Fotoblog 1110

In de 14e eeuw werd het Burgerweeshuis gebouwd als Olde Conventklooster voor begijnen en later voor geestelijke maagden. In 1489 overlijdt hier filosoof en theoloog Wessel Gansfort. Na de Reformatie werd het een burgerweeshuis. Bij opgravingen in 1959 werd vastgesteld dat de fundamenten van het Olde Conventklooster uit ongeveer 1350 dateren.

Eind 16e eeuw was het aantal ouderloze kinderen erg groot en het sterftecijfer lag hoog. Om die redenen werd het complex in 1599 door Stad en Lande afgestaan aan de stad Groningen om te dienen als weeshuis voor kinderen van de gezeten burgerij. Dit burgerweeshuis werd het Rode (of Roode) Weeshuis genoemd. Aanvankelijk had men slechts de beschikking over een deel van het voormalige klooster, maar in 1621 kwam het gehele voormalige kloostercomplex ter beschikking van het weeshuis. Ook werden de opbrengsten van de Groninger bank van lening, die van 1766 tot 1880 beheerd werd door de voogden van het weeshuis, gebruikt voor de exploitatie van het weeshuis. In 1752 ontving het weeshuis een aanzienlijk vermogen uit de nalatenschap van de Groningse hoogleraar Romeins recht Arnoldus Rotgers. Van 1875 tot 1885 maakte de zeevaartschool gebruik van enige lokalen in het gebouw.

Na de Tweede Wereldoorlog verloor het weeshuis zijn bestaansrecht als tehuis voor wezen. In 1956 sloot het haar poorten. Vanaf de oprichting tot dat jaar hadden ruim 2000 wezen in het complex gewoond. Vervolgens zouden er dove kinderen in het weeshuis worden ondergebracht, maar toen daar geen behoefte aan bleek te zijn werd het complex omgevormd tot de stichting Het Poortje, een opvanginstelling voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Nadat Het Poortje was verhuisd naar een nieuwe locatie, werd het complex door de gemeente Groningen en woningbouwvereniging Volkshuisvesting bestemd voor woningen voor ouderen. In 1991 werd het complex omgevormd tot 55 seniorenwoningen. Daarbij werden de oudere zuidelijke en oostelijke vleugel van het voormalige weeshuis gerestaureerd, maar werden de 19e-eeuwse noordelijke en westelijke vleugel gesloopt, evenals de vroegere Van Lieflandschool erachter. 

De nieuwbouw van het wooncomplex werd ontworpen door de architect Cees Nagelkerke. De bewoners vonden het nieuwe naamloze binnenplein tussen oud- en nieuwbouw overigens niet mooi. In het oude gedeelte zijn nog elementen van de vroegere kapel te zien en ook de voogdenkamer van het voormalige weeshuis is nog in standgehouden. Beide zijn echter niet voor het publiek toegankelijk. De door de Groninger gilden in 1627 geschonken toegangspoort is wel te zien. De afgebeelde wezen op de poort gelden als het oudste beeldhouwwerk van de stad Groningen. Achter de toegangspoort zijn restanten te zien van de 15e-eeuwse nonnengalerij.

Tussen de tegels van de binnenplaats zijn 32 kompassen aangebracht, die de positie van de binnenplaats binnen de structuur van de stad Groningen, maar ook haar positie in de wereld aangeven. De kompassen zijn ondergebracht in aluminium kistjes waarvan de dieprode bovenkanten tevens de knooppunten van het bestratingspatroon vormen.

De zogenaamde tijd-temperatuurtafel, met een ingebouwd digitaal tijd- en temperatuursysteem, is een moderne vertaling van de traditionele zonnewijzer. Of, zoals de kunstenaar zelf zegt: “Wat de kerktorens als reusachtige architectonische sensoren van plaats en tijd zijn voor de stad, is de tijd-temperatuurtafel als functioneel meubel voor de microstructuur van de binnenplaats”. Om het ensemble te completeren, plaatste Van Tienhoven zogenaamde Engelse parkbanken tussen de binnenplaats en de ‘omgang’ langs de gebouwen.