Geschiedenis van Maastricht

Maastricht is een stad met een rijke historie. In de stad zelf staan verschillende gebouwen die al een paar eeuwen oud zijn. Op de plek die nu Maastricht heet wonen echter al veel langer mensen. De geschiedenis van Maastricht begint al in de prehistorie. Lang voordat de stad Maastricht een feit was, woonden er al mensen in het gebied waar de stad nu ligt. Bij opgravingen hebben archeologen vondsten gedaan die dateren uit de Oude Steentijd. In en rond Maastricht zijn resten van kampementen, stenen werktuigen en resten van botten van dieren gevonden. In de buurt van het huidige Maastricht zijn bovendien resten van dorpen uit de tijd van de eerste boerencultuur in Nederland gevonden, de bandkeramiek.

Veel mensen denken dat de Romeinen de stad Maastricht oprichtten. De eersten die zich bij een doorwaadbare plek aan de Maas vestigden, waren echter de Kelten. Pas vijfhonderd jaar later, rond het begin van de jaartelling, kwamen de Romeinen. Maastricht kreeg stadsrechten in 1204. Dat gaf de stad het recht zichzelf te beschermen door middel van een stadsmuur. De eerste ommuring, waar de Helpoort een onderdeel van was, kwam in 1229 tot stand. Het duurde tot het einde van de 14e eeuw voor ook de tweede ommuring klaar was. Na de Pacificatie van Gent koos Maastricht de kant van de opstandelingen. In 1579 werd de stad echter veroverd door het Spaanse leger van de hertog van Parma. Bij deze verovering, die met veel geweld gepaard ging, kwam ongeveer een kwart van de inwoners van Maastricht om het leven. 

Stadhouder Frederik Hendrik veroverde, op veldtocht langs de Maas, in 1632 behalve Venlo en Roermond ook Maastricht. Niet lang daarna heroverden de Spanjaarden Venlo en Roermond, maar Maastricht bleef tot 1794 onderdeel van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In 1673 werd Maastricht veroverd door de Franse koning Lodewijk XIV, maar al in 1678 kwam Maastricht weer in Nederlandse handen, als gevolg van de Vrede van Nijmegen. Maastricht viel vanaf dat moment onder "Staats-Limburg", dat een van de Generaliteitslanden was. Al in 1794 werd Maastricht echter weer deel van de Franse republiek, en alle inwoners van de stad werden Frans staatsburger. Maastricht was in die tijd de hoofdstad van het Franse departement Nedermaas. Pas in 1814 keerde Maastricht terug onder de vlag van de Nederlanden.

Maastricht was de enige stad in Limburg die na de Belgische opstand in 1830 onder Nederlandse controle bleef, waardoor de stad in een isolement raakte. Dit isolement duurde voort tot 1839, toen Nederland het Verdrag van Londen ondertekende en België oostelijk Limburg en noordelijk Brabant teruggaf aan Nederland. In het begin van de 19e eeuw ontwikkelde de industrie in Maastricht zich snel, en Maastricht werd een van de belangrijkste industriesteden van Nederland. Overigens ging de ontwikkeling van de industrie vaak gepaard met wantoestanden in de fabrieken, die soms zelfs tot parlementaire enquêtes leidden.  Door de industrialisatie en de snelle groei van de bevolking werd Maastricht al snel te klein. Toen Maastricht in 1867 de status van vestingstad kwijtraakte, konden ook buiten de grenzen van de stad industrieterreinen en woonwijken gebouwd worden.