5ος αι πΧ

πολεμιστές ενδύονται με εξοπλισμό ελληνικής οπλιτικής φάλαγγας

Παρά την εκδίωξη των Ετρούσκων αφεντάδων του, το πόπολο της Ρώμης εξακολουθεί ν' αποζητά ηγεμονικό ρόλο επί των υπολοίπων ιθαγενών του Λατίου. Κατόπιν όμως από την Κασσιανή Συνθήκη (493 π.Χ.), η πόλη εντάσσεται στο Κοινόν των Λατίνων για τα επόμενα 160 έτη.

Εν τούτοις, η Ρώμη αποκτά ισχύ (...εν τη ενώσει), όπως και συντονιστικό ρόλο, εντός του Κοινού των Λατίνων. Επακόλουθες αντιρρήσεις, όπως και ανταρσία, Λατίνων και άλλων συμμαχικών λαών, οδηγούν στην καταστολή τους, και στη συνέχεια στην "γενναιόδωρη" αποδοχή της αυτοδυναμίας τους, από την επιδέξια ηγεμονική Ρώμη. Παράλληλα όμως, αποδίδονται πολιτικές εξουσίες σε πληβείους (δηλαδή στην ...πλέμπα της πόλης), ενώ καταγράφεται επίσημα και η προνομιακή προσχώρηση στο Κοινό των Λατίνων, της οσκικής φυλής των Ερνίκων.

Εν τω μεταξύ, η παντοδυναμία των Λατίνων απειλείται σοβαρά από κάποιους που περιφρονούν αυτούς, και το Κοινό τους. Είναι οι Σαυνίτες, ή Σαμνίτες, ποιμενικός οσκικός λαός που εξορμά περήφανα από την λοφώδη κοιτίδα του, το Σάμνιον, που γειτνιάζει με το Λάτιον. Πάντως, οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται Σαφίνοι και Σαφίνιμ, ονομασία γλωσσολογικά ίδια με το εθνωνύμιο της ουμβρικής φυλής των Σαβίνων. Οι Σαυνίτες/Σαμνίτες αποτελούν έθνος δυναμικό, πολεμοχαρές αλλά και λιτό, αρετές που ήδη από την Αρχαιότητα θυμίζουν Λακεδαιμόνιους. Όμως, αντιθέτως με τους εσωστρεφείς Σπαρτιάτες, οι Σαμνίτες εξαπλώνονται στην κεντρική και νότια Ιταλία. Έτσι, άρχουσες τάξεις από Σαμνίτες, σύντομα θα επιβληθούν σε:

i. Καμπανία (επίσης γνωστή έως αυτήν την εποχή και ως Αυσονία, ήδη με Σαβέλλιους ιθαγενείς -τους Οπικούς, τους παράλιους Όσκους),

ii. Χωνία (η γη των Χώνων, πιθανών συγγενών των Χαόνων της Ηπείρου - Οι Σαυνίτες κατακτητές εδώ θα γίνουν γνωστοί ως Λουκανοί, από τους οποίους η χώρα θα γίνει Λευκανία ή Λουκανία, τα μτγ. Βασιλικάτα),

iii. Βρεττία (ή Μπρουτία - η μτγ Καλαβρία - Η γη των Οινωτρών, θρυλικού πλέον έθνους με καταγωγή από το Αιγαίο, αν και αυτήν την εποχή έχουν προ πολλού αναμειχθεί με Σαβέλλιους ιθαγενείς, αλλά και με τους πρωτο-ιλλυρικής καταγωγής Βρέττιους), και την

iv. Απουλία (ως Άπουλοι, αυτοί οι Σαυνίτες κατακτητές θα κυριαρχήσουν σε ολόκληρη την περιοχή που αυτήν εποχή είναι διαιρεμένη σε Ιαπυγία ή Απουλία, και σε Μεσσαπία ή Σαλέντον ή Καλαυρία).

ελληνικό συμπόσιον δείπνον:

"μην ξεχάσετε να κρασώσετε τον οίνον"

ένεκα που κρασί <= νερωμένος οίνος,

όπου νερό <= νεαρόν ύδωρ <= ύδωρ φρέσκο, από την πηγή

πεντηκόντορος, διαχρονικά δημοφιλές πλοίο με πενήντα κωπηλάτες

Η Αναδυομένη Αφροδίτη, από το πίσω μέρος του θρόνου Λουντόβισι/Ludovisi.

Κατασκευασθείς από Θάσιον μάρμαρον, 5ος αι πΧ, περί το 460 πΧ.

γυμνή αυλητρίς,

εκ του ιδίου θρόνου.

Από Θάσιον μάρμαρον, περί το 460 πΧ.

~ 480-478 π.Χ ~

Τον ίδιο καιρό, στον Ελλαδικό χώρο, μεσουρανεί ο Κλασικός Ελληνικός Πολιτισμός,

αψηφώντας την Περσική Αυτοκρατορία, τον πολιτισμό της οποίας και αντιγράφει δημιουργικά!

Η επιτυχία των Ελλήνων έγγυται στην ανωτερότητα:

• • • • • • • των τακτικών τους (φύσει πολεμοχαρείς),

            • του φρονήματος τους (προάσπιση Ελευθερίας, όπως και προστασία βωμών & εστιών, έναντι της αδιαφορίας των κατακτητικών εισβολέων, προερχομένων από ποικίλα μηδοκρατούμενα έθνη),

            • του πολιτισμικού τους υποβάθρου (οι θεσμοί που προϋποθέτει μιαν πόλις-κράτος, αποδεικνύονται βέλτιστοι για την αξιοποίηση πόρων και Εμψύχου Δυναμικού!)

            • και της επιστήμης τους (τεχνολογικό προβάδισμα, αλλά και εφεύρεση της επιστημονικής μεθοδολογίας!)

Παρατηρείται και χρησιμοποιείται

συστηματικά στην Τέχνη, η Χρυσή Τομή (sectio aurea, sectio divina, divina proportio,

golden ratio, golden mean, golden section, harmonic division, division in extreme and mean ratio)!

Ζευς ή Ποσειδών

Παρά τα όποια ελαττώματά τους, και οι Έλληνες αυτής της εποχής χαρακτηρίζονται από αυτοπεποίθηση, σφρίγος και δημιουργικότητα. Η επινοητικότητα τους θ' αποτελέσει το έναυσμα για το σύγχρονο Δυτικό Πολιτισμό.

ο αμιγώς δωρικού ρυθμού ναός του Διός στην Ολυμπία,

που σύντομα θα στεγάσει και ένα από τα Επτά Θαύματα, το χρυσαλεφάντινο άγαλμα του Διός, έργο του Φειδίου!

Τον ίδιο καιρό, οι διάσπαρτες αποικίες των Φοινίκων στην Δύση, ενώνονται υπό την κυριαρχία της Καρχηδονιακής Δημοκρατίας. Η ακμή της Καρχηδόνας (Καρχηδών <-- Καρχαδών <-- Καρθ·Χαντάστ [= Νεάπολις] --> Carthagvm --> Carthagena), της αποικίας που ίδρυσε η θρυλική Ελίσσα (= "σωτηρία Κυρίου", σημιτικό όνομα, όπως και το άρρεν Ελισαίος, αν και η αρχόντισσα Ελίσα αναφέρεται και με το ελληνικό όνομα Διδώ) και της υπερπόντιας επικρατείας της, διευκολύνεται από το άριστο πολίτευμά της. Η ευνομία της των Καρχηδονίων πολιτείας, θ'αποτελέσει παράδειγμα μίμησης για άλλους σπουδαίους λαούς, όπως οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι.

Γύρω στο 480 π.Χ, οι Καρχηδόνιοι κατακτούν το φοινικικό κράτος της Μελίτης/Μάλτας, και επεκτείνονται στην Θρινακίη/Σικανία/Σικελία, επιχειρώντας να υποτάξουν τους Σικελούς, τους Σικανούς, τους Έλυμους και τους Γραικούς Σικελιώτες κατοίκους της μεγαλονήσου. Όμως, οι Καρχηδόνιοι συντρίβονται από σικελιώτικο συνασπισμό Ελλήνων, ενώ προσπαθούν να κυριεύσουν την ακμάζουσα Ιμέρα, την μοναδική ελληνική πόλη στην βόρειο ακτή της Σικελίας. Σύμφωνα με θρύλο που αναπαράγεται από τον Ηρόδοτο, η μάχη της Ιμέρας συνέβη την ίδια μέρα που οι Ελλαδίτες συντρίβουν τους "Μήδους"/Πέρσες στην ναυμαχία της Σαλαμίνας. Η Ιμέρα θ'αλωθεί μερικά χρόνια αργότερα, το 409 π.Χ. Όμως, η συνολική ισχύς των σικελιώτικων πόλεων-κρατών, δεν θα καμφθεί ποτέ από τις κατακτητικές στρατιές που εξαπολύει επίμονα η Καρχηδόνα.

Η ακμή της Καρχηδόνας (Καρθ Χαντάστ = Νεάπολις | Carthagvm/Carthago/Carthagena & Καρχαδών/Καρχηδών, αλλά και Καρθαγένη μσν, και Καρθαία, μιαν από τις πόλεις της Κέας.) και της υπερπόντιας επικράτειάς της, διευκολύνεται από το άριστο πολίτευμά της. Η ευνομία της θ'αποτελέσει παράδειγμα μίμησης για λαούς όπως οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι.

Θεσπιέας οπλίτης,

με ηλιακό ρόδακα (τύπου Βεργίνας) στις επωμίδες του θώρακά του,

με το σύμβολο της πόλης του, την ημισέληνο, πάνω στην βοιωτικού τύπου ασπίδα του, και με κωπίδα στο χέρι.

Μα επιτέλους, όπως "Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα", έτσι και ο διαχρονικός Ελληνισμός δεν

ορίζεται μόνο με το Μεγαλέξανδρο και τους δήθεν 300 του Λεωνίδα. Στην

πραγματικότητα, κατά την διάρκεια της τελικής φάσης της μάχης των Θερμοπυλών,

όταν ο Λακεδαιμόνιος βασιλεύς Λεωνίδας (των Αγιαδών) αποδεσμεύει

τις συμμαχικές δυνάμεις, για να οργανωθεί νέα άμυνα των Ελλήνων νοτιότερα,

μαζί του θα κρατήσουν τις Πύλες, 900 με 1000 Περίοικοι Λακεδαιμόνιοι, ίσως

μαζί και με Είλωτες (= απόγονοι κατακτημένων Αχαιών), 400 Θηβαίοι,

και 700 Θεσπιείς με επικεφαλής τον Δημόφιλο, γιο του Διαδρόμου,

επιπλέον από τους θρυλικούς 300 Σπαρτιάτες.

από αριστερά, προς τα δεξιά:

(1) Λακεδαιμόνιος λοχίας, (2) Σάμιος οπλίτης με λεόντειο έμβλημα,

(3) Αργείος οπλίτης με τρισκέλιον, όλοι με κράνη κορινθιακού τύπου

και (4) Αθηναίος βαθμοφόρος εκ του οίκου των Αλκμαιωνιδών με κράνος αττικού τύπου

~ Παρθενών! ~

ο περίφημος ναός της Παρθένου Αθηνάς, στην Ακρόπολη των Αθηνών

Προϋπήρχαν πολλοί ιεροί τόποι στην Αθήνα, όπως π.χ. ο λόφος των Νυμφών, ο λόφος του Λυκαβηττού, το ρέμα της Καλλιρόης,

με σημασία που όμως σταδιακά επισκιάζεται από ένα κοσμικό μέρος, την πάλαι ποτέ έδρα του άνακτος,

δηλαδή την Ακρόπολη, που τώρα καθίσταται υπέρτατος τόπος λατρείας,

δεύτερος σε σημασία, ύστερα από την ιερή Ελευσίνα,

της Δήμητρας και της Κόρης..

χρυσό αθηναϊκό νόμισμα ~ στατήρας δραχμής

Ύστερα από το γεφύρωμα του Βοσπόρου για τις ανάγκες της Σκυθικής Εκστρατείας (κατά την οποία προσαρτώνται και αρκετές ελληνικές πόλεις και φυλές της Ευρώπης, 513-12 π.Χ), και περίπου αυτήν την εποχή, άνθρωποι του βασιλέα βασιλέων Δαρείου, μεταξύ των οποίων και Έλληνες, αποκαθιστούν και το κανάλι σύνδεσης του π. Νείλου, με την Ερυθρά Θάλασσα, τεχνολογικό θαύμα από τους χρόνους του φαραώ Νεκώ Β', που ξεκίνησε από τους φαραώ του Μέσου Βασιλείου, ενώ θ'αναστηθεί και αργότερα από τον Πτολεμαίο Β' το Φιλάδελφο.

Παρά το γεγονός ότι εναντίον των Περσών συσπειρώνεται μόλις το ένα τρίτο από τους Έλληνες του Ελλαδικού χώρου, με τους υπολοίπους να βρίσκονται, είτε υποταγμένοι, είτε απλά ουδέτεροι, κατά την διάρκεια των Περσικών Πολέμων (510-478 π.Χ: από την Ιωνική Επανάσταση εναντίον του βασιλέα βασιλέων Δαρείου, μέχρι την μάχη των Πλαταιών και την ναυμαχία της Μυκάλης, στους χρόνους του βασιλέα βασιλέων, Ξέρξη), και έως τον θάνατο του βασιλέως Μακεδόνων, προστάτου των Ιερών, και στρατηγού αυτοκράτορα των Ελλήνων, Φιλίππου Β' των Αργεαδών (359 - 336 π.Χ) καταβάλλονται αρκετές προσπάθειες για την ενοποίηση του Ελληνισμού, που όμως αποτυγχάνουν και λόγω της υστεροβουλίας του κάθε εγχειρήματος. Πριν από τον Φίλιππο Β', η ιδέα μιας Πανελληνίου πολιτικής συσπείρωσης, όπως αυτή καταγράφεται από τον Ισοκράτη, επιχειρήθηκε από:

i. τον Λακεδαιμόνιο βασιλέα Κλεομένη, από τον οίκο των Αγιαδών (520-490 π.Χ). Θα εκτελεστεί υπό σκιώδεις συνθήκες.

ii. τον Λακεδαιμόνιο βασιλέα Παυσανία, από τον οίκο των Αγιαδών (480-478/7 π.Χ). Θα εξοριστεί από την Σπάρτη, ενώ το 470 π.Χ θα εκτελεστεί ατιμασμένος.

iii. την Αθηναϊκή Δημοκρατία, που προσπάθησε να στήσει μια μίνι ΕΟΚ/EEC-->ΕΕ/ΕU-->ΟΝΕ/ENU εις βάρος των υπολοίπων ελληνικών πολιτειών.

iv. τον Λακεδαιμόνιο βασιλέα Αγησίλαο Β', από τον οίκο των Ευρυποντιδών (398-359 π.Χ), ο οποίος επιχειρεί με επιτυχία εναντίον των Περσών στην Μικράν Ασίαν (396-94 π.Χ), προσεταιριζόμενος και τους έξι χιλιάδες επιζώντες εκ των Μυρίων των Ελλήνων μισθοφόρων του Κύρου του Νεώτερου, που διέσωσε ο Αθηναίος Ξενοφών (από Κούναξα σε Σινώπη, 401-396 π.Χ). Αργότερα -το 385- θ'απαλλάξει την Ελλάδα από την παρουσία Ιλλυριών και Σικελιωτών επιδρομέων. Είναι που έκπτωτος βασιλέας Μολοσσών και στρατηγός των Απειρωτών, ο Αλκέτας, ξεκινά από την αυλή του Διονυσίου του Πρεσβυτέρου, του κραταιού τυράννου των Συρακουσών (406 - 367 π.Χ), και στρατηγού αυτοκράτορος των Σικελιωτών, με στρατιά Σικελιωτών (2.000 οπλιτών και με εξοπλισμό για άλλους 500) που τον εγκαθιστά στον θρόνο των Αιακιδών, με την αρωγή και δυνάμεων του Βάρδυλλι, βασιλιά του ιλλυρικού έθνους των Δαρδάνων. Ενώ Βάρδυλλις και Διονύσιος προσπαθούν να επιβληθούν και νοτιότερα, επιχειρώντας να κυριεύσουν και τους Δελφούς, ο Αγησίλαος Β' συντονίζει τότε Μολοσσούς, Μακεδόνες και Θεσσαλούς, και απωθεί τους Ιλλυριούς και τους Σικελιώτες. Στην συνέχεια, όταν ο Αγησίλαος Β' θ'αποτύχει ν'ανακόψει την άνοδο της θηβαϊκής ισχύος, θα μεταβεί στην Αίγυπτο όπου θα υπηρετήσει επαρκώς ως μισθοφόρος στρατηγός τους φαραώ Τεώς και Νεκτανεβώ Β'. Μάλιστα όταν θ'αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία, ο Νεκτανεβώ Β' ικανοποιημένος θα του δώσει 250 τάλαντα, πέραν των συμφωνηθέντων, ενώ όταν θα πεθάνει στην Κυρήνη πλήρης ημερών, ο ίδιος φαραώ θα τον μουμιοποιήσει πριν η σωρός αναχωρήσει για Σπάρτη.

v. τον Ιάσονα των Φερών, ταγό των Θεσσαλών (374-370 π.Χ). Θα ηττηθεί από τους Θηβαίους. Η αστάθεια και η ανικανότητα των διαδόχων του -τρεις σε ένα έτος: Πολύδωρος, Πολύφρων και Αλέξανδρος- θα καταστρέψουν το κύρος του Κοινού των Θεσσαλών.

vi. την Θήβα των Γοργίδα, Επαμεινώνδα και Πελοπίδα (378-362 π.Χ).

Η πραγματικότητα των αρχαίων διαφέρει από την ωραιοποιημένη της εκδοχή, όπως αυτή προβάλλεται σε μεταγενέστερες εποχές. Ηγέτες όπως ο Περικλής και ο Παυσανίας δυσφημίζονται άγρια από τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Η εκδοχή του πως πέθανε ο Παυσανίας, για παράδειγμα, δεν είναι παρά η επίσημη εκδοχή των εκτελεστών του! Το ίδιο ισχύει και για τον βασιλιά της Σπάρτης, Κλεομένη Α', για τον οποίο έχει καταγραφεί εντελώς άκυρη αλληλουχία γεγονότων από τον Ηρόδοτο (5.74-6): εξορία -ή εθελουσία απουσία- από την Σπάρτα, αυτομόληση προς τους Αρκάδες και συσπείρωσή τους εναντίον της πατρίδας, σύλληψη από τους Σπαρτιάτες, υποτιθέμενη παραφρόνηση, και -τέλος- αυτοκτονία του, μέσω ..αυτοακρωτηριασμού, σε ένα παράδοξο συμβάν, που θυμίζει το τέλος του Οδυσσέα Ανδρούτσου, με την υποτιθέμενη απόδρασή του, που θα λήξει με την πτώση του βασανισμένου του κορμιού από τον βράχο της αθηναϊκής Ακρόπολης.

~ Συσπειρώσεις Ελλήνων ~

• Συμμαχία ή Κοινό Πελοποννήσου: ηγεμονία Σπάρτης, που φτιάχτηκε με αφορμή την αντιμετώπιση των φιλοδοξιών του 'Αργους ([556] 510 - 365 π.Χ).

• Συμμαχία Ελλήνων κατά των Μήδων: ηγεμονία Σπάρτης (481 - 449 π.Χ)

Αρχικά ο Κλεισθένης αναπτύσσει Δημοκρατία, ήπια, μα θεσμικώς θεμελιωμένη σε στέρεες βάσεις (508/7 - 462 π.Χ). Η εποχή του Κλεισθένους καταγράφεται και αρχαιολογικώς, με τους κούρους ν'αποκτούν το κοντό μαλλί των Δημοκρατών, μετά από το 510. Οι κούροι υπήρξαν επιτάφιοι ανδριάντες γόνων αριστοκρατικών οίκων μ'εξιδανικεύμενη γυμνή σωματική μορφή. Οι πλούσιοι συνεχίζουν να είναι πλούσιοι και να το δείχνουν, πχ με τους κούρους τους, αλλά τώρα πια τους παραγγέλνουν με το χαρακτηριστικό της κοντής κομμώσεως των κοινών ανθρώπων. Δηλαδή καθίσταται σαφής η κοινωνική γαλήνη που πέτυχε η Δημοκρατία του Κλεισθένους. Ως πολιτιστικό στοιχείο, η αλλαγή στην κόμμωση είναι αντίστοιχη με την κατάργηση κυλότας και περούκας απ'την Α' Γαλλική Δημοκρατία (1792-1804), ή η καθιέρωση γενικευμένης χρήσης του «κύριε/κυρία» απ'τις κατοπινές αστικές δημοκρατίες (Αντιθέτως στην Ρεπουμπλίκ Φρανσέζ Πριμέγ, προσφωνούσαν καθολικώς «σιτιζέν/πολίτη», ενώ στην Σοβιετία, καλούσαν άπαντες «σύντροφε»).

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κομπλιμέντο γι'αυτήν την Δημοκρατία (508-411 πΧ), από μιαν από τις κατηγορίες που προσάπτονται στην Αθηναϊκή Πολιτεία από τους εσωτερικούς εχθρούς της, τους προδοτικούς Ολιγαρχικούς, και συγκεκριμένα ότι «δεν ξεχωρίζεις τον πολίτη από τον δούλο στους δρόμους» ~ Πλάτων.

Στη συνέχεια, ηγέτες της Δημοκρατίας με πιο ονομαστούς τον Εφιάλτη και τον Περικλή, αναπτύσσουν:

1. ισχυρό Πολεμικό Ναυτικό βασισμένο στον εθελοντισμό των ερετών του,

2. Ελεύθερο και Διεθνές Εμπόριο με επεκτατική διάθεση όπως επιβάλλουν οι οικονομικοί κανόνες,

3. και πιο ενεργό Δημοκρατία, την οποία και την εξάγουν ανά τον Ελληνισμό, σ'Αιγαίο, Μεγάλη Ελλάδα, και Μαύρη Θάλασσα, όπως θα πράττει αργότερα και η Α' Γαλλική Δημοκρατία, εξάγοντας την Δημοκρατία στους λαούς ανά την Ευρώπη και Καραϊβική (1792-1804).

Από αντίδραση των Ολιγαρχικών/Συντηρητικών ανεξαρτήτως πόλεως και πατρίδος, αντίθετων στην εξάπλωση της Δημοκρατίας/Ρεπουμπλικανισμού/Φιλελευθερισμού, είναι που ξεσπά ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (431-421, 415-404). Οπότε η πολιτεία των Αθηναίων θα προδοθεί κάμποσες φορές εκ των έσω, πχ το 415, το 413, και το 411 π.Χ, και έτσι είναι που θα ηττηθεί από την διαπολιτειακή Ολιγαρχία, με προδοτικό αποκορύφωμα το καθεστώς που επιβάλλουν στην Αθήνα οι ίδιοι οι Σπαρτιάτες: «Τριάκοντα Τύραννοι» (404 - 403 π.Χ).

~ Πελοποννησιακός Πόλεμος (431-04 π.Χ) ~

Συνέβη μεταξύ της Α' Αθηναϊκής Συμμαχίας και της Πελοποννησιακής Συμμαχίας, προς περσική αγαλλίαση.

Με τους Σπαρτιάτες να έχουν εισβάλλει μέχρι και στην Αττική, και με τους Αθηναίους και τους συμμάχους τους,

αμφότερους καταπτοημένους, το 415 παραδόξως πραγματοποιείται και δεύτερη Σικελική Εκστρατεία,

με την οποία και αποκαλύπτονται οι ιμπεριαλιστικές προθέσεις

της Αθήνας, σε όλο τους το αλαζονικό μεγαλείο.

Όμως, σύμπραξη Συρακουσίων (με επικεφαλής τον Ερμοκράτη),

Κορινθίων και Λακεδαιμονίων (με επικεφαλής τον Γύλιππο)

εκμηδενίζει την εκστρατεία/υπερπαραγωγή των Αθηναίων

(η Αθήνα είχε π.χ. την αμέριστη αρωγή του βασιλείου του Βοσπόρου,

και ενισχύσεις μέχρι και από ετρουσκικές πόλεις-κράτη).

ο Θουκυδίδης

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι ο Θουκυδίδης αναφέρει χαρακτηριστικά για έναν από τους αρχηγούς των Κορινθίων,

τον Γόγγυλο, ότι "ενώ ξεκίνησε τελευταίος από την Ελλάδα έφτασε πρώτος στις Συρακούσες, λίγο πριν από τον Γύλιππο",

δηλαδή ακολούθησε την διαδρομή των Φαιάκων (αυτή που ελαχιστοποιούσε την απόσταση της Ιθάκης (μτγ Λευκάδα),

από την Σχερία (νήσος Μάλτα, Φαίακες = Γκρίζοι)!), διαμέσου του Ιονίου Πελάγους, και όχι την -συνήθη- παραλιακή πορεία μέσω του Τάραντα!

Είθισται να λέγεται ότι σε αυτήν την μακρινή εποχή, οι θαλασσοπόροι δεν τόλμαγαν να ξανοιχτούν πέραν από τα παράλια, γι'αυτό και οι Αθηναίοι

πήγαν στις Συρακούσες μέσω Κέρκυρας, ενώ οι Πελοποννήσιοι πήγαν μέσω Τάραντα. Και όμως, φαίνεται ότι ο Γόγγυλος διέσχισε το Ιόνιο μεσοπέλαγα!

Τα θλιβερά γεγονότα του Πελοποννησιακού Πολέμου

καταγράφονται παραστατικά από τον Θρακο- Αθηναίο στρατηγό Θουκυδίδη,

γνωστό και ως τον πρώτο ιστορικό που χρησιμοποιεί επιστημονική μεθοδολογία.

Π.χ αναφέρει ειδεχθείς ενέργειες της Αθηναϊκής Πολιτείας εις βάρος ουδετέρων δυνάμεων,

όπως εναντίον της Κυδωνίας (429 π.Χ), και εναντίον της Μήλου (416-15 π.Χ.).

• ηγεμονία της Θήβας,

Βοιωτός ιππέας, πρότυπο γι'αντίστοιχους Θεσσαλούς & Μακεδόνες έφιππους πολεμιστές

δηλαδή η Θήβα, ως επικεφαλής του Κοινού των Βοιωτών (376-335 π.Χ), και κυρίαρχη επί της Πυλαίας Αμφικτιονίας και του Κοινού των Ελλήνων (Συμβούλιο Κορίνθου, 395 - 338 π.Χ), μέχρι την ολοσχερή καταστροφή της από τον Μεγαλέξανδρο (Αλέξανδρος Γ' των Αργεαδών) το 335 π.Χ.

Στην μάχη των Λεύκτρων το 371, οι μεταρρυθμισμένες φάλαγγες των Θηβαίων κατατροπώνουν τις μόρες των Λακεδαιμονίων. Στη συνέχεια οι ηγέτες του Κοινού των Βοιωτών (376-335), Επαμεινώνδας και Πελοπίδας, στήνουν αμυντικό δίκτυο εις βάρος της Σπάρτης και της Πελοποννησιακής Συμμαχίας. Έτσι συστήνεται το Κοινό των Αρκάδων, ενώ ιδρύεται και η Μεγαλόπολις (370), ως συνοικισμός των Αρκάδων και έδρα της ομοσπονδίας τους. Επίσης ιδρύεται η Μεσσήνη (369), ως η νέα μητρόπολη μιας Μεσσηνίας αναγεννημένης από την οικτρή κατάσταση αγέλης ειλώτων.

Με την Β' μάχη της Μαντίνειας το 362, αναμετριούνται εκ νέου οι Βοιωτοί του ικανότατου Επαμεινώνδα με τους Πελοποννήσιους του μαχητικότατου βασιλέως Αγησιλάου Β' (~398-359). Αν και οι Βοιωτοί τσακίζουν τις συνασπισμένες δυνάμεις της Αθήνας και της Σπάρτης, δυστυχώς η μάχη αποδεικνύεται "πύρρειος" νίκη, αφού πεθαίνουν ο Θηβαίος ηγέτης Επαμεινώνδας, αλλά και οι ορισμένοι από αυτόν ως διάδοχοί του, Δειόφαντος και Ιολαΐδας. Έτσι, με την μάχη της Μαντινειας, στα βουνά της Αρκαδίας, το 362 π.Χ η Θήβα χάνει την ευκαιρία για πραγματικά πανελλήνια ηγεμονία. Οι δύο πλευρές καταλήγουν σε συμβιβασμό, με σύναψη Κοινής Ειρήνης. Ωστόσο η ευκαιρία μιας Θηβαϊκής Ηγεμονίας εκλείπει. Αναφέρεται ότι μαθαίνοντας για τον θάνατο των διαδόχων του από το νεκροκρέβατό του, ο Επαμεινώνδας δίνει εντολή για άμεση συνθηκολόγηση, και προτρέπει για την επιδίωξη στο εξής ειρηνικού αμυντικού δόγματος.

Ταναγραία κόρη, ~ 200 π.Χ

γυναίκα μουσικός παίζει πανδουρίδα,

Μαντίνεια, 4ος αι π.Χ

η Μπλε Κόρη: Ταναγραία με βεντάλια και με κεφαλοκάλυμμα μετά σκιάστρου

• B' Αθηναϊκή Συμμαχία (377 - 355 π.Χ): Κράτη-μέλη δελεάζονται να επαναλάβουν το λάθος, με άφθονο περσικό χρήμα, αλλά και λόγω αγανάκτησης για τα ολιγαρχικά καθεστώτα που έχουν στήσει οι νικητές του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 π.Χ), Λακεδαιμόνιοι. Σε ορισμένες περιοχές επικρατεί συμπάθεια προς την Αθήνα, λόγω και της ύπαρξης απογόνων κληρούχων από την Αττική, κατ'άλλα προσαρμοσμένων στις κατά τόπους πολιτείες. Ιστορικά ανάλογα αποτελούν οι ρωσικές κοινότητες σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, και οι κινεζικές παροικίες σε Ωκεανία & Νοτιο-Ανατολική Ασία.

• Παναρκαδικό Κοινό (δρα από το 370, όταν ιδρύεται από την Θήβα, μέχρι την απορρόφησή του από την Αχαΐα, κατά την διάρκεια του 3ου αι π.Χ)

• Κοινόν των Ελλήνων - Συμβούλιο Κορίνθου (υπό την ηγεμονία της Θήβας (395-338 π.Χ), και υπό την ηγεμονία των Μακεδόνων βασιλέων (338-322, 302-301, 226-222 π.Χ))

• Κοινόν των Θεσσαλών (οι Θεσσαλοί αποτελούν κλάδο των Θεσπρωτών που κατακτά την καρδιά του θεσσαλικού κάμπου, υποδουλώνοντας τους γηγενείς Λαπίθες (~>Πενέστες), με αφορμή την παρακμή της Ανακτορικής Οικονομίας). Το Κοινό κυβερνάται από ταγό, αξίωμα που συνήθως κατέχει γόνος από τους θεσσαλικούς οίκους των Αλευάδων και των Σκοπάδων. Αποτελείται από την Θεσσαλιώτιδα, την Φθιώτιδα [Αχαΐα], την Πελασγιώτιδα, και την Εστιαιώτιδα, με περιστασιακή κυριαρχία και επί των Περραιβών, των Δολόπων, των Μαγνήτων, των Μαλιέων, των Αινιάνων και άλλων λαών. Μέχρι την ισχυροποίηση των Μακεδόνων κατά την διάρκεια του 5ου αι, με την εξάπλωσή τους ανατολικά πέρα από την Αμφαξίτιδα (εις βάρος βαρβάρων), όσο και προς την Πίνδο (εις βάρος Ελληνικών φυλών), το Θεσσαλικό Κοινό αποτελεί το μεγαλύτερο ελληνικό κράτος.

Αν και η επικράτεια των Θεσσαλών παραμένει πάντα ρευστή, με την καθοριστική συμβολή της πόλης-κράτους των Φερών (μτγ Βελεστίνο), επιδιώκεται πανελλήνια πολιτική συσπείρωση, στοχεύοντας στα κράτη-μέλη της Πυλαίας/Δελφικής Αμφικτυονίας. Με την ικανή & δραστήρια διακυβέρνηση, του τυράννου των Φερών & ταγού των Θεσσαλών, Ιάσωνα, ίσως και να ήταν εφικτό, δηλαδή εάν δεν επενέβαινε ο Φίλιππος Β' των Μακεδόνων, ο οποίος και υλοποιεί ο ίδιος την Πανελλήνια ιδέα, με τους Ιερούς Πολέμους και το συμβούλιο της Κορίνθου. Πάντως, τελικά ο Φίλιππος Β' επιτρέπει αυτοδιάθεση του Θεσσαλικού Κοινού, υπό την διοίκηση του λαρισαίικου οίκου των Αλευάδων, εντός του ευρέως πλαισίου της μακεδονικής ηγεμονίας στην Ελλάδα, όμως.

~ ο γάμος της Αριάδνης και του Διονύσου Γ' ~

κεντρικό θέμα πάνω στον περίφημο κρατήρα του Δερβενίου,

έξοχο παράδειγμα πρώιμης ελληνιστικής τέχνης (4ος αι π.Χ), προφανώς από την Θεσσαλία,

όπως προδίδει και η επιγραφή: "ΑΣΤΙΟΥΝΕΙΟΣ ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΙΟΙ ΕΣ ΛΑΡΙΣΑΣ"

• Κοινόν των Απειρωτών (ομοσπονδία των Ηπειρωτών, ως αναβάθμιση του φυλετικού Κοινού των Μολοσσών): 320 - 167 π.Χ, όταν "δια ασήμαντον αφορμή (η παρεχόμενη στήριξη προς τις δυνάμεις του Περσέα της Μακεδονίας)" καταστρέφεται από άπληστο Ρωμαίο στρατηγό, με ολοκληρωτικό τρόπο που μπορεί να χαρακτηριστεί και ως γενοκτονία..

• Κοινόν των Νησιωτών: ιδρύεται από τους Αντιγονίδες το 315/4 π.Χ, για την αντιμετώπιση των Αντιπατριδών και για τον έλεγχο του Αιγαίου Πελάγους - Οι θανάσιμοι αντίπαλοι του οίκου, οι Πτολεμαίοι, αποσπούν την κυριαρχία επί του Κοινού, μετά από τον θάνατο του Δημητρίου του Πολιορκητού. Ύστερα από την δυναστική παρακμή των Πτολεμαίων, και την σύμπραξη των Αντιγονιδών της Μακεδονίας, με τους Ατταλίδες της Περγάμου για την προσάρτηση των υπερπόντιων κτήσεων της Αιγύπτου (τέλη του 3ου αι π.Χ), το Κοινό θα παραμείνει ορφανό. Σύντομα όμως, το Κοινό των Νησιωτών καταλήγει υπό την κηδεμονία της Ρόδου, ύστερα από συνασπισμό της με την Πέργαμο, για την αντιμετώπιση των φιλοδοξιών του Φιλίππου Ε' της Μακεδονίας, υπό τις ευλογίες και της δήθεν γενναιόδωρης Ρώμης. Τελικά, με αφορμή την προσπάθεια διπλωματικής μεσολάβησης της Ρόδου υπέρ του ηττημένου Περσέα της Μακεδονίας, η Ρώμη με την αείποτε διχαλωτή της γλώσσα τιμωρεί την Ρόδο, αποσπώντας της όχι μόνο την ακριβή νησιαρχία, αλλά και την κυριαρχία επί της Καρίας και της Λυκίας. Έτσι οι πολυάριθμες πόλεις [-κράτη] των Λύκιων εμπεδώνουν την αυτοτέλεια τους, συνασπιζόμενες μεταξύ τους ως [ελέω Ρώμης] αυτεξούσια συμπολιτεία, το Λυκιακό Σύστημα. Η πολιτική της Συγκλήτου εις βάρος της Ρόδου, δικαιολογείται ως διόρθωση παρερμηνείας: Δήθεν ότι οι παραχωρήσεις σελευκίδειων κτήσεων προς την Ρόδο κατοχυρωμένες με την συνθήκη της Απάμειας το 188 π.Χ, δεν υπήρξαν τίποτα περισσότερο από αδειοδότηση της Ρόδου για απευθείας διπλωματικές σχέσεις με εντελώς ανεξάρτητα κράτη, ώστε να μην ασχολείται άμεσα η ίδια η Ρώμη! Όσο πιο ισχυρός είναι ένας εταίρος-πελάτης της Ρώμης, κατάσταση που αποδεικνύεται εύκολα σε πολέμους όπου συμπολεμούν με Ρωμαίους, τόσο πιο εμετική είναι η αντιμετώπιση που του επιφυλάσσει η Συγκλήτος μακροπρόθεσμα! Παραδείγματα άφθονα, στο πέρασμα των αιώνων: Λατίνοι & Ετρούσκοι σύμμαχοι, Αιτωλία, Ρόδος, Πέργαμος, Βιθυνία, Αχαΐα, Αθήνα, Συρακούσες, Μασσαλία, Νουμιδία, Ιουδαία...

• Συγκρητισμός: ο μερικός ή καθολικός συνασπισμός των πολυάριθμων πόλεων-κρατών της νήσου Κρήτης, σε περίπτωση άμεσης εξωτερικής απειλής!

Η Κρήτη χωρίζεται και σε επιμέρους συνασπισμούς πόλεων-κρατών, μονιμότερης φύσης, όπως π.χ. η Ομοσπονδία των Ορέων ή Ορεινών: Λισσός (θρησκευτικό κέντρο της αμφικτιονίας), Τάρρα, Έλυρος, Υρτάκινα, Ποικιλασσός, Συια (συς = γουρούνι! Η πόλη των γουρουνιών αναφέρεται και ως Σύβα, παραλλαγή εκ της αρχικής μορφής *ΣούFα, η σημ. Σούγια), και με καθεστώς ειδικής σχέσης και για την ισχυρή Λάππα (--> Λάμπη --> Αργυρούπολη, Ασή Γωνιά, Γεωργιούπολη, Ροδάκινο, Πλακιάς). Κατά την διάρκεια του 3ου αι π.Χ, εντείνεται ο συνασπισμός των πόλεων αυτών με νομισματική ένωση και κοινή εξωτερική πολιτική. Τα Ορεινά θα παραμείνουν για αιώνες τοπωνύμιο, αφορώντας την περιοχή του Σελίνου, ως Ορνά ή Αρνά, πριν αντικατασταθούν από το "Σέλινο", εκ της ελληνοϊταλικής ονομασίας Καστέλ Σέλινο, που είχε αρχικά η κατοπινή Παλαιόχωρα.

Κρης τοξότης με καυσία, ανάμεσα σε άλλους Έλληνες μαχητές

(με κράνη από αριστερά προς τα δεξιά: αττικό, 2 κορινθιακά, ιλλυρικό και πιλόμορφο)

Πάντως, εξακολουθούν να υφίστανται και οι Αμφικτυονίες, ομοσπονδίες -φυλετικών ή αστικών κρατών- με θρησκευτικό χαρακτήρα, που όμως αντικατοπτρίζουν τομετανακτορικό περιβάλλον της πρώιμης Αρχαϊκής Εποχής:

• Πυλαία Αμφικτυονία (Θερμοπύλες & Τέμπη), θα εξελιχτεί ως Δελφική Αμφικτυονία, ύστερα από την προσχώρηση και του πυθείου ιερού (Δελφοί)

Η Αμφικτυονία είχε ως έδρα της το ιερό της Δήμητρας στην Ανθήλη, κοντά στις Θερμοπύλες. Μετά από τον πρώτο Ιερό Πόλεμο (590 π.Χ.), όταν δηλαδή οι αμφικτύονες αποκτούν και τον έλεγχο του ιερού των Δελφών, με τις δημοφιλείς ιερές δραστηριότητές του, συνεδριάζουν εκεί το φθινόπωρο (οπωρινή Πυλαία), και στην Ανθήλη την άνοιξη μονάχα (εαρινή Πυλαία). Από τον 4ο αι π.Χ και μετά, τo συνέδριο των αμφικτυόνων θα στεγάζεται σε ειδικό κτίριο δυτικά του ιερού των Δελφών, την Πυλαία.

Το συνέδριο δεν διεξάγεται χωρίς ανταγωνισμούς για την επικυριαρχία επί του ιερού και τον έλεγχο της Αμφικτυονίας. Τον 6ο αι π.Χ, τους αλαζονικούς Φωκείς τους αντικαθιστούν οι ηγεμονικότατοι Θεσσαλοί, κατά τους 5ο και 4ο αι π.Χ οι μαχητικότατοι Σπαρτιάτες, ενώ μετά από το 371 π.Χ επιβάλλεται η αναγεννημένη Θήβα με το Κοινό των Βοιωτών. Μετά από το 346 π.Χ, στην Αμφικτυονία επικρατεί ως "προστάτης των Ιερών" ο Μακεδόνας βασιλεύς Φίλιππος Β' των Αργεαδών, ενώ κατά την διάρκεια του 3ου αι π.Χ. η Αμφικτιονία διευθύνεται κυρίως από την Συμπολιτεία των Αιτωλών. Στις αρχές του 2ου αι π.Χ, η Αμφικτυονία επιστρέφεται στους Θεσσαλούς, υπό την μέριμνα της Ρώμης, που έτσι τιμωρεί την κυρίαρχη πολιτική της Αιτωλίας! Από το 168 π.Χ και μετά, οι Ρωμαίοι κάνουν απευθείας κουμάντο. Τότε μειώνεται οριστικά και η ακτινοβολία του θεσμού της Αμφικτυονίας, αν και αργότερα ο αυτοκράτορας Αδριανός θα ιδρύσει νέο θεσμό πολιτιστικής συσπείρωσης των Ελλήνων, το Πανελλήνιο, έναν αναχρονιστικό συνδυασμό της θρησκευτικής Αμφυκτυονίας και του πολιτικού Κοινού των Ελλήνων.

συστατικές φυλές-εταίροι (ένεκα που η πτώση των Ανακτόρων, έχει αφήσει τον Βορρά, χωρίς σπουδαία αστικά κέντρα, με φυλετική οργάνωση):

• • με ψήφο~> Αχαιοί, Βοιωτοί (με πρωτοκαθεδρία της Θήβας), Δόλοπες, Δωριείς (με πρωτοκαθεδρία της Σπάρτης), Θεσσαλοί, Ίωνες (με πρωτοκαθεδρία της Αθήνας), Λοκροί, Μάγνητες, Μαλιείς, Περραιβοί, Οιταίοι, Φωκείς (τα προνόμιά τους στην αμφικτιονία θα τα χάσουν από τους Μακεδόνες)

  • άνευ ψήφου~> Αιτωλοί, Ακαρνάνες, Αρκάδες, Ηλείοι, Τριφύλιοι, Δρύοπες

• Αμφικτυονία Καλαύρειας (με έδρα στην νήσο Καλαύρεια, δηλ. τον σημ. Πόρο - Διατηρώντας τρία ιερά προσκυνήματα του θεού Ποσειδώνα (Καλαύρεια, Γεραιστός και Ταίναρον, παλαιά προπύργια του Αιακού Α') η Αμφικτιονία αποτελεί θρησκευτικό κατάλοιπο της κάποτε πολιτικής επικράτειας των Αιακιδών)

πόλεις-εταίροι: Αίγινα, Ασίνη, Αθήνα, Επίδαυρος (Αργολίδος), Ερμιόνη, Ναυπλία (μέσω αυτής και το Άργος), Ορχομενός (ο αρκαδικός, ο "πολύμηλος", ηγεμονεύει σε όλη την Αρκαδία από την Εποχή των Μύθων, μέχρι τα χρόνια του βασιλιά Αριστοκράτη Β', που χάνει το κύρος του και εκτελείται από τους υπηκόους του, όταν προδίδει τους Μεσσήνιους, κατά την διάρκεια του Β' Μεσσηνιακού Πολέμου, 685-668 π.Χ), Πρασιαί (ή Βρασιές, στην Θυρεάτιδα χώρα, κατοπινή Κυνουρία, μτγ Τσακωνιά. - Μέσω αυτής ασχολείται με την αμφικτυονία και η Σπάρτη), Τροιζήνα (στην οποία υπάγεται η έδρα της αμφικτιονίας)

• Ιωνική Δωδεκάπολη (Κατά την διάρκεια των Σκοτεινών Χρόνων (11_{ος -} 9_ος αι π.Χ), η Αθήνα αποκτά και διατηρεί ηγεμονικό ρόλο στην επικράτεια του οίκου των Μακάρων, και κυρίως στην κατοπινή Ιωνία, μέσω της δράσης των υιών του Κοδρίδου Νηλέως, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις Αθήνες, όταν ηττήθηκε από τον χωλό αδελφό του Μέδονα (Α' Αποικισμός)! Τον 5ο αι π.Χ, η Ιωνία αποτελείται από 14 πόλεις με ιερή έδρα το Πανιώνιο, κατανεμημένες ανά διάλεκτοι):

  • • Χίος, Ερυθρές

    • Σάμος (= ενδεχομένως "Βαθύ" στην λελεγική λαλιά, που με το όρος Κέρκη ή Κερκετέα, ενδεχομένως αποτέλεσε το απόρθητο "ύστατο καταφύγιο" των ιθαγενών της Ανατολίας εναντίον της χετταϊκής επεκτατικότητας κατά την Ύστερη Εποχή του Ορειχάλκου: το όρος Αριννανδα!)

    • Μίλητος, Μυούς, Πριήνη (ενιαία πολιτική οντότητα, μαζί με κοντινά νησιά, όπως πχ η Λέρος, η Πάτμος, η Λάδη, η Φαρμακούσσα και η Λειψία/Λειψοί)

    • Έφεσος, Ιασούς, Κολοφών, Κλαζομενές, Τεώς, Λέβεδος, Φώκαια

    • Σμύρνη (αιολική πόλη, που θα προσχωρήσει στους Ίωνες ήδη από το 699 π.Χ)

• Δωρική Εξάπολη

• • 1. Κως,

    2. Κνίδος (= τσούχτρα),

    3. Αλικαρνασσός (= αλς + καρνασσός, δηλαδή το "κέρατο" -δηλαδή η "γλώσσα γης"- στην ακροθαλασσιά, η σημ. Μποντρούμ (= φυλάκα, εκ της τουρκικής απόδοσης της λέξης "υπόδρομον", το Πετρώνιο/Petronium των Χοσπιταλιέρων, η αχαϊκή Ζεφυρία).Είναι η πατρίδα του Ελληνο-Κάρα Ηροδότου, του πατέρα της Ιστορίας),

    4. Λίνδος,

    5. Ιαλυσός,

    6. Κάμειρος

αργυρή δραχμή με την κεφαλή του θεού Ήλιου-Απόλλωνα, πολιούχου της Ρόδου,

και με τριαντάφυλλο (= ρόδον), το σύμβολο της νέας πόλης!

Η Λίνδος, η Ιαλυσός και η Κάμειρος θα συγχωνευτούν επίσημα,

προβαίνοντας σε Συνοικισμό, ιδρύοντας την πόλη και το κράτος της Ρόδου το 408 π.Χ.

• Αιολική Δωδεκάπολη

• Κοινόν των Αιτωλών -> Αιτωλική Συμπολιτεία

• Αχαϊκή Δωδεκάπολη (που μέσω της προσχώρησης της δωρικής πόλης Σικυώνας, το 280 π.Χ, θα μεταλλαχτεί στην ηγεμονική Αχαϊκή Συμπολιτεία)

  • • • • Κοινόν Χαλκιδέων, στην Χαλκιδική - καταλύεται από τον βασιλέα Μακεδόνων, προστάτη των Ιερών, και στρατηγό αυτοκράτορα των Ελλήνων, Φίλιππο Β' των Αργεαδών (359 - 336 π.Χ)

• ομοσπονδίες υπήρχαν σε όλες τις άκρες του Ελληνισμού, π.χ:

i. Ιταλία (Μεγάλη Ελλάς / Magna Graecia)

• • • • Ομοσπονδία Ιταλιωτών: Περιστασιακή συσπείρωση των πόλεων-κρατών των Ιταλιωτών, υπό την ηγεμονία του Κρότωνα, από τα τέλη 5ου αι π.Χ μέχρι το 389 π.Χ, όταν ύστερα από την μάχη της Ελλεπόρου, εντάσσεται στην Ηγεμονία της Συρακούσας, που θα στήσει ο σκληρός τύραννος των Συρακουσών, Διονύσιος ο Πρεσβύτερος

      • Ομοσπονδία Σικελιωτών: Περιστασιακή συσπείρωση των ελληνικών πόλεων-κρατών στην Σικελία, υπό την ηγεμονία τυράννων της Γέλας, τυράννων -ή και βασιλέων- των Συρακουσών, αλλά και βασιλέων των Μολοσσών (Ήπειρος)

Θρινακία ~ Θρινακίη ~ Σικανία ~ Σικελία

ii. Λιβύη (χώρες επί της μεσογειακής ακτής της Αφρικανικής Ηπείρου, με κάμποσους εμπλεκόμενους από την περιοχή του Αιγαίου)

• • Κυρηναϊκή

~ Αίγυπτος και πέριξ χώρες - 400 μ.Χ. ~

iii. Πόντος (χώρες περιμετρικά των ακτών του Ευξείνου Πόντου <-- Άξενος Πόντος <-- Αxšaina Πόντος = Μαύρη Θάλασσα)

γρύπες που κατασπαράζουν άλογο,

φυτικά μοτίβα, χρυσοθήρες, αλλά και

άλογα που θηλάζουν, ή που ..ξύνονται,

σε περίτεχνο χρυσό θώρακα από την Κριμέα