InZicht video niet beschikbaar

naar alle andere InZicht video's

Geschiedenis van Lelystad

Lelystad was bedoeld als hoofdstad van de IJsselmeerpolders. Vandaar dat de stad werd genoemd naar de vader van het Zuiderzeeproject, ir. Cornelis Lely (Amsterdam, 23 september 1854 – Den Haag, 22 januari 1929). Cornelis Lely was een Nederlandse ingenieur, waterbouwkundige, minister, gouverneur en politicus. Lely ontwierp in 1891 een plan voor de afsluiting van de Zuiderzee, waarop deze in 1932 door de Afsluitdijk definitief werd afgesloten en het IJsselmeer ontstond. 

Volgens de ontwerpers van Lelystad had de stad tegen het jaar 2000 minstens 100.000 inwoners moeten tellen. Lelystad zou zich tegen die tijd hebben ontwikkeld tot een aantrekkelijke woonplaats voor mensen die genoeg hadden van de drukte van de Randstad. Belangrijk onderdeel van de plannen voor Lelystad was dat langzaam verkeer (fietsers en voetgangers) werd gescheiden van het autoverkeer. Bovendien moest Lelystad een stad met veel groen worden.

De bouw van Lelystad begon eigenlijk al voordat Oostelijk Flevoland was drooggelegd. In 1950 werd Perceel P aangelegd, een werkeiland middenin het IJsselmeer. De arbeiders die op dit werkeiland woonden moesten een bouwput aanleggen voor het gemaal Wortman, dat werd ingezet bij het droogmaken van Oostelijk Flevoland. Perceel P, het oudste stukje Lelystad, heet nu Lelystad Haven.

Met de bouw van de rest van Lelystad werd in 1965 begonnen. De eerste bewoners arriveerden in september 1967. De ontwikkeling van Lelystad kwam echter traag op gang, vooral doordat de verbindingen met het oude land jarenlang slecht waren. Een ander probleem was dat de besluitvorming over de Markerwaard zich lange tijd voortsleepte. Het was de bedoeling dat deze polder het achterland van Lelystad zou worden.

In afwachting van de inpoldering van het Markermeer werd de ontwikkeling van de kuststrook van Lelystad opgeschort. Verder werd Lelystad in de jaren tachtig overschaduwd door Almere. De groei van de stad kwam tot stilstand, terwijl het ambtenarenapparaat en de functioneel gescheiden infrastructuur waren ingesteld op een inwonertal van 100.000 in het jaar 2000. Lelystad kreeg te maken met leegstand en verpaupering, wat het imago van de stad er niet beter op maakte.

De gemeentelijke taken in Lelystad waren in de opbouwperiode toevertrouwd aan de landdrost van het openbaar lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders. De functie van landdrost werd gecombineerd met die van de directeur van Directie van de Wieringermeer en tot 1976 met die van directeur van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP). De functie van landdrost voor het grondgebied van Lelystad werd achtereenvolgens vervuld door A.P. Minderhoud (1955-1962), W.M. Otto (1962-1976), J.M. Lindhout (1976, waarnemend) en H. Lammers (1976-1980). Op 1 januari 1980 werd Lelystad gemeente.

Al snel stond Lelystad niet meer bekend als het toonbeeld van de moderne stedenbouw of als de ideale stad. Samen met Almere werd Lelystad meermaals verkozen tot ‘lelijkste stad van Nederland’.  Maar halverwege de jaren ’90 ging het roer om. Het stadscentrum en de omliggende wijken gingen op de schop. De verschillende rijbaanniveaus werden op veel plekken afgebroken en vooraanstaande architecten moesten de stad een nieuwe impuls en meer zelfvertrouwen geven.  Oude wijken werden geherstructureerd en het stadscentrum ging op de schop. Ook kreeg de kuststrook een impuls door middel van hoogwaardige woningbouw en nieuwe recreatievoorzieningen. De geschiedenis van 50 jaar Lelystad laat zien dat ook een ‘perfecte’ stad die tot in de kleinste details is uitgedacht, zichzelf continu moet vernieuwen om de moderne tijd bij te kunnen benen. 

Station Lelystad Centrum.

Station Lelystad Centrum is het spoorwegstation van Lelystad,. Het werd geopend op 28 mei 1988 als (voorlopig) eindpunt van de Flevolijn vanuit Weesp, die met ingang van 9 december 2012 als Hanzelijn verlengd is naar Zwolle. Het station is gelegen op een viaduct. Architect van het station is Peter Kilsdonk, destijds werkzaam voor NS.

In 2008 begon de verbouwing van het station vanwege de verlenging van de Flevolijn als Hanzelijn naar Zwolle. Het station is daarom uitgebreid met een tweede eilandperron en twee sporen. Bij de bouw was al rekening gehouden met deze uitbreiding. Er lagen daarom drie viaducten, waarop in totaal vier sporen konden liggen. Het noordelijkste viaduct was in gebruik als fietspad. De verbouwing is inmiddels gereed en het station is nu in gebruik voor zowel Flevolijn als Hanzelijn.

Lelystad Centrum is het enige station van Lelystad. Het oorspronkelijk geplande station Lelystad Zuid is wegens stagnatie van de woningbouw alleen in ruwbouw aanwezig en zal misschien ooit worden afgebouwd als de woonwijk Warande voldoende reizigers kan opleveren. Een plan voor een station Lelystad Noord als overstappunt naar de Noordoostpolder bleek niet levensvatbaar.