gepubliceerd:  16-08-2021

Fotoblog 1137

Dietrich von Velen stichtte Papenburg als een
Noord-Duitse veenkolonie


Nederlanders speelden een rol bij het ontstaan.

In het Duitse Meppen werd in 1591 Dietrich von Velen geboren. Zijn naam is onverbrekelijk verbonden met de opkomst van Papenburg. In 1611 werd hij "drost" (= hoge bestuursambtenaar) van Emsland, tot zijn dood in 1657. Waar nu de horeca gelegenheid "Altes Amthaus" (zie foto 1) is gevestigd bouwde hij in 1642 een herenhuis als "Drostei" (=woonhuis van de drost). Dit gebouw is afgebroken en begin 18e eeuw vervangen door het "Altes Amtshaus". Het jaartal 1636 op de puntgevel stamt kennelijk van een ouder gebouw op deze plek. Tegenwoordig is in dit gebouw het streekmuseum van Papenburg gevestigd.

In 1631 stichtte hij naar Nederlands model de eerste heidekolonie op Duitse bodem. Hiervoor liet hij een nieuw kanaal graven dat de moeraskolonie afwaterde op de Ems. Tijdens de Dertigjarige Oorlog had de nieuwe kolonie veel te lijden van de oorlogshandelingen. De bezetting van het Emsland van 1633 tot 1638 bracht dit project bijna tot een mislukking. Nadat de Vrede van Westfalen was gesloten, herstelde de nederzetting zich echter snel. Dietrich von Velen probeerde sinds de oprichting van de kolonie voor zichelf en zijn nakomelingen voordelen en privileges te verzekeren. In 1657 had hij daarmee succes. De jonge veenkolonie Papenburg kreeg in dat jaar de status van heerlijkheid (= een bezitting waar bepaalde heerlijke rechten aan zijn verbonden), verleend door de prins-bisschop van Münster, Christoph Bernhard von Galen.

Toen Dietrich von Velen in 1657 overleed had zich pas een klein aantal kolonisten aan het hoofdkanaal gevestigd. Zoon Mathias von Velen had inmiddels het stokje van zijn overleden vader overgenomen. Door doeltreffende reclame in Nederland en Oost Friesland zorgde hij ervoor dat het aantal kolonisten groeide. Bij hun aankomst waren de nieuwe kolonisten verplicht om nieuwe grachten te graven. Daar kregen die een eigen lege kavel, de "Plaatze". Die moesten ze bewerken en schoonhouden om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Hun leven in het veen was zwaar.

Papenburg - Altes Amtshaus
foto 1) Altes Amtshaus, begin 18e eeuw gebouwd. Nu horeca gelegenheid en streekmuseum.
Dietrich von Velen, drost van Emsland
Dietrich von Velen (1591-1657), drost van Emsland - stichter van Papenburg
standbeeld Dietrich von Velen in het Openluchtmuseum van Papenburg
Standbeeld van Dietrich von Velen in het Openluchtmuseum van Papenburg.
Hauptkanal in Papenburg
Hauptkanal in Papenburg anno 2015

Iedere week een mooie stad bekijken? Abonneer u op de Microtoerisme Nieuwsbrief!

Vul uw email adres in en bevestig met 'Subscribe'. U krijgt daarna op dat email adres eerst nog een mailtje dat u moet bevestigen. Pas dan is de inschrijving voltooid.