Geschiedenis van Dokkum

De geschiedenis van Dokkum begint in het jaar 754 met de roofmoord op missionaris Bonifatius en zijn 52 metgezellen. Niet een echt fraai begin maar wel een gebeurtenis die tot op de dag van vandaag Dokkum een onuitwisbare plaats in de geschiedenis heeft gegeven. Tot op de dag van vandaag is Dokkum een Bedevaart oord voor pelgrims en mensen die genezing zoeken in de heilige Bonifatiusbron of een bezoek brengen aan de Bonifatiuskapel met zijn prachtige processiepark en 14 kruiswegstaties. In de historische binnenstad van Dokkum kunt u nog een bezoek brengen aan de RK Bonifatiuskerk en aan de Bonifatius tentoonstelling in Museum Dokkum. 

In die tijd lag Dokkum nog aan zee. Het Dokkumerdiep was toen een slenk van de Lauwerszee die tot door Dokkum liep. Later werd in het centrum van Dokkum een sluis (de Zijl) gebouwd. Het is nog goed aan de kades ten oosten van de Z ijl te zien, die zijn hoog en berekent op hoge waterstanden ten gevolge van eb en vloed. Ten westen van de Zijl zijn de kades veel lager. Hier lagen de beurtschippers die met hun schepen mensen en goederen vervoerden naar de omliggende steden en dorpen. Toen in 1597 een havenplaats gezocht werd vanwaar uit de vloot ter verdediging van noord Nederland gevestigd kon worden werd Dokkum als Admiraliteitsstad aangewezen. Het Admiraliteitshuis (Museum Dokkum) is het enige nog bestaande admiraliteit gebouw in Nederland. In 1646 werd de vloot verplaats naar Harlingen in verband met het dichtslibben van het Dokkumerdiep. Om die reden werd de sluis later verplaatst naar Dokkumer Nieuwezijlen en tijdens de afsluiting van de Lauwerszee naar Lauwersoog.

Eind 16e eeuw werd Dokkum nadat het tijdens de Waalse furie voor een groot deel verwoest werd met vele dodelijke slachtoffers beschermt door het bouwen van een vesting rond de stad. Wie vandaag de dag een rondje over de Bolwerken loopt ziet hier dat de contouren van deze vesting nog volledig in takt zijn. Dokkum ontwikkelde zich tot een belangrijke handelsstad in het noorden maar dreigde in de 17e eeuw enigszins geïsoleerd te raken ten noorden van steden als Leeuwarden en Groningen. Om dit te voorkomen werd besloten de Stroobosser Trekvaart van Dokkum naar Stroobos te laten graven om op die manier de route tussen deze steden te beheersen. Toen deze trekvaart eindelijk klaar was bleek hij nauwelijks invloed te hebben op het vervoer tussen Leeuwarden en Groningen waardoor de geplande tolgelden waarmee de kosten gedekt moesten worden ook niet binnen kwamen. Sindsdien staat Dokkum bekend als Arm Dokkum. De kosten van het graven waren dermate hoog geweest dat Dokkum alle gronden buiten de stadswallen had moeten verkopen aan de aangrenzende gemeenten en eigenlijk failliet was. In die tijd was Dokkum de dichtst bevolkte gemeente van Nederland.

Begin 20e eeuw werd door een groepje schaatsers een wedstrijd gereden langs de Friese elf steden. Dit evenement is inmiddels uitgegroeid tot de meest prestigieuze schaatswedstrijd ter wereld. Dokkum speelt hierin een cruciale rol als laatste stad die aangedaan wordt met het keerpunt op het Kleindiep. Iedere schaatser die na 23.00 uur in Dokkum aankomt wordt niet meer gestempeld en van het ijs gehaald. Het kleindiep met zijn trapjes langs de kade waar duizenden mensen de schaatsers toejuichen fungeert als een soort Arena waar de schaatsers binnen komen. Met name voor de toerrijders is dit een ervaring die ze hun hele leven niet meer zullen vergeten. Bijzonder was ook de doorkomst van de huidige Koning Willem Alexander in 1986 die toen mee reed onder het pseudoniem W.A. van Buuren.

Het stratenplan van de Historische binnenstad van Dokkum komt nog steeds volledig overeen met de Blaeu kaart uit 1649. Het is dan ook een aanrader een wandeling door Dokkum te maken en de vele nauwe straatje en steegjes zelf te ontdekken met vele verrassende historische gebouwen zoals het voormalige Rechtshuis tegenover het stadhuis aan de Zijl, de Waegh, het Admiraliteitshuis (Museum Dokkum), de Abdij en nog veel meer bijzonders.