17ος αι

Για όλη την διάρκεια του αιώνα, Ολλανδοί, Βρετανοί, Φράγκοι, όπως και ποικίλες ομάδες διαπιστευμένων/εξουσιοδοτημένων κουρσάρων τους, διαγκωνίζονται μεταξύ τους, στην ιμπεριαλιστική τους κούρσα εις βάρος των αποικιακών εμπορείων, κτήσεων και συμφερόντων, που διατηρούν οι Πορτογαλέζοι και οι Σπανιόλοι, ανά την Υδρόγειο.

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Με τον θάνατο του ταταρικής καταγωγής τσάρου & αυτοκράτορος πασών των Ρωσιών, Μπόρις Γκοντουνωφ ([1585] 1598 - 1605), η Μοσχοβία εισέρχεται σε περίοδο έντονων ταραχών, που υποδαυλίζονται και από την κυρίαρχη πολιτική της κραταιάς Πολωνο - Λιθουανικής Ομοσπονδίας. Επόμενος τσάρος θα είναι ο περιβόητα φιλολατίνος ψευδο-Δημήτριος [Α'] (1605-06). Η κατάσταση στην Μοσχοβία Ρωσία θα σταθεροποιηθεί, μονάχα μετά από την ανάρρηση ως τσάρου & αυτοκράτορα πασών των Ρωσιών (1613-45), του Μιχαήλ, του πρώτου από τον οίκο Ζάχαριν Γούριεφ, ή Ρομανώφ. 

ο τσάρος αυτοκράτωρ πασών των Ρωσιών, Μιχαήλ Ρομανόφ

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Κοζάκοι του π. Ντον, 

στην υπηρεσία της Μοσχοβίας 

επιχειρούν στην πολιορκία του Σιμπήρ, το 1598

μπαϊράκια μονάδων του συντάγματος Τσέρνιγκοφ/Τσέρνιχιφ

της ορδής των Ζαπορόζτσι Κοζάκων

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Σταδιακά η Μοσχοβία ενώνει τις γύρω χώρες, καθιστάμενη αυτοκρατορία, αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τους κραταιούς εχθρούς της. Στο εγχείρημά της αυτό η δυναστεία των Ρομανώφ καταφέρνει και προσεταιρίζεται ποικίλα έθνη της Ευρασίας, όπως π.χ. τους κατοίκους των άρτι κατακτηθέντων χανάτων (Καζάν το 1552, Αστραχάν το 1556, Σιμπήρ (εξού και Σιβηρία) το 1598, Κασίμ το 1681), αλλά και τους Казаκ/Κοζάκους, ανυπέρβλητες παραστρατιωτικές ομάδες της στέπας, προϊόν της Χρυσής Ορδής από τον 14ο αι, ποικιλοεθνείς.

Ενώ οι χάνοι των Τατάρων σπαράσσονται μεταξύ τους, οι ομάδες Κοζάκων σταδιακά μετατοπίζουν την αφοσίωση τους προς τον κραταιό και οικουμενικό τσάρο της Μόσχβας, και ο νοών νοείτω για την εθνική σύνθεση, τόσο των σημερινών Ρώσων (εκ της Ντονσκόγε βόυσκο, στον π. Ντον), όσο και των σημερινών Ουκρανών (εκ της Ζαπορίζκα Σιχ).

Οι μονάδες των Κοζάκων/Казаκ μαχητών επανδρώνονται από ιθαγενή έθνη (σλαβικά➡️Ρώσοι & Ρουθηνοί/Ουκρανοί, αλανικά➡️Ιασοι/Οσσέτες, αντυγάμπζια/κιρκάσσια➡️Κασόγκοι / Καμπαρντίνοι, αργότερα και Γεωργιανοί, Αρμένιοι, και Εσκενάζοι), αν και η ορολογία προδίδει ότι τουλάχιστον αρχικά, οι αξιωματικοί υπήρξαν αλτάι. Εμφανίζονται και Κοζάκοι Εσκενάζι Εβραίοι, αλλά οι περισσότεροι είναι ή γίνονται Χριστιανοί Ορθόδοξοι, με την εξαίρεση των Καλμούκων, που ως νεόκοποι Κοζάκοι, παραμένουν Λαμαϊστές Βουδιστές, μέχρι τις μέρες μας.

Οι Καλμούκοι, οι δυτικότεροι από τους απόγονους των κραταιών Οϊράτ (η δυτικοτέρα από τις μογγολικές φυλές, πριν από τις κατακτήσεις του Τζέγκις Χαν), αξιόμαχοι Λαμαϊστές Βουδιστές Μογγόλοι πρόσφυγες, περιοδικά καταφεύγουν εντός της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, π.χ το 1618, το 1630, αλλά κυρίως το 1757, ύστερα από την οριστική συντριβή της δικής τους νομαδικής αυτοκρατορίας που διατηρούν με επίκεντρο στην Τζουγκαρία, από τους νικηφόρους στρατούς της Κίνας της αλαζονικής δυναστείας Μιγκ. Οι στρατιωτικές επιτυχίες της Κίνας εναντίον των βαρβάρων νομάδων, που θα της επιτρέψει και αυτής να εξαπλωθεί εκ νέου στην Ασία, οφείλονται στις μεταρρυθμίσεις του στρατηγού Τσ'ι Τσι-Κουάγκ, το 1568.

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Ο άπληστος, όσο και αυτοδίκαιος, δούκας της Λέρμα εκδιώκει τους Μορίσκους από την Εσπάνια (Βαλένθια 1609, Καστίγια (Καστίλη) 1614: χάθηκαν για την Ισπανία, οι πιο παραγωγικές κοινότητες σε περιοχές όπως η Σεβίγια (Σεβίλη), το Τολέδο, η Σεγόβια και το Μπούργος). Έτσι θα πληγεί ανεπανόρθωτα η Οικονομία του ισπανικού βασιλείου, η οποία μέχρι τώρα βασίζονταν στην εφευρετικότητα και την επιχειρηματικότητα αυτών των εκχριστιανισμένων Μαυριτανών, τόσο για πρωτογενή παραγωγή (δημητριακά, ζάχαρη, ρύζι, βαμβάκι), όσο και για βιομηχανία (αλευροβιομηχανία, βαμβάκι, χαρτί, μεταλλουργία). 

έργο του Πέτερ Πωλ Ρούμπενς, όπου απεικονίζεται 

ο απαράδεκτος δούκας της Λέρμας, ο πρώτος "βάλιδο", 

ήτοι αξιωματούχος με αυξημένες αρμοδιότητες, που 

διαχειρίζεται την εξουσία των Αψβούργων της Ισπανίας 

Κατά τον ίδιο καιρό πάντως, ένας προστατευόμενος του δούκα, ο Πέδρο Téllez-Girón, δούκας της Οσούνα, αντιβασιλιάς της Σικελίας (1611-16) και αντιβασιλιάς της Νάπολης (1616-21), μεταρρυθμίζει με επιτυχία το ισπανικό ναυτικό, συμφώνως με το αγγλικό πρότυπο, το οποίο και μελέτησε ενδελεχώς κατά το διάστημα 1604-08, ενώ βρίσκονταν στην αυλή του ρήγα της Αγγλίας Τζαίημς/Γιακουμή/Ιακώβου Στιούαρτ. 

Όταν θα βρεθεί να ασκεί ηγεμονική εξουσία στον ισπανοκρατούμενο τομέα της Ιταλικής Χερσονήσου, ο Οσούνα, βάζει σε εφαρμογή τις ιδέες του για πιο αποτελεσματικό ναυτικό. Έτσι, διδασκόμενος από λάθη που οδήγησαν σε παταγώδεις ήττες κατά το άμεσο παρελθόν, π.χ καταργεί την δυαρχία στα καράβια (μέχρι τώρα, άλλος είχε το πρόσταγμα του πληρώματος, και άλλος τη διοίκηση των πυροβολαρχιών και του επιβαίνοντος πεζικού), και αναβαθμίζει επιτέλους τον ρόλο στόλων με πλοία βαριά οπλισμένα, αλλά και αποκλειστικά ιστιοφόρα, όπως π.χ. τα γαλεόνια. 

~ τυποποιημένα μεγέθη τοπιών, μετά από τον Οσούνα ~

Η αποτυχία της «Αήττητης Αρμάδας», σπανιόλικη εκστρατεία για την καθυπόταξη της Βρετανίας το 1588, 

οφείλονταν και στην πολυπλοκότητα και την πολυποικιλία του πυροβολικού, που αναπόφευκτα οδήγησε 

στην φόρτωση βλημάτων σε πλοία με ασύμβατα κανόνια.

Παραδόξως, τα μέτρα του Οσούνα, θα περάσουν την σκόπελο του παρωπιδισμού, που έχει αρχίσει να χαρακτηρίζει το ισπανικό ρηγάτο, αν και μονάχα κατόπιν μεγάλης επιμονής του. Όμως, παρά τις νίκες του εναντίον των ισλαμικών δυνάμεων στην Μεσόγειο, θα πέσει σε δυσμένεια και αυτός και οι μεταρρυθμίσεις του, συγχρόνως με την πολιτική πτώση του προστάτη του, του δούκα της Λέρμας.

Η δυσμένεια του Οσούνα ίσως να οφείλεται και στην αποτυχία υπερφιλόδοξου εγχειρήματος, του οποίου ηγείται ως αντιβασιλεύς της Νάπολης, άρα και αντιπρόσωπος του ισπανικού στέμματος στους ιμπεριαλιστικούς του σχεδιασμούς, ανά την Μεσόγειο. Είναι η ανέντιμη «συνωμοσία του 1618», με αντικειμενικό στόχο την εκ των έσω άλωση της «βασιλίσσης του Αδριατικού Πελάγους», Βενετίας, με την πυρπόληση του Ναυστάθμου της (το ζηλευτό Αρσενάλι), με την εξουδετέρωση της φρουράς, ενέργειες που θα ακολουθούνταν στη συνέχεια από την άφιξη στολίσκου σχεδιών, αλλά και του τρομερού στόλου του Οσούνα, που θα ολοκλήρωναν την κατάληψη και την λεηλασία της πλούσιας μητρόπολης της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας. Είναι που η Γαληνοτάτη/Σερενίσσιμα Ρεπουμπλίκα προσπαθούσε να ενεργοποιήσει άξονα εναντίον των Αψβούργων, δίνοντας νόημα σε σχετική συνθήκη του 1616, μεταξύ Βενετίας, Γαλλίας, Ολλανδίας και Ελβετίας, με αντικειμενικό στόχο την κάμψη της αλαζονείας των Αψβούργων της Ισπανίας και της Αυστρίας, όπως αυτή εκτυλίσσεται π.χ. με το ζήτημα των κουρσάρων Ουσόκων.  

η Βενετία, με την λιμνοθάλασσα που την θωρακίζει

Η ύπαρξη αυτής της βενετομάχου συνωμοσίας αμφισβητείται μέχρι σήμερα από τους επιγόνους των Αψβούργων, σε Ισπανία, Αυστρία, και Γερμανία! Όμως, οι ρουφιάνοι της Σινιορίας, ήτοι του συμβουλίου των Δέκα, δηλαδή της βενετσιάνικης κυβέρνησης, εντόπισαν και εξάρθρωσαν τότε ολόκληρο δίκτυο από Γάλλους κατασκόπους, με πυραμιδωτή οργάνωση που έφτανε μέχρι τον πρέσβη της Ισπανίας Μπεδμαρ, τον αντιβασιλιά της Νάπολης Οσούνα, όπως και τον Ισπανό κυβερνήτη του δουκάτου του Μιλάνου. Κάποιος από αυτούς τους Γάλλους μισθοφόρους, προσπάθησε να μυήσει συμπατριώτη του στο σχέδιο, χωρίς όμως να γνωρίζει ότι αυτός ήταν αντικαθολικός Ουγενότος, καταγόμενος μάλιστα από το τυραννισμένο Λάγκεντοκ, εμπαθής και εναντίον του Καθολικισμού, και εναντίον της Απολυταρχίας. Οπότε, αυτός ο Φράγκος Ουγενότος, που ονομάζονταν Γαβριήλ Μονκασσιν, με την πρώτη ευκαιρία προειδοποίησε τις ενετικές αρχές για τον κίνδυνο. 

το δουκικό παλάτι, Βενετία / palazzo ducale, Venezia

στο βάθος δεξιά, σταθμεύει η σκαρλάτη γαλέρα του δόγη

Μπορεί η Βενετία να μην κυριεύεται τελικά, ενώ και η ίδια η συνωμοσία εναντίον της ν'αμφισβητείται με θράσος. Όμως σίγουρα το όλο συμβάν αποτελεί επιτυχία των Αψβούργων, αφού έτσι κατέπεσε άδοξα ο στρατηγικός συνασπισμός του 1616 μεταξύ Βενετίας, Γαλλίας, Ολλανδίας, και Ελβετίας. 

Πάντως, η κατ'άλλα ακμάζουσα Ολλανδία, συγκλονίζεται περισσότερο από το φαινόμενο της Τουλιπομανίας, μιας εξωφρενικής κούρσας στην αξία των διαφόρων ποικιλιών τουλίπας, είδος ωραιοτάτου άνθους, ο λουλές, εισηγμένο από την λαγγεμένη Ανατολή (και συγκεκριμένα από την Λέσβο). Η φούσκα θα σκάσει στις 3 Φεβρουαρίου του 1637, με συγκλονιστικό χρηματιστηριακό Κραχ στο Άμστερνταμ. 

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Το 1628, ξεσπά εκτεταμένη εξέγερση των Γραικών ιθαγενών στο «Φιόρο του Λεβάντε», το Ζάντε, Ζάτσιντο ή Ζάκυνθο, βενετοκρατούμενο νησί απ'όταν ανταλλάχτηκε από τους Τούρκους για την κυριότητα της Κεφαλονιάς το 1485 (ήδη κατείχαν την Κεφαλονιά οι Τούρκοι, από το 1483, αν και την χάνουν λίγο αργότερα, το 1500, κατόπιν σύμπραξης Βενετίας και Ισπανίας!). Είναι οι κατώτερες λαϊκές μάζες, οι ποπολάροι που ξεσηκώνονται μαζικά σε ρεμπελιό, αν και χωρίς επιτυχία. Το Ζάντε θα παραμείνει κόσμημα στην κυριότητα της Βενετίας, μέχρι το τέλος της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας το 1797. Πάντως, ο δυτικοευρωπαϊκός χαρακτήρας της τοπικής κουλτούρας δεν οφείλεται μόνο στην διαρκή παρουσία της Βενετίας για μεγάλο διάστημα (1485-1797), αλλά και σε προηγούμενες επαφές της Ζακύνθου με την Εσπερία: ρηγάτο Σικελίας (νορμαννική δυναστεία Αλταβίλα/Χωτβίλ, 1081-85, 1184-94), παλατινό κομιτάτο Κεφαλονιάς & Ζακύνθου (ελληνικός οίκος Μαργαρίτου & ιταλικός οίκος Ορσίνι 1185-1325), υπερπόντια κτήση του ρηγάτου Σικελίας (ή Νάπολης, φραγκικος οίκος ντ'Ανζού ή Ανδεγαυικός, 1325-57), ιταλικός οίκος των Τόκκων, ως παλατινό κομιτάτο της Κεφαλονιάς & Ζακύνθου (1357-1479) και ως δεσποτάτο Ρωμανίας (ή Ηπείρου, 1411-79).

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Η δύστροπη, η τζαναμπέτικη Αυτοκρατορία των Οθωμανών, η αποκαλούμενη από τους Δυτικοευρωπαίους «Γραικο- Tουρκία», για να διακρίνεται από τα υπόλοιπα τουρκικά κράτη της Ασίας, παρουσιάζει συμπτώματα παρακμής, θεσμικής, πολιτειακής και δημοσιονομικής. Πάντως, ο βάρβαρος θεσμός της αδελφοκτονίας αντικαθίσταται με κατ'οίκον περιορισμό των αδελφών, από το σουλτάνο Αχμέτ (1603-17), το 1603. Όπως και άλλα μέλη της Οθωμανικής Δυναστείας, ο Αχμέτ μπορεί να θεωρηθεί και Τουρκορωμιός, όντας γιος της Ελληνίδας βαλιδέ-σουλτάνας Ελένης/Χαντάν, αλλά και σύζυγος της Ελληνίδας ή Σέρβας Μαρίας/Μαχ Φιρουζέ Χαντιτσέ σουλτάνας (μητέρα του Οσμάν Β' του Νέου/Γεντς (1618-22)), αλλά και της Ελληνίδας Αναστασίας/Μαχ Πεϋκέρ/Κιοσέμ σουλτάνας (μητέρα του Μουράτ Δ' του Νικηφόρου/Γαζί (1623-40) και του Ιμπραήμ του Ζαβού/Ντελί (1640-48), και η μοναδική σουλτάνα με πολύχρονη αποκλειστική ηγεμονική εξουσία: 1623-32, 1648-51). 

Όμως, η πλειονότητα των Χριστιανών Ρωμιών αρχίζει πλέον ν'αποστασιοποιείται από τους Μουσουλμάνους αφέντες τους. Επίσης, σταματάει και ο εκτουρκισμός των λαών της Ρωμανίας, αφού οι -ακόμα συνήθεις- εξισλαμισμοί δεν καταλήγουν πλέον απαραίτητα και σε εκτουρκισμό. Έτσι σε περιοχές του Ελληνισμού που κατακτώνται από τώρα και στο εξής (Κρήτη 1645-69), ή που ανακτώνται (όπως η Ήπειρος το 1611, και ο Μοριάς το 1718), θα δημιουργηθούν ακμαίες κοινότητες Μουσουλμάνων Ρωμιών (όπως και άλλων κατακτημένων λαών, βέβαια, όπως π.χ και οι Πομάκοι), που όμως επωμίζονται το έργο της καταδυνάστευσης των Χριστιανών στις περιοχές τους. 

Έτσι, κατά την διάρκεια του 17ου & 18ου αι, αυξάνονται μαζικά π.χ οι Τουρκαρβανίτες (Αρναβουτλάρ ή Αρναούτες), αλλά και οι Τουρκοπόντιοι, που αλλαξοπιστούν (είτε πραγματικά, είτε τυπικά όπως οι επονομαζόμενοι «Κλωστοί», π.χ. στην Κρώμνη και την περιοχή του π. Οφι). Ελληνόφωνοι Μουσουλμάνοι, απόγονοι Ποντίων Ρωμιών, διαβιούν ακόμα και σήμερα, εξ ολοκλήρου σχεδόν εντός της κεμαλικής Τουρκίας (όπως και στην Γερμανία, βέβαια), και συγκεκριμένα στις περιοχές Tόνυας, Όφεως, Σουρμένων και Ματσούκας. Το πέρασμα του χρόνου και οι μέθοδοι αφομοίωσης που συστηματικά αξιοποιήθηκαν, με πιο πρόσφατο τον κεμαλισμό, μπορεί να αλλοίωσαν, όμως δεν εξαφάνισαν την εθνική τους μνήμη. 

Επίσης εμφανίζονται οι Τουρκοκύπριοι, οι Τουρκοκρητικοί (Κιριτλίδες ή Κιριτλάρ), οι Τουρκογιαννιώτες (οι Γιανυαλιλάρ, στην Ήπειρο), οι Τουρκόβλαχοι (οι Βαλααχιλάρ ή Βαλαάδες, στη Μακεδονία) και οι Τουρκομοραΐτες (που μάλλον εξέλειψαν νωρίς, ύστερα από τους απανωτούς ξεσηκωμούς μας, το 1770, το 1790 και το 1821), οντότητες που αρνείται ν'αποδεχτεί ο Ορθόδοξος Ελληνισμός ακόμα και σήμερα, πολλώ δε μάλλον τότε! Δυστυχώς, οι απόγονοι των περισσοτέρων από αυτούς μάλλον έχουν απολέσει την ελληνικότητά τους, κυρίως μέσω ενσωμάτωσης στο μετά Κεμάλ τουρκικό έθνος. Εξαίρεση αποτελούν, προς το παρόν, οι εκτός Τουρκίας Μουσουλμάνοι Κρητικοί (Κιριτλήδες), που αφθονούν σε Δωδεκάνησα, Λιβύη, Αίγυπτο, Λίβανο, αλλά και στη Συρία, όπου επιβιώνουν σε θύλακα με επίκεντρο χωριό ονόματι Χαμιντιέ, παραδόξως προς τιμήν του γενοκτόνου Οθωμανού σουλτάνου Αμπτούλ Χαμίτ Β΄, που τους εγκατέστησε εκεί. 

Κατάλοιπα διγλωσσίας στη νεοελληνική λαλιά, από την μέχρι τώρα συνύπαρξη ελληνόφωνων και τουρκόφωνων στην ίδια αυτοκρατορία, αποτελούν οι φράσεις «χαΐρι και προκοπή (= προκοπή και προκοπή)», «έλεος, αμάν» και «κοτζάμ άντρας (= άντρα μου άντρας)». 

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Kατά την διάρκεια του Κρητικού Πολέμου (Στ΄ Τουρκο-Βενετικός, 1645-69), oι Βενετοί αναγκάζονται να μεταβάλλουν την μακραίωνη τακτική των αστραπιαίων συρράξεων, την οποία ενστερνίζονται και οι δυνάστες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, προτιμώντας -ακόμα και σε περίπτωση ήττας- να μη διαταράσσεται για καιρό το Διεθνές Εμπόριο. Τώρα, όμως, το Εμπόριο στην Ανατολική Μεσόγειο έχει περάσει υπό τον έλεγχο των Γάλλων και των Άγγλων. Οπότε, τόσο οι Βενετσιάνοι, όσο και οι Τούρκοι κλιμακώνουν τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις, δίχως χρονικό ορίζοντα πέρατος. 

Έτσι, αν με κάμποσους αιώνες καθυστέρηση, οι Βενετσιάνοι προβάλλουν επιτέλους γενναιότατη αντίσταση στην τουρκική επεκτατικότητα, κυρίως στην θάλασσα, με μια σειρά από επικές αναμετρήσεις στο Αρχιπέλαγος, τον Ελλήσποντο και την Προποντίδα. Όμως τελικά ηττώνται παταγωδώς, χάνοντας την σπουδαιότερή τους κτήση, την Κρήτη (1645-48). Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ηρωικής ανατίναξης του τελευταίου οχυρού των Θοδωρού (η αρχ. Τούλλουρος Νήσος --> Τσορλού τουρκιστί, η νησίδα των Αγίων Θεοδώρων), από τους τελευταίους εβδομήντα απελπισθέντες υπερασπιστές της νησίδας, με επικεφαλής τον Biagio Zulian. Σε πολλά σημεία της Κρήτης, η άμυνα αποδεικνύεται ανεπαρκής. Τραγικό παράδειγμα αποτελεί η πόλη των Χανίων, με σοβαρές ελλείψεις τόσο σε έμψυχο δυναμικό, όσο και σε πολεμοφόδια και αμυντικές υποδομές. Έτσι, τα Χανιά παραδίδονται στον Τούρκο στρατηγό Γιουσούφ Πασά, κατόπιν πολιορκίας ..δύο μόλις μηνών, το 1645. Τότε είναι που χτίζεται και το Γυαλί Τζαμί (από γιαλί <-- γιαλός <-- αιγιαλός <= αιξ + αλς = γυαλιστερή, λαμπρή παραλία) από Αρμένιο μάστορα. Πάντως, λόγω της ολιγωρίας τους και της ανευθυνότητάς τους, κύριοι υπαίτιοι της γενικότερης ήττας στον πόλεμο δυστυχώς αποτελούν οι ίδιοι, οι υποτιθέμενοι "σύμμαχοι" της Βενετίας:

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

1645:

i. Χοσπιταλιέροι Ιππότες, υπό την ηγεσία του μεγάλου μαγίστρου του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου, του ελληνογενοβέζικης καταγωγής, γηραιού, αλλά ιδιαιτέρως δραστήριου και αποφασιστικού, Τζιάν Παύλου Λασκαρις Καστελλάρ (1636-57): Οι Χοσπιταλιέροι ή Ιωαννίτες δρουν πλέον από την Μάλτα, και μάλιστα προκαλούν τον Κρητικό Πόλεμο, με θρασύτατη καταδρομική ενέργεια (1644), εις βάρος νηοπομπής καθοδόν για προσκύνημα (= χατζ) στους Αγίους Τόπους, που θα καταλήξει στην αιχμαλώτιση διακεκριμένων αξιωματούχων, του κατή της Μέκκας, και περίπου τριάντα βασιλικές χανούμισσες, μεταξύ των οποίων και μία σουλτάνα με το γιο της. Πάντως, οι Χοσπιταλιέροι θα συνεχίσουν να στηρίζουν ανελλιπώς τους Βενετσιάνους, επωμιζόμενοι μέρος της πολεμικής προσπάθειας, όπως π.χ κατά την διάρκεια της ναυμαχίας των Φωκαιών, όπου κατατροπώνουν υπέρτερο οθωμανικό στόλο το 1649. Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι κάμποσα από τα πλοία του συμμαχικού στόλου είναι μισθωμένα από άλλες σημαίες: 5 ολλανδικά, 2 φραντσέζικα, 2 βρετανικά... 

ii. Αγία Έδρα του πάπα Ρώμης, ολοένα και πιο απρόθυμη για συρράξεις με το Ισλάμ, λόγω του ολοκληρωτικού πολέμου εναντίον των Μεταρρυθμιστών (Τριακονταετής Πόλεμος, 1618-48), 

iii. Τοσκάνη, μεγάλο δουκάτο υπό την διακυβέρνηση του περίφημου οίκου των Μεδίκων (κλάδος των οποίων έχει μετοικήσει και στο δουκάτο των Αθηνών, ως Ιατρόπουλοι, ήδη από την εποχή των λαμπρών Ατζαγιόλων), 

iv. Γερμανική Αυτοκρατορία, υπό την κηδεμονία του Φερδινάνδου Γ', του εντόνως ανταγωνιστικού και αλαζονικού οίκου των Αψβούργων.

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

1669:

i. Αγία Έδρα, ακόμα πιο ατόλμη,

ii. Φραγκία: ο ρήγας Λουδοβίκος ΙΔ΄ των Βουρβώνων θα στείλει επανειλημμένως δυνάμεις για την στήριξη του πολιορκημένου Χάντακα, αλλά κεκαλυμμένα υπό την παπική παντιέρα του Αγίου Πέτρου, ώστε να μη διακυβευτεί η παραδοσιακή πια συμμαχία Γαλλίας-Τουρκίας (Διομολογήσεις), 

iii. Χοσπιταλιέροι, οι Μαλτέζοι Ιππότες: όπως πάντα πρόθυμοι, μαχητικοί, αλλά λίγοι κι εντελώς επιπόλαιοι,

iv. Γερμανική Αυτοκρατορία: οριστικά διαιρεμένη & αποδυναμωμένη, υπό την κηδεμονία του Λεοπόλδου, νεαρού γόνου της επίβουλης και αναξιόπιστης δυναστείας των Αψβούργων. 

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Παρά την συνεπή συμμαχία της με την Γραικο-Τουρκία, η Γαλλία θα στηρίξει την Βενετία εναντίον των Τούρκων, κεκαλυμμένα έστω, υπό την παντιέρα της Αγίας Έδρας, κατά την τελευταία διετία της πολιορκίας του Μεγάλου Κάστρου (Χάνταξ, 1648-69, η δεύτερη διαρκέστερη πολιορκία όλων των εποχών, δεύτερη σε σχέση με την πολιορκία της Θέουτα/Σέπτας (η αρχ. Άβυλα, Septem Fratri Castrvm, 1694-1727)). Θ'αποδειχτεί ελεημοσύνη χωρίς αποτέλεσμα όμως, αφού ύστερα από επιπόλαιες τακτικές, που οδηγούν σε ήττες, με αποκορύφωμα κατά την διάρκεια του θέρους του 1669, οι Φράγκοι αποφασίζουν να παραιτηθούν οριστικά από την τελευταία αυτή «σταυροφορία» τους. 

δούκας Μποφόρ

Όμως, αυτή η άκαιρη φυγομαχία τους, ύστερα από μέτρια συντριβή φραγκικού σώματος 6.000 πολεμιστών, μεταξύ των οποίων και μουσκετοφόροι (musketeers, επίλεκτη μονάδα, μέλη της οποίας δρουν και ως σωματοφύλακες του βασιλέως Λουδοβίκου ΙΔ') υπό την διοίκηση του δούκα Μποφόρ, ξαδέλφου του Λουδοβίκου του ΙΔ΄, από αντίστοιχο ασκέρι γενίτσαρων, θα οδηγήσει επιπλέον στην πλήρη απαγκίστρωση όλων των συμμαχικών στρατών από την Κρήτη (Αγία Έδρα, Τάγμα Αγίου Χοσπιταλιέρων, Γερμανία). Τότε μονάχα, ο γενικός προβλεπτής Φραγκίσκος Μοροζίνης αποφασίζει να παραδοθεί. Αυτός και οι Βενετσιάνοι μαχητές του θ’αναγκαστούν να παραδώσουν το κουφάρι της έδρας τους στην Μεγαλόνησο, και ν'αποχωρήσουν άδοξα προς τα Επτάνησα, μαζί με το σύνολο των αμάχων επιζώντων του Χάντακα, ύστερα από ευνοϊκές διαπραγματεύσεις με τον μεγάλο βεζύρη Κιοπρουλού Φαζίλ Αχμέτ, ο οποίος εκτιμά την προσωπικότητα του αντιπάλου του, του Μοροζίνη.

Η επιμονή που επιδεικνύει η Οθωμανική Αυτοκρατορία για την υποταγή της Κρήτης, δεν μένει χωρίς τίμημα. Κατά τα μέσα του 1648, κι ενώ έχει υποταχθεί όλο το νησί εκτός από τα φρούρια Χάντακας (Candia), Σπιναλόγκα,  Σούδα, και Γραμπούσα, η πανίσχυρη Τουρκική Αυτοκρατορία γονατίζει οικονομικά, ίσως και λόγω της πάγιας σπατάλης του Τουρκο- Ρωμιού σουλτάνου Ιμπραήμ του Ζαβού (Τρελός = Ντελή <-- ντελίριο <-- delirivm ?). Πάντως, αυτός που «πληρώνει το μάρμαρο», είναι ο, επίσης Ρωμιός, μεγάλος βεζύρης Αχμέτ Πασάς, που συλλαμβάνεται από τον όχλο της Σταμπόλης, κατά την διάρκεια εξέγερσης που ξεσπά με αφορμή την επιβολή νέου δυσβάστακτου φόρου. Στη συνέχεια, ο μεγάλος βεζύρης λυντσάρεται από το πλήθος, αποκτώντας την περσική προσωνυμία με την οποία θα καταγραφεί στην Ιστορία: Χεζαρ-παρέ Αχμέτ = ο Αχμέτ των χιλίων κομματιών (παρέ = κομμάτια, και παρά = κομμάτι, φαρσί (δηλ. στα περσικά), εξού και Παρά ως νόμισμα/υποδιαίρεση για το Κουρούς <-- Γρόσι). 

Ενώ ως μεγάλος βεζύρης αναλαμβάνει ένας πρώην τεφτερδάριος (αξιωματούχος Οικονομικών, από το τουρκ. τεφτέρ (= τετράδιο λογαριασμών) <-- αραβ. / περσ. diftar <-- ελλ. διφθέρα (= δεμένα φύλλα από δέρμα επεξεργασμένο και από τις δυο πλευρές, σχηματίζοντας σελίδες επάνω στις οποίες συνήθως κρατούνται λογιστικά αρχεία) = δις + φθείρω), και νυν σουφιστής γέρων, ο Σοφού Μεχμέτ Πασάς, λίαν συντόμως θα στραγγαλιστεί και ο ίδιος ο σουλτάνος, ο ντελή Ιμπραήμ, κατ'απαίτηση και των γενίτσαρων. Η εθνική υπόσταση των μεγάλων βεζύρηδων, όπως και λοιπών αξιωματούχων της Ρωμιοτουρκίας, δεν έχει καμία σημασία, ιδίως αυτήν την εποχή. Ο διοικητής των γενίτσαρων (yeniçeri ağası), όπως κι επόμενος μεγάλος βεζύρης (μπουγιούκ βιζίρ), ο οποίος και θα εκτελέσει με στρατοκρατική συνέπεια τον προκάτοχό του, τον Σοφού Μεχμέτ, είναι Αλβανός, ενώ στη συνέχεια η διαδοχή του ύπατου εκτελεστικού αξιώματος περιλαμβάνει και Αβασγούς (Αμπχάζιοι ή Αμπάζα), Κιρκάσιους (Τσερκέζοι), Αρμένιους, και Βόσνιους. 

Πάντως η θεσμική κρίση στην καρδιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, συνεχίζεται και στα πρώτα έτη του σουλτάνου Μεχμέτ Δ', ο οποίος απειλείται ευθέως το 1656, κατά την διάρκεια του «επεισοδίου του πλατάνου», από οργανωμένους βετεράνους του Κρητικού Πολέμου. Ο νεαρός Μεχμέτ Δ' θα την γλιτώσει τότε, υπαναχωρώντας στην απαίτηση των αγανακτισμένων για μαζικές απαγχονίσεις αξιωματούχων του (με «χαιρετούρες στον πλάτανο»), και στη συνέχεια επιλέγοντας ως μεγάλο βεζύρη του, τον ικανό Φαζίλ (<-- Βασίλης) Αχμέτ Κιοπρουλού Πασά (1661-76), εκ του τουρκαρβανίτικου οίκου Κιοπρουλού (= «Γεφυράτοι», εκ του ονόματος της γενέτειράς τους, Κιοπρουλού (= η «Γεφυράτη», πόλη στην Δραγοβιτία, η αρχ. μητρόπολη των Παιόνων, Βυλάζωρα, και η σημ. πόλη Βέλες), παραδόξως της μοναδικής «δυναστείας» από μεγάλους βεζύρηδες).

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Εξαιτίας της οθωμανικής κατάκτησης της Κρήτης, θα σημειωθεί έξοδος προσφύγων από το νησί, και πολιτιστικός μαρασμός. Όμως, Ορθόδοξοι και Ρωμαιοκαθολικοί Ρωμιοί, που θα καταφύγουν μαζικά σε νησιά του Ιονίου Πελάγους και σε άλλα μέρη όπου διαφεντεύουν η Δημοκρατία της Βενετίας και το ρηγάτο των Δύο Σικελιών, θα διατηρήσουν ψήγματα της πολιτιστικής ταυτότητας των Κρητικών, και στοιχεία από την καλλιτεχνική άνθιση που αυτοί σημείωσαν κατά τα προηγούμενα χρόνια, π.χ σε Ζωγραφική & Αγιογραφία, όπως και σε Ποίηση & Θέατρο. Βέβαια, ανεξάρτητα από το αν μιλούν ιταλικά ή ελληνικά, και από το αν είναι απόγονοι Ιταλών αποίκων ή ιθαγενείς, η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της Κρήτης είναι Χριστιανοί του Ορθοδόξου Δόγματος, την εποχή της τουρκικής κατάκτησης. 

Σε αντίθεση με την Μεγαλόνησο, λόγω διαφορετικής πολιτικής των φεουδαρχών και των Ορθοδόξων & Καθολικών ιεραρχών στη Σύρο, την Μύκονο, την Τήνο και αλλού στις Κυκλάδες, έχουν δημιουργηθεί ακμαίες κοινότητες Ρωμαιοκαθολικών Γραικών.

ο σουλτάν Μεχμέτ Δ', με γενίτσαρους σωματοφύλακες, 

σε μικρογραφία ιρανότροπη, από χειρόγραφο κώδικα 

Η δυναστεία των Οσμανλιδών προσπαθεί πάγια να επιβληθεί σε όλα τα γνώριμα έθνη της Οικουμένης. Αυτή η επιθετική πολιτική είναι κάτι σαν δόγμα. Π.χ. εδώ και αρκετά χρόνια, οθωμανικοί καταδρομικοί στολίσκοι δρουν σε όλα τα πλάτη του Βορείου Ατλαντικού Ωκεανού (1501-1660). Με αυτό το επιθετικό δόγμα κυβερνά και ο γιος του ντελή σουλτάνου Ιμπραήμ (Αβραάμ), ο Μεχμέτ Δ΄, εγγονός Ελληνίδας (Αναστασία/Κιοσέμ), αλλά και γιος Ρωσίδας/Ρουθηνής/Ουκρανής (Νάντια/Τουρχάν), που έχοντας αποκαταστήσει την πολιτειακή σταθερότητα από το 1661, πετυχαίνει την υποταγή του Χάντακα (σημ. Ηράκλειο Κρήτης) το 1669, όπως και άλλων προπυργίων του Ελληνικού Αρχιπελάγους που επιμένουν ν'αψηφούν την οθωμανική εξουσία. 

Πάντως, οι επιτυχίες του Μεχμέτ Δ΄ στο Αιγαίο καθίστανται δυνατές λόγω της ειρήνης του Βασβάρ, που συνάπτει το 1664 με τον Λεοπόλδο, τον Αψβούργο ομόλογό του στην Αυστρία. Επίσης, επιδιώκει να επεκτείνει την κυριαρχία των ασκεριών του στις Ρωσίες, μέσω των προτεκτοράτων του στον Βορρά, του χανάτου της Κριμαίας, και του πριγκιπάτου της Μολδοβίας. Ύστερα από νίκες εναντίον της Πολωνο  - Λιθουανικής Κοινοπολιτείας (1672), που κυριαρχεί στην Ανατολική Ευρώπη, και με την σαφή πρόθεση να εισβάλλει στις ρωσικές πεδιάδες, ο φιλόδοξος σουλτάνος προσπαθεί να προσεταιριστεί τις αλταϊκής καταγωγής παραστρατιωτικές ομάδες της στέπας, τους Κοζάκους. Όμως, περήφανοι και σίγουροι από προηγούμενες επιτυχίες τους (όπως π.χ. η επίθεση εναντίον της Βασιλεύουσας/царΓopoд/Τσάρ-χοροντ το 1615, και η λεηλασία της Τραπεζούντας το 1616), οι Ζαπορόζιοι Κοζάκοι απαντούν με την περίφημη επιστολή τους, απείρως προσβλητική για τον σουλτάνο (1678). Η στιγμή που συντάσσεται η άκρως διασκεδαστική αυτή επιστολή, θ'απεικονιστεί με απολαυστικό τρόπο από τον Ρώσο ζωγράφο Ηλία Ρέπιν, στα τέλη του 19ου αι. 

αυτήν την εποχή, Κοζάκοι επιδρομείς από την μεθόριο της Ουκρανίας, 

επιδράμουν ανενδοίαστα και σε χώρες της Pax Ottomanica, στη Μαύρη Θάλασσα

Λέει ο Μουσουλμάνος Έλληνας σουλτάνος: 

«Ημείς ο σουλτάνος, υιός του Μωάμεθ, αδελφός του Ηλίου και της Σελήνης, 

εγγονός και αντιβασιλεύς του Θεού, αφέντης των βασιλείων της Μακεδονίας, 

Βαβυλώνος, Ιερουσαλήμ, Άνω και Κάτω Αιγύπτου, αυτοκράτωρ αυτοκρατόρων, 

βασιλεύς βασιλέων, εξαίρετος ιππότης, ανίκητος, πιστός φρουρός του Τάφου του Ιησού Χριστού, 

θεματοφύλαξ επιλεγμένος από τον ίδιο τον Θεό, Ελπίδα και Παρηγορία των Μωαμεθανών, 

Μεγάλος Υπερασπιστής των Χριστιανών, διατάσσω υμάς, τους Κοζάκους Ζαπορόζτσι, 

να υποταχθείτε σε μένα οικειοθελώς και δίχως καμία αντίσταση, 

και να σταματήσετε να με απασχολείτε με τις επιθέσεις σας.

[ημερομηνία]

σουλτάν Μεχμέτ Δ΄»

ρεσάλτο Κοζάκων της Ουκρανίας, σε οθωμανικό μπρίκι

Απαντά ο Χριστιανός Τούρκος αταμάνος:

«Οι Κοζάκοι Ζαπορόζτσοι, προς τον Τούρκο σουλτάνο! 

Ω, σουλτάνε, τουρκοδιάβολε, και καταραμένε συγγενή και φίλε του διαβόλου, 

γραμματέα του Σατανά του ίδιου, χαίρε! Τι διάολο ιππότης είσαι συ, τράβα

σφάξε σκαντζόχοιρο με τον γυμνό σου κώλο. Ο διάβολος χέζει, ο στρατός σου τρώει. 

Σκύλας γιε, οι γιοί των Χριστιανών δεν θα γίνουν υποτελείς σου. Δεν φοβόμαστε το ασκέρι σου. 

Θα σε πολεμήσουμε από στεριά και θάλασσα, γαμώ τη μάνα σου.

Κάθαρμα της Βαβυλωνίας, αραμπατζή της Μακεδονίας, κάπελα της Ιερουσαλήμ, 

κατσικογάμη της Αλεξάνδρειας, χοιροβοσκέ της Άνω και Κάτω Αιγύπτου, 

γουρούνι της Αρμενίας, κλέφτη της Ποδολίας, κίναιδε της Ταταρίας, 

δήμιε του Κάμυανετς, και ανόητε όλου του κόσμου και του υποκόσμου, 

ηλίθιε ενώπιον του Θεού, εγγονέ του Φιδιού και κακό σπυρί στο καυλί μας, γουρουνομουσούδα, 

φοράδας κώλε, σκύλε του σφαγείου, αβάφτιστο κούτελο, γαμώ τη μάνα σου!

Με τους παραπάνω τίτλους σε στολίζουν οι Κοζάκοι Ζαπορόζτσοι, τιποτένιε. 

Δεν πρόκειται να ξαναβοσκήσεις, ούτε σε γουρούνια Χριστιανών. 

Και για να τελειώνουμε, επειδή δεν ξέρουμε την ημερομηνία, 

επειδή δεν έχουμε ημερολόγιο, επειδή η σελήνη είναι στον ουρανό 

και η χρονολογία γραμμένη στο βιβλίο κι επειδή η μέρα είναι η ίδια, 

τόσο εδώ όσο κι εκεί, γι'αυτό φίλα μας τον κώλο!

άταμαν Ιβάν Σίρκο [ή Ζαχαρτσένκο] και όλοι οι Ζαπορόζτσοι Κοζάκοι»

Казак полковник 

Καζάκ πολκόβνικ

Κοζάκος κολονέλος /συνταγματάρχης, 

σε στάση "μολών λαβέ"

Λίγο αργότερα, κι ενώ η προσάρτηση των Ρωσιών έχει ματαιωθεί, εξαπολύεται η δεύτερη απόπειρα κατάληψης της Βιέννης και καταστροφής της Αυστρίας των Αψβούργων (1683). Τα ασκέρια του σουλτάνου θ'αποτύχουν μονάχα ύστερα από την σωτήρια άφιξη του βασιλιά της Πολωνίας, του λαμπρού Γιαν (Ιωάννης) Γ΄ Σομπιέσκι, και της πολυεθνικής και αξιόμαχης στρατιάς του. Πάντως ο διασωθείς οίκος των Αψβούργων σύντομα θα επιδείξει απίστευτη αχαριστία, όταν θα συμμετάσχει στην καταστροφή και τους Διαμελισμούς της Πολωνο - Λιθουανικής Ομοσπονδίας (1772 & 1795). Άλλωστε η αρχή (motto) του οίκου των Αψβούργων είναι: 

A. E. I. O. U., ήτοι Austriae Est Imperare Orbi Universo, 

δηλαδή η Αυστρία είναι Αυτοκράτειρα του Σύμπαντος Κόσμου.

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Εν τω μεταξύ, η Αυτοκρατορία των Οθωμανών δεν καταφέρνει να συσπειρώσει τους λαούς που απορροφά, χάνοντας εν καιρώ και τα όποια ψήγματα αφοσίωσης, αφού παραμένει ένα καθεστώς άδικο, ανελεύθερο, που μόνο χειρότερο γίνεται όσο περνούν τα χρόνια. Βασιλεύει η ασυδοσία των Μουσουλμάνων επί των Απίστων, όπως και το δίπτυχο «χαράτσι & μπαξίσι». Δηλαδή το κράτος λειτουργεί μόνο μέσω του φόρου εισοδήματος & της μίζας, όπως θα λέγαμε και σήμερα, αντί να οργανώνει πρώιμες «ΔΕΚΟ», όχι βέβαια ταγμένες στην υπηρεσία των πολιτών, αλλά που να εξασφαλίζουν χαρτζιλίκι για τον κορβανά του, τον κρατικό κουμπαρά, έτσι ώστε να μην βασίζεται στην απομύζηση των πολιτών, στο νταβατζιλίκι, για να πορεύεται. Σχετικά με το φορο-ντελίριο που έχει προκληθεί από την χρεοκοπία της Ρωμιο-Τουρκίας κατά την διάρκεια του «Κρητικού Πολέμου» (Στ΄ Τουρκο-Βενετικός, 1645-69), και που υπονομεύει την όποια Pax Ottomana υφίσταται:

«Πολλοί πανταχού οι χειμώνες, ασύγκριτα τα ναυάγια εν χρω, 

μάλλον αι συμφοραί, εκύκλωσαν ημάς τα κακά ως αι μέλισσαι κηρίον... 

Η καταδρομή φόρων αδυσώπητος, το υπήκοον επικαλείται τον θάνατον μάλλον ή το ζην. 

Οι δε της ημετέρας δοκούντες είναι αυλής χείρονες της αλλοτρίας». 

=

«Πολλές οι δυσκολίες από παντού, αμέτρητα τα πλήγματα στο πετσί μας, 

οι συμφορές, μας κυκλώνουν τα κακά όπως οι μέλισσες το κερί... 

Η φοροεπιδρομή αδυσώπητη, ο λαός επικαλείται τον θάνατο, παρά την ζωή [για να γλιτώνει]. 

Οι δικοί μας [δηλαδή οι Χριστιανοί Ρωμιοί] αποδεικνύονται χειρότεροι των ξένων».

Ο Όcιος Ευγένιος ο Αιτωλός καταγράφει τον καημό του σ'επιστολή του προς τον δραγουμάνο της Υψηλής Πύλης, Αλέξανδρο Μουρούζη, 

κατά το Σωτήριον Έτος 1677, μόλις 29 έτη ύστερα από το λιντσάρισμα του μπουγιούκ βιζύρ Χεζάρ Παρέ Αχμέτ. 

(εφ. «Χριστιανική» Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2011)

Ο Μουρούζης αποτελεί τον ανώτατο Χριστιανό κοσμικό αξιωματούχο της εποχής του. 

Εκλεκτές συντεχνίες που επανδρώνονται από Χριστιανούς Ρωμιούς στην Γραικο-Τουρκία, 

είναι οι δραγουμάνοι (διερμηνείς) και οι ντερμιτζήδες (σιδεράδες)/μπιτσαξήδες (μαχαιράδες)/οπλοποιοί. 

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Όπως και όσο και οι αυτοδιοικούμενες κοινότητες Ρωμιών σε Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά, και Γαλαξίδι, στηρίζουν την Pax Ottomanica κατά την διάρκεια των Ρώσο-Τουρκικών διενέξεων (Β' Ρωσο-Τουρκικός Πόλεμος: 1676-81, Γ': 1686-1700, Δ': 1710-11, Ε': 1735-39, Στ': 1768-74, Ζ': 1787-92, Η': 1806-12), έτσι πράττουν και άλλες κοινότητες, λιγότερο γνωστές για την ελληνικότητά τους, όπως οι Κιριτλίδες της Κρήτης, ή λιγότερο γνωστές για την συνεργασία τους με τους Τούρκους, όπως οι Μανιάτες. Συγκεκριμένα, μερίδα Μανιατών πειρατών στηρίζει ουσιαστικά την πολεμική προσπάθεια του Καπτάν Πασά κατά την διάρκεια του «Κρητικού Πολέμου», ήτοι του Στ' Τουρκο-Βενετικού Πολέμου (1645-69). Οπότε ένας από αυτούς τους Μανιάτες θαλασσόλυκους διορίζεται «Μανιάτ μπέης/άρχων των Μανιατών», εμπεδώνοντας την αυτοδιοίκηση και αυτής της περιοχής. Είναι ο Λιμπέρης/Λιμπεράκης Γερακάρης, εκ της πατριάς των Κοσμάδων, ικανός κουρσάρος και με ονομαστά στρατηγικά επιτεύγματα, που όμως δυσαρεστεί τις τουρκικές αρχές και συλλαμβάνεται. Θ'αποφυλακιστεί από το Μπάνιο (= ο περιβόητος οθωμανικός Ναύσταθμος & Φυλακή στη Σταμπόλη, χτισμένος εγγύς Ρωμαϊκών Λουτρών, εξού και η ονομασία), και ανακτά το μπεϊλίκι του και καθήκοντα εναντίον των Βενετσιάνων το 1689, κατά την διάρκεια του «Μωραϊτικού Πολέμου» (Ζ' Τουρκο-Βενετικός Πόλεμος: 1684-99), αλλά πείθεται να προσχωρήσει στις δυνάμεις της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας κατά την διάρκεια της διακυβερνήσεως ενός σπουδαίου δόγη, του Φραντσέσκο Μοροζίνι (1688-94). Δυστυχώς, ύστερα απ'τον θάνατο του Μοροζίνι, και με αφορμή εκδικητική καταδρομική ενέργεια του Λιμπεράκη εναντίον της Άρτας, οι βενετικές αρχές τον καθαιρούν και τον φυλακίζουν, ενώ την διοίκηση της Μάνης θα την αναθέτουν σε μετακλητό Βενετσιάνο καπιτάνο (1697-1715). Έτσι συνολικώς, ο πρώτος Μανιάτης μπέης, Λιμπεράκης Γερακάρης, διετέλεσε δις αιχμάλωτος των Τούρκων στο Μπάνιο, και μία φορά αιχμάλωτος των Βενετών στην Μπρέσια, όπου και θα πεθάνει άδοξα το 1710. 

Κατά την διάρκεια της διακυβερνήσεως της Μάνης απ'τον Λιμπεράκη, κλιμακώνεται βεντέτα ή γδικιωμός (⬅️ Εκδικιωμός), μεταξύ δύο ισχυρών και πολυμελών οίκων, που λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις. Πρόκειται για τους Γιατριάνους (με Ιταλό γενάρχη) και τους Στεφανόπουλους (τοπικός κλάδος Κομνηνών). Έτσι ο εμπλεκόμενος από την αρχή στην διένεξη αφέντης της περιοχής, Λιμπεράκης Γερακάρης, αναζητά ριζική λύση γι'αυτό το κλιμακούμενο πρόβλημα. Η λύση που εφαρμόζει ο Λιμπεράκης Γερακάρης σε συνεργασία με μητροπολίτες της περιοχής τα έτη 1674-76, προωθεί την ελάττωση του γενικού πληθυσμού στα πέριξ της Οιτύλου, και την εξ αυτής αποδυνάμωση των αντιμαχόμενων φρατριών, μέσω μαζικών μεταναστεύσεων, όπως συνέβαινε και με τους Αποικισμούς της Αρχαιότητας.

Η φατρία των Γιατριάνων ήδη είχε ξεκινήσει να στέλνει τα φτωχότερα μέλη της, «πίσω» στην Τοσκάνη, την υποτιθέμενη γενέτειρα του γενάρχου του οίκου (Pierro Medico, που ναυάγησε στην Τσακωνιά την δεκαετία του 1470), και συγκεκριμένα σε χωρία του δήμου Λιβόρνου, Casalapi και Bibbona, στην εκκλησιαστική περιφέρεια της Volterra (δήµος της Πίζας) καθώς και σε µερικά χωριά της Soana (επαρχία Grosseto). Σύµφωνα µε γραπτή αναφορά του επισκόπου του Οιτύλου, Παρθενίου Καλκανδή,  προς τις αρχές της Γένοβας, απεστάλησαν συνολικά 570 Μανιάτες στην Τοσκάνη σε τρεις διαφορετικές χρονολογίες: 

• 1. 120, μέσω της Ζακύνθου, 

  2. 250, το 1674

  3. 200, το 1675. 

Λίγα χρόνια αργότερα ο αριθµός των μεταναστών αναφέρεται αυξημένος. Κατά τα έτη 1678-79 και 1680-82 αναχωρούν και άλλες οικογένειες Μανιατών προς τις ίδιες περιοχές, αυξάνοντας τον συνολικό αριθµό τους σε 1100 ψυχές. Οι άποικοι εκτός από την Bibbona, την Volterra και την Soana εγκαθίστανται και σε µικρότερα χωριά, όπως στη Marsiliana (κοινότητα της επαρχίας Grossetο), στο Pitigliano  (επαρχία Grosseto) και σε άλλα µέρη (κυρίως ελώδεις περιοχές στη Sienna της Τοσκάνης). Αξιοσηµείωτη είναι και η µικρή απόσταση που χωρίζει την περιοχή αυτή της Τοσκάνης µε την Κορσική όπου εγκαταστάθηκαν οι Στεφανόπουλοι το 1675-76.

Ύστερα από διαπραγματεύσεις του επισκόπου της Οιτύλου, Παρθενίου Καλκανδή, με την -αναβιωμένη από το 1528, αν και ως προτεκτοράτο της Ισπανίας πλέον- Δημοκρατία της Γένουας (Genova, Γένοβα), πραγματοποιείται μεγάλη μετανάστευση Ρωμιών από την Μάνη (1675-76), και συγκεκριμένα ανθρώπων που ανήκουν στην κλίκα των Στεφανόπουλων. Όμως τελικά και σε αυτόν τον εποικισμό περιλαμβάνονται και ανθρώποι από τις κλίκες των Γιατριάνων (αυτοί αρχικά θα μετοικήσουν στο Λιβόρνο (1671-74), δηλαδή στην υποτιθέμενη κοιτίδα των Μεδίκων/Γιατριάνων, Τοσκάνη, αν και παραδόξως θα καταλήξουν και αυτοί μαζί με τους εχθρούς τους στην Κορσική, υπό την αιγίδα της Γένοβας), των Μουρτζανών και των Μαυρομιχαλαίων. Θα τους εκχωρηθεί γη στην περιοχή Παομία της γενουατοκρατούμενης νήσου Κορσικής, όπου θα κατοικήσουν σε πέντε οικισμούς. Απόγονοί τους αναγνωρίζουν την ρωμαίική τους καταγωγή, μέχρι και σήμερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους μετοίκους υπάρχουν και κάποιοι με επώνυμα που λήγουν σε -άκης (π.χ Παπαδάκης --> Papadacci, Γαρεδάκης --> Garidacci), αλλά κανένας με το σύνηθες σήμερα στην Μάνη -άκος. 

Το 1731, κατά την διάρκεια καθολικής εξέγερσης των Κορσικανών εναντίον της εξουσίας της Υπέροχης Δημοκρατίας της Γένοβας, και ύστερα από απανωτές προστριβές με τους ντόπιους, οι Γραικοί μέτοικοι θ'απαγκιστρωθούν από τα χωριά τους. Όντας πιστοί στη Δημοκρατία του Αγίου Γεωργίου, οι μέτοικοι θ'ανακληθούν από τις γενοβέζικες αρχές στην πρωτεύουσα του νησιού, Αγιάτσο (Ajaccio). 

Η περαιτέρω παρακμή της Γένοβας, θα δυσχεράνει περισσότερο την ζωή των Γραικών της Κορσικής, που εύκολα στοχοποιούνται ως «συνεργάτες των κατακτητών», από τους ατίθασους ιθαγενείς. Εν τούτοις, με την κατάληψη του νησιού από το ρηγάτο της Φραγκίας (βασίλειο Γαλλίας, Regime Ancien) το 1768, οι Γραικοί μέτοικοι περνούν υπό την προσωπική προστασία του Φράγκου διοικητή του νησιού, Σαρλ Λουί, κόμητα του Marbeuf, ο οποίος και θα τους οικοδομήσει νέο οχυρωμένο οικισμό, τις Καρυές (1774-75, Καργέζε, Carghjese, Cargèse), στον οποίο οι απόγονοι των περήφανων Μανιατών, κατοικούν μέχρι σήμερα. Πάντως, θα συνεχιστεί και ο ανταγωνισμός μεταξύ Γραικών και Κορσικανών, που περιοδικά θα εξελίσσεται σε ανοικτή σύρραξη, όπως το 1796, όταν, κατά την διάρκεια της αγγλικής κατοχής του νησιού, ο θύλακας των Γραικών θα ρημαχτεί από οργανωμένη επίθεση ιθαγενών.  

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Στην Γραικο-Τουρκία, ο αριθμός και η ισχύς των Γενίτσαρων αυξάνονται δραματικά, τόσο που η επιρροή τους κατά καιρούς αποσταθεροποιεί τ'οθωμανικό καθεστώς, και απειλεί την δυναστεία των Οσμανλάρ. Πάντως οι τάξεις τους επανδρώνονται πλέον κυρίως από εθελοντές Μουσουλμάνους, που επιθυμούν ν'αποκατασταθούν επαγγελματικά και κοινωνικά, ενώ κάποια στιγμή καταργείται εντελώς η στρατολόγηση εφήβων Απίστων μέσω του Ντεβσιρμέ (1648).

Παράλληλα όμως, οι Οθωμανοί επιχειρούν να μετατρέψουν και τους Χριστιανούς Ρωμιούς άρχοντες, συνενόχους της καταδυνάστευσης των λαών της αυτοκρατορίας, όπως προδίδει π.χ η ανάθεση της διοίκησης του δουκάτου του Αρχιπελάγους (Νάξος & λοιπές Κυκλάδες) και των βοεβοδάτων στην Μολδοβλαχία (δηλαδή το μεγαλύτερο τμήμα από την σημ. Ρουμανία), σε διοικητικούς ηγεμόνες Άπιστους/Γκιαούρηδες. Σύντομα, αυτοί οι φοροεισπρακτικοί ηγεμόνες της Τρανσδανούβιας Ρωμανίας (η κατοπινή Ρουμανία) θα είναι αποκλειστικά Ρωμιοί, μέλη της ελληνόφωνης αστικής τάξης που έχει σχηματιστεί και ευημερεί στην συνοικία Φανάρι (--> Φενέρ) της Σταμπόλης. Φαναριώτης είναι και ο πρώτος επίσημος μέγας δραγουμάνος (= διερμηνέας) της Υψηλής Πύλης, ο ποντιακής καταγωγής Παναγιώτης Νικούσιος, δεξί χέρι του μεγάλου βεζύρη Φαζίλ (<-- Βασίλης) Αχμέτ Κιοπρουλού Πασά (1661-76).

καβαλάρηδες στη δούλεψη του Φαναριώτη αξιωματούχου Γιώργη Δούκα, 

δομνίτορα της Μολδοβίας (1665-66, 1668-72, 1673-83), δομνίτορα της Βλαχίας (1674-78),

και αταμάνου της Ουκρανίας (1680-83, εναντίον της κραταιάς Λιθουανο-Πολωνικής Κοινοπολιτείας).

Για ν'αποσβέσει το υπέρογκο κόστος της ανάληψης του αξιώματος του βοεβόδα/πρίγκιπα/δομνίτορα, 

ο «Δούκα Βόδα» αναγκάζεται να αυξήσει τους φόρους στην Μολδαβία. Έτσι, αντίπαλη κλίκα βογιάρων ξεσηκώνεται το 1671, 

επωφελούμενη και της δυσαρέσκειας του λαού  για την κλιμακούμενη υπερφορολόγηση. Ο Δούκας Βόδα καταστέλλει την εξέγερση εντός του 1672, 

όμως καθαιρείται από την Υψηλή Πύλη πάραυτα, λόγω της αποτυχίας του να στηρίξει τον ανεφοδιασμό των οθωμανικών ασκεριών 

που επιχειρούν εναντίον της Λιθουανο-Πολωνικής Κοινοπολιτείας, στις Ρωσίες. 

Είναι που κινδύνεψε και η ζωή του τουρκο-ρωσο-ρωμιού Οθωμανού σουλτάνου Μεχμέτ Δ', που κόντεψε να εγκλωβιστεί στην Ποδολία, 

όπως ο μέγας βασιλεύς Δαρείος είχε κινδυνεύσει να εγκλωβιστεί στην Θράκη, 

κατά την διάρκεια της Σκυθικής Εκστρατείας το 510 π.Χ, λόγω της -εκούσιας ή ακούσιας- ολιγωρίας των Ιώνων τυράννων. 

Ο ηγεμόνας Δούκας αναλαμβάνει εκ νέου τα παλιά του καθήκοντα στην Μολδαβία το 1673, 

αλλά θα καθαιρεθεί το 1683, 

και ενώ προετοίμαζε την οριστική προσάρτηση της Δυτικής Ουκρανίας, επειδή αμελεί να 

στηρίξει επαρκώς τα οθωμανικά ασκέρια που πολιορκούν την Βιέννη. Και τυχερός είναι γιατί ο αρχηγός της εκστρατείας, μέγας βεζύρης Μερζιφονλού Καρά Μουσταφά Πασάς (αλβανόπουλο με γενέτειρα την Μερζιφούντα, ευνοούμενο των Κιοπρουλού), εκτελείται για τον ίδιο λόγο απ'τον εξοργισμένο σουλτάνο Μεχμέτ Δ'. Λέγεται ότι βλέποντας την μεταξωτή χορδή, 

ο βεζύρης απλά λέει:

«Δηλαδή εγώ θα πεθάνω τώρα; Άφεριμ»

Η Υψηλή Πύλη ξανατοποθετεί ως ηγεμόνα στην Μολδαβία, τον ντόπιο αντεκδικητή Στέφανο Πετριτσέικου (1672–73, 1673–74, 1683–84), 

ο οποίος καταφτάνει στην πρωτεύουσα Σούτσιαβα, την ημέρα των Χριστουγέννων του 1683, συλλαμβάνει τον Γιώργη Δούκα, 

σηκώνοντάς τον από την χριστουγεννιάτικη τάβλα, και διώχνοντάς τον κακήν κακώς, αφαιρώντας του μέχρι και τα ρούχα 

που φοράει. Ο νέος βοεβόδας προβαίνει στη συνέχεια σε πογκρόμ των Ελλήνων και των φιλελλήνων Ρουμάνων 

της Μολδαβίας. Ο Γιώργης Δούκας θα πεθάνει άδοξα στην Πολωνία. Αν και η Ρουμάνα σύζυγός του, 

Δάφνη Δοαμνα, θα εξαπατηθεί από τον επόμενο σύζυγο της, επίσης Φαναριώτη, και θα πεθάνει 

φτωχή, ο γιος τους, Κωνσταντίνος, θα γίνει και αυτός βοεβόδας στην Μολδοβία 

(1693-95 & 1700-03), με την στήριξη του επιφανούς Ρουμάνου πεθερού του, 

Κωνσταντίνου Μπρανκοβεάνου του Αγίου, 

δομνίτορα της Βλαχίας (1688-1714). 

Στα πλαίσια της εθνικά συμβιβαστικής -αν και συνάμα και δημοσιονομικά σφιχτής- πολιτικής της Υψηλής Πύλης, δημιουργούνται και άλλα, ανεπισήμως αυτόνομα, ρωμέικα κράτη, όπως η ελληνοαλβανική πολιτεία των Σουλιωτών, το Κοινόν των Ζαγορισίων (1670–1868), η Σιδηροκαυσία (τα Μαντεμοχώρια) στην Μακεδονία, και το αρχοντάτο (= μπεϊλίκι) της Μάνης. 

~ άρχοντες των Μανιατών 

Μανιάτ μπεϊλάρ ~

με σύμβολα εξουσίας, εν είδει σκήπτρου, ένα τοπούζι και ένα τσεκούρι

• • • • • 1. Λιμπεράκης Γερακάρης (1669, 1689-97)

          2. Βενετοκρατία με διορισμένους Βενετσιάνους καπιτάνους (1697-1715)

          3. Τουρκοκρατία (1715-76), με απευθείας υπαγωγή στον Οθωμανό διοικητή του Μοριά (Μόρα Βαλεσί), 

          4. Τζανέτος Κουτήφαρης (1776-79)

          5. Μιχάλης Τρουπάκης-Μούρτζινος, ο Μιχάλμπεης (1779-82)

          6. Τζανέτος Γρηγοράκης (1782-98)

          7. Παναγιώτης Κουμουνδουράκης (1798-1803)

          8. Αντώνης Γρηγοράκης (1803-08)

          9. Κωνσταντίνος Ζερβάκος (1808-10)

          10. Θεόδωρος Γρηγοράκης (1810-15)

          11. Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο Πετρόμπεης (1815-21)

σιδηροράβδι/τοπούζι και τσεκούρια του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, 

και του στρατηγού της Ρούμελης, Γεωργίου Καραϊσκάκη

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Επί τη ευκαιρία του Ζ' Τουρκο-Βενετικού Πολέμου (1684-99), εξεγείρονται οι Μοραΐτες (1684), επιζητώντας λύτρωση από τις οθωμανικές αυθαιρεσίες και την εντεινόμενη φοροπληξία, αν και έχει ήδη βρει άδοξο τέλος το κράτος του Ρωμιού κουρσάρου Καψή, ο οποίος είχε ανακηρυχθεί «ρήγας» στην Μήλο (1680-83). Συντόμως, και κατόπιν επιμονής και αρχικών ενεργειών του τουρκομάχου Capitano Generale da Mar Φραγκίσκου Μοροζίνη, ο Μοριάς κυριεύεται και οργανώνεται από τους Βενετούς, με έδρα το Ναύπλιο, την επονομαζόμενη και «Νάπολη της Ρωμανίας (Napoli di Romagna)». Έχοντας έτσι αναστήσει τρόπον τινά την «Ρωμανία», και απολαμβάνοντας ξαφνικά την αφοσίωση της πλειονότητας των Χριστιανών Ρωμιών, η Βενετία του δόγη πια Μοροζίνη (1788-94) επεκτείνεται στην ηπειρωτική Ελλάδα, επιτίθεται στην Εύβοια και την Χίο, ενώ ετοιμάζεται και για μαζική αντεπίθεση με σκοπό την ανάκτηση του πάλαι ποτέ κοσμήματος της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας, δηλαδή της νήσου Κρήτης. 

Τότε όμως συμβαίνει και η δήθεν ανεπανόρθωτη καταστροφή που καμαρώνουν μίζερα εκατομμύρια τουρίστες και ημεδαποί μέχρι σήμερα. Κατά την πολιορκία της Ακρόπολης των Αθηνών, το μισθοφορικό πυροβολικό των Βενετών ανατινάζει με ομοβροντία μπομπαρδών (πρωτόγονοι όλμοι)  τον Παρθενώνα, που εκείνη την στιγμή τυγχάνει πυριτιδαποθήκη των Μουσουλμάνων πολιορκημένων. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα το αριστούργημα που είναι ο Παρθενώνας, διατηρεί την όψη του προσφάτως βομβαρδισμένου. Εν τούτοις, την εποχή Ζ΄ Τουρκο-Βενετικού Πολέμου, άλλο δυστύχημα προκαλεί μεγαλύτερη αίσθηση: Είναι η χρεοκοπία της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου της Βενετίας. Η κρίση γίνεται φανερή όταν η βενετσιάνικη αρμάδα αδυνατεί να υποστηρίξει την κατοχή της Χίου. Έτσι, οι Βενετοί προσπαθούν να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις τους στην Ρωμανία, φορολογώντας βαριά τους νέους υπηκόους τους. Σύντομα η διακυβέρνησή τους στ'απελευθερωμένα εδάφη της Ρωμανίας γίνεται μισητή για τους ιθαγενείς Γραικούς, καθιστώντας ακόμα δυσκολότερη την υπεράσπιση των βενετσιάνικων κτήσεων. 

Επιπλέον, λόγω και της οικονομικής της αδυναμίας, η Βενετία αναγκάζεται να πειθαρχήσει στις επιθυμίες της ισχυρής της συμμάχου, της δεσποτικής Αυστρίας των Αψβούργων, η οποία επίσης αντιμετωπίζει τους Τούρκους, αν και με την καθοριστική βοήθεια του ρήγα της Πολωνίας και μεγάλου δούκα της Λιθουανίας, του λαμπρού Γιαν (Ιωάννης) Γ΄ Σομπιέσκι (1674-96), και επεκτείνεται εις βάρος της Τουρκίας, απελευθερώνοντας την παλαιά σύμμαχο της Ρωμανίας, Ουγγαρία. 

η ορμητικότητα των φουσάτων της Πολωνο - Λιθουανικής Ομοσπονδίας

είναι καθοριστική για την αναχαίτιση της Οθωμανικής προέλασης στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. 

Η νικηφόρος Αυστρία πιέζει τώρα την Βενετία ν'αποσύρει τις δυνάμεις της από το Αρχιπέλαγος και από την ηπειρωτική Ελλάδα (π.χ Αθήνα & Ναύπακτος), αρκούμενη έτσι σε μια περιορισμένης έκτασης «Romagna/Ρωμάνια». Με την επιμονή και της ουδέτερης Αγγλίας, η οποία πασχίζει να εντείνει τις εμπορικές της δραστηριότητες εντός της Γραικο-Τουρκίας, η Βενετία πείθεται τελικά ν'αρκεστεί στην κατοχή του Μορέα (Πελοπόννησος), της Αγίας Μαύρας (Λευκάδα), της Κορφού (Κέρκυρα), των Παξών, του Ζάντε (Ζάκυνθος), της Κεφαλονιάς, του Τσίριγο (Κύθηρα), του Θιάκι (Ιθάκη, η μυθική Σάμη), της Κολόννας (Αίγινα), της Τήνου, της Πάργας, του Βουθρωτού, της Σούδας, της Γραμπούσας και της Σπιναλόγγας, συνθηκολογώντας με την Γραικοτουρκία το 1699, και μάλιστα βεβιασμένα, ώστε να συμπεριληφθεί στην, ήδη υπογεγραμμένη από την Αυστρία, συνθήκη του Κάρλοβιτς. Αλλά και η Αυστρία των Αψβούργων έχει υπαναχωρήσει σε αρχικές της απαιτήσεις, όπως π.χ αποτελούσε η παραχώρηση του συνόλου των προσκυνημάτων των Αγίων Τόπων στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ενώ αποτελεί και την κύρια πηγή πιέσεων προς την Βενετία, ώστε να υποκύψει στους δυσμενείς όρους της συνθήκης. Είναι που οι Αψβούργοι βιάζονται να προετοιμαστούν για επικείμενο πόλεμο για την Ισπανική Διαδοχή. 

Ο πόλεμος αυτός θα λήξει με την πολυσχιδή συνθήκη της Ουτρέχτης (1713), αλλά θα προκαλέσει «μετασεισμικές» συνέπειες τουλάχιστον έως το 1720 («ιταλική» κηδεμονία στην Ισπανία, απόπειρα ανάκτησης ισπανικών κτήσεων στην Ιταλία, και ανταλλαγή της Σικελίας με την Σαρδηνία). Η Βρετανία θ'αποσπάσει το Γιβραλτάρ και την Μινόρκα, αποφασισμένη να τα κρατήσει για πάντα. Με τον Πόλεμο της Ισπανικής Διαδοχής θα κλυδωνιστεί επικίνδυνα η ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη, με την μεταβίβαση της κραταιάς Ισπανίας και των κτήσεών της από τον οίκο των Αψβούργων στον οίκο των Βουρβώνων.

τα αντίπαλα κράτη και οι κτήσεις τους, κατά την διάρκεια του Πολέμου για την Ισπανική Διαδοχή

Ο επόμενος αιώνας θα βρει ιδιαιτέρως ενδυναμωμένες την Γαλλία (η οποία έχει ήδη αντιμετωπίσει αξιοπρεπώς μια «Μεγάλη Συμμαχία» Αυστρίας, Βρετανίας, Ισπανίας, Ολλανδίας, Σαβοΐας και Σουηδίας, κατά τον Εννεαετή Πόλεμο, 1688-97), την Ολλανδία, την Σαβοΐα, την Πορτογαλία, την Πρωσία και την Βρετανία, εις βάρος της έως τώρα παντοδυναμίας των Αψβούργων. Οι δύο τελευταίες, μαζί με την Ρωσία του τσάρου Πέτρου του Μέγα, θα βγουν κερδισμένες και από τον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο (1700-21), εις βάρος της ραγδαίως παρακμάζουσας Σουηδίας. 

Λόγω των πολεμικών συρράξεων στην Ευρώπη, η πειρατεία στην Καραϊβική Θάλασσα εισέρχεται σε Χρυσή Εποχή, κάμποσες δεκαετίες ύστερα από την ναυτική πολιτική της βασίλισσας της Αγγλίας, Ελίζαμπεθ, η οποία είχε ευνοήσει την δραστηριότητα Βρετανών κουρσάρων εις βάρος άλλων ευρωπαϊκών κρατών, ιδίως ύστερα από την καταστροφή της Μεγάλης Αρμάδας των Αψβούργων της Δύσης. 

~~~~     ~~~~      ~~~~     ~~~~

Ο Νέος Κόσμος, εκτός από Ισπανούς, Πορτογάλους, Ολλανδούς, Βρετανούς, Γάλλους, Σουηδούς, Δανούς, αλλά και πρόσφυγες και κουρσάρους απ' όλη την Ευρώπη, ελκύει και τους Χοσπιταλιέρους. Συγκεκριμένα, ο μεγαλομανής Φιλίπ ντε Λονβιλιέ ντε Πουανσύ (Phillippe de Longvilliers de Poincy, 1638-60), Γάλλος αξιωματούχος, αλλά και βαΐλος του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου, θ'αποστατήσει από την εξουσία του φραγκικού βασιλείου των Βουρβώνων (ρηγάτο Γαλλίας), καθιστώντας ιδιοκτησία του Τάγματος όσα από τα νησιά της Καραϊβικής μπορεί ν'αποσπάσει: 

• Άγιος Χριστοφορος (St Cristophe ή St Kitts), 

• Άγιος Σταυρός (St Croix), 

• Άγιος Βαρθολομαίος (St Barts), και 

• Άγιος Μαρτίνος  

Πάντως, οι αυθαιρεσίες του Γάλλου κυβερνήτη θ'αναγνωριστούν από τον Γάλλο ρήγα, ύστερα από διαπραγματεύσεις του με τον μέγα μάγιστρο του Τάγματος, τον αποφασιστικό Τζιάν Πάολο Λασκαρις Καστελλάρ (1636-57). Πάντως ύστερα από τους θανάτους του Λάσκαρι και του Πουανσύ, οι Ιωαννίτες Ιππότες θ'απαγκιστρωθούν από τις κτήσεις τους στον Νέο Κόσμο, οι οποίες και θα επιστραφούν στην Γαλλία. 

16ος αι

εξωτερική σύνδεση, για περισσότερες πληροφορίες: 17ος - 18ος αι

18ος αι

πίσω στην αρχική σελίδα