Geschiedenis van Vught.

Pas vanaf ongeveer 600 n.Chr. werden de vele moerassige gebieden in deze omgeving door klimatologische veranderingen beter bewoonbaar en bebouwbaar. De oudste bewoning moeten we zoeken in de omgeving van het Maurickplein en de Gent. Waarschijnlijk is "Gent" een Keltisch woord, dat riviermonding of -samenvloeiing betekent. De eerste schriftelijke vermelding dateert uit 1006. Dit is echter een vervalste oorkonde. Hierin is sprake van dat de plaats een munt (recht op het hebben van een wisselkantoor) en tolrecht bezat. Dit werd herhaald in oorkonden uit 1028 en 1050, waarin worden schenkingen van goederen werden vastgelegd, waaronder de helft van de tol en munt in "Fughte".

De kerkelijke geschiedenis van Vught gaat ver terug. In 1957 werden tijdens de restauratie van de Hervormde Kerk achter de Sint-Lambertustoren restanten van romaanse en preromaanse kerken ontdekt, waaronder zelfs een – zeer afgesleten – dorpel van een preromaans kerkje uit het einde van de 10e eeuw. De Sint-Lambertusparochie dateert misschien al vanaf 700, terwijl de Sint-Petrusparochie omstreeks 950 moet zijn gesticht door de Aartsbisschop van Keulen. Omstreeks 1055 werd door de monnik Stephelinus het leven van de Heilige Trudo opgetekend, en daarin wordt vermeld dat deze in Vught een wonderbaarlijke genezing zou hebben verricht. De eerste schriftelijke vermelding van de Sint-Lambertuskerk dateert pas van 1328. Een zwarte bladzijde vormt het jaar 1164, toen er in 's-Hertogenbosch jodenvervolgingen plaatsvonden en de 183 slachtoffers daarvan in het Wolvenbos werden vermoord, waarna hun stoffelijke overschotten werden verbrand. Op deze plaats werd in 1771 de Joodse begraafplaats in gebruik genomen.

In 1232 droeg Heer Boudewijn van Vught een deel van zijn eigendommen over aan de Hertog Hendrik I van Brabant. Deze gaf deze waarschijnlijk in leen aan de Duitse Orde. Deze ridders van deze orde verkregen het patronaatsrecht van de Sint-Lambertusparochie. Ook werd door hen een commanderij gesticht die zich in een huis tegenover de Sint-Lambertuskerk bevond en voor het eerst vermeld werd in 1334 en heeft bestaan tot ongeveer 1640. De Orde bezat echter nog steeds het patronaatsrecht en het tiendrecht van de parochie, tot de Fransen er in de Napoleontische tijd een einde aan maakten. De laatste door de Orde benoemde pastoor stierf in 1829. Het patronaatsrecht van de Sint-Petrusparochie kwam in 1399 aan het kapittel van Eindhoven. In 1328 verkregen de inwoners van Vught gemeenterechten van de hertog van Brabant. Het oudste zegel van de plaats dateert van 1353 en toont twee tegenover elkaar staande kerken, een verwijzing naar de twee parochies.

Na de afscheiding van de Zuidelijke Nederlanden in 1830, waren in Vught en Cromvoirt ongeregeldheden. De Zuidelijke Nederlanden wilden meer stukken Nederlandse grond. Willem II der Nederlanden had legionairs gestationeerd bij Vught en Cromvoirt. Daarom werd de Vughterheide onderwater gelegd en werden acht lunetten gebouwd onder Willem III der Nederlanden om de Belgische troepen tegen te houden. Na 1844 werden definitief de grenzen tussen Nederland en België vastgelegd.

Vught heeft eeuwenlang wateroverlast gehad. Huizen en landerijen stonden onder water en het vee moest op hoger gelegen gebied in veiligheid worden gebracht. Hier werd, bijvoorbeeld, de oude Sint-Pieterskerk op het Maurickplein voor gebruikt. In 1995 werd Vught voor de laatste maal getroffen door wateroverlast. De Dommel trad toen buiten haar oevers en daardoor lagen de Gement en Het Bossche Broek onder water. Ook de rijksweg A2 kon niet worden gebruikt, want bij knooppunt Vught stond de weg onder water.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er in Vught een concentratiekamp gevestigd (Kamp Vught). Het terrein biedt plaats aan het Nationaal Monument Kamp Vught, een gevangenis, een Moluks woonoord en twee kazernes. De jaarlijkse Dodenherdenking op 4 mei vindt op diverse locaties in Vught plaats, zoals bij station Vught, de Lambertustoren en het Nationaal Monument Kamp Vught. Ook wordt er jaarlijks een stille tocht gehouden.