Geschiedenis van Haarlem

Haarlem, ooit ontstaan als Romeinse nederzetting, ontving in 1245 stadsrechten van graaf Willem II van Holland. Vanaf dat moment groeide Haarlem uit tot één van de belangrijkste steden van Holland. Tijdens de Tachtigjarige oorlog verzette Haarlem zich hevig tegen de Spaanse overheersing. Eenmaal in handen van Willem van Oranje trokken veel Vlamingen naar de stad, waarvan de invloeden ook nu nog zichtbaar zijn. In de Gouden Eeuw was Haarlem een geliefde woon- en verblijfplaats voor de rijken een machtigen. 

Haarlem is een stad van pioniers. Het beeld van Laurens Janszoon Coster op de Grote Markt verwijst naar de uitvinder van de boekdrukkunst, Anthony Fokker vloog met zijn eerste vliegtuig, de Fokker Spin, een rondje om de Grote of St. Bavokerk en Pim Mulier is één van de grondleggers van de moderne sport in Nederland. De eerste spoorlijn van Nederland liep van Amsterdam naar Haarlem, de oudste nog verschijnende krant ter wereld is het Haarlems Dagblad en Jopen brouwt én schenkt twee recepten van traditioneel Haarlems bier in een omgebouwde kerk. 

Kenau Simonsdochter Hasselaer en Wigbolt Ripperda zijn twee bekende verzetshelden tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Zij beschermden Haarlem ruim zeven maanden lang tegen het Spaanse leger. In juli 1573 gaf de uitgeputte bevolking zich over. Het verhaal is inmiddels verfilmd, met hoofdrollen voor Monic Hendrickx en Barry Atsma. 

Uit archeologisch onderzoek blijkt dat al 1500 jaar voor onze jaartelling mensen woonden in de omgeving van het Spaarne. Van geestnederzetting op een strandwal groeide ‘Haralem’ uit tot de zetel van de graven van Holland. Door de gunstige ligging aan de rivier het Spaarne ontwikkelde de stad zich razendsnel. De naam Haarlem is mogelijk een verbastering van het woord ‘Haarloheim’, wat zoveel betekent als ‘woonplaats (heim) gelegen op een hoge zandgrond (haar) in het bos (lo)’. Echter is het niet zeker of dit de echte oorsprong van de naam is. Peter Stuyvesant stichtte in 1658 aan de oostkust van de VS ‘Nieuw Haarlem’. In 1664 namen de Engelsen de kolonie over en gaven de plek de naam ‘Harlem’. Tegenwoordig maakt Harlem deel uit van de stad New York in het noorden van Manhattan.

Inwoners van de stad Haarlem worden schertsend ook wel eens ‘muggen’ genoemd. Het is niet precies duidelijk waar dit vandaan komt, echter werd ‘mug’ in de 14e en 15e eeuw gebruikt als scheldwoord. Het kan zijn voortgekomen uit het feit dat er vroeger veel muggen in Haarlem waren. Als andere verklaringen worden genoemd het ‘muggenziften’ van de Haarlemmers en een sage over een heks die de inwoners van de stad zou veranderen in muggen als ze niet zouden luisteren.