InZicht video niet beschikbaar

naar alle andere InZicht video's

Geschiedenis van de Fraeylemaborg in Slochteren

In 1972 kocht de Gerrit van Houtenstichting van de familie met de zeer lange naam, Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren, de Fraeylemaborg in Slochteren. Tot kort voor de overdracht werd de borg bewoond door leden van deze familie. De borg werd ingericht als museum en per 1 november 1975 opengesteld voor het publiek. Aanvankelijk was de Fraeylemaborg een gewone boerderij. Voor het eerst wordt deze boerderij genoemd als Fraeylemaheerd in 1475. Men zegt dat de naam afkomstig is van een edelvrouwe die Elema of Ailma heette. Een adellijke vrouw werd wel aangeduid met het woordje 'ver'. Ver Ailma (of Elema) borg zou dan geleid hebben tot Fraeylemaborg. Een mooie verklaring, maar de eerste eigenaar met de naam Fraeylema was ene Remmert, die in 1504 genoemd wordt als eigenaar van de Fraeylemaheerd. Hij heeft het huis, dat vermoedelijk al uit de veertiende eeuw dateert, kennelijk laten versterken.

In 1548 kwam het huis in het bezit van de machtige familie Rengers, omdat de laatste Fraeylema, Hillebranda met Seino Rengers trouwde. De familie Rengers liet het huis verder versterken en ook werden er grachten rond het huis gegraven. Daarmee was de Fraeylemaborg geboren. De borg kwam echter pas een eeuw later voor het eerst in het borgenboek voor. Toen noemde Osebrand Johan Rengers zich Heer van Frailma en Slochteren. Na het beleg van de stad Groningen in 1672 werd Rengers een twijfelachtig proces aangedaan wegens hoogverraad. Hij werd niettemin veroordeeld tot levenslang. Het was een kwestie waar zelfs de Staten-Generaal en stadhouder Willem III zich mee bemoeiden, maar ten slotte werd Rengers vrijgelaten. Hij was echter een gebroken man en overleed kort daarna. Toen ook zijn zoon Osebrand begin 1682 overleed kocht Henric Piccard, die destijds met vader Rengers was aangeklaagd, maar vrij spoedig weer werd vrijgelaten, de borg met omringende landerijen. Henric Piccard was, na een avontuurlijk leven, op 44-jarige leeftijd getrouwd met Anna Elisabeth Rengers.

Piccard heeft de Fraeylemaborg laten verbouwen door er een vleugel aan te zetten. Dat had hij gedaan om Willem III te plezieren, die nog al eens in deze omgeving kwam jagen. Anna en Henric Piccard hadden geen kinderen, maar de borg bleef na hun overlijden in de familie. Er bleek echter een schuld te zijn die voortvloeide uit een lening van stadhouder Willem III aan Henric Piccard van 70.000 gulden. Er werden veel processen gevoerd, die er uiteindelijk toe leidden dat de borg moest worden verkocht. De intussen sterk verwaarloosde Fraeylemaborg werd gekocht door Mr Hendrik de Sandra Veltman. De Sandra Veltman was een rijke koopman, die zich wel het een en ander kon permitteren. Hij liet de borg ingrijpend verbouwen. Ook liet hij nieuwe schathuizen bouwen en het park rond de borg herinrichten. Na zijn overlijden werd het een ingewikkelde erfenis, maar uiteindelijk belandde de borg bij leden van de familie Thomassen à Thuessink van der Hoop, die aan deze al lange naam nog de naam van Slochteren toevoegden. In deze familie bleef de Fraeylemaborg dus totdat de familie de borg overdroeg aan de Groninger familiestichting Gerrit van Houten.

De borg is nu een rechthoekig gebouw met aan weerszijde aan de voorkant aangebouwde vleugels en aan de achterzijde een uitbouw. Niet helemaal in het midden van de voorzijde staat een toren. Het gebouw is geheel omgracht en via een brug bereikbaar. De borg ligt in een fraai, in Engelse stijl aangelegd landschapspark, waarin zich bijzondere bomen en planten bevinden. In het gebouw is door de stichting Gerrit van Houten een interessante tentoonstelling ingericht, die veel kunstvoorwerpen bevat, die gerelateerd zijn aan de geschiedenis van de borg. Zo kent de Fraeylemaborg een grote collectie schilderijen, aquarellen en tekeningen, een collectie porselein en een collectie van enkele duizenden historieprenten. Hieronder bevinden zich veel Oranjeprenten, die de relatie met stadhouder Willem III accentueren. Er worden regelmatig wisselexposities gehouden en ook de stijlkamers zijn de moeite van een bezichtiging waard. In principe is de borg, als museum, het gehele jaar door geopend.