Πόλλυ Στέναμ
Polly Stenham
Σκηνή από την αγγλική
παράσταση
Σκηνή από την ελληνική παράσταση σε σκηνοθεσία Γιάννη Φαρμακίδη
μανία θεάτρου
κανένας, ούτε ακόμη η βροχή, δεν έχει τόσο μικρά χέρια
nobody, not even the rain, has such small hands
e e cummings
Πόλλυ Στέναμ
Αυτό το πρόσωπο
(απόσπασμα)
πρωτότυπος τίτλος: That Face
μετάφραση Γιάννη Φαρμακίδη
Η Πόλλυ Στέναμ (Polly Stenham) γεννήθηκε στην Αγγλία το 1986. Το έργο «Αυτό το πρόσωπο» ήταν το πρώτο της, παρουσιάστηκε το 2007, και σημείωσε μεγάλη επιτυχία.
Η μετάφραση έγινε από γερμανική μετάφραση του αγγλικού πρωτοτύπου όπως υπάρχει στην έκδοση "Theater, Aktuelle Stücke 19", του οίκου Fischer, Φρανκφούρτη επί του Μάϊν, 2009.
Πρώτη σκηνή
Ο θάλαμος με τα κρεβάτια των εσωτερικών ενός κολλεγίου, αργά το απόγευμα ενός Σαββάτου. Η Αλίκη κάθεται σε μιά καρέκλα. Τα χέρια της και τα πόδια είναι δεμένα. Έχει μια μαύρη μάσκα του σκι πάνω στο πρόσωπό της.
ΜΙΑ Μπορεί να πάρει ανάσα;
ΙΖΖΥ Περίμενε…
Η Ίζζυ παίρνει ένα ψαλίδι και φιάχνει μια τρύπα στη μάσκα. Με τα δάχτυλά της ανοίγει την τρύπα πιο πολύ. Τώρα φαίνεται το πρόσωπο της Αλίκης.
ΜΙΑ Βγάλε έξω τη γλώσσα. ( Η Αλίκη την βγάζει έξω.) Κούνησέ την πέρα δώθε. (Η Αλίκη κάνει έτσι.) Γύρισέ την προς τα πίσω. (Η Αλίκη κάνει έτσι.) Εγώ, ξέρεις, δεν μπορώ να το κάνω αυτό. Να κύττα, δεν μπορώ. (Προσπαθεί μάταια να γυρίσει τη γλώσσα της.)
ΙΖΖΥ Μία…
ΜΙΑ Ξέρεις, αυτό δεν μπορούν να το κάνουν όλοι οι άνθρωποι. Ίσως μόνον οι μισοί. Λένε ότι είναι ένδειξη ευφυΐας ή κάτι τέτοιο. Ή ότι μπορεί και να είναι το άτομο ομοφυλόφιλο. Κάτι τέτοιο, τέλος πάντων, δεν θυμάμαι ακριβώς. Κύττα εδώ, όμως… Όσο και να προσπαθώ… (Προσπαθεί πάλι.)
ΙΖΖΥ ΜΙΑ!
ΜΙΑ Λυπάμαι. Παραλίγο. Αλλά.
ΙΖΖΥ Αλίκη. Αγάπη μου. Σήμερα είναι η μεγάλη μέρα. Πρέπει… να μείνεις ξυπνητή.
ΜΙΑ Μ’ αρέσει αυτό το «ξυπνητή». Ωραίο.
ΙΖΖΥ Αυτό το λένε ευφημισμό.
ΜΙΑ Το ξέρω.
ΙΖΖΥ Ναι, έτσι, λοιπόν, Αλίκη. Αγάπη μου. Γλύκα μου. Καρδούλα μου. Έλα να προσπαθήσουμε άλλη μια φορά. Σού επιτρέπεται από τον κανονισμό μας να μιλήσεις; (Η Αλίκη κουνάει αδύναμα το κεφάλι.) Σού επιτρέπεται από τον κανονισμό μας να διαμαρτυρηθείς; (Κούνημα του κεφαλιού.) Καλό κορίτσι. Είναι ένα καλό κορίτσι. Ε, Μία;
ΜΙΑ Θαυμάσιο.
ΙΖΖΥ Τώρα. Θέλω πολύ, όσο πιο πολύ γίνεται, να κρατηθεί η όλη διαδικασία … σε πλαίσια καθαρά, απρόσωπα, επαγγελματικά και λοιπά, και λοιπά. Αλλά πριν αρχίσουμε την προσομοίωση, θα ήθελα να κάνω στην προστατευόμενή μας μερικές αναγκαίες ερωτήσεις. Οι οποίες σ’ αυτήν την ειδική περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να απαντηθούν.(Το κεφάλι της Αλίκης βυθίζεται πάλι.) Αλίκη, εδώ, πρόσεχε. (Το κεφάλι της ξανασηκώνεται αμέσως.) Αλίκη. Στον λίγο καιρό που είμαι επιμελήτρια στον θάλαμό σου, εγώ και η Μία είμαστε οι πολύτιμες υπηρέτριές σου. (Η Μία υποκλίνεται κοροϊδευτικά.) Φοράς στον λαιμό σου ένα μικρό μενταγιόν. Υποθέτω σωστά ότι αυτό είναι ένα θρησκευτικό σύμβολο; (Η Αλίκη νεύει.) Ένα σύμβολο χριστιανικής ευλάβειας; (Η Αλίκη νεύει αδύναμα.) Για την ακρίβεια, ένας σταυρός. Ναι; (Η Αλίκη δεν κάνει τίποτα. Η Μία πιάνει το πίσω μέρος του κεφαλιού της Αλίκης και το κουνάει σαν να νεύει.) Ναιαιαιαιαι. Η υποψία μας επιβεβαιώθηκε, πολύτιμη αδερφή, επιμελήτρια του θαλάμου, και διάφορα άλλα καταπληκτικά πράγματα.
ΜΙΑ Επιμελήτρια και του θαλάμου και της τάξης. Πήρα προαγωγή.
ΙΖΖΥ Δεν έχουμε αρκετό προσωπικό. Αλίκη. Αγάπη μου. Γλύκα μου. Καρδούλα μου. Αυτή την πρώτη εβδομάδα ήσουνα υπό παρατήρηση και βγήκε το συμπέρασμα ότι εσύ πραγματικά φοράς όλη την ώρα αυτό το σύμβολο. Ή να πούμε… (Μικρή παύση.) Αντί για συμπέρασμα, βεβαιότητα. (Μικρή παύση.) Απάντησε, σε παρακαλώ. (Η Αλίκη νεύει πολύ αδύναμα.) Αυτό είναι αρκετό. Πρόσεξες την αντίδρασή της, Μία;
ΜΙΑ Yes, Sir
ΙΖΖΥ Δεν υπάρχει κανένας «Sir» εδώ μέσα. Μία, διακρίνεις έστω ένα ζευγάρι, ή έστω μόνον ένα μοναχικό αρχίδι σ’ αυτόν τον θάλαμο;
ΜΙΑ Όχι.
ΙΖΖΥ Ακριβώς. Άρα κόφ’ το αυτό το «Sir». Αμέσως. Θα με προσφωνείς «εκλεκτή επιμελήτρια του θαλάμου», ή «σεβαστή ιέρεια», αν σού αρέσει πιο πολύ, ή απλά «Θεό». (Μικρή παύση.) Έτσι. Να σου το θυμίσω, Αλίκη; Αγάπη μου, Γλύκα μου. Είμαι ο Θεός σου. (Μικρή παύση.) Για σήμερα τ’ απόγευμα. (Μικρή παύση.) Άρα, λοιπόν, ας βγάλουμε αυτό το πράγμα. (Η Ίζζυ θέλει να βγάλει την αλυσσίδα από τον λαιμό. Η Αλίκη σωριάζεται προς τα μπρος.) Μαλακιασμένη. Στάσου όρθια. (Η Μία προσπαθεί να σηκώσει την Αλίκη.)
ΜΙΑ Βαριά.
ΙΖΖΥ Χοντρή.
(Μικρή παύση.)
ΜΙΑ Στραβοχυμένος λουκουμάς.
ΙΖΖΥ Στραβοχυμένος λουκουμάς. Είναι κουρασμένο το κοριτσάκι; Μήπως σ’ έχουμε ζορίσει; Αααα! Μήπως είναι ώρα για ύπνο; (Η Μία χαλαρώνει το σφίξιμο πάνω στην Αλίκη, η Αλίκη ξανασωριάζεται προς τα μπρος.) Κράτα την όρθια.
ΜΙΑ Προσπαθώ.
ΙΖΖΥ Αλίκη. Κόψε τα τρελά. Δυσκολεύεις την κατάσταση. Κι εσύ δεν θέλεις να δυσκολέψεις την κατάσταση. Ή μήπως θέλεις; Ε; Μία; Αυτή θα ήταν τόσο ηλίθια, ώστε να κάνει ότι κοιμάται; Αλίκη, στις ηλίθιες κοπέλες συμβαίνουν ηλίθια πράγματα. Ηλίθια πράγματα… Αλίκη; (Η Ίζζυ την σκουντά, καμία αντίδραση.) Δεν θες, ή μήπως θες, αύριο το πρωΐ να ξανακάνουμε τα ίδια; Ε; Ε; (Η Ίζζυ την σκουντά, καμία αντίδραση.) Ω Θεέ μου. Μία. (Εξετάζει την Αλίκη.) Τι έχει συμβεί τώρα μ’ αυτήν; (Σκουντά την Αλίκη δυνατά.) Αυτή τά ’χει φτύσει εντελώς.
ΜΙΑ Τής έχω δώσει Βάλιουμ.
ΙΖΖΥ Τι πράμα;
ΜΙΑ Τής έχω δώσει Βάλιουμ.
ΙΖΖΥ Πλάκα μού κάνεις;
ΜΙΑ Λυπάμαι, αλλά…
ΙΖΖΥ Τής έδωσες Βάλιουμ; Τής έδωσες ηρεμιστικά; Είσαι ούφο. Πώς τής τό ’δωσες; Το έβαλες στο τσάϊ της; Ή τής το έβαλες απ’ τον κώλο; Ή τής είπες ότι ήτανε βιταμίνες; Πώς τής τό ’δωσες; Μία;
ΜΙΑ Λοιπόν, εγώ…
ΙΖΖΥ Ας ελπίσουμε ότι δεν έπαθε τίποτα. Αν έπαθε, θα περάσουμε πειθαρχικό, εσύ είσαι άσχημα μπλεγμένη. Θα περάσουμε πειθαρχικό, εγώ γιατί είμαι η επιμελήτρια του θαλάμου, κι εσύ γιατί την ντοπάρισες με ηρεμιστικά. Είμαι υπεύθυνη γι’ αυτή. Γαμώ το! Γαμώ το! Γαμώ το!
ΜΙΑ Μη μού λες εμένα «Γαμώ το! Γαμώ το! Γαμώ το!» Αυτή, για την οποία είσαι υπεύθυνη, είναι δεμένη αυτή τη στιγμή σε μια καρέκλα, σαν θύμα βασανιστηρίων. Εγώ στην θέση σου θα ανησυχούσα πιο πολύ.
ΙΖΖΥ Ξέρεις καλά ότι είναι αλλοιώς τα πράγματα. Εδώ πρόκειται για μια παραδοσιακή τελετή. Η τελετή της εισόδου μιάς καινούριας στον θάλαμο. Οι καθηγητές δεν δίνουν δεκάρα γι’ αυτό. Το ίδιο δεν δίνουν δεκάρα οι άλλες της τελευταίας τάξης. Επί πλέον, όλο αυτό γίνεται για να σπάσουμε πλάκα. (Μικρή παύση.) Εμείς. Να κάνουμε πλάκα. Γαμώ το.
ΜΙΑ Έλα, ηρέμισε.
ΙΖΖΥ Μη μού λες να ηρεμίσω. Τήν έχουμε πατήσει. Δες τήν πώς είναι. Πόσα ήτανε;
ΜΙΑ Τι πόσα ήτανε;
ΙΖΖΥ Τα χάπια. Πόσα χάπια ήτανε;
ΜΙΑ Σε μιλλιγκράμ, υποθέτω σαράντα. Ίσως και πενήντα. Ήταν πέντε χάπια των δέκα μιλλιγκράμ, άρα…
ΙΖΖΥ Μ’ έχεις γαμήσει, ε; Το καταλαβαίνεις, μ’ έχεις γαμήσει. Αυτό είναι τεράστια ποσότητα.
ΜΙΑ Αυτή είναι χοντρή, αντέχει.
ΙΖΖΥ Μού τη δίνεις, ε; Μού τη δίνεις παρά πολύ. Τή βλέπεις πώς είναι; Έχει λιποθυμήσει. Στο διάολο. Τη πατήσαμε. Θα το πούνε στους δικούς μου. Γαμώ το! Γαμώ το! Γαμώ το! (Η Μία χασκογελάει.) Γελάς; Γελάς με ’μένα;
ΜΙΑ Όχι.
ΙΖΖΥ Τολμάς να γελάς με ’μένα;
ΜΙΑ Ηρέμισε. Συνέρχεται. Απλώς κάποια στιγμή σκέφτηκα… ότι θα βοηθούσε.
ΙΖΖΥ Πόσο, Μία, πόσο θα βοηθούσε, πιστεύεις, να δηλητηριάζονταν μια κοπέλα δεκατριών ετών; Πεθαίνω από περιέργεια.
ΜΙΑ Δεν ήταν δηλητήριο. Ήταν ένα ήπιο ηρεμιστικό που προστατεύει από τον πανικό. Δες καθαρά τα πράγματα. Μερικές φορές γίνεσαι πολύ κακιά όταν δεν ελέγχεις τον εαυτό σου. Εγώ ήθελα να όλο αυτό το κόλπο με τη μύηση να γίνει ήρεμα. Νόμισα ότι αυτή θα ήταν πιο ήσυχη. Νόμισα ότι θα σού άρεζε. Θα μπορούσες να κάνεις περισσότερα πράγματα μ’ αυτήν.
ΙΖΖΥ Κύττα πρωτοβουλία. Γαμώ τις πρωτοβουλίες σου. (Μικρή παύση.) Κύττα-την τώρα πώς είναι. (Η Ίζζυ προσπαθεί να ξυπνήσει την Αλική. Καμία αντίδραση.) Σκατά. Έχει λιποθυμήσει.
ΜΙΑ Δεν έχει λιποθυμήσει. Απλά είναι σούπερ χαλαρή.
ΙΖΖΥ (Σχεδόν κλαίγοντας.) Αυτό ήταν. Τη πατήσαμε. Δεν θα γίνω αρχηγός του κολλεγίου, πάνε στη διάολο οι πιθανότητες να περάσω στο πανεπιστήμιο, η μάνα μου θα… Ω Θεέ μου.
Η Μία κρατά με το ζόρι τα γέλια. Η Ίζζυ ορμάει στην Μία.
ΜΙΑ Συγνώμη, συγνώμη. Απλά γέλασα μ’ αυτό που είπες που δε θα γίνεις αρχηγός.
ΙΖΖΥ Πρόσεχε, ε!
ΜΙΑ Φοβάσαι, δεν φοβάσαι;
ΙΖΖΥ Όχι, δεν φοβάμαι. Είμαι ρεαλίστρια.
ΜΙΑ Η Θεά της Νύχτας που χέζεται μέσα στο νυχτικό της.
ΙΖΖΥ Δε φοβάμαι τίποτα.
ΜΙΑ Χέζεσαι. Έχεις πάθει πλάκα, παραδέξου το. Η κατηγορία θα είναι για ξεκάθαρο βασανιστήριο.
ΙΖΖΥ Άντε γαμήσου.
ΜΙΑ Από τη μια τρελές φαντασιώσεις, κι από την άλλη φοβιτσιάρα.
ΙΖΖΥ Άντε, ρε, που είσαι σαν…
ΜΙΑ Τι είμαι σαν;
ΙΖΖΥ Σαν σκατό.
ΜΙΑ Και το λες αυτό εσύ η χέστρα!
ΙΖΖΥ Βούλωσ’ το.
ΜΙΑ Μού ’ρχεται να λιποθυμήσω απ’ την αγωνία. (Μικρή παύση.) Αλλά στην πραγματικότητα είσαι τρυφερή σαν γατούλα. Έτσι δεν είναι;
ΙΖΖΥ Γαμήσου.
ΜΙΑ Σαν κωλαράκι από μωράκι. Απλά κάνεις τη σκληρή.
ΙΖΖΥ ΒΟΥΛΩΣ’ ΤΟ.
ΜΙΑ Απλά κάνεις τη σκληρή. Στην πραγματικότητα έχεις μιά καρδιά σαν πλαστικό αρκουδάκι.
ΙΖΖΥ Έχεις πολύ φαντασία.
ΜΙΑ Ένα χουχουλιάρικο, γλυκούλικο αρκουδάκι.
ΙΖΖΥ Είσαι ένα φαντασμένο.,..
ΜΙΑ Τι φαντασμένο;
Μικρή παύση.
ΙΖΖΥ (Ουρλιάζει.) Ένα φαντασμένο σκατό. (Πλησιάζει την Αλίκη και τής σηκώνει απότομα το κεφάλι. Ουρλιάζει.) Φαντασμένο σκατό. (Βηματίζει γύρω από την Αλίκη.)
ΜΙΑ Είναι φρικτό.
ΙΖΖΥ Κράτησέ την όρθια.
ΜΙΑ Είναι απαίσιο.
ΙΖΖΥ ΚΡΑΤΗΣΕ ΤΗΝ ΟΡΘΙΑ. (Μικρή παύση.) Δεν τελειώσαμε ακόμη.
ΜΙΑ Yes, Sir.
Χαιρετάει κοροϊδευτικά.