InZicht video niet beschikbaar

naar alle andere InZicht video's

Geschiedenis van Oudewater.

Oudewater ontstond omstreeks 1100 in een meanderbocht waar de Lange Linschoten samenkomt met de Hollandse IJssel. De oorsprong van de naam Oudewater is niet bekend. Het meest waarschijnlijk is dat het een verbastering is van 'oude (uiter)waarden'. Oudewater was strategisch gelegen in het grensgebied van het Graafschap Holland en het Sticht Utrecht. De stad verkreeg van de 38e bisschop van Utrecht - Hendrik van Vianden - rond 1265 stadsrechten. Dit maakte de stad een belangrijke grensvesting. Oudewater behoorde aanvankelijk tot het Sticht Utrecht. In 1280 verloor het Sticht de stad aan het graafschap Holland. Oudewater werd in 1401 belegerd tijdens de Arkelse Oorlogen. Pas bij de herziening van de provinciegrenzen in 1970 werd Oudewater na bijna 700 jaar weer onderdeel van Utrecht.

Oudewater nam op 19 juli 1572 samen met elf andere steden deel aan de Eerste Vrije Statenvergadering in Dordrecht. In deze vergadering werd de basis gelegd voor de Staat der Nederlanden onder 'leiding' van het Huis van Oranje. De bevolking van de stad werd als gevolg hiervan na een korte belegering op 7 augustus 1575 door een Spaans Leger uitgeroeid. Volgens de overleveringen wisten slechts drie inwoners deze slachting te overleven. Het beleg en de inname van Oudewater staat bekend als de Oudewaterse Moord. Deze moord wordt nog jaarlijks herdacht. Tijdens de inname van Oudewater ontstond een brand die een groot deel van de middeleeuwse bebouwing in as legde.

Oudewater was in de zestiende en zeventiende eeuw een belangrijke producent van touw en was daarmee een welvarende stad. Dit touw werd onder meer gebruikt voor de schepen van de Verenigde Oostindische Compagnie. Een groot aantal panden in de historische binnenstad dateert nog van deze periode van welvarende wederopbouw na de Oudewaterse Moord.

Voor de productie van het touw werd hennep als grondstof gebruikt. Dit werd in de wijde omgeving van Oudewater verbouwd. Tijdens het bewerkingsproces van deze hennep kwam het gele plantensap op de schorten van de touwslagers. De inwoners van het stadje heten daarom tot op vandaag Geelbuiken. Tot ver in de 19e eeuw waren er volop touwslagers in Oudewater. Tegenwoordig heeft Oudewater nog een onderneming in de touwindustrie: touwfabriek G. van der Lee. Deze touwfabriek, opgericht in 1545, was tot 2013 het oudste nog bestaande familiebedrijf van Nederland.

Van 1855 tot 1936 had Oudewater een treinstation in Papekop aan de spoorlijn Utrecht - Rotterdam, die door de gemeente loopt. Van 1906 tot 1931 reed er een paardentram tussen Oudewater en het station, de Gemeentetram Oudewater. Tussen 1931 en 1936 was er een busdienst. Eerder al, van 1883 tot 1907, was Oudewater per tram verbonden met Gouda door de tramlijn Gouda - Oudewater. In 1936 werden het station en de tramlijn opgeheven.