!!Εναντίον του Θεάτρου

Εναντίον του Θεάτρου!

Εάν το Θέατρο ορίζεται ως μίμησις πράξεως, τότε είμαι εναντίον του Θεάτρου!

Αναζητώ να κάνω Θέατρο το οποίο να μην είναι μίμησις πράξεως, παρά πράξη αληθινή, να μην είναι προσποίηση. Επιδιώκω να είναι πραγματικό ο,τιδήποτε γίνεται πάνω στην σκηνή. Αν κάτι τέτοιο, μιά πράξη, δεν είναι δυνατό να συμβεί πραγματικά, για οποιονδήποτε λόγο, τότε αποφεύγω να παραστήσω ότι δήθεν γίνεται αυτή η πράξη, αποφεύγω να προσποιηθώ.

Πόσες φορές στο θέατρο ή τον κινηματογράφο δεν έχουμε δει την ακόλουθη σκηνή. Ένας άντρας στέκεται όρθιος με πλάτη γυρισμένη στους θεατές, μπροστά του μιά γυναίκα γονατισμένη με πρόσωπο στον άντρα, παριστάνοντας και οι δύο ότι κάνουν στοματικό σεξ, ενώ στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Γιατί ο σκηνοθέτης παρουσιάζει μ’ αυτόν τον τρόπο την σκηνή; Διότι είτε αυτολογοκρίνεται, είτε υπάρχει λογοκρισία, είτε οι ηθοποιοί δεν θέλουν να κάνουν πραγματικά στοματικό σεξ. Εάν εγώ είχα να αντιμετωπίσω μιά τέτοια σκηνή, θα ζητούσα από τους ηθοποιούς να κάνουν πραγματικά στοματικό σεξ και θα το έδειχνα ξεκάθαρα στους θεατές. Εάν κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατό, θα παρέλειπα την σκηνή.

Όση αληθοφάνεια αλλά όχι αληθινή πράξη και να τεθεί σε μιά σκηνή, ο θεατής δεν είναι βλάκας να μην καταλαβαίνει ότι υπάρχει προσποίηση. Ίσως πει κάποιος ότι ο θεατής δεν περιμένει στο Θέατρο να γίνονται αληθώς όσα γίνονται. Ε, λοιπόν, εδώ ακριβώς βρίσκεται η διαφωνία μου με την συνήθη θεατρική πρακτική, εδώ βρίσκεται το προσωπικό μου πιστεύω. Για ’μένα ή όλα γίνονται αληθινά στο Θέατρο ή άλλοιώς ας μη γίνονται. Είναι πάντοτε θέμα συνεννοήσεως με τους ηθοποιούς έως πού είναι διατεθειμένοι να φτάσουν. Εάν δεν μπορούν ή δεν θέλουν κάτι, αυτό το κάτι το παραλείπω εντελώς, δεν το δείχνω ως μίμηση.

Αλλά μιά θανάτωση; Πώς θα δειχτεί μια θανάτωση; Προσωπικά ποτέ δεν θα παρίστανα μια θανάτωση, φόνο ή αυτοκτονία ή εν γένει βία, χρησιμοποιώντας αληθοφάνεια και προσποίηση. Θα εξέταζα εναλλακτικές λύσεις. Ή θα παρέλειπα εντελώς την σκηνή. Ή θα την στυλιζάριζα τόσο, ώστε να μην υπάρχει το παραμικρό ίχνος προσποιήσεως και αληθοφανείας. Ή θα ζητούσα από τους ηθοποιούς να προχωρήσουν μέχρι εκεί που αντέχουν. Σχετικά με το τελευταίο, θα δώσω ένα προσωπικό παράδειγμα. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 είχα ανεβάσει το έργο του Ζαν Κοκτώ «Η ανθρώπινη φωνή». Έπαιζα εγώ. Ναι, έπαιζα κόντρα ρόλο, το πρόσωπο του έργου είναι γυναίκα. Στο τέλος του έργου η ηρωΐδα τυλίγει γύρω από τον λαιμό της το τηλεφωνικό καλώδιο και προσπαθεί να αυτοκτονήσει. Να σημειώσω εδώ ότι ο συγγραφέας δεν αναφέρει ρητά την προσπάθεια αυτοκτονίας, απλώς σημειώνει ότι τυλίγει η γυναίκα το καλώδια γύρω στον λαιμό της. Η προσπάθεια αυτοκτονίας ήταν δική μου εκδοχή. Στην παράσταση αφού τύλιγα το καλώδιο γύρω στον λαιμό μου, το έσφιγγα τόσο δυνατά που μού κόβονταν η ανάσα και σχηματίζονταν μελανά σημάδια στον λαιμό μου. ΄Ισως πει κάποιος ότι προσποιήθηκα την αυτοκτονία. Όχι! Είχα μιλήσει με γιατρούς και μού είχαν πει ότι εάν κάποιο άτομο επιχειρήσει με αυτόν τον τρόπο να αυτοκτονήσει, δεν θα τα καταφέρει διότι κάποια στιγμή η έλλειψη αέρα θα προκαλούσε λιποθυμία, αλλά όχι θάνατο, και η λιποθυμία θα είχε ως αποτέλεσμα να χαλαρώσει το σφίξιμο του καλωδίου και άρα να επανέλθει κανονικά η αναπνοή. Κατά συνέπεια λοιπόν, η σκηνή της απόπειρας αυτοκτονίας όπως την παρέστησα ήταν πέρα για πέρα αληθινή.

Ξυνελών λέω ότι το Θέατρο για ’μένα είναι, πρέπει να είναι, ζωή, όχι αναπαράσταση της ζωής. Ό,τι δεν αντέχουμε να το κάνουμε πάνω στην σκηνή, ας το παραλείπουμε. Εάν η παράληψη είναι αδύνατη, τότε ας το στυλιζάρουμε, εξαφανίζοντας κάθε ίχνος προσποιήσεως, αληθοφανείας. Ι.Φ.