InZicht video niet beschikbaar

naar alle andere InZicht video's

Geschiedenis van Hogebeintum

Het landschap langs de Friese kust heeft een bijzonder kenmerk: de terp. Terpen kan men omschrijven als door mensenhanden opgeworpen heuvels die bescherming moesten bieden tegen het opkomende zeewater. Ze werden regelmatig opgehoogd met klei, mest en huishoudelijk afval. De meeste terpen hebben hierdoor een hoogte bereikt van 2-7 m boven NAP. De terp van Hegebeintum spant de kroon met bijna 9 m boven de zeespiegel. Omstreeks het jaar 1000 is het aanleggen van de zeedijken begonnen en verloren de terpen geleidelijk hun betekenis als vluchtplaats voor het wassende water. Terpen zijn in hun volle omvang blijven liggen tot het midden van de 19de eeuw. Toen zijn de terpen grotendeels afgegraven. Terpaarde bleek zeer vruchtbaar en werd zo de kunstmest van de 19de eeuw, geschikt om de armere landbouwgronden te bemesten. Hele terpen verdwenen op deze manier tenzij er een kerk bovenop stond. Zo bleef van de terp van Hegebeintum nog een steil en markant gedeelte over. 

De afgraving van de terp heeft na 1904 een groot aantal waardevolle voorwerpen opgeleverd. Een belangrijk gedeelte is, in samenwerking met het Fries Museum te Leeuwarden, ondergebracht in het Archeologisch Steunpunt, dat een onderdeel vormt van het kennis-en informatiecentrum Terp Hegebeintum. Een uit de 7de eeuw afkomstige mantelspeld kan als één van de mooiste vondsten worden beschouwd. Uit deze vondsten kan worden geconcludeerd dat de terp uit de 6de eeuw vóór Christus dateert. In 1997 is de afgraving op een realistische wijze gereconstrueerd. Deze is te bezichtigen aan de NO-zijde van de terp. Hierbij is ook inzichtelijk gemaakt hoe de terpaarde werd afgevoerd: door middel van ijzeren kiepkarretjes op rails.

De afgraving van de terp heeft wel iets positiefs opgeleverd. In 1904 heeft men bij het afgraven van de terp een groot aantal voorwerpen aangetroffen. Een belangrijk gedeelte van deze voorwerpen is in samenwerking met het Fries Museum ondergebracht in het Archeologisch Steunpunt , onderdeel van het kennis-en informatiecentrum. Een mantelspeld uit de 7de eeuw kan als één van de mooiste vondsten worden beschouwd. De vondsten hebben ons onder meer geleerd, dat deze terp uit de 5de eeuw vóór Christus dateert. Door middel van een dvd-beeldpresentatie kunnen bezoekers zich een goed beeld vormen van het leven van mensen vroeger op en rond de terpen, van de geschiedenis en van de cultuur-toeristische mogelijkheden in het gebied.

 In 2016 heeft de toren een nieuw fundament gekregen. De toren dreigde om te vallen. In 1986 verschenen er grote scheuren in het gebouw als gevolg van het verzakken van de terp. Oorzaak: de afgravingen en de verlaging van de grondwaterstand. Na het archeologisch onderzoek werd voortvarend met de restauratie begonnen. Er werden palen in de terp geboord. Op de palen kwamen 70 centimeter dikke tafelbladen te liggen. De toren staat nog steeds scheef, maar kan nu niet meer omvallen.