Embedded Files
Σε όλη τη διάρκεια της Εποχής του Ορείχαλκου (από την Χαλκολιθική Περίοδο, μέχρι την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, αν και με αποκορύφωμα στην Ύστερη Εποχή του Ορείχαλκου/Μπρούντζου!), η Σαρδηνία και η Κορσώ αποτέλεσαν σημαντικούς κρίκους Διεθνούς Εμπορίου, συνδέοντας την Ιβηρική Χερσόνησο με την Ανατολική Μεσόγειο!
Εν τούτοις, με την έλευση της Κλασικής Αρχαιότητας η σημασία της Σαρδηνίας, κατέπεσε βαθμιαία. Έτσι, λίγο αργότερα, κατά την διάρκεια της παντοδυναμίας της Ρώμης, η Σαρδηνία θεωρούνταν ως ένα από τα πιο "επαρχιώτικα" εδάφη στα ενδότερα της Αυτοκρατορίας. Είναι χαρακτηριστικό το πόσο ανενδοίαστα καταργήθηκε η επίσημη συγκοινωνία και το αυτοκρατορικό ταχυδρομείο προς τη νήσο, ως μέτρο αντιμετώπισης οικονομικής κρίσης, στα τέλη του 4ου αι.
Λόγω της ναυτικής ισχυροποίησης του Ισλάμ, που συμβαίνει μέσω προσεταιρισμού του εμψύχου δυναμικού της Ρωμανίας, η αυτοκρατορική εξουσία θα εξασθενήσει και στην νήσο Σαρδηνία/Sardegna/Σαρντένια, αν και τυπικά δεν θα σβήσει ποτέ. Μαζί με τις Βαλεαρίδες Νήσους (ρωμαϊκά νησιά, η Ίμπιζα μέχρι το 798, η Μαγιόρκα μέχρι το 902 και η Μινόρκα έως το 903), η μεγαλόνησος θ'αποτελέσει τη δυτική εσχατιά της ρωμαϊκής επικράτειας, φυλασσόμενη για χρόνια με τον ερυθρόχρυσο στόλο (από τον 7ο έως τον 11ο αι, τουλάχιστον μέχρι τον καιρό του Βασιλείου Β' του Πορφυρογεννήτου).
Οι Σαρδηνοί θ'αναγνωρίζουν ότι ανήκουν στη Ρωμανία, αν και από πολύ νωρίς θ'αυτοδιοικούνται από δικαστικούς περιφερειάρχες, τους πραίτορες ή ivdicati, ή απλώς άρχοντες, αρχικά αιρετούς (8ος - 10ος αι), αργότερα κληρονομικούς (900-1410), μεταξύ των οποίων θα περιλαμβάνονται και γυναίκες, όπως η ονομαστή τζιουντιτσέσσα της Αρμπορέας, Ελεονώρα του οίκου Καπαϊ ντε Μπας.
giudicato di Cagliari, με έδρα αρχικώς την Santa Igia / Αγία Υγεία, αργότερα την Κάλιαρι (καρχηδονιακή Κάραλις)
Το αυτόνομο καθεστώς αυτών των ιουδικάτων της Σαρδηνίας αποτελεί εξαίρεση στην ομοιογένεια της διοικητικής οργάνωσης της Αυτοκρατορίας, αν και όχι ασυνήθη, αν ληφθούν υπόψιν και η αυτοδιοίκηση και έτερων περιοχών,
~ όπως οι πολιτείες (συνήθως δουκάτα)~
της Σαρδηνίας (ιουδικάτα ή αρχοντάτα)
giudicato di Cagliari, με έδρα αρχικώς την Santa Igia / Αγία Υγεία, αργότερα την Κάλιαρι (καρχηδονιακή Κάραλις)
της Νεαπόλεως (Νάπολι, 661-1137 [1647-48]),
της Συρρεντού (Σορρέντο, 839-1137),
της Γαέτης (Γκαέτα, 839-1140),
της Αμάλφιδος (Αμάλφι, 958-1137),
της Αγκώνας ( ~1000-1203),
της Ζάρας (αρχ. Ιάδειρα, σημ. Ζανταρ, 1060-1203 [1409]),
της Ραγούσας (σημ Ντουμπροβνικ, ~ 867-1203 [1807]),
της Μονεμβασιας (583-1248), και
της Περατείας (αρχ. Ταυρική, κατοπινή Κριμέα):
οι Χερσωνίτες στη δυτική και νότιο Κριμέα, με έδρα την Χερσώνα (αρχ. Χερσόνησος, 422 π.Χ):
Δημοκρατία, επικεφαλής της Ταυρικής Πενταπόλεως (Χερσόνησος, Ολβία, Κερκινίτις, Τύρας, Βορυσθένης), 4ος π.Χ κι εξής.
Οικειοθελής ένταξη στην σφαίρα επιρροής του βασιλέως του Πόντου, Μιθριδάτου Στ' του Ευπάτορος, 108 π.Χ κι εξής
η επιρροή των Γότθων της Οίας (σημ Ουκρανία) εξασθενεί την ρωμαϊκή εξουσία στην περιοχή, 250-375 μ.Χ., με τους Έρουλους να καθιστούν τα λιμάνια της Κριμέας ορμητήρια για τις επιδρομές τους στο Αιγαίο περί το 267 μ.Χ.
Οι Ρωμαίοι και οι Ούννοι ανατρέπουν σταδιακώς την γοτθική επιρροή επί της Ταυρικής, 343-375 μ.Χ.
Ο Κωνσταντίνος Ζ' Πορφυρογέννητος μας βεβαιώνει ότι στην εποχή του η Χερσώνα είναι Δημοκρατία μ'επικεφαλής αιρετό άρχοντα, τον "πρωτεύοντα", ενδεχομένως πρόεδρο γερουσίας. Αν και η Χερσών παραμένει ανεξάρτητος πολιτεία, από το 839 καθιερώνεται και η παρουσία αυτοκρατορικού αντιπροσώπου, που διοικεί τα γειτονικά Κλίματα (= Περιοχές) ως στρατηγός του θέματος των Κλιμάτων [που καταχρηστικώς μονάχα αποκαλείται της Χερσώνος]. Ως πρώτος στρατηγός των Κλιμάτων διορίζεται ο πρωτοσπαθάριος Πετρωνάς Καματηρός από την Παφλαγονία, ήδη με επιτυχημένη προϋπηρεσία ως σπαθαροκανδιδάτος σ'αυτά τα μέρη, π.χ ως ο οικιστής του Σαρκελ, οχυρής πόλεως βαθιά μέσα στην Χαζαρία με μόνιμη παρουσία αγήματος 300 Ρωμαίων φρουρών. Κλίματα ονομάζονται οι πόλεις: i. Φόρος/Φόριον, ii. Αλώπεκα/Αλώπηξ/Αλούπκα, iii. Καυλίτα/Γιάλτα, iv. Αλούστον/Αλούστα/Λούστα, v. Σογδαία/Σολδαία, vi. Κάφφα/Κάφα, πόλεις δηλαδή κείμενες στη νότιον ακτή της Κριμέας, ανατολικά από την [ανεξάρτητον] Χερσώνα, και μέχρι τα σύνορα με τους Βοσπορίτες, που συνήθως ήταν στην Κάφφα (αρχ. Θεοδοσία), αν και ενίοτε έφταναν μέχρι το Κυβερνικόν (αρχ. Κιμμερικόν). Ως όρος η λέξη κλίμα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην Γεωγραφία των Αρχαίων Ελλήνων. Στην Γεωγραφία του Ιππάρχου και του Πτολεμαίου, υποδηλώνουν λωρίδα γης, πλάτους 400 σταδίων από κάθε πλευρά παραλλήλου Γεωγραφικού Πλάτους (Φ΄). Θεωρούσαν τότε ότι για πρακτικούς λόγους, οι κάτοικοι του ίδιου κλίματος βιώνουν τις ίδιες γενικές κλιματικές συνθήκες, τα ίδια ουράνια και αστρονομικά φαινόμενα, τα μήκη των μακρύτερων και συντομότερων ημερών και άλλα τινά. Μπορούμε να συγκρίνουμε αυτήν την θεώρηση, με την σύγχρονη αντίληψη των συμβατικών χρονικών ζωνών (Time Zones), κάθε μιαν από τις οποίες κατέχει τον δικό της κανονικό - αν και αυθαίρετο - χρόνο. Όμως, ενώ οι χρονικές ζώνες Γεωγραφικού Μήκους, συνήθως είναι συνεχόμενες μεταξύ τους, οι ζώνες Γεωγραφικού Πλάτους που χρησιμοποιούσαν οι Αρχαίοι (τα Κλίματα), δεν είναι απαραιτήτως παρακείμενες.
Η Χερσών αλώνεται από τους Μογγόλους το 1299.
αυθεντάτον της Γοτθίας ή Θεοδωρούς, κληρονομική κτήση κλάδου των Γαβράδων με έδρα το Δόρυ ή Θεοδωρού, στην ενδοχώρα της κατεστραμμένης Χερσώνας: 1332-1475.
αλλά και οι ανταγωνιστές των Χερσωνιτών, οι Βοσπορίτες, στο Κουμπάν και την ανατολική Κριμέα (συνήθως ανεξάρτητο βασίλειο από το 480 π.Χ):
χαζαρικό προτεκτοράτο, 600-969, με έδρα την Φαναγόρεια.
ποντιακή κτήση, 1238-[1266] 1275, με έδρα τον Βόσπορο (αρχ. Παντικάπαιον, σημ. Κέρτς).
βενετσιάνικη κτήση, 1258-61, με έδρα την Σουγδαία.
γενοβέζικη αποικία, 1266 [1275]-1475, με έδρα την Κάφφα (Θεοδοσία/Φυοντοσία).
~και τα αρχοντάτα
(κατά τι πιο αυτοτελή, που αναβαθμίζονται σε ρηγάτα)~
της Αβασγίας (Αμπχαζία + Αμπαζινία, αρχικά αρχοντάτο, αλλά από τα τέλη του 8ου αι, βασίλειο),
της Χροβατίας (Κροατία),
της Παγανίας ή Αρεντανίας
της Χουμ ή Ζαχλουμίας,
της Trebinje/Τερβουνίας,
της Διοκλειας, η κατοπινή Ζέτα, το μεταγενέστερο ΤσέρναΓκόρα/Μαυροβούνιο,
της Ρασκίας, η κατοπινή Σερβία/Σερβλία,
αλλά και το σιιτικό ισλαμικό αμιράτο του Χαλεπίου, στην Συρία (οι δυτικοί Χαμδανίδες, 962-1015/16, και οι Μιρδασίδες, 1031-57, μέχρι την κατάκτηση της περιοχής από τους Φατιμίδες),
και το σουνίτικο ισλαμικό αμιράτο της Άμιδας, στο Κουρδιστάν / Κερταστάν (Μαρουανίδες, 11ος αι).
Άγιος Αντώνιος, παρεκκλήσι των Ναϊτών/Τεμπλάρων Ιπποτών,
με προγενέστερη χρήση ως ορθόδοξος ναός, Αγία Μαρία η Κωνσταντινουπολίτισσα
Πάντως κατά περιόδους η Σαρδηνία διεκδικείται και από γειτονικά χριστιανικά κράτη, όπως η Πίζα, η Γένουα και η Αγία Έδρα, οι οποίες οργανώνουν από κοινού εκστρατεία(1015-16) για την "προστασία" της μεγαλονήσου από την επεκτατικότητα της ισλαμικής ηγεμονίας της Ντενιας, που εξουσιάζει και το άλλο απομεινάρι του πάλαι ποτέ εξαρχάτου της Αφρικής, τις Βαλεαρίδες Νήσους, κατακτημένο από το αμιράτο της Κόρδοβας, ήδη από το 902-3.
Κάπως έτσι, η Σαρδηνία θα παραμένει για καιρό ανεξάρτητη, με τους ηγεμόνες/δικαστές της ν'αναγνωρίζουν την κοσμική επικυριαρχία του πάπα, μέσω του αρχιεπισκόπου της Πίζας. Τελικά όμως, είναι η Αραγών που θα προσαρτήσει τόσο την ηγεμονία της Ντένιας, όσο και ολόκληρη τη Σαρδηνία, κατόπιν σκληρών μαχών εναντίον Πιζανών, Γενοβέζων και ντόπιων μαχητών (1323-1420). Οι κληρονόμοι του στέμματος της Αραγόνας, Αψβούργοι, θα κρατήσουν τη μεγαλόνησο έως το 1720, περίπου, όταν ο ισπανικός κλάδος του οίκου θα την ανταλλάξει για την εξίσου μεγάλη νήσο Σικελία, με τη Σαβοΐα, δηλαδή το προδρομικό κράτος που θα φέρει εις πέρας την ενοποίηση της Ιταλίας το 1861.
η σημαία της Σαρδηνίας:
ο σταυρός της Ανάστασης ή του Αγίου Γεωργίου,
δηλαδή το αρχικό σύμβολο στην εκχριστιανισθείσα Αυτοκρατορία της Ρωμανίας,
αν και με την προσθήκη τεσσάρων κεφαλών, που μάλλον συμβολίζουν τους κυβερνώντες δικαστές του νησιού
τωρινή γλωσσική κατανομή στην νήσο
Page updated
Google Sites
Report abuse