Geschiedenis van Driebergen-Rijssenburg

Twintig eeuwen geleden zien zwervende jagers en een enkele boer, de legioenen van de Romeinse keizers tot hun woongebied optrekken. De legioenen, op zoek naar de heerschappij over gehele wereld richten hier de meest noordelijke versterkte legerplaatsen in. Verder naar het noorden, vinden ze niets meer dan schrale grond en een enkel boerendorp, daar hebben ze strategisch geen belang bij. Als de Romeinen na vier eeuwen vertrekken vinden er grote volksverhuizingen en ‘veroveringen’ plaats.

En er woeden heftige oorlogen tussen de heidense Friezen en de katholieke Franken. De Friezen zijn hier eerst de baas, maar worden rond 700 door de katholieke Franken, onder leiding van Karel Martel verslagen. In de Frankische opvatting zijn kerk en staat niet gescheiden. De koningen schenken grote stukken land aan de bisschop van Utrecht en zijn kerk. Zo wordt de kerk grootgrondbezitter en de bisschop en de kloosterheren zijn er tegelijkertijd dienaren van God en werkgevers van de bevolking, zo ook in de kleine nederzetting Driebergen. 

Thribergen (de naam komt voor het eerst in 1159 in een akte voor) was in die tijd wellicht een nederzetting zonder kerk. Als plaatsaanduiding komt het pas in 1309 voor eerst voor. Kenmerkend is dat Driebergen geen curtis of vroonhof bezat van waaruit de nederzetting zich heeft ontwikkeld. Een hof lag wel in het naburige Weerdorp richting Zeist. Deze nederzetting was een leen van de bisschop van Utrecht en halverwege de veertiende eeuw in handen van de heer van Abcoude. Deze bezat ook Driebergen en het aan de andere kant van Driebergen gelegen Aderwinkel. De heer van Abcoude heeft de drie lenen tot één gerecht onder de naam Driebergen omgevormd. Door deze samenvoeging kwam een ander gerecht als enclave binnen het gerecht Driebergen te liggen, namelijk Rijsenburg.