỉ có Hoà "lạc hậu" nhất nên mọi người phải liên lạc qua điện thoại và gửi thư mời theo địa chỉ cơ quan.

2. Tốt nghiệp, Hoà lên trường nhận quyết định phân công công tác rồi "định cư" ở đây từ bấy đến giờ. Ngày còn đi dạy, thỉnh thoảng Hoà cũng viết một vài bài thơ, gửi đăng ở báo tỉnh nhà. Tiền nhuận bút thường chỉ đủ để khao chị em trong trường một chầu kem cốc hoặc vài bát phở. Mấy năm gần đây, Hoà chuyển lên phòng Giáo dục nên có nhiều thời gian viết lách hơn. Có lần, cô mạnh dạn gửi bài về báo Giáo dục & Thời đại. Cũng đôi lần bài của cô được đăng và báo biếu gửi về cơ quan. Mọi người bắt đầu gọi cô là "thi sĩ" . Trong các cuộc hội diễn văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam, một số bài thơ của cô cũng được học sinh hoặc bạn bè đồng nghiệp đọc trên sân khấu. Có anh làm ở Hội Văn học nghệ thuật tỉnh còn gợi ý cô chuyển hẳn sang bên ấy "cho khỏi phí một tài năng".

3. Từ ngày có blog, Hoà đưa dần những sáng tác của mình lên. Những bài viết "ngủ quên" cả chục năm trong các cuốn sổ tay bạc màu nay được ra trình diện trong một "ngôi nhà" có cái tên bình dị như chủ nó: "Chốn quê". Vốn là người sống kín đáo, cô không dùng tên thật và và chọn một con ốc sên làm hình đại diện. Khách ghé đọc bài, để lại cảm nhận thường gọi cô một cách thân mật "Ốc ơi". "Ốc ơi, ra khỏi vỏ đi"; "Ốc viết bài này hay lắm!"; "Ốc ơi, chúng mình làm bạn nhé". Kể từ sau ngày chia tay với chồng vì cô không thể sinh cho dòng họ anh một đứa cháu nội, bây giờ cô mới thấy mỗi ngày của mình có một điều mới mẻ đón đợi. Cô trả lời cảm nhận của khách ghé nhà đọc bài rất tận tâm và cẩn trọng. Mỗi khi có thêm một vị khách mới, cô thường đi theo đường link sang nhà họ. Đọc bài, tìm hiểu và cố hình dung ra người mình đang đối thoại trên mạng ảo kia là ai, bao nhiêu tuổi, nghề nghiệp, sở thích, xu hướng văn chương v.v..

4. Một buổi sáng cách đây chừng vài tháng, anh đã ghé qua nhà cô và để lại "dấu chân": "Blog của em là một địa chỉ đáng đọc. Chúc mừng em". Anh là nhà văn đã có một vài đầu sách in trong những năm gần đây và được ca ngợi như một gương mặt sáng của "văn học thế kỷ 21".

5. "Ngày mai anh sẽ lên tỉnh em dự buổi ra mắt sách của một tác giả trên đó. Em nhớ đến dự nhé". Được anh biết đến trên blog đã là một "vinh dự" ngoài sức tưởng tượng của Hoà. Bây giờ lại được gặp "thần tượng" của mình bằng xương bằng thịt, cô bồn chồn thao thức hết đêm.

Anh hồ hởi giới thiệu cô với giới văn nghệ sỹ trong tỉnh: "tôi cam đoan với các vị, chỉ vài tháng nữa thôi, thi sĩ của chúng ta sẽ có một buổi ra mắt tập thơ đầu tay, hoành tráng không kém gì buổi hôm nay". Ký sách tặng, cảm ơn, chúc mừng... dẫu sao đây cũng là lần đâu tiên, hội văn nghệ tỉnh nhà có buổi ra sách với sự góp mặt của những người nổi tiếng. Chủ tịch hội mời khách Trung ương dự bữa trưa tại một nhà hàng đặc sản có tiếng trong thị xã và tất nhiên cô là khách mời danh dự.

6. "Anh muốn được tự tay biên tập và viết lời bạt cho tập thơ đầu tay của em". Anh vừa nói vừa quàng tay ôm ngang lưng cô. "Phải có bản chụp những bài viết tay của em cách đây mấy chục năm thì cuốn sách mới có giá trị lịch sử". Anh cố gắng thuyết phục để được theo cô về nhà. Khi cô còn đang tìm cách gỡ tay anh một cách tế nhị để không làm "mất mặt" người nổi tiếng, anh đã dí sát hơi thở đầy mùi bia rượu vào mặt cô: "Anh yêu em ngay từ khi bắt đầu đọc bài của em trên blog" . Vất vả lắm cô mới thoát được khỏi vòng tay cứng như gọng kìm sắt của anh. Để mặc anh nằm trên chiếc ghế sô-pha ngoài phòng khách, cô chạy vào phòng ngủ cài chặt chốt và ngồi im trong đó. Hơn nửa giờ sau, tiếng ngáy của anh đã vang lên rung cả tấm kính trên chiếc bàn nước. Năm giờ chiều, anh tỉnh dậy, chào cô để đi về nhà khách. Buổi tối còn có một đám nhậu khác. Anh sẽ đọc cho họ nghe những bài thơ của mình.

7. Hoà vẫn viết blog, nhưng đặt chế độ bảo mật cho ngôi nhà của mình. Cô thay tên "Chốn quê" bằng cụm từ mới: "Kính nhi viễn chi".

Trò đùa

Do một sự cố kỹ thuật đến tình cờ, những lá thư của ông xã gửi cho cô bác sỹ đã lọt vào tay Hà đúng vào lúc Hà đang phân vân. Suốt nửa tháng vừa qua lúc nào "chàng" cũng thở dài sườn sượt và tìm cách tránh những giờ phút gần gụi nhau. Cô chuyển những lá thư đó vào hộp thư của mình rồi lại gửi trả lại hộp thư của ông xã với những dấu hỏi chấm. Cô cũng gửi thư cảm ơn cô bác sỹ - người mà chồng cô "quý hơn cả mạng sống bản thân mình" - và "ước ao ngày nào cũng được ngồi bên em như thế". "Cảm ơn em đã "sinh ra ông xã nhà chị lần thứ hai"".

Thư gửi đi cả tuần lễ mà không thấy hồi âm từ cả hai người. Hà gửi tiếp cho ông xã lá thư thứ hai "em cần được nghe anh giải thích". "Tất cả chỉ là trò đùa. Em và hai con mới là quan trọng nhất của đời anh." Thư trả lời của "chàng" chỉ vẻn vẹn ngần ấy chữ.

*

* *

Hà vẫn sống cùng hai con và "trả ông xã về cho nhà sản xuất" như cách cô vẫn thường nói với bạn bè. Từ mười năm nay, họ đã sống "một chốn đôi nơi" như thế. Cô không còn đủ tình yêu để ghen tuông với những "trò đùa" của ông xã, nhưng cũng không đủ dũng khí để bước ra khỏi cái vỏ bọc "gái đã có chồng". Người đàn bà độc thân đi giữa đời thật khó khăn biết bao. Bất kể gã đàn ông nào cũng có thể thả lời ong bướm khi biết họ không có một người đàn ông của riêng mình đứng phía sau bảo vệ. Dữ dằn quá, họ sẽ có chuyện đàm tiếu lúc trà dư tửu hậu "thiếu gà trống, còn gà mái nào chẳng xù dựng cả lông lên!".

Cách đây hơn một tháng, Hà nhận được điện thoại của chị gái. Ông xã Hà nhờ chị ấy (trước đây họ từng là bạn học của nhau) thay mặt Hà đến nói chuyện với bệnh viện. Chẳng là cô bác sỹ sắp được đề bạt lên chủ nhiệm khoa, nhưng có kẻ "ghen ăn tức ở" đã viết thư nặc danh tố cáo quan hệ "ngoài luồng" của cô với ông xã Hà. Một người đại diện bên "nhà gái" sẽ giải toả được mọi chuyện. Chị gái hỏi Hà "chị nên trả lời thế nào đây?" "Hình như cậu đùa hơi bị dai?" Cô bảo chị gái trả lời anh như vậy.

*

* *

Trước Giáng sinh một ngày, Hà nhận được thư của ông xã. "Ba mẹ con vô cùng thương nhớ..." Cái lạnh bỗng chạy dọc sống lưng. "Trò đùa" này đến bao giờ mới chấm dứt????