μανία θεάτρου
Les cheveux du soleil sont nos mains aussi.
Και τα μαλλιά του ήλιου είναι χέρια μας επίσης.
Sophie Podolski
Το 1989 ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν σκηνοθέτησε το έργο για την σουηδική τηλεόραση. Φωτογραφία από τις δοκιμές. Ο Μπέργκμαν είναι ο γονατιστός, δεξιά.
Γιούκιο Μισίμα
三島 由紀夫
κυρία ντε Σαντ
サド侯爵夫人
απόσπασμα
Μετάφραση και διασκευή Γιάννη Φαρμακίδη.
Η μετάφραση έγινε από αγγλική μετάφραση του ιαπωνικού πρωτοτύπου, όπως υπάρχει στην έκδοση του οίκου Peter Owen, Λονδίνο 1968.
Η διασκευή συνίσταται στην βράχυνση ορισμένων σημείων του έργου με σκοπό την ευχερέστερη σκηνική παρουσίαση.
Το έργο γράφτηκε το 1965.
Γιούκιο Μισίμα
Ιαπωνία 1925 -1970
Γιούκιο Μισίμα
Κυρία ντε Σαντ
μετάφραση και διασκευή Γιάννη Φαρμακίδη
Πράξη Πρώτη
Σκηνικό: Το σαλόνι της κυρίας ντε Μοντρέϊλ
Χρόνος: Φθινόπωρο, 1772
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ (φορά στολή ιππασίας, κρατά μαστίγιο) Τι συμπεριφορά! Με κάλεσε εδώ και τώρα μ’ έχει και περιμένω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Μην είσαι τόσο σκληρή με την κυρία ντε Μοντρέϊλ. Είμαι βέβαιη ότι έχει τρελαθεί με την συμπεριφορά του γαμπρού της.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Εννοείς ότι είναι ακόμη αναστατωμένη με τα γεγονότα προ τριών μηνών;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Δεν νομίζω ότι ο χρόνος την έκανε να υποφέρει λιγότερο. Δεν έχουμε δει την κυρία ντε Μοντρέϊλ από τότε που συνέβη αυτό.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ «Που συνέβη αυτό»! «Που συνέβη αυτό»! Όλο έτσι παρακάμπτουμε το θέμα με τη φράση «Που συνέβη αυτό»! Γιατί δεν μιλάμε ξεκάθαρα; (χτυπά το μαστίγιο, η κυρία ντε Σιμιάν κρύβει το πρόσωπό της) Έπειτα «αυτό» δεν είναι το μόνο!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Κυρία ντε Σαιν-Φον είναι τρομερό! (Σταυροκοπιέται)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Έχετε δίκαιο, κάν’τε τον σταυρό σας. Όλοι ξέρουμε τι είναι «αυτό που συνέβη». Κι εσείς ξέρετε, κυρία ντε Σιμιάν, υποθέτω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Δεν ξέρω τίποτε.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν μιλάτε σοβαρά!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Με τον Αλφόνσο είμαστε παιδικοί φίλοι. Δεν δίνω σημασία σε ό,τι λένε γι’ αυτόν.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Όπως θέλετε. Εγώ όμως έχω πληροφορίες και θα τις αποκαλύψω. Σκεπάστε τ’ αυτιά σας.
(Η κυρία ντε ντε Σιμιάν διστάζει)
Τι περιμένετε; Τα αυτιά σας! (Χτυπά το μαστίγιο) Σκεπάστε τα! (Ακουμπά τα αυτιά της κυρίας ντε Σιμιάν με το μαστίγιο)
(Η κυρία μτε Σιμιάν αναπηδά, σκεπάζει τα αυτιά της.)
Έτσι, μπράβο. Πριν τρεις μήνες ο Δονάτιος-Αλφόνσος-Φραγκίσκος, μαρκήσιος ντε Σαντ, ταξίδεψε στην Μασσαλία με τον υπηρέτη του, τον Λατούρ. Εκείνο το πρωΐ ο Λατούρ μάζεψε τέσσερες κοπέλες στον τέταρτο όροφο του κτηρίου που βρίσκεται το δωμάτιο της Μαριέτας Μπορελλύ. Η Μαριέτα ήταν είκοσι τριών ετών, η Μαριάνα δεκαοχτώ, η Μαριανέτα και Ρόζ είκοσι. Όλες τους πουτάνες.
(Η κυρία ντε Σιμιάν, τα αυτιά της σκεπασμένα με τα χέρια της, ανοίγει έκπληκτη τα μάτια της.)
Α, βλέπω ότι ακούτε με τα μάτια σας!
Ο μαρκήσιος ντε Σαντ φορούσε ένα γκρι πανωφόρι και καπέλο με φτερό. Κρατούσε σπαθί και μπαστούνι. Μόλις μπήκε μέσα στο δωμάτιο, έβγαλε από την τσέπη του μιά χούφτα χρυσά νομίσματα και είπε ότι θα πλάγιαζε με την κοπέλα που θα μάντευε σωστά πόσα ήταν τα νομίσματα. Κέρδισε η Μαριάνα. Έβγαλε έξω τις άλλες κοπέλες, αλλά κράτησε τον υπηρέτη του. Διέταξε αυτά τα δύο άτομα να ξαπλώσουν στο κρεβάτι. Μαστίγωσε την κοπέλα με το ένα χέρι (Η κυρία ντε Σαιν-Φον χτυπά το μαστίγιο) και με το άλλο διέγειρε το σώμα του υπηρέτη. Με το ένα χέρι την κοπέλα (Χτυπά πάλι το μαστίγιο), με το άλλο τον άντρα…
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Κύριε Ελέησον! (Σταυροκοπιέται και μουρμουρίζει μια προσευχή.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Αφού σταυροκοπιέστε, δεν χρειάζεται να σκεπάζετε τ’ αυτιά σας.
(Η κυρία ντε Σιμιάν σκεπάζει τα αυτιά της.)
Ναι, αλλά άμα σκεπάζετε τ’ αυτιά σας, δεν μπορείτε να σταυροκοπιέστε.
(Η κυρία ντε Σιμιάν βιαστικά κάνει τον σταυρό της.)
Βλέπετε; Είναι θέλημα Θεού να ακούσετε.
(Η κυρία ντε Σιμιάν, ανήμπορη, ακούει.)
Λοιπόν, ο Αλφόνσος παρίστανε τον υπηρέτη και αποκαλούσε τον υπηρέτη «Κύριε Μαρκήσιε», ενώ έβαλε τον υπηρέτη να τόν αποκαλεί Λατούρ. Όταν τελείωσε το πράγμα, έδιωξε τον υπηρέτη και έβγαλε ένα κρυστάλλινο βάζο που είχε μέσα γλυκά από γλυκάνισο. Είπε στην κοπέλα να φάει αρκετά από αυτά για να τής έρθουνε κλανιές.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Κύριε Ελέησον!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Στην πραγματικότητα τα γλυκά ήταν αφροδισιακά. Είμαι βέβαιη ότι ξέρετε πώς ενεργούν.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Εγώ πώς να ξέρω τέτοια –
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Ίσως χρησιμοποιείτε πότε-πότε. Η Μαριάνα έφαγε εφτά ή οχτώ από αυτά. Όταν τελείωσε, ο μαρκήσιος –
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Τι τής έκανε ο Αλφόνσος;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Τής υποσχέθηκε να τής δώσει ένα λουδοβίκειο, εάν εκείνη τόν άφηνε να κάνει ένα συγκεκριμένο πράγμα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Συγκεκριμένο πράγμα;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Φέρ’τε στο μυαλό σας το πίσω μέρος ενός αγάλματος της Αφροδίτης.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ (Σκέφτεται για λίγο.) Ω! Μόνον ο διάβολος θα το έκανε αυτό! Απίστευτη αμαρτία. Πρέπει να τόν κάψουν ζωντανό.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Μετά ο Αλφόνσος έβγαλε ένα ματωμένο μαστίγιο που είχε μεταλλικά αγκάθια. Προφανώς είχε χρησιμοποιηθεί πολλές φορές. Ζήτησε από την κοπέλα να τόν μαστιγώσει.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Τού είχε μείνει λίγη συνείδηση. Ήθελε να τιμωρηθεί για όσα έκανε.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Καθόλου. Απλά ήθελε να βεβαιωθεί ότι αντέχει τον πόνο. Ξέρετε, ο Αλφόνσος, έχει πάθος με την βεβαιότητα… Μετά ήρθε η σειρά της Μαριάνας. Τη έβαλε να ξεντυθεί και να γονατίσει. Τήν χτύπησε χωρίς έλεος μ’ ένα ξύλο. Μετά τής είπε να χτυπήσει εκείνη τον ίδιο. Ο Αλφόνσος έκανε χαρακιές δίπλα στο τζάκι για κάθε χτύπημα. Έγιναν τέσσερες γύροι, ο καθένας με 215, 179, 225, 240, συνολικά –
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ (Μετρώντας με τα δάχτυλά της.) 859 φορές!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Οι αριθμοί πάντοτε τόν γοήτευαν. Αν αυξήσετε τους αριθμούς σε σημείο που να μην γίνονται πιστευτοί, τότε το κακό μεταβάλλεται σε θαύμα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Πώς μπορείτε να χρησιμοποιείτε τη λέξη «θαύμα» για να περιγράψετε τέτοια –
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Τα θαύματά του δεν έχουν καμία σχέση με τα θαύματα που περιμένουν τεμπέληδες άνθρωποι. Αυτός δημιουργούσε μόνος του τα θαύματα. Μετά την Μαριάνα, ήρθε η σειρά της Μαριέτας, Πάλι μαστίγιο, πάλι ο υπηρέτης, πάλι η αλλαγή των ρόλων. Έπειτα ήρθε η σειρά της Ροζ και μετά η Μαριανέτα. Σε κάθε κοπέλα ο μαρκήσιος ντε Σαντ έδωσε από ένα χρυσό λουδοβίκειο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Κι έτσι επί τέλους τελείωσαν αυτά.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Καθόλου. Ο μαρκήσιος ντε Σαντ κοιμήθηκε για να προετοιμαστεί για την απογευματινή διαδικασία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Απογευματινή διαδικασία!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Το απόγευμα ο υπηρέτης του τού έφερε μιά άλλη πουτάνα, την Μαργαρίτα. Τήν έβαλε να φάει από τα γλυκά εκείνα. Πάλι η ίδια διαδικασία, πάλι το μαστίγιο. Το άλλο πρωΐ ο Αλφόνσος αναχώρησε για τον πύργο του στην Λα Κοστ. Δεν μπορούσε να φανταστεί ότι οι κοπέλες θα τον κατέδιδαν στην αστυνομία.
(Μπαίνει η υπηρέτρια, η Καρλότα)
ΚΑΡΛΟΤΑ Συγνώμη για την αναμονή, η κυρία ντε Μοντρέϊλ έρχεται σε λίγο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν πειράζει. Μεταφέρετε 'σάς παρακαλώ τον θαυμασμό μου για την επιλογή των προσκεκλημένων. Η κυρία ντε Σιμιάν κι εγώ. Μιά αγία και μιά διεφθαρμένη.
ΚΑΡΛΟΤΑ Μάλιστα, κυρία. (Ξεκινά να φύγει.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Μιά στιγμή, Καρλότα. Εσύ έχεις προηγουμένως δουλέψει σε ’μένα και ξέρεις όλες τις λεπτομέρειες της προσωπικής μου ζωής. Ξέρεις τι λένε για ’μένα, ότι είμαι ο διάβολος ενσαρκωμένος. Βέβαια δεν χρησιμοποιώ το μαστίγιο και τα γλυκά όπως ο μαρκήσιος, παρά τα χρησιμοποιώ για να συλλέγω τα βότανα που φυτρώνουν στο νησί των Κυθήρων. Σε ’σένα η κυρία ντε Μοντρέϊλ βρήκε το κατάλληλο άτομο αφού εσύ ξέρεις τι είναι «αυτό που συνέβη». Η κακή μου φήμη πάντοτε φόβιζε την κυρία ντε Μοντρέϊλ, και με κρατούσε σε απόσταση, αλλά τα τελευταία γεγονότα τήν ανάγκασαν να ζητήσει την βοήθειά μου.
(Μπαίνει η κυρία ντε Μοντρέϊλ)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ζητώ ταπεινά συγνώμη για την καθυστέρηση. Κυρία ντε Σαιν-Φον, κυρία ντε Σιμιάν, ’σάς ευχαριστώ που ήρθατε. (Κάνει νόημα με τα μάτια στην Καρλότα για να φύγει.) Κυρία ντε Σαιν-Φον υποθέτω έρχεστε από ιππασία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Και το άλογο ήταν πολύ άγριο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Και εγώ τώρα υποφέρω από ένα άγριο άλογο στην οικογένειά μου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Το δικό σας άγριο άλογο είναι καθαρόαιμο. Ένας αμαξάς αγκαλιάζει την σύζυγό του και μετά κάποιον σπασμό ηδονής αποκοιμιέται. Ο μαρκήσιος έχει εκλεπτυσμένα γούστα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Υπαινίσσεσθε ότι η ηθική είναι για τις κατώτερες τάξεις, αλλά όχι για τους ευγενείς; Οι άνθρωποι σήμερα θέλουν η αριστοκρατία να είναι πρότυπο ηθικής.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν νομίζω. Οι απλοί άνθρωποι έχουν βαρεθεί την ηθική.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Τι λόγια είναι αυτά! Κυρία ντε Μοντρέϊλ, πείτε μας τι ακριβώς συνέβη και δεν θα ’μάς ξεφύγει ούτε μιά λέξη.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Όταν η κόρη μου, η Ρενέ, παντρεύτηκε τον Αλφόνσο, εύρισκα την συμπεριφορά του λίγο ανάλαφρη, αλλά ευχάριστη. Και αγαπούσε πολύ την κόρη μου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Θυμάμαι όταν ο Αλφόνσος ήταν παιδί, μιά μέρα παίζαμε στον κήπο και μπήκε ένα αγκάθι τριανταφυλλιάς στο δάχτυλό μου. Ξέσπασα σε κλάματα. Ο Αλφόνσος ήρθε, έβγαλε το αγκάθι και ρούφηξε την πληγή.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Τού άρεζε από τότε το αίμα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ (θυμωμένα) Τόν κάνετε σαν να ήταν βαμπίρ.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Είμαι βέβαιη ότι τα βαμπίρ είναι γλυκά και αξιολάτρευτα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Και ενώ ακόμη το ζεύγος περνούσε τον μήνα του μέλιτος, ο Αλφόνσος άρχισε τα ταξίδια στο Παρίσι, υποτίθεται για δουλειές, ενώ στην πραγματικότητα συναντούσε γυναίκες κάποιου συγκεκριμένου επαγγέλματος.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Πουτάνες εννοείτε.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πώς τολμάτε να χρησιμοποιείτε αυτή τη λέξη! Δεν ξέραμε τίποτε για το περιεχόμενο των ταξιδιών αυτών, μέχρι που πέντε χρόνια μετά τόν συνέλαβαν και τόν έκλεισαν στις φυλακές της Βενσέν. Χρησιμοποίησα κάθε μέσο για να πετύχω την απελευθέρωσή του και να μη μάθει η κόρη μου και σύζυγός του τον πραγματικό λόγο της φυλακίσεως. Άλλωστε η Ρενέ αγαπούσε και σέβονταν τον σύζυγό της. Ο Αλφόνσος ’μού υποσχέθηκε ότι θα άλλαζε συμπεριφορά. Τα τελευταία εννιά χρόνια έχω καταξοδευτεί για να διατηρήσω το καλό όνομα του Αλφόνσου και την τιμή της κόρης μου. Κι όταν πριν τέσσερα χρόνια ξαναμπλέχτηκε σε μιά ιστορία στο Αρκέϊλ κατάφερα και πήρα βασιλική χάρη γι’ αυτόν. Τον έβγαλαν από την φυλακή μόλις μετά εφτά μήνες.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Τι έγινε στο Αρκέϊλ;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Αυτά που έκανε στο Αρκέϊλ με μιά ζητιάνα δεν είναι τίποτε με αυτά που έχει κάνει στην Μασσαλία. Η Ρενέ τα ξέρει όλα, αλλά η κόρη μου είναι υπόδειγμα αφοσιώσεως. Τώρα όμως η κατάσταση είναι απελπιστική. Ο Αλφόνσος είναι άρρωστος ψυχικά. Πρέπει με υπομονή να αντιμετωπίσουμε την αρρώστια του και να τόν θεραπεύσουμε.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν μπορείτε να θεραπεύσετε έναν άρρωστο παρά την θέλησή του. Η αρρώστια του μαρκησίου τού είναι πολύ ευχάριστη. Ο μαρκήσιος κάποια στιγμή είδε πράγματα που οι άλλοι άνθρωποι δεν τα βλέπουν. Το περιστατικό στην Μασσαλία ήταν για τον μαρκήσιο τόσο φυσικό, όσο και όταν ένα παιδάκι πιάνει μιά πεταλούδα και τής βγάζει τα φτερά.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι είναι αυτά που μού λέτε τώρα; Εγώ το μόνο πράγμα που καταλαβαίνω είναι η τιμή. Το δικαστήριο στο Αιξ τον κατεδίκασε σε θάνατο και επειδή είναι άγνωστο πού βρίσκεται αντί για τον ίδιον κάψανε το πορτραίτο του στην πλατεία στις δώδεκα του περασμένου μήνα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Ήταν η πρώτη φορά που φλόγες της κολάσεως γίνονταν ορατές.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Και το πλήθος σίγουρα φώναζε «κάψτε τον!». Άνθρωποι που ζήλευαν τις διαστροφές που οι ίδιοι δεν μπορούσαν να έχουν.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Καταλαβαίνετε τώρα τη θέση μου. Ο γαμπρός μου έχει εξαφανιστεί. Η κόρη μου περνά τις μέρες της στον πύργο του, στην Λα Κοστ, κλαίγοντας ασταμάτητα. Η άλλη κόρη μου η Άννα ταξιδεύει τώρα για να βρει ένα ησυχαστήριο να προστατέψει την αθωότητά της. Κι εγώ είμαι εδώ ολομόναχη.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Κυρία ντε Μοντρέϊλ, θα επικοινωνήσω με τον επίσκοπο Φιλίπ αύριο το πρωΐ. Θα τού προτείνω να ζητήσει άφεση των αμαρτιών του Αλφόνσου από το Βατικανό.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Σάς ευχαριστώ πολύ, κυρία ντε Σιμιάν.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν είναι σκοπός μου να παραβγώ την κυρία ντε Σιμιάν σε γενναιοδωρία, ούτε είναι στην φύση μου να υποστηρίζω την δικαιοσύνη, την τιμή ή την αρετή. Θα ’σάς βοηθήσω, όχι για ’σάς, παρά για τον μαρκήσιο ντε Σαντ. Θα ξαπλώνω από κρεβάτι σε κρεβάτι με όποιους χρειάζεται για να βρω τις κατάλληλες διασυνδέσεις μέχρι να καταφέρω, με την τέχνη της πουτάνας, ώστε ο υπουργός Μωπεού να ακυρώσει την απόφαση του δικαστηρίου του Αιξ. Υποθέτω γι’ αυτό με καλέσατε εδώ. Για να χρησιμοποιήσω το σώμα μου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Κυρία ντε Σαιν-Φον, ποτέ μου δεν είπα κάτι τέτοιο –
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν πειράζει. Ο σκοπός σας είναι θαυμαστός. Να καταφύγετε στην αμαρτία για να πετύχετε ένα ενάρετο αποτέλεσμα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ώστε θα με βοηθήσετε;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Ναι.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Σάς ευχαριστώ. Δεν έχω λόγια για να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν χρειάζεται.
(Μπαίνει η Καρλότα)
ΚΑΡΛΟΤΑ Συγνώμη, Κυρία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι συμβαίνει;
ΚΑΡΛΟΤΑ Έχει έρθει η κυρία ντε Σαντ.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Η κυρία ντε Σαντ;
(Γεμάτη έκπληξη. Οι δύο επισκέπτριες ανταλλάσσουν βλέμματα.)
Τι να τήν φέρνει εδώ; Πέρασέ την μέσα, σε παρακαλώ.
ΚΑΡΛΟΤΑ Μάλιστα, Κυρία. (Βγαίνει.)
(Μπαίνει η κυρία ντε Σαντ.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ρενέ!
ΡΕΝΕ Μητέρα!
(Αγκαλιάζονται.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Χαίρομαι τόσο πολύ που ήρθες, Ρενέ.
ΡΕΝΕ Ήθελα πολύ να σε ’δώ. Δεν άντεχα άλλο στην Λα Κοστ. Ήρθα εδώ στο Παρίσι για να ’σού μιλήσω, μητέρα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Σε καταλαβαίνω, Ρενέ. Να ’σού συστήσω την κυρία ντε Σαιν-Φον.
ΡΕΝΕ Χαίρω πολύ, κυρία. (Στην ντε Σιμιάν) Αγαπητή κυρία ντε Σιμιάν, πόσο καιρό έχω να 'σάς ’δώ!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Ξέρω όσα έχεις τραβήξει.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Οι δύο κυρίες εδώ, ’μού έχουν υποσχεθεί να ’μάς βοηθήσουν.
ΡΕΝΕ Εκτιμώ βαθύτατα ό,τι κάνετε για ’μάς.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Είναι ευχαρίστησή μου να ’σάς βοηθήσω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Νομίζω ότι εμείς πρέπει τώρα να φύγουμε.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Ναι, πραγματικά.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Σάς ευχαριστώ για όλα.
ΡΕΝΕ Κάν’τε ό,τι μπορείτε, ’σάς ικετεύω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Θα ήθελα, πριν φύγω, να ’σάς κάνω μιά κάπως παράξενη ερώτηση, αλλά δεν μπορώ να την αποφύγω, είναι στην φύση μου.
ΡΕΝΕ Πείτε μου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Έχω την πεποίθηση ότι ο μαρκήσιος ντε Σαντ είναι ανίκανος να δείξει την αληθινή του γλυκύτητα και τρυφερότητα παρά μόνον με τον δικό του, ιδιαίτερο τρόπο, με σκληρότητα που είναι ευγένεια, με το μαστίγιο και τα αφροδισιακά γλυκά. Έτσι συμπεριφέρεται και σε ’σάς;
ΡΕΝΕ Συγνώμη;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Κυρία ντε Σαιν-Φον, ’σάς παρακαλώ!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Λοιπόν, πώς ’σάς συμπεριφέρεται;
ΡΕΝΕ Εάν απαντούσα απλά ότι είναι ευγενικός, θα σκεφτείτε ότι με την λέξη ευγένεια εννοώ την σκληρότητα του συζύγου μου. Και εάν απαντούσα ότι είναι σκληρός –
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Πόσο ευφυής είστε!
ΡΕΝΕ Θα ’σάς απαντήσω έτσι. Είναι ο σύζυγός μου. Με αγαπά όπως ένας σύζυγός αγαπά την σύζυγό του. Εάν βλέπατε το συζυγικό μας κρεβάτι, δεν θα υπήρχε τίποτα που να ’σάς ζητήσω να παραμείνει κρυφό.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Αυτό είναι μιά έκπληξη! Με εντυπωσιάζετε. Ένας σύζυγος και μιά σύζυγος που έχουν τόσο υψηλό πνεύμα μπορούν να καταργήσουν ακόμη και την ευγένεια.
ΡΕΝΕ Ή ακόμη και την σκληρότητα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΙΜΙΑΝ Εγώ πρέπει να φύγω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Ναι. Συγνώμη για την αναστάτωση.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Σάς ευχαριστώ για την επίσκεψή σας. Σάς είμαι ευγνώμων.
(Η κυρία ντε Σαιν-Φον και η κυρία ντε Σιμιάν φεύγουν.)
ΡΕΝΕ Ωωωω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τής έδωσες την κατάλληλη απάντηση. Είμαι υπερήφανη για ’σένα. Το φίδι! Αναγκάστηκα εγώ να ζητήσω βοήθεια από τέτοια γυναίκα.
ΡΕΝΕ Είμαι προετοιμασμένη για τέτοια. Ελπίζω να ’μάς βοηθήσουν να σωθεί ο Αλφόνσος.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Έτσι υποσχέθηκαν. Πού είναι τώρα ο Αλφόνσος;
ΡΕΝΕ Δεν ξέρω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Είσαι βέβαιη;
ΡΕΝΕ Ναι, και καλύτερα που δεν ξέρω. Καλύτερα για την ασφάλειά του. Η ασφάλειά του σημαίνει για ’μένα περισσότερο από ό,τιδήποτε άλλο στον κόσμο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι αφοσιωμένη σύζυγος που είσαι!
ΡΕΝΕ Εσύ με δίδαξες έτσι, μητέρα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ναι, αλλά υπάρχουν όρια.
ΡΕΝΕ Εάν οι αμαρτίες του συζύγου μου έχουν ξεπεράσει τα όρια, η αφοσίωσή μου πρέπει επίσης να ξεπεράσει τα όρια.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πρέπει να σού ’πώ κάτι. Άφησε τον Αλφόνσο.
ΡΕΝΕ Ο Θεός δεν επιτρέπει το διαζύγιο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τουλάχιστον απομακρύνσου.
ΡΕΝΕ Όχι, μητέρα. Δεν έχω καμία πρόθεση να εγκαταλείψω τον Αλφόνσο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Αλλά γιατί; Δεν μπορώ να πιστέψω ότι αισθάνεσαι ακόμη συμπάθεια γι’ αυτόν τον άνθρωπο.
ΡΕΝΕ Δεν ξέρω αν η λέξη συμπάθεια είναι η σωστή λέξη. Και δεν με νοιάζει τι λέει ο κόσμος. Το πρόσφατο περιστατικό με τον Αλφόνσο με έκανε να μάθω ποιές είναι οι επιθυμίες του, τι έχει κάνει και τι λέει ο κόσμος γι’ αυτόν. Και δεν περιμένω να με καταλάβεις, μητέρα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Καταστρέφεις τον εαυτό σου με την υπερηφάνειά σου και την αλαζονεία σου.
ΡΕΝΕ Η αφοσίωσή μου βασίζεται στην αλήθεια. Τώρα ξέρω την αλήθεια.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Η αλήθεια είναι μαστίγια και αφροδισιακά γλυκά και όλα αυτά. Ανηθικότητα και ντροπή.
ΡΕΝΕ Είναι πολύ εύκολο να λένε ότι ο σύζυγός μου είναι ένα τέρας.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Και βέβαια είναι ένα τέρας. Εάν επιμένεις να τον καταλάβεις, θα καείς.
ΡΕΝΕ Εάν ο σύζυγός μου είναι πραγματικά ένα τέρας, τότε εγώ δεν θα ήμουν ασφαλής.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ρενέ, δεν πιστεύω να εννοείς ότι…
ΡΕΝΕ Εννοώ ότι εάν ο σύζυγός μου είναι ένα τέρας ανηθικότητας, εγώ πρέπει να γίνω ένα τέρας αφοσιώσεως. Λένε ότι ο Αλφόνσος είναι ένας εγκληματίας. Όμως τα εγκλήματά του και ο ίδιος έχουν γίνει ένα μέσα μου. Το χαμόγελό του και ο θυμός του, η ευγένειά του και η σκληρότητά του, τα ακροδάχτυλά του όταν κατεβάζει το νυχτικό μου από τους ώμους μου και τα ακροδάχτυλά του όταν κραδαίνει ένα μαστίγιο πάνω από μιά πουτάνα – όλα αυτά είναι ένα και το αυτό. Ο κώλος του, κατακόκκινος από το μαστίγωμα από μιά πουτάνα είναι μέρος του σώματος όπου υπάρχουν τα ευγενικά του χείλη και τα χρυσαφένια μαλλιά του.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Εξευτελίζεσαι βάζοντας μαζί το ιερό και το βέβηλο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Μητέρα, σε παρακαλώ, σε ικετεύω, σώσε τον Αλφόνσο. Σού υπόσχομαι ότι αν τού δοθεί χάρις, θα κάνω τα πάντα για να μαλακώσω την καρδιά του και να απαλύνω τον μαύρο θυμό μέσα στην ψυχή του.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πήγαινε τώρα στο δωμάτιό σου. Χρειάζεσαι ξεκούραση.
(Η κυρία ντε Ντε Μοντρέϊλ οδηγεί την Ρενέ στο δωμάτιό της. Όταν βγουν, μπαίνουν από την άλλη πλευρά η αδελφή της Ρενέ, η Άννα και η Καρλότα.)
ΚΑΡΛΟΤΑ Γιατί είστε τόσο απρόθυμη να συναντήσετε την αδελφή σας;
ΑΝΝΑ Επέστρεψα εδώ στο Παρίσι για να ’δώ την μητέρα μου, αλλά δεν περίμενα να συναντήσω την αδελφή μου. Αντιπαθώ το βλέμμα της, σαν να δείχνει ότι ξέρει τα πάντα. Και ίσως να ξέρει τα πάντα. Με τρομάζει.
ΚΑΡΛΟΤΑ Μιλάτε έτσι για την αδελφή σας;
ΑΝΝΑ Καρλότα, σε παρακαλώ, άφησέ με. Θα περιμένω την μητέρα μου.
(Η Καρλότα φεύγει. Επιστρέφει η κυρία ντε Μοντρέϊλ.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Άννα! Τι έκπληξη!
ΑΝΝΑ Πώς είσαι, μητέρα;
(Αγκαλιάζονται.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι ευχάριστη έκπληξη! Να έχω σπίτι μου την ίδια μέρα και τις δυό θυγατέρες μου!
ΑΝΝΑ Ναι, μού το είπε η Καρλότα. Πώς είναι η Ρενέ;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τήν έβαλα στο δωμάτιό της να ξεκουραστεί. Έχει υποφέρει πολλά. Πες μου, όμως, για ’σένα. Πώς ήταν το ταξίδι σου; Πού πήγες;
ΑΝΝΑ Στην Ιταλία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Σε ποιό μέρος;
ΑΝΝΑ Κυρίως στην Βενετία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Μεγάλο ταξίδι.
ΑΝΝΑ Ταξίδευα ινκόγκνιτο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Μα γιατί ένα αθώο κορίτσι να ταξιδεύει μυστικά;
ΑΝΝΑ Δεν είχα άλλη επιλογή. Η συντροφιά μου ήθελε να μένει άγνωστη.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Η συντροφιά σου; Εννοείς κάποια φίλη σου που ταξιδεύατε μαζί;
ΑΝΝΑ Όχι, ο γαμπρός μου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι!
ΑΝΝΑ Ο Αλφόνσος.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Όχι! (Παραπατά.) Δεν ήσουνα με τον Αλφόνσο όλον αυτόν τον καιρό;
ΑΝΝΑ Ήμουνα συνέχεια μαζί του.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πώς μπορείς να το έχεις κάνει αυτό;
ΑΝΝΑ Δεν έφταιγα εγώ. Αυτός με κάλεσε στον πύργο του, στην Λα Κοστ. Την πρώτη μου νύχτα εκεί ο γαμπρός μου ήρθε στην κρεβατοκάμαρά μου. Δεν με ρώτησε αν ήθελα ή όχι. Λίγες μέρες αργότερα τόν αναζήτησε η αστυνομία και ο Αλφόνσος μού ζήτησε να φύγω μαζί του. Περιπλανηθήκαμε μαζί στην Ιταλία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Είναι τρομερό αυτό που είπες. Τερατώδες. Αυτός είναι ένας δαίμονας. Άννα, σε παρακαλώ, αυτό να μείνει μεταξύ μας. Και κυρίως δεν πρέπει να το μάθει η Ρενέ.
ΑΝΝΑ Η Ρενέ ξέρει.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ξέρει;
ΑΝΝΑ Σε διαβεβαιώνω ότι το ξέρει.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι ξέρει;
ΑΝΝΑ Ξέρει τι συνέβη ανάμεσα σε ’μένα και τον Αλφόνσο στην Λα Κοστ.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Και πώς μπορούσε η Ρενέ –
ΑΝΝΑ Ξέρει ότι πήγαμε μαζί στην Ιταλία και ξέρει πού κρύβεται τώρα ο Αλφόνσος.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Η Ρενέ ξέρει; Κι εσύ, λοιπόν, ξέρεις πού κρύβεται ο Αλφόνσος.
ΑΝΝΑ Ναι, ξέρω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πού;
ΑΝΝΑ Σε ένα αγροτόσπιτο στο Σαμπερύ, στα νότια.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ (Ξαφνικά) Καρλότα! Καρλότα!
(Μπαίνει η Καρλότα.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Θα γράψω τρία γράμματα. Να είσαι έτοιμη να τα παραδώσεις αμέσως.
ΚΑΡΛΟΤΑ Μάλιστα, Κυρία. (Ξεκινά να φύγει.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Περίμενε εδώ. Κάθε δευτερόλεπτο είναι πολύτιμο.
(Η Καρλότα σταματά. Η κυρία ντε Μοντρέϊλ κάθεται στο γραφείο της. Αρχινά να γράφει. Καθώς γράφει, η Άννα και η Καρλότα συνομιλούν).
ΚΑΡΛΟΤΑ Πώς ήταν το καλοκαίρι στην Βενετία, δεσποινίς;
ΑΝΝΑ Θαυμάσιο. (Σαν να ονειρεύεται.) Κίνδυνοι, τρυφερότητα, θάνατος, κανάλια με θολά νερά.
ΚΑΡΛΟΤΑ Θά ’θελα να πήγαινα εκεί μιά φορά στη ζωή μου.
ΑΝΝ Κάθε βράδυ ακούγονταν ο θόρυβος κάποιας μονομαχίας και το πρωΐ έβλεπες αίματα πάνω στις γέφυρες. Και τα περιστέρια, σύννεφα από περιστέρια. Νομίζω κάπου κάψανε το πορτραίτο του.
ΚΑΡΛΟΤΑ Συγνώμη, το πορτραίτο ποιανού;
ΑΝΝΑ Και οι ήχοι από τις καμπάνες πάνω από τα λιμνασμένα νερά. Και οι αναρίθμητες γέφυρες. Και μετά η σελήνη. Κόκκινη σελήνη που υψώνονταν πάνω από τα κανάλια, έφεγγε το κρεβάτι μας και το έκανε κι αυτό κόκκινο, σαν να είχε βαφτεί με το αίμα εκατό παρθένων.
ΚΑΡΛΟΤΑ Οι γόνδολες και γονδολιέρηδες με τα τραγούδια τους πρέπει να είναι κάτι πολύ όμορφο.
ΑΝΝΑ Γόνδολες; Τραγούδια; Ναι, νομίζω η Βενετία αυτό σημαίνει για τον περισσότερο κόσμο.
(Η κυρία ντε Μοντρέϊλ στέκεται όρθια με τρία γράμματα στα χέρια της.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Καρλότα!
ΚΑΡΛΟΤΑ Μάλιστα, Κυρία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ένα γράμμα είναι για την κόμισα ντε Σαιν-Φον, το άλλο για την βαρώνη ντε Σιμιάν. Εάν λείπουν, να πεις σε όποιον τα παραλάβει ότι περιέχουν μιά επείγουσα παράκληση προς τις αποδέκτριες να σταματήσουν κάθε ενέργεια τους για ’μένα.
ΚΑΡΛΟΤΑ Μάλιστα, Κυρία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Το τρίτο γράμμα είναι μιά αίτηση προς την Αυτού Μεγαλειότητα τον βασιλέα. (Σκέφτεται με το γράμμα στα χέρια της ακόμη.) Άσ’ το. Θα το παραδώσω εγώ η ίδια στα ανάκτορα.
Πράξη Δεύτερη
Έξη χρόνια αργότερα. Σεπτέμβριος, 1778.
Η Ρενέ μπαίνει από τα αριστερά, την ίδια στιγμή μπαίνει η Άννα από τα δεξιά.
ΡΕΝΕ Άννα!
ΑΝΝΑ Ρενέ! Έχω ευχάριστα νέα για ’σένα!
ΡΕΝΕ Τι έγινε ξαφνικά, Άννα;
ΑΝΝΑ Αυτό!
(Η Άννα δείχνει στην Ρενέ ένα χαρτί σε ρολό. Η Ρενέ το αρπάζει.)
ΡΕΝΕ Τι είναι αυτό; (Διαβάζει δυνατά.) «Απόφαση του δικαστηρίου του Αιξ. Κατόπιν εγγράφου του Μαΐου ενεστώτος έτους της Αυτής Μεγαλειότητος με το οποίο ζητείται η επανάληψη της δίκης του Δονατίου Αλφόνσου Φραγκίσκου, μαρκησίου ντε Σαντ, το δικαστήριο ακυρώνει την προηγουμένη απόφαση και εκδίδει την ακόλουθη νέα απόφαση: ο κατηγορούμενος Δονάτιος Αλφόνσος Φραγκίσκος ντε Σαντ, κατηγορούμενος για πράξεις σοδομίας και αισχρών ηθών, καταδικάζεται σε πρόστιμο πενήντα χρυσών λουδοβικείων. Επί πλέον τού απαγορεύεται να μένει στην Μασσαλία επί τρία έτη από σήμερα. Με την πληρωμή του προστίμου το όνομά του θα διαγραφεί από το ποινικό μητρώο.» Ω, Άννα!
ΑΝΝΑ Δεν είναι θαυμάσια νέα, Ρενέ;
ΡΕΝΕ Σαν όνειρο.
ΑΝΝΑ Όχι, είναι σαν να βγαίνεις από έναν εφιάλτη.
ΡΕΝΕ Αυτό σημαίνει ότι ο Αλφόνσος είναι ελεύθερος. Το ίδιο κι εγώ. Είμαι ευτυχισμένη. Τα τελευταία έξη χρόνια που ο Αλφόνσος ήταν στην φυλακή η δυστυχία μου ήταν στο ίδιο επίπεδο με τις αμαρτίες του. Ένοιωθα την τρομερή μοναξιά του στην φυλακή σαν να ήμουνα εγώ η φυλακισμένη. Ήξερα ότι ανεξάρτητα από το τι αισχρότητες είχε διαπράξει, εκείνος πάντοτε αναζητούσε το αδύνατο. Και ανεξάρτητα πόσες γυναίκες και πόσοι άντρες συμμετείχαν στις ηδονές του, μόνον εκείνος καταλάβαινε το αδύνατο. Ο Αλφόνσος δεν αγάπησε ποτέ κανέναν, ούτε καν εσένα.
ΑΝΝΑ Και ούτε καν εσένα;
ΡΕΝΕ Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που εμείς οι δύο σταματήσαμε να τσακωνόμαστε.
ΑΝΝΑ Παραδέξου την αλήθεια – εσύ πιστεύεις ότι είσαι η μόνη που εκείνος αγαπάει.
ΡΕΝΕ Κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να έχει φαντασιώσεις. Ο Αλφόνσος ’μού δίδαξε την δύναμη των φαντασιώσεων.
ΑΝΝΑ Γι’ αυτό αισθάνεσαι ευτυχισμένη;
ΡΕΝΕ Η ευτυχία είναι δίκη μου επινόηση. Δεν ’μού την δίδαξε ο Αλφόνσος. Τι είναι ευτυχία; Είναι μιά δύσκολη δουλειά σαν το κέντημα. Μιά γυναίκα με κόπο συνταιριάζει την μοναξιά, την ανία, τον φόβο, τις φριχτές νύχτες, τα απειλητικά ξημερώματα και δημιουργεί ένα κέντημα με τριαντάφυλλα.
ΑΝΝΑ Κι από ’δώ και στο εξής κάθε πρωΐ ο Αλφόνος θα αλείφει το ψωμί του με μαρμελάδα τριαντάφυλλο που θα τού έχεις φιάξει.
ΡΕΝΕ Πόσο σαρκαστική γίνεσαι, Άννα.
(Μπαίνει η κυρία ντε Μοντέϊλ)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ρενέ, δεν είναι θαυμάσιο; Συγχαρητήρια!
ΡΕΝΕ Σ΄ ευχαριστώ, μητέρα. Σού οφείλω τα πάντα.
(Η Ρενέ γονατίζει και φιλά την άκρη του φορέματος της κυρίας ντε Μοντρέϊλ. Η κυρία ντε Μοντρέϊλ αμήχανη, ανταλλάσει βλέμματα με την Άννα.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ (Σηκώνει την Ρενέ.) Σε παρακαλώ μην το παρακάνεις με την ευγνωμοσύνη σου. Ό,τι έκανα το έκανα επειδή είμαι η μητέρα σου.
ΡΕΝΕ Πρέπει να φύγω αμέσως για την Λα Κοστ. Ο Αλφόνσος θα είναι ήδη εκεί.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Δεν χρειάζεται να βιάζεσαι, Ρενέ.
ΑΝΝΑ Κράτησέ τον σε αγωνία, όπως έκανε κι αυτός.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ας περάσουμε εδώ μιά ευχάριστη μέρα και ας θυμηθούμε τώρα για τα περασμένα βάσανά μας. Θυμάσαι, Ρενέ, πριν πέντε χρόνια που ο Αλφόνσος με την βοήθειά σου δραπέτευσε από την φυλακή; Μού έκανε εντύπωση το θάρρος σου, η αποφασιστικότητά σου.
ΡΕΝΕ Και μετά έφυγε από το μέρος που κρύβονταν για να πήγαινε στην κηδεία της μητέρας του στο Παρίσι. Κι έτσι τόν συνέλαβαν και πάλι.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Έκλαιγε ασταμάτητα. Χωρίς να το θέλω, με συγκίνησε.
ΡΕΝΕ Αναρωτιέμαι εάν θα κλάψει όταν πεθάνω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Θα έκλαιγε, εάν ήσουν η μητέρα του. Μού φαίνεται ότι όλη αυτή η φροντίδα σου για τον Αλφόνσο στην φυλακή ήταν εντελώς μητρική.
ΑΝΝΑ Εγώ πάντως ποτέ δεν τού συμπεριφέρθηκα μητρικά ούτε μιά φορά.
ΡΕΝΕ Δεν ήταν δική μου επιλογή που τού φέρθηκα μητρικά.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Με εκπλήττετε και οι δυό σας που δίνετε τόση λίγη αξία στον ρόλο της μητέρας. Και πρέπει να σάς ’πώ ότι διατηρώ πάντοτε την μνησικακία μου προς αυτόν τον άνθρωπο που τόσο αναίσχυντα μεταχειρίστηκε τις δύο κόρες μου.
ΡΕΝΕ Δεν με μεταχειρίστηκε αναίσχυντα.
ΑΝΝΑ Ούτε εμένα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Δεν το πιστεύω! Μπορείτε να ’μού δώσετε μιά εξήγηση;
ΡΕΝΕ Οι επιθυμίες του ανάβουν όταν συνδυάζονται με βεβήλωση. Σαν να φτιάχνει έναν ιερό πάγο από λασπωμένο νερό για να τον συντρίψει μετά με το πόδι του. Οι πόρνες και οι ζητιάνες για μιά στιγμή γίνονται αγίες, ώστε μετά εκείνος να μπορεί να τις βασανίσει. Όμως σύντομα η μαγεία εξαφανίζεται κι εκείνος διώχνει με τη βία εκείνες τις άθλιες γυναίκες. Στο τέλος εκείνος επιστρέφει σε ’μένα, ανίκανος να βρει κάποιο άλλο πρόσωπο για να προσφέρει το μέλι της καλοσύνης που έχει συσσωρεύσει μέσα του εκείνες τις στιγμές της ηδονής, και με καταβρέχει με την αγάπη του. Δουλεύει σκληρά να μαζέψει το μέλι της τρυφερότητας και να ’μού το προσφέρει. Είναι μιά μέλισσα της ηδονής. Τα άνθη που στάζουν και παράγουν αυτό το μέλι δεν είναι ερωμένες του. Είναι εξαγνισμένες γυναίκες, που τίς έχει πατήσει και έχει βγάλει το μέλι τους. Αυτό είναι όλο.
ΑΝΝΑ Πάντοτε ωραιοποιείς τον Αλφόνσο. Τόν καταλαβαίνεις με την ποίησή σου. Ίσως αυτός να είναι ο μόνος τρόπος για να καταλάβει κάποια το απόλυτο ιερό ή το απόλυτο βέβηλο. Εγώ ποτέ δεν προσπάθησα να τόν καταλάβω. Γι’ αυτό όταν εκείνος είναι μαζί μου, μπορεί να χαλαρώσει. Γίνεται ένας συνηθισμένος άντρας και με χαϊδεύει. Κι εγώ γίνομαι μιά συνηθισμένη γυναίκα και ανταποκρίνομαι.
ΡΕΝΕ Θα ’σού πω τώρα την δική μου πλευρά της ιστορίας. Σε χρησιμοποίησα ως εργαλείο μου. Ο Αλφόνσος κάθε τόσο ήθελε να συμπεριφέρεται σαν συνηθισμένος άντρας. Δεν το μπορούσε αυτό μαζί μου επειδή ήξερα ότι εκείνος δεν ήταν συνηθισμένος. Γι’ αυτό διάλεξα εσένα για εκείνον.
ΑΝΝΑ Εσύ δεν έχεις καθόλου αναμνήσεις από την Βενετία. Σε λυπάμαι! Εσύ δεν έχεις στο μυαλό σου μιά κατακόκκινη σελήνη να ανατέλλει μέσα από ένα κανάλι τυλιγμένο στην ομίχλη. Ούτε ένα ανακατεμένο κρεβάτι τυλιγμένο στην γλυκιά φωνή ενός τραγουδιστή με το μαντολίνο του από την διπλανή γέφυρα. Ο Αλφόνσος ποτέ δεν ανέφερε ούτε μιά αιματηρή ανάμνηση, αλλά οι αιματοβαμμένες αναμνήσεις του που σπινθήριζαν στα μάτια του ήταν η πηγή της ατέλειωτης τρυφερότητάς μας.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι ντροπή όλα αυτά! Σάς παρακαλώ, σταματήστε. Έχω μάθει ότι σχεδιάζει να γράψει ένα βιβλίο. Είμαι βέβαιη ότι θα με παρουσιάσει ως μάγισσα.
ΡΕΝΕ Ο Αλφόνσος έχει βίαια συναισθήματα, αλλά δεν ξεχνά την καλοσύνη. Όταν μάθει ότι εσύ έκανες τα πάντα για την αποφυλάκισή του, θα ’σού δείξει την ευγνωμοσύνη του.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Θα ήθελα να το ελπίσω.
(Μπαίνει η Καρλότα)
ΚΑΡΛΟΤΑ Έχει έρθει η κόμισα ντε ντε Σαιν-Φον. Λέει ότι έκανε περίπατο και έτυχε να περνά από εδώ.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Μάλιστα. (Σκέφτεται.) Στο κάτω κάτω τα ξέρει όλα… Πες της να περάσει.
ΚΑΡΛΟΤΑ Μάλιστα, Κυρία.
(Η Καρλότα βγαίνει. Μπαίνει η κυρία ντε Σαιν-Φον.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Ελπίζω να μην ενοχλώ με την ξαφνική μου άφιξη.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Καθόλου, μη στεναχωριέστε.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Πρέπει να ’σάς διηγηθώ τι συνέβη χθες. Πέρασα την χθεσινή νύχτα στα ανάκτορα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Προσφέρατε την εύνοιά σας στον μεγαλειότατο; Αλλά λένε ότι ο σημερινός βασιλιάς μας…
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Αφήστε με να ’σάς τα ’πώ όλα με την σειρά. Έχω δοκιμάσει κάθε τι αμαρτωλό, αλλά όλα αρχινούσαν από μιά κρεβατοκάμαρα και κατέληγαν σε μιά κρεβατοκάμαρα. Δεν υπήρχε σε όλα αυτά κάτι το ιερό.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Δεν πιστεύω να θέλετε να γίνετε καλόγρια!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Μη φοβάστε, όχι. Όταν αναζητούμε ολοένα νέες ηδονές, το μυαλό μας γυρνά στην παιδική ηλικία όταν ως παιδιά απολαμβάναμε τις τιμωρίες και νοιώθαμε προδομένα όταν δεν ’μάς τιμωρούσαν. Έχω κρίνει λαθεμένα τον μαρκήσιο ντε Σαντ. Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ και εγώ είμαστε συνεργοί.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πώς το ανακαλύψατε αυτό;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν το ανακάλυψα, το ένοιωσα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πότε το νοιώσατε;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Όταν με χρησιμοποίησαν ως τραπέζι.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ως τραπέζι;
(Οι αδελφές ανταλλάσσουν ψυθίρους εκπλήξεως.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Φυσικά. Ο καθένας μπορεί να γίνει ένα τραπέζι. Ακούστε. Ήμουνα εντελώς γυμνή και το σώμα μου χρησιμοποιούνταν ως βωμός για μιά λειτουργία.
(Οι ακροάτριές της παίρνουν βαθιές ανάσες. Η Ρενέ ακούει τρέμοντας.)
Δεν θα ’σάς αποκαλύψω το μέρος, ούτε ποιοί συμμετείχαν. Προσφέρθηκα ως βωμός για μιά λειτουργία. Εντελώς γυμνή, ήμουνα ξαπλωμένη ανάσκελα. Ένα λευκό ύφασμα είχε απλωθεί ανάμεσα στα στήθη μου και την κοιλιά μου. Ένα αργυρό ποτήριο είχε τοποθετηθεί ανάμεσα στα σκέλη μου. Όταν άρχισε η λειτουργία ’μού δώσανε να κρατήσω με τα χέρια μου δύο λαμπάδες. Τοποθέτησαν πάνω μου ένα αρνάκι και το έσφαξαν. Το καυτό αίμα του με πλημύρισε όλο μου το σώμα. Δεν ’σάς τα λέω αυτά από υπεροψία ή προσωπική ικανοποίηση. Αυτό που ήθελα να ’σάς πω είναι ότι κατάφερα να κάνω δική μου την έξαψη του Αλφόνσου. Ο Αλφόνσος είναι μανιακός με το να βλέπει, εγώ με το να με βλέπουν. Όταν το αίμα του αρνιού χύθηκε πάνω στην γύμνια μου, κατάλαβα ποιός ήταν ο Αλφόνσος.
ΡΕΝΕ Ποιός ήταν;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Αλφόνσος ήμουν εγώ η ίδια.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι εννοείτε;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Εκείνος ήταν εγώ. Εκείνος ήταν ο αιματοβαμμένο τραπέζι από σάρκα. Ο Αλφόνσος ήταν οι γυναίκες που βασάνιζε και οι γυναίκες που τον μαστίγωναν. Ο Αλφόνσος γίνεται ο εαυτός του όταν ξεφεύγει από τον εαυτό του. Ο άνθρωπος που εσείς ονομάζετε Αλφόνσο είναι μόνον μιά σκιά.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Αν καταλαβαίνω καλά, εννοείτε ότι ο Αλφόνσος είναι χωρίς αμαρτίες.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Σύμφωνα με το δικό σας λεξιλόγιο, ναι.
ΑΝΝΑ (Ξαφνικά ξεσπά σε γέλιο.) Φαίνεται, κυρία ντε Σαιν-Φον ότι εσείς και οι δικαστές του δικαστηρίου του Αιξ έχετε καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα.
ΡΕΝΕ (Σαν να ονειρεύεται.) Εκείνος είναι χωρίς αμαρτίες. Είναι αθώος. Είναι αγνός και αμόλυντος. (Βγάζει το έγγραφο.) Κυρία ντε Σαιν-Φον μοιραστείτε μαζί μου την χαρά. Ο Αλφόνσος είναι επί τέλους ελεύθερος, χάρις στην μητέρα. Διαβάστε το.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Πριν έξη χρόνια η μητέρα σας αρνιόταν την βοήθειά μου για να ακυρώναμε εκείνη την απόφαση. Τώρα βλέπω πέτυχε και τού έδωσαν χάρη. Επί τῇ ευκαιρίᾳ, ποιά είναι η ημερομηνία;
ΡΕΝΕ Η ημερομηνία;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Η ημερομηνία για την απόφαση απονομής χάριτος.
ΡΕΝΕ Μέσα στην χαρά μου, δεν την πρόσεξα. Πρέπει να είναι γραμμένη κάπου εδώ. Α, ναι, είναι γραμμένη με πολύ μικρά γράμματα γι’ αυτό δεν τήν είδα. «!14 Ιουλίου 1778». Πριν ενάμιση μήνα. Ήμουνα στο Παρίσι όλο το καλοκαίρι και δεν έμαθα τίποτε. (Απότομα.) Άννα! Τι σημαίνει αυτό; Γιατί δεν ’μού το είπες πιο πριν;
(Η Άννα παραμένει σιωπηλή.)
ΡΕΝΕ Μητέρα, γιατί ’μού το κάνατε αυτό; Γιατί ’μού κρύψατε το ευχάριστο νέο για ενάμιση μήνα;
(Η κυρία ντε Μοντρέϊλ παραμένει σιωπηλή.)
ΡΕΝΕ Φαντάζομαι ότι ο Αλφόνσος με περιμένει ανυπόμονος στον πύργο στην Λα Κοστ. Αλλά γιατί δεν ’μού έστειλε κάποιο μήνυμα; (Ξαφνικά ανήσυχη.) Επιστρέφω αμέσως στην Λα Κοστ.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Δεν έχει νόημα πιά.
ΡΕΝΕ Τι εννοείτε;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Κυρία ντε Σαιν-Φον!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ είναι πάλι στην φυλακή, αλλά για διαφορετικό λόγο αυτήν την φορά. Υποθέτω ότι η μητέρα σας περίμενε να ηρεμήσετε προτού ’σάς αναγγείλει τα δυσάρεστα νέα.
ΡΕΝΕ Τι παραλογισμούς ’μού λέτε; Ο Αλφόνσος είναι ελεύθερος. Έτσι δεν είναι, μητέρα;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Η κυρία ντε Σαιν-Φον σε πειράζει.
ΡΕΝΕ Κυρία ντε Σαιν-Φον, πέστε μου την αλήθεια. Ξέρετε κάτι τρομερό.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Καημένη μου, Ρενέ! Ο Αλφόνσος έπεσε στην παγίδα της μητέρας σας. Η έφεση στο δικαστήριο του Αιξ ήταν ένα κόλπο για να τόν παγιδεύσει με το πρόσχημα της καλοσύνης.
ΡΕΝΕ Δεν μπορεί!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Οι πληροφορίες μου, όπως ξέρετε, είναι πάντοτε ακριβείς. Η κυρία ντε Μοντρέϊλ ζήτησε να εκδοθεί ένταλμα συλλήψεως όταν ο Αλφόνσος εμφανίστηκε στην κηδεία της μητέρας του.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πολλά δεν λέτε, κυρία ντε Σαιν-Φον;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ (Στην κυρία ντε Μοντρέϊλ) Ζητήσατε να ελευθερωθεί με την έφεση και την ίδια στιγμή συνελήφθη με το ένταλμα συλλήψεως που ζητήσατε.
(Όλες παραμένουν σιωπηλές.)
ΑΝΝΑ (ξαφνικά) Είπατε, κυρία ντε Σαιν-Φον ότι κάνατε περίπατο και τυχαία σταματήσατε στο σπίτι μας.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Ναι, έτσι είναι.
ΑΝΝΑ Θα ήθελα να έρθω μαζί σας όταν εξακολουθήσετε τον περίπατό σας.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Θαυμάσια. Είμαι τυχερή που θα έχω παρέα ένα γλυκό, αξιαγάπητο θύμα. Κάποια στιγμή γίνατε το εργαλείο της αδελφής σας. Τώρα γίνεστε της μητέρας σας. Την επόμενη φορά, Άννα, θα ’σάς κάνω δικό μου εργαλείο.
ΑΝΝΑ (με προσποιητή χαρά) Ναι, ’σάς παρακαλώ χρησιμοποιήστε με σαν τραπέζι, συρτάρι ή ό,τι άλλο θέλετε.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΣΑΙΝ-ΦΟΝ Τι ευαίσθητη κοπέλα που είσθε! (Στην κυρία ντε Μοντρέϊλ) Κυρία μου, φεύγω.
(Σιωπηλή κάνει υπόκλιση και ξεκινά να φύγει με την Άννα.)
Καρλότα!
(Μπαίνει η Καρλότα.)
Κύττα καλά το πρόσωπό μου. Πολύ αμφιβάλλω εάν ξαναεπισκεφτώ αυτό το σπίτι.
(Η κυρία ντε Σαιν-Φον, η Άννα και η Καρλότα βγαίνουν. Η Ρενέ και η κυρία ντε Μοντρέϊλ μένουν σιωπηλές.)
ΡΕΝΕ Μόνον ένα πράγμα θέλω να σε ρωτήσω. Γιατί έκρυψες από ’μένα αυτό το μυστικό μ’ αυτόν τον απίστευτο τρόπο;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Μία σου και μία μου, Ρενέ. Πριν έξη χρόνια έκρυψες από ’μένα όλα όσα τρομερά συνέβαιναν με τον Αλφόνσο και τα οποία επιβεβαιώθηκαν από όσα ’μού είπε η Άννα. Θέλησα οπωσδήποτε να κρατήσω τον Αλφόνσο στην φυλακή. Αλλά τελικά ό,τι έκανα το έκανα για την ευτυχία σου.
ΡΕΝΕ (ανέκφραστα) Την ευτυχία μου…
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Νομίζω ότι κάτι τόσο σκληρό θα σε ξυπνήσει. Θα σε κάνει να ανοίξεις τα μάτια σου και να διακόψεις οριστικά με τον Αλφόνσο.
ΡΕΝΕ Δεν μπορώ να το κάνω αυτό.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Γιατί δεν μπορείς, Ρενέ; Θα εξακολουθήσεις να θεωρείς σύζυγό σου αυτό το τέρας; Σού ήταν ποτέ πιστός; Τώρα από την φυλακή θα ’σού γράφει δακρύβρεχτα γράμματα γεμάτα λέξεις αγάπης και θα λέει ότι θα ’σού είναι πιστός. Αλλά τι νομίζεις ότι θα κάνει όταν βγει από ’κεί; Χώρισέ τον μιά για πάντα. Είναι η μόνη ευκαιρία για να βρεις ευτυχία.
ΡΕΝΕ Την ευτυχία μου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Χώρισέ τον.
ΡΕΝΕ Δεν μπορώ.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Μπορείς να μού πεις το γιατί, Ρενέ; Η κόρη μου να υποθάλπει έναν εγκληματία! Πριν πέντε χρόνια τόν βοήθησες να αποδράσει από την φυλακή.
ΡΕΝΕ Ποτέ μου άλλοτε δεν ένοιωσα ότι η καρδιά του Αλφόνσου ήταν η καρδιά μου, μ ’όλο που ανάμεσά μας στέκονταν η φυλακή. Πέρασα νύχτες και νύχτες στον πύργο στην Λα Κοστ σχεδιάζοντας την απόδραση Τότε ήταν που ένοιωσα πόσο κοντά ήταν η καρδιά μου στην καρδιά του συζύγου μου. Κατάλαβα ότι εκείνος με τον ίδιο τρόπο σχεδίαζε τα εγκλήματά του φτάνοντας ως τα όρια του αδύνατου. Σχεδίαζε τα εγκλήματά του έτσι ώστε τίποτα να μην γίνονταν λανθασμένα σαν να δοκίμαζε τα απόλυτα όρια του κακού. Κι όμως ήταν το πιο μοναχικό άτομο στον κόσμο. Επειδή ο σκοπός του δεν ήταν να κερδίσει κάποια συμπάθεια όπως σε μια ερωτική σχέση, παρά να φέρει επί γης τα όνειρα που στοίχειωναν μέσα του. Το ίδιο ακριβώς έκανα κι εγώ σχεδιάζοντας την απόδρασή του. Ήξερα ότι όταν θα δραπέτευε από την φυλακή, θα με ταπείνωνε. Παρ’ όλ’ αυτά προχώρησα, ήξερα ότι ήταν μάταιο να ελπίζω για μιά μάταιη αγάπη. Ποτέ δεν έλπισα στην αγάπη του.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Έτσι σκέφτονται οι άνθρωποι που δεν μπορούν να ’δούν τον κόσμο κατάματα.
ΡΕΝΕ Τότε ήταν που ένοιωσα ότι υπήρχαν δεσμοί ανάμεσα σε ’μένα και τον Αλφόνσο που κανένας άνθρωπος δεν μπορούσε να σπάσει.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ώστε η αγάπη σου σε κάνει αδύναμη να τόν εγκαταλείψεις; Ο σύζυγός σου, κι αυτό το λέω μεταξύ μας, δεν είναι καν άνθρωπος.
ΡΕΝΕ Ίσως όχι, αλλά είναι ο σύζυγός μου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Δηλαδή καταφεύγεις στην συζυγική αφοσίωση την στιγμή που δεν πιστεύεις πιά ότι σ’ αγαπάει.
ΡΕΝΕ Αν σχεδίασες την φυλάκισή του για να ’μάς χωρίσεις, θα διαπιστώσεις ότι έκανες λάθος. Θα τού γράφω γράμματα, θα τόν επισκέπτομαι σε κάθε ευκαιρία. Όσο εκείνος παραμένει στην φυλακή, εγώ θα είμαι το μόνο πρόσωπο στο οποίο να μπορεί να βασίζεται.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Όσο είναι στην φυλακή, εσύ δεν θα υποφέρεις από ζηλοτυπία. Δεν είναι αυτό μιά ευχαρίστηση για ’σένα; Αντίθετα αυτός ’σού έχει στείλει απαίσια γράμματα επειδή φαντάζεται ότι τού είσαι άπιστη. Έχεις συμφέρον να είναι στην φυλακή.
ΡΕΝΕ Όχι, δεν είναι αλήθεια.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ακόμη κι αν ξέρεις ότι θα σε κάνει δυστυχισμένη όταν βγει από ’κεί;
ΡΕΝΕ Απελπισμένα θέλω να τον ελευθερώσω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ακόμη κι αν ξέρεις ότι αυτή η ελευθερία σημαίνει γι’ αυτόν μαστίγια και αφροδισιακά γλυκά;
ΡΕΝΕ Αυτό δεν έχει καμία σημασία, μητέρα. Σε ικετεύω, κάνε ό,τι μπορείς να ελευθερωθεί ο Αλφόνσος.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Περίεργο! Μού λες να τόν ελευθερώσω, όταν είναι βέβαιο ότι θα σε κάνει να υποφέρεις. Τόσο πολύ απολαμβάνεις να υποφέρεις;
ΡΕΝΕ Τώρα είναι που υποφέρω πιο πολύ.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ώστε θα είσαι ευτυχισμένη, αν ελευθερωθεί, παρ’ όλα όσα έχεις περάσει;
ΡΕΝΕ Ναι, αυτή θα είναι η μεγαλύτερη ευτυχία.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι είδους ευτυχία;
ΡΕΝΕ Η ευτυχία να έχει ελεύθερο τον σύζυγό της μιά αφοσιωμένη σύζυγος.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Σταμάτα να ’μού μιλάς για αφοσίωση! Τι είδους ευτυχία θα είναι;
ΡΕΝΕ Θα ’σού πω. Η ευτυχία να με εγκαταλείπει ο σύζυγός μου κάθε βράδυ. Η ευτυχία να φαντάζομαι έντονα κάποιες χειμωνιάτικές νύχτες στην Λα Κοστ, τρέμοντας από το κρύο, ότι ο σύζυγός μου την ίδια στιγμή, κάπου σε ένα ζεστό δωμάτιο, κρατά έναν αναμμένο πυρσό πάνω στην πλάτη μιάς δεμένης γυναίκας. Η ευτυχία να γνωρίζω ότι ολοένα και περισσότερα σκάνδαλα αίματος ξαπλώνονται παντού. Η ευτυχία της φτώχειας. Η ευτυχία της ντροπής. Αυτή είναι η ευτυχία που θα έχω όταν ελευθερωθεί ο Αλφόνσος.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Λες ψέματα. Προσπαθείς να με εξαπατήσεις. Η αφοσίωσή σου που κάθε λίγο αναφέρεις, είναι ένα σάπιο σκουληκιασμένο φρούτο. Ένας έμπιστός μου άνθρωπο που τόν είχα στείλει επίτηδες, είδε από το παράθυρο του πύργου στην Λα Κοστ τί είχε συμβεί τα Χριστούγεννα, πριν τέσσερα χρόνια.
ΡΕΝΕ Χριστούγεννα, πριν τέσσερα χρόνια;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Φυσικά εσύ έχεις ξεχάσει. Αν είχε συμβεί μόνον μιά φορά, θα το θυμόσουνα. Αλλά προφανώς έχει συμβεί τόσες φορές που δεν θυμάσαι όλες τις φορές.
ΡΕΝΕ Χριστούγεννα πριν τέσσερα χρόνια. Ήταν τα τελευταία Χριστούγεννα που ο Αλφόνσος κι εγώ περάσαμε μαζί. Είχε δραπετεύσει από την φυλακή με την βοήθειά μου. Ήταν ένας σκληρός χειμώνας και είχα αναγκαστεί να βάλω ενέχυρο τα ασημικά μας για να αγοράζαμε ξύλα για το τζάκι. Δεν κάναμε κάποια χριστουγεννιάτικη γιορτή.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Φυσικά δεν κάνατε χριστουγεννιάτικη γιορτή. Δεν είχατε ξύλα για το τζάκι και για να ζεσταθείτε χρησιμοποιήσατε ανθρώπινα σώματα, έτσι δεν είναι; Παρ’ όλη την φτώχεια σάς, είχατε χρήματα για να φέρετε από την Λυόν πέντε κοπέλες κι έναν νεαρό άντρα. Όλα ’μού τα είπε ο έμπιστός μου.
ΡΕΝΕ Μητέρα!
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Άσε με να τελειώσω. Ο Αλφόνσος φορούσε έναν μαύρο βελούδινο μανδύα, αλλά φαίνονταν από κάτω το γυμνό στήθος του. Οι πέντε κοπέλες και ο νεαρός, ολόγυμνοι, έτρεχαν από ’δώ κι από ’κεί προσπαθώντας να ξεφύγουν από το μαστίγιο του Αλφόνσου. Και εσύ…
ΡΕΝΕ Αααα – (Σκεπάζει το πρόσωπό της.)
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ … ήσουνα κρεμασμένη με τα χέρια σου από τον πολυέλαιο, γυμνή. Σταγόνες από αίμα φαίνονταν στο σώμα σου καθώς ταλαντευόσουνα μισολιπόθυμη από τον πόνο. Ο μαρκήσιος, απειλώντας τον νεαρό με το μαστίγιο, διέταξε τον νεαρό να καθαρίσει το σώμα της μαρκησίας. Ο νεαρός, σηκώθηκε, και έπιασε το σώμα σου που κρέμονταν. Έπειτα με την γλώσσα του καθάρισε το σώμα σου. Και δεν ήταν μόνον αίμα που καθάρισε…
(Παύση.) Ρενέ.
(Η κυρία ντε Μοντρεϊλ πλησιάζει την Ρενέ η οποία τήν αποφεύγει.)
Ρενέ.
(Η κυρία ντε Μοντρέϊλ την πλησιάζει πάλι. Η Ρενέ πάλι τήν αποφεύγει. Η κυρία ντε Μοντρέϊλ αρπάζει το φόρεμα της Ρενέ από τον γιακά. Η Ρενέ προσπαθεί να ξεφύγει και με τα δύο της χέρια. Η κυρία ντε Μοντρεϊλ ξαφνικά αφήνει τον γιακά.)
Εντάξει, σταματώ. Δεν έχει σημασία να σε αναγκάζω να ’μού δείξεις τα σημάδια. Το πρόσωπό σου είναι άσπρο σαν χαρτί. Είναι η απόδειξη ότι όλα αυτά είναι αλήθεια.
ΡΕΝΕ Όμως, μητέρα…
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι εννοείς με αυτό το «όμως»;
ΡΕΝΕ Εκείνη ήταν η μοναδική φορά και είχα αναγκαστεί. Σού ορκίζομαι ότι η αφοσίωσή μου ως συζύγου του ήταν που με έκανε να δεχτώ ό,τι με διέταξε. Εκείνος ανοίκει σ’ έναν κόσμο που εσύ δεν μπορείς να καταλάβεις.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Πάλι η «αφοσίωση»! Εάν ο σύζυγός σου σε διέταζε να γινόσουνα σκυλί, θα γινόσουνα; Πού είναι η αξιοπρέπειά σου; Σε έχει δηλητηριάσει ο σύζυγός σου.
ΡΕΝΕ Δεν ξέρεις τίποτε, μητέρα.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Δεν ξέρω τίποτε! Τώρα μόλις δεν ’σού απέδειξα ότι ξέρω όλα όσα έγιναν;
ΡΕΝΕ Δεν έχεις την παραμικρή ιδέα τι μπορεί να κάνει μιά γυναίκα όταν έχει αποφασίσει να είναι μιά αφοσιωμένη σύζυγος. Θα καταπατήσει κάθε κανόνα της κοινωνίας, αδιάφορη για την υπόληψή της.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Κάθε γυναίκα που ερωτεύεται έναν παλιάνθρωπο τα ίδια λέει.
ΡΕΝΕ Ο Αλφόνσος δεν είναι παλιάνθρωπος. Είναι το κατώφλι ανάμεσα σε ’μένα και το αδύνατο. Ένα κατώφλι λερωμένο από λασπωμένα πόδια που πάτησαν αγκάθια και ματώνουν.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Άρχισες πάλι τις παρομοιώσεις.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τον Αλφόνσο μπορεί κάποιος να τόν καταλάβει μόνον με παρομοιώσεις. Είναι ένα περιστέρι. Δεν είναι ένα λιοντάρι. Πριν τέσσερα χρόνια εκείνα τα Χριστούγεννα, είχα αποφασίσει να τόν καταλάβαινα και να τόν προστάτευα. Είχα συνειδητοποιήσει ότι δεν αρκούσε απλώς να τόν στήριζα. Ήθελα να καθάριζα τον εαυτό μου από την υπεροψία ότι ήμουνα μιά τόσο αφοσιωμένη σύζυγος που είχε βοηθήσει τον σύζυγό της να αποδράσει από την φυλακή. Από εκείνη την νύχτα έχω καθαριστεί από την υπεροψία της αφοσιωμένης συζύγου.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ώστε έγινες συνένοχή του;
ΡΕΝΕ Ναι, έγινα συνένοχη ενός περιστεριού. Εσύ, όμως, μητέρα είσαι ένα κτήνος.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ποτέ στην ζωή μου κανένας δεν ’μού είπε κάτι τέτοιο.
ΡΕΝΕ Θα το ξαναπώ. Έκανες κομμάτια τον Αλφόνσο με τα κοφτερά σου δόντια.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Τι ανοησία! Εγώ έγινα κομμάτια από τα κοφτερά δόντια αυτού του τέρατος.
ΡΕΝΕ Δεν έχει τέτοια κοφτερά δόντια όπως λες. Έχει μόνον ένα μαστίγιο, ένα μαχαίρι κι ένα σκοινί, παλιά, τυπικά εργαλεία βασανισμού. Δεν είναι διαφορετικά από τα εργαλεία καλλωπισμού που εμείς οι γυναίκες χρησιμοποιούμε. Αλλά εσύ έχεις κοφτερά δόντια. Είναι τα στήθη σου. Ολόκληρο το σώμα είναι μιά πανοπλία υποκρισίας.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Μην ξεχνάς ότι από αυτά τα στήθη ήπιες γάλα.
ΡΕΝΕ Φυσικά το θυμάμαι. Αλλά τα δικά μου στήθη δεν έχουν το σχήμα της υποκρισίας όπως τα δικά σου. Δέχτηκες εσύ κι ο πατέρας μου τους δεσμούς γάμου με την οικογένεια ντε Σαντ επειδή αυτό θα ’σάς ανέβαζε κοινωνικά, θα ’σάς έφερνε πιο κοντά στο παλάτι. Τώρα θες την θυγατέρα σου πίσω.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Έχω ήδη ξοδέψει αρκετά χρήματα για να έχω πίσω την θυγατέρα μου.
ΡΕΝΕ Με θες πίσω όπως μιά πόρνη παίρνει πίσω τα ρούχα της που είχε βάλει ενέχυρο.
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ρενέ, θα σε χτυπήσω στο πρόσωπο!
ΡΕΝΕ Κάνε το, λοιπόν! Αλλά τι θα κάνεις μετά, εάν δείξω πόση ευχαρίστηση νοιώθω να με χτυπάνε;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ Ωωωω – όταν λες τέτοια πράγματα, το πρόσωπό σου –
ΡΕΝΕ (Κάνει ένα βήμα προς τα εμπρός.) Ναι, τι λες για το πρόσωπό μου;
ΚΥΡΙΑ ΝΤΕ ΜΟΝΤΡΕΪΛ (Υψώνει την φωνή.) – μοιάζει με το πρόσωπο του Αλφόνσου. Με τρομάζεις.
ΡΕΝΕ Η κυρία ντε Σαιν-Φον το είχε πει – «Αλφόνσος ήμουν εγώ η ίδια»!