Geschiedenis van Harderwijk

Harderwijk wordt al in 1252 aangeduid als Hanzestad. De stad, indertijd gelegen aan de Zuiderzee, sloot zich aan bij de Duitse Hanze. Met het komen en gaan van handelaren en uiteraard handelsproducten was er volop bedrijvigheid in de stad. Harderwijk werd een stad van betekenis. Nu, in de 21e eeuw, zijn de sporen van deze tijd nog altijd zichtbaar. Sommige gebouwen van toen staan er nog. Maar of gebouwen nu wel of niet behouden zijn gebleven; de geschiedenis van Harderwijk blijft! Daar waar u vandaag wandelt, hebben eeuwen geleden mensen gelopen die een rol speelden in de Hanze.

Harderwijk kreeg in 1231 stadsrechten van de Graaf van Gelre. De stad ontwikkelde zich snel tot een vooraanstaande handelsstad. Zij profiteerde van haar ligging aan een aantal belangrijke handelsroutes, naar Deventer, Elburg, Hattem, Kampen en steden langs de Zuiderzee, de Noordzee en de Oostzee. Harderwijk had zelfs haar eigen handelsnederzetting in Skanör in Zweden waar de grootste jaarmarkten van het hele Oostzeegebied werden gehouden. Omdat Harderwijk stadsrechten had, mochten er ook week- en jaarmarkten worden georganiseerd. De Smeepoortenbrink werd in die tijd gebruikt als marktplein waar met name goederen werden verhandeld die via land werden aangevoerd of geëxporteerd. Zoals bosbessen, hout, laken en Amersfoorts bier.

De grote zeewaardige koggen konden niet in Harderwijk aanleggen. De koggen gingen iets verderop voor anker. De bootschuivers, leden van het Schuitevaardersgilde, brachten de handel vervolgens met kleine bootjes naar twee lange pieren, die voor de kust van Harderwijk lagen. Eén pier bevond zich ter hoogte van de Hooghe Bruggepoort en er was er één bij de Vischpoort. Al zolang Harderwijk bestaat waren er regelmatig overstromingen. Door stormvloed steeg het water tot grote hoogten waardoor het water de stad in liep. De stormvloed van 1916 leidde tot de Zuiderzeewet waarmee de basis werd gelegd voor drooglegging en inpoldering van de Zuiderzee. Met de aanleg van de Afsluitdijk in 1932, werd de Zuiderzee het IJsselmeer. 

Nu, aan het begin van de 21e eeuw, wordt er hard gewerkt aan het plan Waterfront waarbij diverse eilanden worden gecreëerd voor onder andere recreatie en woningbouw. Ook het Dolfinarium krijgt een eigen eiland. 

Met de Hanzestadswandeling word je langs de pareltjes van de stad geleid. De Vischpoort, de Grote Kerk, het Stadsmuseum, de Vischmarkt (het culinaire pleintje) en de haven van Harderwijk. Je kijkt uit over het Wolderwijd waar ooit het water van de Zuiderzee verraderlijk kolkte. Je kunt een bezoek brengen aan het Stadsmuseum aan de Donkerstraat waar uiteraard aandacht wordt besteed aan de Hanze. Zo is hier onder andere een bijzonder voorwerp te zien, dat direct te maken heeft met de Hanze handel. Bij graafwerkzaamheden is een gewichtje in de vorm van een paardje gevonden. Deze gewichten waren in de 12e tot de 14e eeuw in gebruik in Scandinavië om te kunnen bepalen of iemand genoeg geld, genoeg gewicht in zilver, betaalde. Het gevonden bronzen beeldje is ongeveer 700 jaar oud. Dit paardje is het tweede paardje dat ooit op Nederlandse bodem gevonden is.

Kortom, Hanzestad Harderwijk was en is een bruisende en levendige stad. De handel heeft zich verplaatst naar gezellige winkels met een breed aanbod in kleding, accessoires, cadeauartikelen, lekkernijen en nog veel meer. Maar ook naar de vele terrassen waar heerlijke drankjes en smakelijke lunches worden geserveerd. Harderwijk is een culinaire stad, een romantische stad, een stad waar veel te beleven is. Een bijzonder gevolg van de Hanzehandel van lang geleden...