Fotoblog 1163

Het statige herenhuis aan de Utrechtse Kromme Nieuwegracht 80 in classicistische stijl dateert uit 1686. Het werd gebouwd voor Johan Bulaeus, directeur militair, oftewel de baas van de Utrechtse vestingwerken. Hij moet een vermogend man zijn geweest. In de 18e eeuw werd Kromme Nieuwgracht 80 bewoond door verschillende patriciërs, die enkele verbouwingen doorvoerden. In de Franse tijd woonde er de Utrechtse burgemeester Philips Ram. Hij werd in 1813 door de Fransen gegijzeld en naar Parijs overgebracht. Later kwam het pand in handen van de adellijke familie Van Rijckevorsel. In 1902 werd het enorme woonhuis het kantoor van de Utrechtsche Algemene Brandverzekering Maatschappij (‘anno 1811’). Enkele jaren later liet het verzekeringsbedrijf een balkon aan de voorgevel maken met de smeedijzeren letters ‘brandwaarborg’.

Na enkele kleine verbouwingen was het in 1931 tijd voor uitbreiding. Architect Sybold van Ravesteyn voorzag de achterzijde van Kromme Nieuwegracht 80 van een uitbouw met strakke glazen gevel en een groot rechthoekig daklicht. Hij ontwierp een kantoortuin (open kantoorruimte) met buismeubelen en lange tafels. De tafels waren bestand tegen trillingen doordat ze op een met zand gevulde constructie rustten; zo kon er zowel aan getypt als geschreven worden. Deze eerste verbouwing was nog helemaal in de trant van De Stijl en het Nieuwe Bouwen, waar de architect zich oorspronkelijk verwant aan voelde.

In 1935 fuseerde de Utrechtse verzekeringsmaatschappij met de Nederlandsche Maatschappij van Brandverzekering uit Tiel; samen vormden ze Tiel-Utrecht Schadeverzekeringen, gevestigd te Utrecht. Een gelegenheid om het inmiddels aangekochte buurpand Kromme Nieuwegracht 78 van een nieuwe voorgevel te voorzien. Van Ravesteyn baseerde deze op het grote classicistische pand, maar met enkele zwierige decoraties die kenmerkend voor hem zouden worden. Het was niet de nieuwe gevel van de tweede verbouwing die stof deed opwaaien, maar het interieur. Dat kreeg ter gelegenheid van de fusie, en omdat de muur tussen beide panden weggebroken werd, een verjongingskuur. Sybold van Ravesteyn ontwierp een opzienbarend totaalconcept met oog voor elk detail.

Wie binnentrad door het glazen entreeportaal werd overweldigd door golvende lambriseringen, krullende trapleuningen en gewelfde stucplafonds. Waren de kantoren nog vooral functioneel, echt extravagant werd het in de directiekamers op de begane grond en de commissarissenkamer op de verdieping. Voor deze ruimtes ontwierp Van Ravesteyn ook de meubels en wanddecoraties. Opmerkelijk was ook dat een cirkelvormig deel van de postkamer bij de directie naar binnen stak.

Het interieur van Tiel-Utrecht vormde het beginpunt van wat Van Ravesteyns neobarokke periode wordt genoemd. Tijdens reizen naar Italië was hij onder de indruk geraakt van de barok. Hij kwam tot de overtuiging dat decoratie en schoonheid een rol moesten krijgen in de moderne architectuur. Gecombineerd met zijn voorkeur voor de gebogen lijn, die beweging suggereert, ontwikkelde hij een geheel eigen bouwstijl. Van Ravesteyn raakte hiermee een open zenuw bij vakgenoten die zworen bij ‘form follows function’: schoonheid moest uit de constructie voortkomen en niet los toegevoegd worden. Van Ravesteyn werd niet meer serieus genomen door de voorhoede van architecten, maar had veel succes bij opdrachtgevers en publiek.

tekst: DUIC.nl (sterk ingekort): naar het volledige artikel

Iedere week een mooie stad bekijken? Abonneer u op de Microtoerisme Nieuwsbrief!

Klik hier voor gratis abonnement Microtoerisme nieuwsbrief

Vul uw email adres in en bevestig met 'Subscribe'. U krijgt daarna op dat email adres eerst nog een mailtje dat u moet bevestigen. Pas dan is de inschrijving voltooid.