Σεραφείμ και Ιωακείμ Άλμπαρεθ Κιντέρο

Γυναικοχώρι (απόσπασμα)

μετάφραση Γιάννη Φαρμακίδη Βόλος, Μάρτιος 2000

Η μετάφραση έγινε από το ισπανικό πρωτότυπο όπως υπάρχει στην έκδοση του οίκου ESPASA-CALPE S.A., MADRID του 1979.

τίτλος πρωτοτύπου: Puebla de las mujeres

(Ο ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ και η ΣΑΝΤΙΤΑ κάθονται αναπαυτικά και φανερώνουν με την στάση τους μιά βαθιά ηρεμία. Ο ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ κυττά τους αριθμούς του λαχείου που κληρώθηκαν ψάχνοντας μάταια ανάμεσα σ’ αυτούς τους δικούς του αριθμούς. Η ΣΑΝΤΙΤΑ μ’ ένα μηχανάκι φιάχνει τσιγάρα για τον ΠΑΤΕΡΑ ΧΟΥΛΙΑΝ. Είναι αδέλφια και οι δυό έχουν ηλικία περισσότερη των εξήντα ετών και μικρότερη των εβδομήντα πέντε. Ο ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ ακούει όλα όσα υπάρχουν για να ακουστούν επειδή εξομολογεί τις περισσότερες γυναίκες του χωριού και η ΣΑΝΤΙΤΑ δεν ακούει τίποτ’ απολύτως γιατί είναι κουφή. Γι’ αυτό η συμπεριφορά της είναι μιά διαρκής παρατήρηση και καχυποψία. Ο ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ φορά ράσο και χρησιμοποιεί ένα μεταξωτό καπελάκι με γείσο για να προστατεύει την αξιοσέβαστη φαλάκρα του από τα κρύα, τις μύιγες και τα κουνούπια. Η ΣΑΝΤΙΤΑ είναι ντυμένη στα μαύρα.)

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Άϊ, στο καλό! Ούτε ένας αριθμός που ν’ αρχίζει από δεκατρία πεντακόσια. Τύχη κι αυτή; Πάλι μέσα στη φτώχεια. Για να δούμε το άλλο.

(Κάπου μέσα στο σπίτι, στην κουζίνα, ξεσπά σε τραγούδι η ΔΙΕΓΙΛΛΑ, η πιό νέα και πιό ζωηρή απ’ όλες τις υπηρέτριες που πέρασαν απ’ αυτό το σπίτι. Ο ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ σταματά το ψάξιμο και την ακούει. Η ΣΑΝΤΙΤΑ σε λίγο το αντιλαμβάνεται.)

ΔΙΕΓΙΛΛΑ (Τραγουδώντας)

Γουστάρω όμορφους καιρούς,

μέσ’ το μυαλό μου πήδα.

Απ’ όλους τους μελαχροινούς

είσ’ ο καλύτερος που είδα.

ΣΑΝΤΙΤΑ (Στη μέση του τετράστιχου) Τι ’ν’ αυτό; Τραγουδάει αυτή η δαιμονισμένη;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Όχι.

ΣΑΝΤΙΤΑ Ναι. Αφού το βλέπω στο πρόσωπό σου. Είναι αυτό το λαϊκό που τραγουδάει, ε; (Αφήνει τα τσιγάρα και πάει στον κήπο προς τα αριστερά για να φωνάξει την ΔΙΕΓΙΛΛΑ να σταματήσει.)

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Μέγας είσαι Κύριε! Η μόνη που δεν ακούει είναι η μόνη που την ενοχλεί το τραγούδι. Αλλά η Διεγίλλα τραγουδάει σαν αηδόνι… (Το τετράστιχο της ΔΙΕΓΙΛΛΑ διακόπτεται απότομα καθώς πάει να επαναληφθεί. Η ΣΑΝΤΙΤΑ επιστρέφει ικανοποιημένη.)

ΣΑΝΤΙΤΑ Αυτή νομίζει ότι βρίσκεται στο χωριό της.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ (Υψώνοντας λίγο την φωνή από ένστικτο κι όχι επειδή απευθύνεται στην αδελφή του.) Θα σου φύγει κι αυτή όπως και οι άλλες.

ΣΑΝΤΙΤΑ Τι είπες;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Θα σου φύγει κι αυτή.

ΣΑΝΤΙΤΑ (Καταλαβαίνοντας, όπως πάντοτε και όπως όλους τους άλλους, από τις χειρονομίες και τις κινήσεις των χειλιών.) Να φύγει! Ένα χρόνο κάθισε. Στο σπίτι του παπά δεν τραγουδάνε σκυλοτράγουδα. (Ξαναπιάνει την δουλειά της.)

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ (Αφού ψάξει στον κατάλογο άλλον έναν αριθμό.) Δεν μπορεί. Αυτός ο κατάλογος έχει τυπογραφικά λάθη. Αυτό το έξη πρέπει να είναι τέσσερα.

(Παύση. Εμφανίζεται στη καγκελόπορτα ο ΑΔΟΛΦΟΣ ΑΔΑΛΙΔ, ήρωας αυτής της ημέρας. Είναι ένας νεαρός από την Μαδρίτη με καλό παρουσιαστικό και καλούς τρόπους. Από την ομιλία του φαίνεται εκ φύσεως ανοικτόκαρδος.)

ΑΔΟΛΦΟΣ Μπορώ να περάσω;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ (Σηκώνεται για να τον υποδεχτεί.) Φυσικά! Έλα, πέρασε.

ΑΔΟΛΦΟΣ Πως είσθε;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Πολύ καλά, Εσύ;

ΑΔΟΛΦΟΣ Με γνωρίζετε;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Αν σε γνωρίζω λέει; Είναι οχτώ μέρες τώρα που ήρθες με το λεωφορείο στο χωριό. Και περίμενα τόσες μέρες να μας επισκεφτείς. Να σου συστήσω την αδερφή μου. Είναι κουφή η καϋμένη, αλλά δεν χρειάζεται να υψώσεις την φωνή. Καταλαβαίνει από τις κινήσεις των χειλιών. Σαντίτα.

ΣΑΝΤΙΤΑ Χαίρω πολύ, κύριε.

ΑΔΟΛΦΟΣ Παρομοίως, κυρία μου.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Είναι ο ανεψιός της Εσπεράνθα Λουθένα.

ΣΑΝΤΙΤΑ Ναι, ξέρω ποιος είναι. Περνάει απ’ έξω απ’ το σπίτι κάθε μέρα τρεις φορές προς τα πάνω και τέσσερες προς τα κάτω. Τα κορίτσια μου το είπανε.

ΑΔΟΛΦΟΣ Δεν έχω μετρήσει τις φορές, αλλά περνάω αρκετά από ’δω.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Θα μπορούσες, βρε παλιόπαιδο, μιά απ’ αυτές να μπεις και να μας δεις. Έλα, κάθισε.

ΑΔΟΛΦΟΣ Ευχαριστώ! (Κάθονται και οι δύο.)

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Έλεγα κι εγώ, αυτός ο νεαρός απ’ τη Μαδρίτη δεν θέλει τίποτα από της εφημέριο του Γυναικοχωριού;

ΑΔΟΛΦΟΣ Το αντίθετο, θέλω, και μάλιστα πολύ, αλλά επειδή θα πρέπει να σας ενοχλήσω, ίσως πολύ να σας ενοχλήσω, δίσταζα κάπως να έρθω.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Τέκνον μου, δεν με ενοχλείς καθόλου.

ΑΔΟΛΦΟΣ Είστε πολύ καλός, πάτερ. Και μου τό ’λεγε η θεία μου κάθε μέρα, απ’ το πρωϊ ως το βράδυ, να έρθω σε σας.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Το φαντάζομαι. Η θεία σου κι εγώ είμαστε παλιοί, καλοί γνωστοί.

ΑΔΟΛΦΟΣ Σας έχει μεγάλη εμπιστοσύνη. Καπνίζετε;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Ας καπνίσουμε.

(Ο ΑΔΟΛΦΟΣ του προσφέρει ένα τσιγάρο και καπνίζουν κι οι δυό. Η ΣΑΝΤΙΤΑ τους βλέπει και φέρνει ένα σταχτοδοχείο κι ένα πτυελοδοχείο. Έπειτα, κάνοντας τάχα ότι πάει προς τ ην καγκελόπορτα, πάει πίσω από τον ΑΔΟΛΦΟ για να τον παρατηρήσει και παίρνει επίσης το καπέλο του για να το εξετάσει μέσα κι έξω.)

ΑΔΟΛΦΟΣ Ο καϋμένος ο θείος μου άφησε πολύ μπερδεμένα όλα του τα χαρτιά.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Ναι, τέκνον μου, το ξέρω. Ο Θεός να τον συγχωρέσει. Χωρίς να θέλω να προσβάλω την μνήμη του, ήταν ένα χαμένο κορμί. Εξώλης και προώλης.

ΑΔΟΛΦΟΣ Η δύστυχη η θεία μου, αφού πέρασαν οι πρώτες εβδομάδες του πένθους, μου έγραψε στη Μαδρίτη και με ικέτευσε στο όνομα του Θεού να έρθω για να βάλω τα πράγματα σε τάξη. Κι εγώ τι άλλο μπορούσα να κάνω απ’ το να της συμπαρασταθώ; Την αγαπάω πολύ…

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Το γνωρίζω, τέκνον μου.

ΑΔΟΛΦΟΣ Κι έπειτα τα έγγραφα του θείου μου δεν είναι πράγματα για να τ’ αφήσει κανείς σε χέρια ανθρώπου που δεν του έχεις εμπιστοσύνη. Θα επιδιώξω να τελειώσω τη δουλειά που μου ανατέθηκε όσο γίνεται καλύτερα και προ πάντων να αφήσω την θεία μου ήσυχη χωρίς κακοτοπιές και δικαστικές περιπέτειες.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Τέκνον μου, κάνεις πολύ καλά. Μακρύ έργο έχεις μπροστά σου.

ΑΔΟΛΦΟΣ Υπολογίζω ενάμιση με δύο μήνες. Κι είναι αλήθεια ότι τώρα το καλοκαίρι στην Μαδρίτη η ζωή παραλύει και δεν την νοσταλγώ.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Ό,τι χρειαστείς και περνάει από το χέρι μου, δεν έχεις παρά να μου το ζητήσεις.

ΑΔΟΛΦΟΣ Θα σας ζητήσω, θα σας ζητήσω πολλά, Αλλά μην βαρυγκωμήστε. Και μάλιστα αρχίζω αμέσως. Πρώτα-πρώτα, κατά την επιθυμία της θείας μου, τέσσερες συστατικές επιστολές.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Για ποιόν;

ΑΔΟΛΦΟΣ Για τον.. δεν θυμάμαι τ’ όνομα.. γι’ αυτόν που έχει νοικιάσει το αγρόκτημα Λα Κολμένα.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Α, τον Πάμπλο Λύκο. Παλιοχαρακτήρας. Όνομα και πράγμα. Πονηρός, μαλαγάνας και κλεφτάκος…

ΑΔΟΛΦΟΣ Πάντως η θεία μου λέει ότι εσάς σας εκτιμά και σας έχει σε υπόληψη περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον και ότι δεν πρέπει να τον συναντήσω χωρίς την επιστολή σας.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Πότε θα πας να τον δεις;

ΑΔΟΛΦΟΣ Αύριο, εάν είναι δυνατόν.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Τότε θα σου γράψω την επιστολή αμέσως.

ΑΔΟΛΦΟΣ Όχι, μην μπαίνετε στον κόπου ακόμη. Κυττάξτε, εγώ στη συνέχεια πρέπει να δω τον συμβολαιογράφο ο οποίος πάει νωρίς για ύπνο και πρέπει να τον ρωτήσω δυό-τρία πράγματα. Γι’ αυτό είναι καλύτερα, στο μεταξύ, να γράψετε αυτή την επιστολή και επιστρέφοντας έρχομαι πάλι από ’δω και μου την δίνετε.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Πολύ ωραία. Λοιπόν, έτσι θα κάνουμε.

ΑΔΟΛΦΟΣ Και πρέπει να σας πω ότι μου ήταν πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η πρώτη επίσκεψη στο σπίτι του εφημέριου.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Χα, χα! Και το χωριό; Πως σου φάνηκε το χωριό; Λίγο ανιαρό ή όχι;

ΑΔΟΛΦΟΣ Όχι, όχι, αλήθεια, αν και δεν μου έμεινε ακόμη χρόνος για να βαρεθώ. Μοιάζει αρκετά, έτσι γραφικό που είναι και ήσυχο με άλλα ανδαλουσιανά χωριά που έχω γνωρίσει. Πάντως αυτό το χωριό δίνει εντύπωση πιό αποκοιμισμένου, πιό εγκαταλειμμένου, πιό γαλήνιου απ’ ό,τι αρκετά από τα άλλα.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Ναι, ναι. Εδώ το μόνο που κινείται συνέχεια είναι οι καμπάνες των δύο εκκλησιών και οι γλώσσες των γυναικών που δεν σταματάνε να μιλάνε.

ΑΔΟΛΦΟΣ Για τις καμπάνες το ξέρω. Με ξυπνούν κάθε πρωϊ. Για το άλλο δεν ξέρω ακόμη.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Καλά, θα μάθεις.

ΑΔΟΛΦΟΣ Αυτό το οποίο, συγνώμη που το λέω, δεν μπορώ να αντέξω είναι οι μύιγες. Πιστεύω ότι έχουν μαζευτεί εδώ όλες οι μύιγες της επαρχίας.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Αυτό είναι βέβαιο. Έχει εδώ τις πιό πολλές μύιγες. Και μάλιστα τις πιό τσιμπιτικές, τις πιό ενοχλητικές. Αυτή τη στιγμή δεν μας ενοχλούν γιατί τέτοια ώρα μαζεύονται στην τραπεζαρία, αλλοιώς θα γίνονταν της τρελής εδώ. Εγώ δεν τολμώ να βγάλω το καπέλο μου.

ΑΔΟΛΦΟΣ Αλλά από κουνούπια έχει λιγότερα.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Περίμενε να μπει ο Ιούλιος για να σχηματίσεις οριστική γνώμη.

ΑΔΟΛΦΟΣ Α, ναι;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Κύττα να δεις. Εμάς μας ξέρουν και σχεδόν μας περιφρονούν. Γι’ αυτά είμαστε λαϊκό πιάτο. Αλλά άμα έρθει κάποιος ξένος, φαίνεται να λένε μεταξύ τους: “ρε, φιλαράκο, αυτόν τον κύριο δεν τον έχουμε δοκιμάσει.”. Και πέφτουν πάνω του και τον τρώνε ολόκληρον.

ΑΔΟΛΦΟΣ Καλά που μου το είπατε για να προετοιμάζομαι. (Σηκώνεται.)

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Φεύγεις από τώρα;

ΑΔΟΛΦΟΣ Αλλά θα γυρίσω για την επιστολή. Πηγαίνω, όπως σας είπα, στο σπίτι του συμβολαιογράφου που νομίζω κοιμάται με τις κόττες.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Πολύ καλά, λοιπόν, τα ξαναλέμε. Και δεν χρειάζεται να σου πω ότι το σπίτι είναι δικό σου. Όταν ξανάρθεις, θα σου γνωρίσω ό,τι καλύτερο υπάρχει εδώ μέσα, τις ανεψιές μου, κόρες της αδερφής μου. Και δεν είναι καθόλου άσχημες. Εδώ έχουμε επισκέψεις όλες τις ώρες. Απ’ το πρωί ως το βράδυ. Αυτή την καγκελόπορτα θα την βλέπεις πάντοτε ανοικτή. Έρχονται φιλενάδες απ’ τις ανεψιές μου, φιλενάδες της αδερφής μου, δικοί μου φίλοι… Ο Θεθίλιο, χρόνια τώρα γιατρός εδώ, είναι τύπος με πολύ χιούμορ, σου το λέω με σιγουριά.

ΑΔΟΛΦΟΣ Είχα την τύχη να τον γνωρίσω μόλις έφτασα. Επισκέπτεται συχνά την θεία μου.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Και μένα. Όταν θα βαριέσαι με όλο εκείνο το χαρτομάνι, να έρχεσαι από ’δω, να ξεσκάς λιγάκι.

ΑΔΟΛΦΟΣ Μάλιστα, πάτερ. Θα έρχομαι ευχαρίστως.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Ναι, ναι, να έρχεσαι να ξεσκάς, έστω κι αν στο χωριό διαδίδεται ότι ήδη βρήκες τρόπο να ξεσκάς.

ΑΔΟΛΦΟΣ Δηλαδή;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Έτσι λένε, εγώ ο ίδιος δεν ξέρω τίποτα.

ΑΔΟΛΦΟΣ Δεν καταλαβαίνω που αναφέρεστε.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Τίποτα, λόγια των γυναικών. Εμένα μου το είπε αυτή εδώ.

ΣΑΝΤΙΤΑ Τι;

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Του λέω αυτό που μου είπες ότι σου είπαν ότι λένε για τον ίδιο.

ΣΑΝΤΙΤΑ Α, ναι! Άντε, να είναι για καλό. Και πάρα πολύ λεπτό γούστο. Απ’ τα καλύτερα πράγματα του χωριού.

ΑΔΟΛΦΟΣ Με όλο το θάρρος, πάτερ Χουλιάν, δεν καταλαβαίνω για ποιο πράγμα μιλάτε εσείς οι δύο.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Αλήθεια, δεν ξέρεις; Τι σου είναι το χωριό! Το έχουνε δεμένο ότι μια κοπελιά που μένει εδώ πίσω – και η οποία συχνά πυκνά έρχεται εδώ σε ’μας τα βράδυα – σ’ έχει τρελάνει με τα μάτια της.

ΑΔΟΛΦΟΣ Εμένα; Εγώ δεν ξέρω σχεδόν κανέναν εδώ πέρα. Και με γυναίκα δεν έχω ανταλλάξει ούτε μιά λέξη. Μόνον με την θεία.

ΣΑΝΤΙΤΑ Τι; Έχει αντίρρηση η θεία; Είναι πολύ χαζή. Έτσι φαίνεται.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Όχι, δεν μιλάει για την θεία. Λέει ότι δεν ξέρει ούτε τις ανεψιές μου.

ΣΑΝΤΙΤΑ Φίλα σταυρό!

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Αυτή εδώ δεν το χάφτει.

ΑΔΟΛΦΟΣ Κι εγώ τι να κάνω; Λοιπόν, φεύγω και τα ξαναλέμε.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Στο καλό.

ΑΔΟΛΦΟΣ Χαίρετε, κυρία μου.

ΣΑΝΤΙΤΑ Στο καλό, παιδί μου. (Φεύγει ο ΑΔΟΛΦΟΣ.)

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ (Στην αδελφή του) Συμπαθητικός δεν είναι;

ΣΑΝΤΙΤΑ Ναι, δεν είναι άσχημος. Πάντως αυτή αξίζει πιό πολλά απ’ αυτόν. (Παίρνει το στακτοδοχείο με έκφραση αηδίας και φωνάζει την ΔΙΕΓΙΛΛΑ.) Διεγίλλα! Διεγίλλα!

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Τι την θες;

ΣΑΝΤΙΤΑ Να πάρει από ’δω αυτό, δεν μπορώ ν’ αντέξω την μπόχα. Ο Θεός έπρεπε να μου δώσει λίγο πιό καλό αυτί και λίγο πιό κακή μύτη. Πφφφ!

(Από τον κήπο, απ’ τ’ αριστερά, μπαίνει η ΔΙΕΓΙΛΛΑ, σκουπίζοντας τα χέρια με την ποδιά της.)

ΔΙΕΓΙΛΛΑ Ναι, κυρία.

ΣΑΝΤΙΤΑ Πάρε αυτό το δισκοπότηρο να το καθαρίσεις.

ΔΙΕΓΙΛΛΑ Μάλιστα, κυρία.

ΣΑΝΤΙΤΑ Και να το φέρεις αμέσως.

ΔΙΕΓΙΛΛΑ Μάλιστα, κυρία. Πάτερ Χουλιάν, ένα από τα δύο έγιναν, ή καπνίσατε δύο τσιγάρα στη σειρά ή ήρθε επίσκεψη κάποιος κύριος.

ΠΑΤΗΡ ΧΟΥΛΙΑΝ Άντε, πήγαινε, πήγαινε.

(Βγαίνει απ’ όπου μπήκε η ΔΙΕΓΙΛΛΑ σιγοτραγουδώντας, βέβαιη για την ατιμωρησία της.)