Ενώ η ρωμέικη κυριαρχία καταρρέει εκ νέου στο Αιγαίο, τέσσερις εγγονοί του Ρωμιο-Βενετού μαρκησίου Βαρθολομαίου Βενιέρη, επικρατούν οριστικά φέτος στην νήσο Κύθηρα, την οποία και μοιράζουν σε 24 φέουδα, παίρνοντας από 6 ο καθένας. Από το φεουδαλικό καθεστώς εξαιρούνται οι περιοχές της Παλαιόπολης (Καστρί) και του Καψαλίου. Παρά τις επεμβάσεις του δόγη της Βενετίας και του καπτάν πασά του οθωμανικού στόλου, η αυτοτέλεια των Βενιέρηδων στο αιγαιακό νησί της Αφροδίτης, θα κρατήσει μέχρι την κατάλυση της Γαληνότατης Δημοκρατίας της Βενετίας από το Ναπολέοντα Βοναπάρτη, και την φραγκικη κατοχή των Ιονίων Νήσων το 1797 - 1800. Οι Βενιέρηδες καυχιούνται για την υποτιθέμενη καταγωγή τους από την θεά Βένους - Venus - Αφροδίτη - Κυθέρεια.
Αφροδίτη και Έρως,
σε σφραγιδόλιθο του 1ου αι μ.Χ.
Ύστερα από επιχειρήσεις τριών ετών, η Ρόδος, και οι υπόλοιπες νότιες Σποράδες (π.χ. η Κως, η Λέρος, η Κάλυμνος και η Νίσυρος, που θα διοικούνται από κοινού, ως ενιαία "preceptoria"), καταλαμβάνονται από τους Χοσπιταλιέρους ιππότες του ρωμαιοκαθολικού Τάγματος του Αγίου Ιωάννου, και θα παραμείνουν υπό την κυριότητά τους έως το 1522. Αυτοί οι Ιωαννίτες Ιππότες θ'αποκτήσουν μεγάλη δύναμη και πλούτο σε τρία χρόνια από τώρα, όταν θα τους αποδοθεί μέρος από την αμύθητη περιουσία των Ναϊτών Ιπποτών, οι οποίοι και τελούν υπό διωγμό ύστερα από ανίερη συνωμοσία/κολλεγιά του ρήγα της Φραγκίας με τον πάπα Ρώμης.
Η ισλαμική αυτοκρατορία της χώρας των Ρωμιών ουσιαστικά έχει σταματήσει να υφίσταται από το 1307, όταν ο Σελτσουκίδης σουλτάνος Μασούτ Γ΄ παύεται από τον προϊστάμενο του, τον Μογγόλο χάνο Μοχαμμέντ του Ιλ Χανάτου. Ο τελευταίος εκπρόσωπος της σελτζουκίδειας δυναστείας, ο Κιλίτζ Αρσλάν Ε΄, πεθαίνει δίχως ηγεμονική εξουσία, το 1318. Όμως έχουν ήδη αναπτυχθεί διάδοχα τουρκικά κράτη, αρχοντάτα/μπεϊλίκια, που προέρχονται από πολέμαρχους που εισήλθαν στην Μ. Ασία ως πρόσφυγες ή ως εισβολείς, και που αναγνώριζε ως υφισταμένους γαζήδες, ως ογκιουλλαρί (γιοί), ο εκάστοτε σουλτάνος της χώρας των Ρωμιών :
1. Αϊντίν – Ιωνία, κοιλάδα π. Έρμου – οίκος: Αηντόν Ογκιουλαρί – Έδρα: Αϊντίνι (Τράλλεις), Μπιργί (<-- Πυργί), Εφές (<-- Έφεσος), Ισμίρ (<--Σμύρνη)
2. Άνκαρα – Γαλατία – Έδρα: Άνκαρα (<-- Άγκυρα)
3. Τζαντάρ ή Τσαντάρ (όνομα που προέρχεται από τους τζανταρλήδες, μονάδα Σωματοφυλακής της δυναστείας των Σελτζουκιδών) – Παφλαγονία – οίκος: Τσαντάρ Ογκιουλαρί. Ιδρύεται το 1292 από τον Ντεμίρ Γιαμάν Τζαντάρ, τζαντάρη στην αυλή των τελευταίων Σελτζούκων σουλτάνων – Έδρα: Κασταμονού (<-- Κασταμονή), Σινώπ (<-- Σινώπη) – Ο οίκος των Τζαντάρ θα επιβιώσει κι αργότερα, υπηρετώντας τους Οθωμανούς.
Κασταμονού (η prestigious πατρίδα του οίκου των Κομνηνών)
Ισφεντιάρ (ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του ιρανικού ήρωα, Ισφαντιάρ, επίσης Σφενταδάτη)
Περβάνε (ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Μουϊναλντίν Σουλεϊμάν του Πεταλούδα, Τούρκου αξιωματούχου που πρόδωσε τους Σελτζούκους αφέντες του, συνεργαζόμενος με τους Μογγόλους κατακτητές το 1265) – Έδρα: Σινώπ
4. Γερμιγιάν, ή Γκερμιγιάν – τμήμα Φρυγίας – Έδρα: Γερμιγιάν, Κιουτάχεια (<-- Κοτυαίον) – Ως επαρχία του μογγολικού Ιλ Χανάτου, συντονιστική για την προς Δυσμάς επέκταση, και ως εκ τούτου αενάως ηγεμονική ως προς τα γειτονικά της εμιράτα, η Γερμιγιάν θ' αποτελέσει απ'τους πρώτους αντικειμενικούς στόχους της επεκτατικότητας των Οθωμανών μπέηδων.
5. Ερέτνα
– στην Καππαδοκία (1340-1381 [έως το 1399 (οπότε και προσαρτάται από τους Ακ Κογιουνλού), με άλλη δυναστεία])
– Ιδρυτής: Αλααντίν Ερέτνα, Ουιγούρος Τούρκος πολέμαρχος
το έμβλημα της Σεβάστειας, από άτλα του 1375:
υφιστάμενος του Μογγόλου αρμοστή της Ανατολίας Ντεμίρ Τας,
συνεπής αξιωματούχος του μογγολικού Ιλ Χανάτου, και όταν αυτό εκλείπει το 1335
συνεργάτης του επιγόνου Τζομπάν και των γιων του για λίγα χρόνια ακόμα.
–Έδρες:
Σίβας (<-- Σεβάστεια),
Καϊσερί (<--Καισάρεια),
Τοκάτ (<-- Ευδοκία, Ευδοκειάς, Δόκεια), και
Αμάσυα (<-- Αμάσεια, η αρχαία έδρα του Πόντου, πριν μεταφερθεί στην Σινώπη, από τον Μιθραδάτη Στ’ του Ευπάτωρος)
6. Καραμανλί – Ισαυρία, Λυκαονία, Καππαδοκία – οίκος: Καραμάν Ογκιουλαρί – Έδρα: Λάρανδα, Κόνυα (Είναι το Ικόνιο, η ένδοξη πρωτεύουσα, τόσο του ρωμέικου Θέματος των Ανατολικών, όσο και του σελτζούκικου σουλτανάτου της Ρωμανίας. Η έδρα θα μεταφερθεί στην Κόνυα στα πλαίσια του ισχυρισμού του σουλτανάτου των Καραμανλήδων για ιστορική συνέχεια τόσο με τους Ρωμιούς, όσο και με τους Σελτζούκους, εν αντιθέσει με τα νεόκοπα κράτη γαζήδων που έστησαν οι Μογγόλοι του Ιλ Χανάτου, π.χ τα εμιράτα Ερέτνα, Τζαντάρ, Σαρουχάν, Γερμιγιάν και Οσμανλί.)
7. Μεντεσέ – Καρία – οίκος: Μεντεσέ Ογκιουλαρί – Έδρα: Παλάτια, Μίλας (<-- Μύλασα)
8. Ντουλγκαντίρ – Οροσειρά του Ταύρου
9. Σογούτ ή Οσμανλί – αρχικά στο βορειοανατολικό άκρο του Θέματος του Οψικίου (ανάμεσα στις αρχ. χώρες Αββρετηνή & Φρυγία Επίκτητο) – ογούζικος ορτάς (= ορδή, στρατιά ιπποτοξοτών από την στέπα), δύναμης 400 ανδρών, που έχοντας εγκατασταθεί βαθιά εντός της ρωμέικης επικράτειας, ήδη από τα τέλη του 13ου αι έχει απορροφήσει και τρεις επιπλέον ορτάδες μερικώς ιθαγενούς προέλευσης:
i. Εσκεντερρούμ ("οι Ρωμιοί του Εσκέντερ", ήτοι "...του Αλεξάνδρου"), ορτάς με δράση βορείως από τ' οσμανλίδικο πυρήνα της φυλής Σογούτ,
ii. Εσκί Σεχίρ (= Παλαιόπολη, το τουρκικό όνομα του Δορυλαίου), ορτάς με δράση ανατολικώς από τ' οσμανλίδικο πυρήνα των Σογουτλάρ,
iii. Κονυαλί (εξ Ικονίου, από Κόνυα, την ένδοξη έδρα του Θέματος των Ανατολικών, και του σουλτανάτου της Ρωμανίας), ορτάς με δράση νοτίως από τ' οσμανλίδικο πυρήνα των Σογουτλάρ.
ένα από τα παλαιότερα μπαϊράκια των Οθωμανών, και αγαπημένη σημαία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
με απεικόνιση του αποσπερίτη (ο πλανήτης Αφροδίτη: συμβολίζοντας τον ορτά Σογούτ, των θρυλικών 400 ιπποτοξοτών),
και τριών φεγγαριών (συμβολίζοντας τους τρεις επίκτητους ορτάδες: i. Εσκεντερρούμ, ii. Εσκί Σεχίρ, iii. Κονυαλί),
με φόντο το ιερό χρώμα του Ισλάμ, το πράσινο:
οίκος: Οσμάν Ογκιουλαρί – Έδρα: Σογούτ (αρχ. Θηβάσιον, 1265 - 1289), Γενί Σεχίρ (<-- Νεάπολη, 1289 - 1326), Μπούρσα (<-- Προύσα, 1326 - 1361), Διμότικα (<-- Διδυμότειχο, 1361 - [1365] 1380), Εντιρνέ (<-- Αδριανούπολη [1365] 1380 - 1453), Ισταμπούλ (<-- Σταμπόλη, Κωνσταντινούπολη, 1453 - 1923)
10. Καρεσί – κοιλάδες π. Έρμου και Μαιάνδρου – οίκος: Σαρουχαν Ογκιουλαρί –Έδρα: Μπεργάμα (<-- Πέργαμος), Μανίσα (<--Μαγνησία), Μπαλικεσίρ (<-- Παλαιόκαστρο, επίσης γνωστό και ως Καρεσί) - το Καρασί είναι το πρώτο γαζί-εμιράτο που θα προσαρτηθεί από τους Οθωμανούς - ο κυβερνών οίκος των Σαρουχάν, αλλά και ο ρωμέηκος οίκος των Ουρανών, θα υπηρετήσουν πειθήνια το νέο σουλτανάτο που θα προκύψει σύντομα, αυτό των Οσμανλιδών.
11. Τεκκέ – Λυκία, Παμφυλία – οίκος: Χαμίτ Ογκιουλαρί – Έδρα: Αντάλυα (<-- Αττάλεια)
12. Χαμίτ – Πισιδία – οίκος: Χαμίτ Ογκιουλαρί – Έδρα: Εγκριτιρ (<-- Ακρωτήρι)
13. Ερσέφ – Πισιδία
14. Αχιλέρ – συντεχνιακή δημοκρατία
12. Σαχίπ Ατά (1290-1341) – Πισιδία – οίκος: Σαχιπατά Ογκιουλαρί (γιοι του μεγάλου βεζύρη Φαχραλντίν Αλή, γνωστότερου ως Σαχίμπ Ατά (= "αφέντης μπαμπάς", 1277-88)) – Έδρα: Αφυόν Καραχισάρ (<-- Ακροϊνόν, πάντως η σημερινή ονομασία μεταφράζεται ως το Μαύρο Φρούριο του Όπιου) – προσαρτάται από το Γερμιγιάν το 1341.
16. Τσάνικ – δυναστεία Τούρκων νομάδων στην περιοχή των Κοτυώρων
17. Ραμαζάν ή Ραμαντάν - ισλαμικό κράτος που αποτελεί διάδοχο σχήμα της Κάτω Αρμενίας - οίκος: Ραμαζάνογλου (1375-1608) - ογουζική οικογένεια υποτελής των Μαμελούκων της Αιγύπτου (1375-1516), στη συνέχεια υποτελής των Οθωμανών (1516-1608), ενώ υφίσταται ακόμα, με κύρος (prestige) στην σύγχρονη Τουρκία.
Η Ανατολία φέτος, αν και οι μεγάλες πόλεις των Οπτιμάτων (= Βιθυνία),
όπως η Προύσα (έως το 1326), η Νίκαια (έως το 1331), η Νικομήδεια (έως το 1337), η Χαλκηδών
και το Σκουτάρι (--> Ουσκουνταρ, η αρχ. Χρυσόπολη),
παραμένουν υπό ρωμαϊκή κυριότητα
Όλ’αυτά τα εμιράτα των γαζήδων θα κατακτηθούν από τον ελληνόσπορο οθωμανό σουλτάνο Γιλντιρίμ (= Κεραυνός) Μπαγιαζίτ , έναν υπερδραστήριο στρατηλάτη, αλλά και παρανοϊκά βίαιο, που ενώ θα επεκτείνει εκρηκτικά την οθωμανική εξουσία προς όλες τις κατευθύνσεις (1389-1402), ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα του, Μουράτ Α' (1359-89), τελικά θα ηττηθεί και θα αιχμαλωτισθεί από τον Ταμερλάνο στην μάχη της Άγκυρας, το 1402. Η άρνηση του Μπαγιαζίτ να παραδώσει κάποιους πρόσφυγες, θα οδηγήσει στην ατυχή σύρραξη με τον αδυσώπητο και βάναυσο Τουρκο-Τάταρο πολέμαρχο που έχοντας ξεκινήσει την δράση του ως οπλαρχηγός, υποτελής του οίκου Τσαγκατάι, ήδη:
1) θα έχει επικρατήσει στο Μουγκουλιστάν των Τσαγκατάι,
2) θα έχει κατακτήσει την Περσία, την Μεσοποταμία, την Ατροπατηνή και το Κουρδιστάν
3) θα έχει αιματοκυλίσει επανειλημμένως την Γεωργία,
4) θα έχει πλιατσικολογήσει το Σαράι, την έδρα του ανθηρού χανάτου της Χρυσής Ορδής,
5) θα έχει εισβάλλει στις Ινδίες. Σύμφωνα με την συνήθη τουρκική πρακτική, θα χτίσει πυραμίδες με τα κρανία των κατοίκων του Δελχί, όπου παραδόξως θα ιδρυθεί η λαμπρή δυναστεία των Μουγκάλ από υποτιθέμενους απογόνους του Ταμερλάνου, το 1526, οι οποίοι και θα χτίσουν την κορωνίδα του Ιρανικού Πολιτισμού, το μαυσωλείο Ταζ Μαχάλ, στην Άγρα,
6) θα έχει τσακίσει τους Μαμελούκους, κυριεύοντας το Χαλέπι και την Δαμασκό, και γενικά λεηλατώντας την Συρία.
Ο Ταμερλάνος, Μουσουλμάνος στο θρήσκευμα, θα δίνει έμφαση στην εξολόθρευση των “απίστων”, καταστρέφοντας όσους Μανιχαίους και Χριστιανούς (κυρίως Νεστοριανοί, αλλά και Ορθόδοξοι) βρίσκονται στο πέρασμα του.
Πάντως, θ’αποτελέσει πετυχημένο παράδειγμα μακιαβελικού ηγεμόνα, εφαρμόζοντας σκληρή, αλλά και μακρόπνοη πολιτική. Για να ζωντανέψει την ρημαγμένη Κεντρική Ασία, θα επανιδρύσει πόλεις ονομαστές που είχαν ρημάξει οι μογγολικές ορδές, όπως η Σαμαρκάνδη και η Μπουχάρα, ενώ για να κρατήσει γονατισμένους τους Οθωμανούς, θα φροντίσει ν’αποκαταστήσει τα περισσότερα από τα κράτη των γαζήδων, που όμως θα ανακαταληφθούν από τους Οθωμανούς εντός του 15ου αι. Εξαίρεση αποτελεί το Ντουλγκαντίρ που, προστατευμένο από τους Ακ Κογιουνλού και τους Μαμελούκους, θα παραμείνει ανεξάρτητο έως το 1521. Δηλαδή θ’αντέξει λίγο χωρίς τους προστάτες του, αφού οι Ακ Κογιουνλού θα εκλείψουν το 1508, ενώ οι Μαμελούκοι του Μισιριού/Αιγύπτου το 1517.