InZicht video niet beschikbaar

naar alle andere InZicht video'

Geschiedenis van Valkenburg

Al vele duizenden jaren voor de Christelijke jaartelling was er sprake van menselijke bewoning in de Geulvallei. Talrijke gevonden gebruiksvoorwerpen en diverse fundamenten van bouwwerken zijn het bewijs van een vrij intensieve bewoning in de Romeinse Tijd. De eerste schriftelijke vermelding van Valkenburg dateert van het jaar 1041. Uit dat jaar wordt een oorkonde bewaard waarin de Duitse koning Hendrik III (die enkele jaren later tot keizer zal worden gekroond) vier dorpen schenkt aan zijn nicht Irmgard. Het zijn de dorpen Herve, Epen, Vaals en Valkenburg. De oorkonde draagt als datum 15 februari 1041 en de naam Falchenberch is duidelijk leesbaar. Historici zijn het erover eens dat hier niet de tegenwoordige stad aan de Geul mee wordt bedoeld, maar het huidige Oud-Valkenburg.

Belegeringen en veroveringen kenmerken de geschiedenis van Valkenburg. Ze worden doorstaan en overleefd en iedere keer volgt er een restauratie. Dat geldt zeker voor de burcht, waarvan nu helaas niet meer dan een ruïne over is. In december 1672 wordt ze verwoest en niet meer opgebouwd. Slechts twee stadspoorten en een deel van de stadswallen overleven de vernietiging. Valkenburg is voortaan geen vestingstad meer, maar blijft in bestuurlijk opzicht belangrijk.

Rond het midden van de negentiende eeuw ontwikkelt zich een nieuwe bron van inkomsten: het toerisme. Vakantiegangers en dagjesmensen krijgen oog voor de unieke en ongerepte omgeving waarin Valkenburg is gelegen en bezoeken het plaatsje om er een vrije dag of een korte vakantie door te brengen. Dat is aanvankelijk slechts voorbehouden aan de happy few, maar de drie hotels die Valkenburg in die dagen telt, worden er al snel meer. De aanleg van de spoorlijn Valkenburg-Aken in 1853 met een station in Valkenburg is een voorname stap op de weg naar ontsluiting van het tot dan toe betrekkelijk moeilijk bereikbare Geulstadje. Waar dat toe heeft geleid is bekend: Valkenburg is uitgegroeid tot de belangrijkste toeristische trekpleister van de regio, met 1,2 miljoen overnachtingen per jaar en een veelvoud aan dagjesmensen.

De gemeente Valkenburg aan de Geul omvat overigens veel meer dan alleen toeristisch Valkenburg. Onze gemeente zoals die tegenwoordig bestaat, is na de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1982 tot stand gekomen. Op die datum zijn de gemeenten Valkenburg-Houthem en Berg en Terblijt samengevoegd. Ook vonden op die dag een paar grenswijzigingen plaats met de gemeenten Wijlre, Hulsberg (die opgeheven werden) en Margraten. Nu omvat onze gemeente naast Valkenburg, de kernen Houthem, Geulhem, Berg, Terblijt, Vilt, Sibbe, IJzeren, Walem, Oud-Valkenburg en Schin op Geul.