gepubliceerd: 14-11-2021
Fotoblog 1154
de Utrechtse Buurkerk is nu een museum
door de kerk liep vroeger een belangrijke verkeersader
Toen in de tiende eeuw de dreiging van de Noormannen langzamerhand afnam werd Utrecht weer een levendige stad. Veel kooplieden en handelaren vestigden zich in de buurt van het grote marktplein bij de Buurkerk, waarvan toen al een eerste vorm werd gebouwd. Het Buurkerkhof vormde het centrum van de stad. Naast de kerk stonden het stadhuis en de rechtbank en op het marktplein kwam de burgerij bij elkaar voor vergaderingen. Deze ‘buurspraken’ werden op het plein en in de kerk gehouden in de zogenaamde raadskapel, die in de kerk aan de westkant was gebouwd. Op de toren stond een torenwachter die over de stad waakte. Zijn functie is tot 1912 blijven bestaan.
In de kerk kwamen verschillende broederschappen samen. De gilden hadden er hun altaren en graven. Ooit moeten er meer dan 30 altaren in de kerk zijn geweest. De Buurkerk was oorspronkelijk gewijd aan Maria, Andreas en de aartsengel Michael. Omdat de Dom ook aan Maria gewijd was, werd de Buurkerk ook wel de Maria Minor genoemd. De kerk brandde in de eerste eeuwen van haar bestaan verscheidene malen af, maar werd elke keer weer groter herbouwd.
De oudste delen van de huidige kerk dateren uit de 13de eeuw. In de Middeleeuwen vormde het Buurkerkhof, waar onder andere markt werd gehouden, het centrum van de handelsstad. De Utrechtse Raad had in de kerk zijn eigen kapel en de gilden kwamen hier bijeen. In de Buurkerktoren hangt de banklok die toentertijd de burgerij bijeen riep als dat nodig was. Op de toren stond eeuwenlang -tot 1912- de brandwacht die de stad moest afspeuren naar verdachte rookpluimen.
In de loop van de eeuw werd de kerk steeds groter. Toen de koren werden afgebouwd was de kerk zo groot dat er aan de oostkant nog maar een nauw steegje over was tussen het koor en huizen die langs de gracht stonden. Al gauw verlegde het verkeer in de stad zich. In plaats van zich door het nauwe steegje te wurmen liep er een verkeersader dwars door de kerk! De ruimte tussen de noordelijke en zuidelijk ingang van de kerk werd gebruikt als weg. Het vormde een belangrijke verbinding tussen de noord en zuidzijde van het stadscentrum.
In 1586 werd het koor afgebroken om plaats te maken voor de Choorstraat. Tijdens de grote storm in 1674 werd de grote kap van de kerk verwoest, waarna deze werd vervangen door drie Iagere kappen, waarin delen van de oude middeleeuwse kap werden verwerkt. Sinds 1984 is Museum Speelklok in de kerk gehuisvest.
de Buurkerk met op de achtergrond de Domtoren
Interieur Buurkerk geschilderd door Pieter Janszn. Saenredam / 1644
Iedere week een mooie stad bekijken? Abonneer u op de Microtoerisme Nieuwsbrief!
Vul uw email adres in en bevestig met 'Subscribe'. U krijgt daarna op dat email adres eerst nog een mailtje dat u moet bevestigen. Pas dan is de inschrijving voltooid.