InZicht video niet beschikbaar

naar alle andere InZicht video's

Geschiedenis van Orvelte

Vermoedelijk ontstond Orvelte op de huidige plaats tussen de 11e en 13e eeuw. De naam komt uit een samentrekking van 'over het veld' of zoals de Drent het zal zeggen 'Oer 't veld'. De vroegste vermelding van het dorp is gevonden in een akte uit 1362 waarin een landbouwer uit Orvelte wordt genoemd. In 1612 heeft Orvelte 13 landbouwers die hun land moesten veroveren tussen het overal aanwezige bos. De landerijen werden bij voorkeur gekozen in de buurt van hoger gelegen gronden, geschikt voor akkerbouw. De lager gelegen gronden werden benut als hooi- en weiland. In de loop der tijd vormden de akkers al gauw een aaneengesloten complex, de es genoemd. Deze es werd beschermd door aangelegde houtwallen en stroken bos. Vanaf de late middeleeuwen tot aan de twintigste eeuw werd een steeds groter deel van het grondgebied van de dorpsbewoners in beslag genomen door de heide.

Om de essen vruchtbaar te houden hadden de boeren namelijk veel mest nodig. Deze mest verkreeg men vooral door de steeds groter wordende schaapskudde. De schapen namen genoegen met hetgeen de heide hen bood. Bij Orvelte lag voldoende heide om de gehele kudde, die soms uitwel 2000 schapen bestond, te voeden.  De schapen werden 's morgens verzameld op de Brink om gezamenlijk met de herder naar de hei te vertrekken. Elke namiddag leidde hij de dieren terug naar het dorp. Vanaf de Brink wist elk dier zonder hulp de eigen stal te vinden. Het was nl. zo dat de kudde niet in eigendom was van de herder. Deze stond in dienst van de boeren, die ook de schapen leverden aan de kudde. De boeren zorgden ervoor dat alle schapen weer op stal stonden. Het ging hun immers om de mest en die werd in de stal opgevangen. Het is dus geen wonder dat elke boerderij één of meerder schaapskooien had.

De grote verandering in Orvelte begon, toen vanaf het eind van de 19e eeuw de kunstmest in gebruik kwam. Schapenmest werd hierdoor overbodig en daarmee ook het schaap. Door het verdwijnen van de kudde bleven de heidevelden onbenut. Een groot deel van deze heidevelden werd omgezet in landbouwgrond of ze werden bebost door Staatsbosbeheer. Door deze verandering gebruikten de boeren vanaf 1945 steeds meer modernere en grotere landbouw werktuigen. Daardoor werden de akkers ongeschikt en vond er ruilverkaveling plaats. In Orvelte vind je dus moderne ingerichte  boerderijen naast oude boerderijen. De nieuwbouw die Orvelte kreeg toegewezen vond gelukkig plaats aan de toenmalige uitvalswegen, de Brugstraat en de Schoolstraat. Om het verkeer te mijden uit het dorp werden er 2 rondwegen aangelegd. En dit alles voor een dorp waar 78 mensen wonen.