InZicht video niet beschikbaar

naar alle andere InZicht video's

Geschiedenis van Dwingeloo

De eerste vermelding van het dorp dateert van een akte uit 1181, afkomstig uit het archief van het klooster van Ruinen, dat de aankoop van een erf met een tiende land in Twingelo beschrijft. De naam komt uit het oud-Saksisch en de herkomst is niet geheel bekend. Aanvankelijk was Lhee het grootste dorp in het kerspel, maar door de aanwezigheid van adel in Dwingeloo wordt dat in de 11e-12e eeuw langzaam de hoofdplaats. In de Franse tijd wordt het kerspel Dwingeloo omgevormd tot een gemeente, welke tot 1998 ongewijzigd heeft bestaan.

De Sint-Nicolaaskerk dateert uit het begin van 15e eeuw en is deels gebouwd op de fundamenten van een 12e-eeuwse voorganger. De huidige torenspits werd, na het instorten van de vorige spits, in 1631 geplaatst op initiatief van Rutger van den Boetzelaer, bewoner van de havezate Batinge en drost van Drenthe. Bij de dorpsbrand van 1923 is een groot deel van het kerkinterieur in vlammen opgegaan. Portretten van Van den Boetzelaer en zijn derde vrouw Batina van Lohn bevinden zich in de kerk. De kapel bij de kerk is in particulier eigendom.

Aan de bouw van de Sint Nicolaaskerk in Dwingeloo is de sage verbonden van de juffer van Batinge. Deze juffer reed tijdens de bouw van de kerk elke dag voorbij, omdat ze een oogje zou hebben op de bouwmeester van de kerk. Deze bouwmeester was niet ongevoelig voor haar schoonheid en raakte dermate van de wijs, dat hij zijn werk niet meer naar behoren kon verrichten. Door ingrijpen van de drost van Drenthe en haar vader, de heer van Batinge, werd de juffer op reis gestuurd, maar niet nadat zij haar geliefde had verteld welke vorm de torenspits van de nieuwe kerk volgens haar moest krijgen. De bouwmeester wist daarop haar droombeeld te verwezenlijken. Dit is de reden voor de afwijkende bouwstijl. Na voltooiing van de kerk zouden beiden alsnog getrouwd zijn.

Ieder jaar op 17 januari, de naamdag van de heilige Anthonius, komen in Hotel Wesseling aan de brink de twaalf broeders van het Sint-Anthoniusgilde bijeen. Het gilde was een liefdadigheidsinstelling, die pacht inde (deels in natura) bij de voornaamsten in het dorp en daarmee de hulpbehoevende inwoners ondersteunde. Tegenwoordig ondersteunt het gilde ook maatschappelijke projecten. Eén pacht in natura bestaat nog altijd: zo moet de bewoner van het vroegere schultehuis in het dorp Dwingeloo elk jaar op 17 januari zestien pakjes (acht pond) roomboter aan het gilde betalen.

Ten zuiden van het dorp ligt het Nationaal Park Dwingelderveld, een groot bos- en heidegebied waar nog een schaapskudde aanwezig is. Hier bevindt zich ook een grote radiotelescoop en aan de rand van het gebied het Planetron. Meer gericht op het toerisme zijn bij dit gebied ook het bosbad en een aantal campings gevestigd. Een karakteristiek pand aan de Brink is het schultehuis (Brink 12). Deze ambtswoning van de schulte (burgemeester) van Dwingeloo is gebouwd omstreeks 1675 in opdracht van Jan Coerts Prins.