η Cελευκίδειος Βαcιλεία κατά τον 2ο αι πΧ

το βασίλειο των Ινδιών κατά τον 2ο αι πΧ, και ο [πιο διαχρονικός] δρόμος της μετάξης

με κόκκινο απεικονίζονται τα όρια της σατραπείας της Βακτριανής/ βασιλείου των Ινδιών

κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης του Δημητρίου Α' του Ανικήτου, 205~171 π.Χ.

Σε όλη την διάρκεια της ευρύτερης Ελληνιστικής Εποχής ([~400] 323 π.Χ - 31 π.Χ [~220 μ.Χ]), θεμέλιος λίθος της πολιτικής οργάνωσης των Ελλήνων θα παραμένει το άστυ, δηλαδή αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως πόλη-κράτος. Αυτή η αυτοκυβέρνητος πολιτική κοινότητα, συγχρόνως ένα μητροπολιτικό αστικό κέντρο, όσο και αυθύπαρκτη κρατική οντότητα, αποτελεί διαχρονικά το ζωντανό κύτταρο του Ελληνικού Πολιτισμού.

Το σύνολο των δομών, η δέσμη προνομίων & υποχρεώσεων, και οι ανέσεις της πόλεως-κράτους, συνέθεσαν για αιώνες την πεμπτουσία του «ελληνίζειν (= το να εντρυφάς στον Ελληνισμό)», με θεσμικά όργανα, όπως π.χ. βουλευτήριον, πρυτανείον κ.ά, και με πολιτιστικές υποδομές, όπως ύδρευση, λουτρά & γυμνάσιον, θέατρον & ιππόδρομος, ναοί & ηρώα κ.ά. Βέβαια, η κάθε πόλη παρουσιάζει ποικίλο βαθμό και σχέση αλληλεπίδρασης με τις αυτοκρατορίες των Επιγόνων, όπως και με τα κράτη που θα τις διαδεχτούν (ήτοι Παρθία, Ρώμη, Αριακή, Κουσάνα):

• Μακεδονία ~ προσωρινή μερική κατοχή από τον Σέλευκο τον Νικάτωρα το 282-281 π.Χ

• Αίγυπτος ~ προσωρινή κατοχή από τον Αντίοχο Γ' τον Μέγα το 200-198, και από τον Αντίοχο Δ' τον Επιφανή το 169-168

• Θράκη ~ προσωρινή κατοχή από τον Σέλευκο τον Νικάτωρα το 282-281 π.Χ

• ευρύτερη Καυκασία (Καππαδοκία, Αρμενία, και Ατροπατηνή Μηδία),

• κυρίως Αριανή (Μηδία, Περσίδα και Ελυμαΐδα)

• Άνω Ασία ή Αριακή με επίκεντρο την Βακτρία και την Σογδιανή (με διευρυμένη αυτοδιοίκηση συνήθως από Ελλαδίτες σατράπες, όσο και με ηγεμονία επί της ευρύτερης Αριανής).

• Ασία:

  • πέραν του Ταύρου Ασία (Πέργαμος, Παφλαγονία, Καππαδοκία και Πόντος)

  • [ευρύτερη] Συρία, "Γόνιμος Ημισέληνος", τα "Τέσσερα Πέρατα":

    • i. Κάτω Μεσοποταμία/Ακκάδ/Καρντουνιας/Αμουρού/Βαβυλωνία/αλ-Ιράκ,

    • ii. Ασσυρία/Κουρδιστάν/Naharin/αλ-Τζαζίρα, με χώρες όπως η Αδιαβηνή και η Γορδυηνή (σημ. Κουρδιστάν),

    • iii. Παλαιστίνη/Djahy/αλ-Φιλιστίν,

    • iv. Συρία/Αράμ/Retjenu/αλ-Σαμ

Η ονομασία Συρία αρχικά αναφέρεται σε χουρρίτικη, λουβική και ελληνική σύντμηση του εθνωνυμικού "Ασσυρία", στη συνέχεια προσδιορισμός της Εγγύς Ανατολής (η έκταση των χωρών Ρετιένου, Αμουρού και Ναχαριν, συμφώνως με την ορολογία των Αιγυπτίων φαραώ), όπου διαδίδεται ραγδαία η αραμαϊκή λαλιά. από Κομμαγηνή και Κυρρηστική, έως Ιουδαία των μονοθεϊστών, και Περαία (οι αρχ. Γαλαάδ & Αμμών), υπό τον έλεγχο του ελληνίζοντος οίκου των Τωβιαδών. Δηλαδή περιλαμβάνει και την έκταση του αρχαίου Ισραήλ και του βασιλείου Ιούδα.

"Συρία" ονομάζεται ολόκληρη η περιοχή ανάμεσα στα Όρη του Ταύρου και την χερσόνησο του Σινά. Γι' αρκετές γενιές, η Συρία θ'αποτελέσει το μήλον της έριδος ανάμεσα στους Σελευκίδες και τους Πτολεμαίους:

πόλεμος και μαχητές στο βασίλειο των Σελευκιδών,

ένα κράτος περίπου ισομεγέθες με το αρχικό βασίλειο του Αλεξάνδρου Γ΄ του Αργεάδα,

αν προσμετρηθεί και η εκτεταμένη, αν και ασαφής σφαίρα επιρροής του,

με υφιστάμενα κράτη όπως η Πέργαμος, η Αρμενία, η Καππαδοκία, η Ατροπατηνή, η Παρθία,

η αραβική πόλη-κράτος Γέρρα, όπως και το βασίλειο της Βακτριανής [και των Ινδιών],

που τουλάχιστον κατά την εποχή του Δημητρίου Α΄του Ανικήτου (205~171 π.Χ),

αναγνωρίζει την εξουσία του Αντιόχου Γ΄ του Μέγα

Σελευκίδες μεγάλοι βασιλείς, από Livivs.org

Σελευκίδες μεγάλοι βασιλείς (από Πανεπιστήμιο του Σικάγο)

εξωδυναστικοί

διεκδικητές και σφετεριστές:

• • • • • • • • • Φίλιππος 164 π.Χ

                • Λυσίας 164-162 π.Χ

                • Ηρακλείδης 162 π.Χ

                • Αλέξανδρος Βάλας 150-145 π.Χ

                • Πτολεμαίος Ε' Φιλομήτωρ 146 π.Χ

                • Διόδοτος ή Τρύφων (146) 138-135 π.Χ

                • Αλέξανδρος Β' Ζαβινάς 126-122 π.Χ

                • Τιγράνης ο Μέγας 83[74] - 69 π.Χ

Λαγίδες (Πτολεμαίοι)

η αίγλη του Ελληνισμού

Μακεδόνες

Αλέξανδρος Α΄ Βάλας (150-145)

8i => Αντίοχος Στ΄ Επιφανής Διόνυσος (145-142)

Κλεοπάτρα Θεά

Πτολεμαίου Στ΄

Ο Αλέξανδρος Βάλας (= Κύρις, εκ του αραμαϊκού μπάαλ) αποτελεί τον πιο επιτυχημένο εξωδυναστικό σφετεριστή της σελευκίδειας βασιλείας, κατόπιν πτολεμαϊκής αρωγής βέβαια. Μαζί με την αδελφή του, Λαοδίκη, αναδεικνύονται ως "γνήσιοι απόγονοι του Αντιόχου Γ'" από τον Ηρακλείδη, τέως γραμματέα (= υπουργός) του Αντιόχου Δ', και αδελφό του πρώην σατράπη της Μηδίας, του άτυχου σφετεριστή (163-160), Τιμάρχου.

Σε πείσμα της παράταξης των Ελληνίζοντων Ιουδαίων, ο μέγας βαcιλεύς Αλέξανδρος Βάλας, θα φερθεί γενναιόδωρα στον αρχιερέα των επαναστατημένων Ιουδαίων, Ιωνάθαν Απφό (160-143), τον οποίο και θα βομβαρδίσει με επίθεση φιλίας το 150, προβιβάζοντάς τον σε φίλο (= ανώτατος αξιωματούχος των Σελευκιδών), στρατηγό, μεριδάρχη (= έπαρχος) και εθνάρχη (=ηγεμόνας ιθαγενούς λαού, υπήκοος στην σελευκίδεια βασιλεία), μαζί με το δικαίωμα χρήσης πορφύρας και χρυσής [βασιλικής] στεφάνης., ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες του, προς την βασιλική του μεγαλειότητα.

Σύμβουλό του είχε ο Αλέξανδρος τον επικούρειο φιλόσοφο Διογένη τον Σελευκιδέα, ονομαστό σοφό, παρά το ελάττωμά του, το πάθος του για τις γυναίκες.

Τελικά, η ενδυνάμωση του Αλεξάνδρου Βάλα θα εξοργίσει την Ρώμη, αλλά και τον φαραώ Πτολεμαίο Στ' τον Φιλομήτορα (180-145), ο οποίος θ'αρχίσει να υπονομεύει τον γαμπρό του, Αλέξανδρο, πολύ πριν του εναντιωθεί ανοικτά και ανακαλέσει στην Αίγυπτο την κόρη του, Κλεοπάτρα Γ' Θεά, για να την παντρέψει με τον γιο του Δημητρίου Σωτήρος, Δημήτριο [Β'], τον επόμενο σφετεριστή μεγάλο βασιλέα.

μάχη του π. Οινοπάρα, όπου ο Βάλας νικάται από τον Πτολεμαίο Στ'

(που όμως πεθαίνει συντόμως, κατόπιν τραυματισμού του) και από τον Δημήτριο Β'

a. ιππέας πολιτικών δυνάμεων

(στρατολογηθείς από κάποια από τις αναρίθμητες πόλεις-κράτη που αν και με δημοκρατικούς θεσμούς,

αποτελούν συστατικό πυλώνα για την εξουσία των Σελευκιδών)

b. ιππέας με θυρεό

c. Γαλάτης ιππέας με θυρεό

όπου θυρεός η ελληνική απόδοση του scvtvm

Αλέξανδρος Β΄ Ζαβίνας (128-123)

σφετεριστής, από τους χειρότερους βασιλείς, της των Σελευκιδών Βασιλείας

Αντίοχος Α' Σωτήρ (281-261)

Δημήτριος Καλός (γιος του Δημητρίου του Πολιορκητή & της Πτολεμαΐδος του Πτολεμαίου Α': Καλός = Όμορφος, στα ελληνικά της εποχής)

ii8 => Αντίγονος Γ' Δώσων (229-222)

Αντίοχος Α΄ Σωτήρ

8 => Απάμα Β΄

Στρατονίκη (κόρη του Δημ. Πολιορκητή & της Φίλας Α' του Αντιπάτρου)

i8 => Βερενίκη Β'

Μάγας

διοικητής της Κυρηναϊκής,

γιος του Φιλίππου, Μακεδόνα αξιωματούχου,

αδελφός της Αντιγόνης, συζύγου του Πύρρου του Αετού, βασιλιά των Μολοσσών και στρατηγού των Ηπειρωτών

=> Φίλα Β'

8

Αντίγονος Β΄ Γονατάς, αδελφός της Στρατονίκης

Αντίοχος Β΄ Θεός (261-246)

Λαοδίκη Αχαιού Α΄

Αντίοχος Α΄ Σωτήρ i8 => Σέλευκος Β΄ Καλλίνικος (246-226/5)

8 => Αντίοχος Β΄ Θεός

Στρατονίκη ii8 => Αντίοχος ο Ιέραξ: κυβερνήτης της "πέραν του Ταύρου Ασίας", δηλαδή όλων των μικρασιατικών κτήσεων,

που θ'αποστατήσει από την κυριαρχία του ετεροθαλούς αδελφού του, Σελεύκου Β' του Καλλινίκου, θα φέρει

τους ατίθασους Γαλάτες στην Ασία ως συμμάχους του, και γενικά θα αποσταθεροποιήσει

την σελευκίδειο βασιλεία, πριν ηττηθεί & εκδιωχθεί, κυρίως κατόπιν ενεργειών

του διοικητή της Περγάμου, Άτταλου, ο οποίος στη συνέχεια επεκτείνεται

ανεξέλεγκτα στην δυτική Μικρασία, ενώ καθίσταται και "βασιλεύς"

στην Πέργαμο, μια ανερχόμενη δύναμη στον Ελληνιστικό

Κόσμο, με την ιδιαίτερη Καλλιτεχνική Σχολή,

που προσιδιάζει Μπαρόκ!

Βερενίκη

Πτολεμαίου Β΄ Φιλάδελφου

Αντίοχος Γ' ο Μέγας

Αντίοχος Γ΄ Μέγας (222-187)

=> Αντίοχος [επίσημος διάδοχος]

=> Σέλευκος Δ΄ Φιλοπάτωρ (187-175)

i8

=> Αντίοχος Δ΄ Επιφανής (175-164)

=> Κλεοπάτρα Α΄ 8 Πτολεμαίος Ε΄ Επιφανής

=> Αντιοχίς 8 Αριαράθης Καππαδοκίας

(και άλλες δύο τουλάχιστον κόρες)

Λαοδίκη

του Μιθριδάτη Β΄, βασιλιά Πόντου

ii8

όμορφη κοπέλα

από Χαλκίδα

Ο Αντίοχος Γ΄ καλείται “Μέγας” ήδη εν ζωή, επειδή αποκαθιστά το μεγαλείο των Σελευκιδών, υποτάσσοντας στο διάστημα 216-205 όλες τις χώρες της πάλαι ποτέ Αλεξάνδρου Ασίας (πχ Καππαδοκία, Σοφηνή, Αρμενία, Ατροπατηνή), μέχρι και τις Παροπαμισάδες (κοιλάδα του π. Κωφήνος, ο σημ. π. Καμπούλ, στο ανατολικό Αφγανιστάν). Επίσης, ακολουθώντας τα πεπραγμένα κάθε ισχυρού Σελευκίδα μονάρχη, επιτίθεται κι εναντίον της Αιγύπτου, αμφισβητώντας την πτολεμαϊκή ηγεμονία στη Συρία και την Ανατολική Μεσόγειο.

στιγμιότυπο από το πεδίον της Ραφίας, με αναμέτρηση ελεφάντων,

όπου οι κόκκινοι πυργίσκοι με τις άγκυρες, είναι των Σελευκιδών,

ενώ οι λευκοί πυργίσκοι με τους ηλιακούς ρόδακες, είναι των Λαγιδών

Έτσι διεξάγει δύο Πολέμους, τον Δ΄ Συριακό κατά τον οποίο κατακτά την νότια Συρία (σημ. Ισραήλ & Ιορδανία), χάνοντας όμως στην μάχη της Ραφίας (217, η Ραφία υπήρξε ορμητήριο αποίκων από την Κρήτη, των Χερεθιτών, κατά την Ύστερη Εποχή του Ορείχαλκου), όπου μιμήθηκε τις παράτολμες τακτικές του Αλεξάνδρου Γ΄ του Μέγα, και τον Ε΄ Συριακό, όταν προσαρτά πτολεμαϊκές κτήσεις σε Μικρά Ασία και Θράκη (197-194). Όμως συνεχίζοντας την επέκταση στον Ελλαδικό χώρο, οι δυνάμεις του Αντιόχου Γ' συντρίβονται στις Θερμοπύλες (191), την Μυόννησο, και την Μαγνησία Σιπύλου (190), από συνασπισμό μεσογειακών κρατών, ελληνικών κυρίως, ηγούμενο από την Ρωμαϊκή Δημοκρατία. Έτσι η Συρία των Σελευκιδών εξαναγκάζεται από την Ρωμαϊκή Σύγκλητο σε ταπεινωτική συνθήκη, στην Απάμεια το 188. Η συνθήκη της Απαμείας τον αναγκάζει να καταβάλλει υπέρογκες πολεμικές αποζημιώσεις, να μειώσει την στρατιωτική του ισχύ, πχ φονεύοντας τους ελέφαντές του, βυθίζοντας τους στόλους του, και ελαχιστοποιώντας τον στρατό του.

Ο Αντίοχος Γ' πεθαίνει άδοξα το 187, στα Σούσα της Ελυμαϊδος, μέσα σε επιβλητικό ναό του Βήλου, παγιδευμένο περίτεχνα, όπως κτιριακοί λαβύρινθοι σε ταινίες τύπου Indiana Jones, με εκτινασσόμενα βέλη, κινούμενους τοίχους, συνθλιπτικές μάζες, και λοιπά θανατερά κόλπα. Ο Αντίοχος Γ' επιχειρούσε απελπισμένος να μαζέψει την πρώτη δόση αποζημίωσης προς την Ρώμη (-εν καιρώ φόρος υποτέλειας!), πλιατσικολογώντας τ' αποθεματικά του θρησκευτικού αισθήματος των υπηκόων του, με μη-αναστρέψιμο τρόπο για την αφοσίωσή τους προς την αυτοκρατορία...

Αντίοχος Δ΄ Επιφανής (175-164)

Αντίοχος Δ' Επιφανής

από μπρούντζινο εκμαγείο εκ της Σουσιανής, με χαρακτηριστικά προσώπου, συνήθη στους ιθαγενείς της Μικράς Ασίας,

μέχρι και σήμερα, π.χ. Νίκος Σταυρίδης και Νικήτας Τσακίρογλου

Το κανονικό του όνομα ήταν Μιθραδάτης/Μιθριδάτης, και υπήρξε ο τριτότοκος υιός του Αντιόχου Γ' του Μέγα και της Λαοδίκης Γ', ύστερα από τον πρωτότοκο και επίσημο διάδοχο Αντίοχο, και τον Σέλευκο Δ' τον Φιλοπάτορα.

Σύμφωνα με όρο της ατιμωτικής συνθήκης της Απάμειας, ο Μιθριδάτης κρατήθηκε όμηρος στην Ρώμη, ενώ αργότερα σπούδασε στην Αθήνα, στον Κήπο και την Στοά. Έτσι πείστηκε για την ανωτερότητα των δημοκρατικών αρχών που εφαρμόζονται στην Ιταλική Χερσόνησο και τον Ελλαδικό χώρο. Οπότε, παρ'όλο που επιστρέφει στη Συρία, με την αρωγή του Ευμένους Β' της Περγάμου, ως Αντίοχος πλέον, και ως μέγας βασιλεύς, δηλαδή ως εκφραστής του απολυταρχισμού της δυναστείας του, εν τούτοις προσπαθεί ν’ανακάμψει το κράτος του, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη δημοκρατικών θεσμών, αν και τοπικά, σε επίπεδο πόλεως-κράτους και αυτόνομης επαρχίας.

Στη συνέχεια, ο Αντίοχος Δ' γνωρίζει την μέγιστη επιτυχία που είχε ποτέ Σελευκίδης ηγεμόνας, προσαρτώντας ολόκληρη την Συρία, αλλά και την καρδιά του αντιπάλου δέους, δηλαδή των Πτολεμαίων, την Κάτω Αίγυπτο. Όμως, κατόπιν ταπεινωτικού συμβάντος στο προάστιο "Ελευσίνα" της Αλεξάνδρειας, ο Αντίοχος εξαναγκάζεται από τους Ρωμαίους να λύσει την πολιορκία της πρωτεύουσας της Αιγύπτου, και ν’αποσυρθεί ντροπιασμένος από την χώρα του Νείλου, που σαφώς αποτελεί την πλουσιότερη χώρα της εποχής. Πάντως αρχίζει ν'αντιγράφει τους ηγεμόνες της Πέραν Αριανής (Βακτρία και Ινδίες), υιοθετώντας επιβλητικούς τίτλους θριάμβου και αποθεώσεως: Θεός, Επιφανής, Νικηφόρος.

Μέχρι την εποχή του, οι Ιουδαίοι τα πήγαιναν φίνα με τα -κατ'αυτούς αλλότρια, αλλόδοξα και ασεβή- "έθνη". Είναι που εκτιμούσαν την ανεκτικότητα των Σελευκιδών (198-168), έναντι της αφομοιωτικής πολιτικής των Πτολεμαίων (301-198), τουλάχιστον από την εποχή του φαραώ Πτολεμαίου Δ' Φιλοπάτορος και μετά (221-198). Όμως, ο Αντίοχος συλλαμβάνει την ιδέα ενός θεού που να συνδυάζει τον ελληνικό Δία, με τις ιδιότητες "Ολύμπιος" & "Ξένιος", με τον σημιτικό Μπάαλ Σαμέμ. Στη συνέχεια, προσπαθεί να επιβάλλει την λατρεία αυτού του Ουρανίου Δία/Μπαάλ σε όλα τα έθνη, μη αρκούμενος στην διάδοση του θεού-αμαλγάματός του μόνο σε Έλληνες & ελληνίζοντες, και σε Σύριους & εξαραμαϊσθέντες. Προφανώς πεισματάρης, ο Αντίοχος θα επιχειρήσει να πείσει -αρκετά άκομψα- και τους Ιουδαίους για την αναγκαιότητα της λατρείας αυτού του θεού, ίσως δε και της θεάς Αθηνάς/Ανατ. Οπότε και οι μισαλλόδοξοι Ιουδαίοι αντιδρούν άσχημα, ξεσπώντας σε ανοικτή εξέγερση (166-142), με αρχηγούς τους θρυλικούς Μακκαβαίους, τους γιους του ιερέα/κοχ'έν Ματταθία από την ασήμαντη κώμη, Μωδεϊν/Μοδίμ.

Αντίοχος Δ' Θεός Επιφανής Νικηφόρος, ο "Επιμανής"

Έτσι, άνευ σοβαρού λόγου, οι φανατικά μονοθεϊστές Ιουδαίοι καθίστανται λαός-θύμα, που όμως αντιστέκεται με πείσμα, χτυπάει πίσω. Γίνονται οι "Τσετσένοι" της Σελευκιδείου Αυτοκρατορίας, ενώ κατά την διάρκεια των επομένων δεκαετιών ηρωοποιούνται, και προσεταιρίζονται γειτονικούς -αλλότριους και μη- λαούς, π.χ Ιδουμαίοι (απόγονοι του λαού Εδώμ, και άλλων νομάδων όπως π.χ. οι Αμαληκίτες), Ασκαλονίτες (απόγονοι Φιλισταίων), Γαλιλαίοι (ως επί το πλείστον, εξιουδαϊσμένοι απόγονοι Χαναανιτών), Σαμαρείτες (απόγονοι του αρχικού ποιμνίου του Μωϋσέως), όσο και "Εθνικοί", ήτοι μη-Ιαχβιστές Ιουδαίοι! Η νίκη των Γιαχβιστών τιμάται έως σήμερα ως εορτασμός του θριάμβου του Φωτός εναντίον του Σκότους, το Hanukkah/ Χανουκά (= Εγκαίνια [του Ναού του Ζωροβάβελ]).

Ο Αντίοχος Δ' δεν έχασε στην ένοπλη αντιμετώπιση της εξέγερσης των Μακαβαίων. Όμως έχοντας εξευτελιστεί επικοινωνιακά, τόσο από την εκρηκτική αντίσταση των Ιουδαίων, όσο και από τις ηγεμονικές απαιτήσεις των Ρωμαίων, το κύρος του ήδη εκκεντρικού Αντιόχου Δ', καταρρακώνεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο θριαμβευτικός του προσδιορισμός ως "Επιφανής", λοιδορείται από τους συγχρόνους του ως "Επιμανής", ήτοι "ο έχων αυξημένη μανία", ο μανιακός! Στην προσπάθεια του να συγκεντρώσει την επόμενη δόση υποτέλειας προς την Ρώμη, συμφώνως της ατιμωτικής συνθήκης της Απαμείας (188), ο Αντίοχος Δ' θ'αποτύχει να διαγουμίσει τέμενος της ιρανικής θεάς Αρτέμιδος/Ναναίας, στην Περσίδα/Φαρς. Στη συνέχεια θ'αρρωστήσει βαριά, και θα πεθάνει άδοξα στα Εκβάτανα το 164, κοσμημένος με μπόλικες κατάρες, Περσών, Ελυμαίων και Ιουδαίων, σίγουρα.

πολεμιστές από μονάδες που παρέλασαν στο ανάκτορο της Δάφνης το 166 π.Χ

a. ιππέας με προσωπίδα

b. ιππέας κατάφρακτος

c. ιππέας των Εταίρων

d. μισθοφόρος πεζός

Αντίοχος Ζ΄ Ευεργέτης ο Σιδήτης (139/8-129)

(αποκαλούμενος και Ευσεβής από τους Ιουδαίους)

8iii => Αντίοχος Θ΄ Φιλοπάτωρ ο Κυζικηνός (114/3-95)

Κλεοπάτρα Γ' Θεά

Πτολεμαίου Στ'

Ο Αντίοχος Ζ' ο Σιδήτης θ' αναβιώσει για μία ακόμα φορά το μεγαλείο του στρατού των Σελευκιδών. Στο πρώτο έτος της βασιλείας του, ο Αντίοχος Ζ' συντρίβει τον σφετεριστή Διόδοτο Τρύφωνα στην Δώρον (σημ. Ντορ, αρχ. καταφύγιο Τεύκρων/Τρώων προσφύγων), και κατατροπώνει τους Πάρθους στη Σελεύκεια την Μεγάλη, του π. Τίγρη. Μέχρι το 134 αποκαθιστά την σελευκίδειο βασιλεία, από την Ελυμαΐδα μέχρι την Ιουδαία, όπου πολιορκεί την Ιερουσαλήμ. Θ'αποκατασταθεί η "Ισχύς των Πόλεων [-κρατών]" και η αποτελεσματικότητα των βασιλικών φαλαγγών (π.χ αργυράσπιδες, χαλκάσπιδες, θωρακίτες (ενισχυμένοι πεζοί), θυρεοφόροι (πεζοί μιμούμενοι τους Λατίνους λεγεωνάριους, σ'εξοπλισμό και τακτικές), και υπασπιστές) και των ιππέων (π.χ λογχοφόροι, κατάφρακτοι, κι επίλεκτοι), μόνο πρόσκαιρα όμως, αφού όλα θα λήξουν άδοξα με τον άκαιρο θάνατό του στα Εκβάτανα, σε ενέδρα των Πάρθων το 129.

Πριν από τον θάνατό του, θα προλάβει να συμφιλιωθεί με τον ηγέτη των Ιουδαίων, Ιωάννη [Υρκανό], τον οποίο και αναγνωρίζει ως "φίλο" και "εθνάρχη", και τον παίρνει μαζί του στην εκστρατεία του εναντίον των Πάρθων. Αυτή η εκστρατεία αποδεικνύεται νικηφόρος (134-31), αποκαθιστώντας την ελληνική κυριαρχία σε Μεσοποταμία, Μηδία, Ελυμαΐδα, και Περσίδα, ήτοι μιαν Ανάβαση σχεδόν αντάξια των προηγουμένων:

~ Ανάβασις:

i. 401[-399]: Κύρου του Νεώτερου και των Μυρίων/Ξενοφώντος

ii. [334] 331-324: Παρμενίονος & Αλεξάνδρου του Μεγάλου

iii. [312] 306-303: Σελεύκου του Νικάτορος

iv. 246-245: Πτολεμαίου Γ' του Ευεργέτου, που εισβάλλει στην Ασία και προωθείται λεηλατώντας από την Αντιόχεια έως την Βαβυλώνα, απ’όπου συγκεντρώνει αιγυπτιακούς θησαυρούς που είχαν συσσωρεύσει κατά καιρούς Ασιάτες ηγεμόνες ως λάφυρα πολέμων. Μιμούμενος τον Αλέξανδρο Γ΄ τον Μέγα που είχε επιστρέψει ελληνικά κειμήλια και θησαυρούς, πίσω στους τόπους προέλευσής τους, ο Έλληνας φαραώ επαναφέρει κειμήλια της διαχρονικής κληρονομιάς της Αιγύπτου στην χώρα του. Τότε είναι που η σύζυγός του, Βερενίκη B΄ κόρη του Μάγα και της Απάμας Β', και σύζυγος του Πτολεμαίου Γ' του Ευεργέτου, κουρεύει την θρυλική «κόμη» της, και την αφιερώνει στην θεά Αφροδίτη, ενώ προσεύχεται για την ασφαλή επιστροφή του ανδρός της από την εκστρατεία του στην Ασία, σε μιαν ιδιοφυή δημοσιοσχετίστικη επίδειξη που εκτινάσσεται στα ουράνια από τον αστρονόμο του Μουσείου, Κόνωνα τον Σάμιον, που ονομάζει έναν αστερισμό, «Κόμη της Βερενίκης» (ή «Πλόκαμος της Βερενίκης»).

v. 209-205: Αντιόχου Γ' του Μεγάλου, από την Εκατόμπυλον (η τότε πρωτεύουσα των Αρσακιδών, στην Υρκανία), στην Μαρακάνδα και τα Βάκτρα (του Διοδότου Β' και του διαδόχου Δημητρίου), και μέχρι την Κωφηνή (η σημ. Καμπούλ, πρωτεύουσα του Σοφαγασηνού, Ινδού βασιλέα των Παροπαμισαδών), αντίστοιχη σε αίγλη και με την

vi. 185/84-180: ..Κατάβαση στις Ινδίες του γαμπρού του πια, Δημητρίου του Ανικήτου [πια].

(a) θυρεοφόρος, που επανδρώνει σώμα τύπου λεγεώνας,

όπου θυρεός η ελληνική απόδοση του scvtvm

(b) Κίλικας πελταστής

(c) χάλκασπις φαλαγγίτης

Αντίοχος Η΄ Φιλομήτωρ ο Γρυπός (126/5-96)

Δηλητηριάζει την μητέρα του, Κλεοπάτρα Γ' Θεά (126/5-123), με το δηλητήριο που αυτή επιδίωκε να του σερβίρει. Στη συνέχεια, τα ιδιαιτέρως ευνοϊκά άστρα, θα στραφούν εναντίον του νεαρού βασιλιά..

Αντίοχος Η΄ Φιλομήτωρ ο Γρυπός

8 {πολύτεκνοι, και με δίδυμα}

Κλεοπάτρα Τρύφαινα

Πτολεμαίου Ι΄

Αντίοχος Θ' Φιλοπάτωρ ο Κυζικηνός (114/3-95)

Διεξάγει επιχειρήσεις αναντίον του Αντιόχου Η΄ Γρυπού, κι εναντίον των Ιουδαίων. Τον στηρίζει ο Πτολεμαίος Θ΄, όμως αυτοκτονεί κατόπιν ήττας από τον Σέλευκο Στ΄.

Αντίοχος Ι΄ Φιλάδελφος (95 - 88)

Σελευκίδας διοικητής στην Αντιόχεια και τον βόρειο τομέα της Συρίας, που διεκδίκησε με επιζήμιο τρόπο το σύνολο της εναπομείνασας επικράτειας από τους γιους του φονευθέντος από αυτόν, Σελεύκου Στ'. Στην πορεία θα φονεύσει και τον Αντίοχο ΙΑ' Επιφανή Φιλάδελφο.

Αντίοχος ΙΑ΄ Επιφανής Φιλάδελφος (95 - 93)

Γιος του Σελεύκου Στ' του Επιφανούς. Συμβασίλευσε μαζί με τον δίδυμο αδελφό του, Φίλιππο Α' Φιλάδελφο.

Αντίοχος ΙΒ' Διόνυσος Επιφανής Φιλοπάτωρ Καλλίνικος (87 - 82)

Σελευκίδας βασιλεύς στον νότιο τομέα της Συρίας, με έδρα την Δαμασκό, που θα ηττηθεί και θα φονευτεί από τους Ναβαταίους.

Αντίοχος ΙΓ' Διόνυσος Φιλοπάτωρ Καλλίνικος ο Ασιατικός (69 - 64)

Ο προτελευταίος Σελευκίδας βασιλεύς της Συρίας, με έδρα την Δαμασκό, ευνοούμενος του φιλέλληνα Ρωμαίου στρατηγού Πομπηίου, πριν τελικά παυτεί από αυτόν.

Αντίοχος ο Ιέραξ, Αντίοχος ο Ιέραξ,

δευτερότοκος γιος του Αντιόχου Α' του Σωτήρος (281-261), κυβερνήτης της Πέραν του Ταύρου Ασίας, ο πρώτος σφετεριστής της σελευκίδειας βασιλείας, με την αρωγή της μητέρας του, Βερενίκης, κόρης του Πτολεμαίου Β΄ του Φιλάδελφου. Η σελευκίδειος αυτοκρατορία της Συρίας συγκλονίζεται, με συνέπεια την απώλεια ελέγχου σε περιφερειακές υπαρχίες της Ανατολής, όπως Παρθία & Υρκανία, Ατροπατηνή, Μεγάλη Αρμενία, Σοφηνή, Γορδυηνή (η κοιτίδα των Κούρδων), Καππαδοκία και Αρειανή (Βακτριανή & Σογδιανή, μαζί με (Μαργιανή, Φεργκάνα και Χορασμία), Γεδρωσία & Αραχωσία, Δραγγιανή & Αρεία). Πάντως η ζημιά για τους Σελευκίδες είναι αναστρέψιμη, αφού γρήγορα καθίσταται φανερό ότι η αυτοκρατορία τους συνέρχεται, και ότι απλά αλλάζει η μορφή και ο βαθμός εξάρτησης των αποσχισθέντων περιοχών από την κεντρική κυβέρνηση της Σελεύκειας (ιστορικό ανάλογο, η εξάρτηση π.χ. της Λευκορωσίας, της Αρμενίας και του Τουρκμενιστάν από την σύγχρονη Ρωσία).

Αντίοχος A΄ Θεός Δίκαιος Επιφανής Φιλορωμαίος Φιλέλλην,

Οροντίδης, γιος του ηγεμόνος της Κομμαγηνής, Μιθριδάτη Καλλινίκου, και της ελληνίδας αρχόντισσας Λαοδίκης Φιλαδέλφου Θεάς, από τον οίκο των Σελευκιδών - πρώτος βασιλεύς της Κομμαγηνής (πρώην πιστή υπαρχία της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών, εκ των πραγμάτων ανεξάρτητη, λόγω της δυναστικής αποσύνθεσης της αυτοκρατορίας!) - Πιστός πελάτης της Ρώμης - Πρόγονος ενός Περσο-Αρμενιο-Ελληνο-Συρίου Αντιόχου Δ' Επιφανούς, αλλά και του Φιλοπάππου που θ’αναγείρει το περίφημο χορηγικό μνημείο στον λόφο των Μουσών, στην Αθήνα.

Απάμα,

κόρη του Πέρση σατράπη της Βακτριανής, Σπιταμένη, και σύζυγος του Σελεύκου του Νικάτωρος. Ο γάμος τους αποτελεί την μοναδική γνωστή περίπτωση επιτυχημένου συνοικεσίου, απ’όλα όσα στήθηκαν στα πλαίσια των γάμων μεταξύ μυρίων, δηλαδή 10.000, ζευγών από Μακεδόνες και Περσίδες αρίστους, που οργάνωσε ο Αλέξανδρος Γ΄ ο Μέγας στα Σούσα, μίας εκ των κυρίων πρωτευουσών της περσικής αυτοκρατορίας (οι Πέρσες διέθεταν τέσσερις κύριες πρωτεύουσες πόλεις: Εκβάτανα (Μεγάλη Μηδία), Σούσα (εξού και Σουσιανή, η πλούσια χώρα Ελυμαΐς, άλλως Ελάμ), Πασαργάδες (ιδρυθείσα από τον Κύρο τον Μέγα, η μητρόπολις στην Περσίδα/Παρσίς, σημ Φαρς), Περσέπολις (η επίσημη έδρα, και το θησαυροφυλάκιο της Αυτοκρατορίας), και τέσσερις περιφερειακές: Σάρδεις (Λυδία), Μέμφις (Μισίρι, Αίγυπτος), Βαβυλών (Μεσοποταμία, "τα τέσσερα πέρατα"), Βάκτρα (Βακτριανή & Σογδιανή, γενικότερα η Αριανή/Αριακή)). Με την επιρροή της στην περσική αριστοκρατία, η Απάμα στηρίζει τον άντρα της και το καθεστώς που αυτός εγκαθιδρύει σταδιακά στην Ασία, ύστερα από την αναγόρευσή του σε διοικητή της Βαβυλώνος, το έτος 1, δηλαδή το 312 π.Χ. Γιος του Σελεύκου και της Απάμας είναι ο Αντίοχος Α΄ Σωτήρ. Προς τιμήν της, θα ονομαστούν ως Απάμεια κάμποσες ελληνιστικού τύπου πόλεις, με σπουδαιότερη αυτήν της Σελευκίδος, ήτοι της περίφημης και πολυποθήτου Συριακής Τετραπόλεως: Αντιόχεια (η επί Ορόντου μητρόπολις, η σημ. Αντάκυα), Σελεύκεια (η Πιερία, το επίνειο της Αντιόχειας), Απάμεια (η Πέλλα ή Χερρόνησος, όπου βρίσκονταν η επιμελητεία του κραταιού στρατού των Σελευκιδών, η σημ. Αφάμια), Λαοδίκεια (η φοινικική Ραμιθά, επί της Λευκής ακτής, το επίνειο της Απάμειας, η σημ. Λατάκκια ή Λαδίκιγια).

Αχαιός Γ΄

Σελευκίδας διοικητής της Πέραν του Ταύρου Ασίας (Μικρά Ασία). Στασιάζει εναντίον του Αντιόχου Γ΄ του Μέγα, ύστερα από την ατυχή μάχη της Ραφίας (217), κατά την οποία ο νεαρός Αντίοχος μιμούμενος τις τακτικές του Αλεξάνδρου Γ΄ του Μέγα, ηττείται και κινδυνεύει να συλληφθεί από τον αιγυπτιακό στρατό. Τελικά πάντως, ο Αχαιός Γ΄ συντρίβεται από συνασπισμό του Αντιόχου με τον Άτταλο Α΄, φρούραρχο της Περγάμου (Η ονομασία της εύφορης, όσο και οχυρής, Φεργάνας, το καμάρι της αρχαίας Σογδιανής χώρας, προέρχεται από την πανάρχαια αριοευρωπαϊκή ρίζα «*βεργ-» που αναφέρεται σε οτιδήποτε ταμπουρωμένο: Πέργη και Πέργαμος (από τις ανατόλιες λαλιές), Μπέργκαμο (από τις γαλατικές λαλιές), κοιλάδα Φεργκάνα (από τις ιρανικές λαλιές), αλλά και φρυκτωρία και πύργος (από τις ελλαδικές λαλιές), μπούρτζι (= «ναυτικό φρούριο», από την ισλαμική ορολογία), και μπουργκ (από τις γερμανικές λαλιές), εξού και βούργο & Εξώβουργο. ).

Δημήτριος Α΄ Σωτήρ (162-150)

Γιος του Σελεύκου Δ' του Φιλοπάτωρος. Όντας όμηρος στην Ρώμη, όπως άλλωστε και ο θείος του ο Αντίοχος Δ' ο Επιφανής (175-164), θα πειστεί για την ανωτερότητα των Ρωμαίων λεγεώνων. Έτσι κατά την εικοσιπενταετία 175-150, ο στρατός της αυτοκρατορίας θα τελειοποιηθεί με την προσθήκη μονάδων θυρεοφόρων, που ουσιαστικά προσιδιάζουν με λεγεωναρίους.

Ενώ οι θυρεοφόροι μπορούν άνετα ν'αντιμετωπίσουν λεγεωνάριους, ιδιαιτέρως εκτιμάται και η συμβολή των πολιτικών δυνάμεων, όπως ονομάζονται διαφόρων ειδών πολιτοφυλακές που μάχονται κατά φάλαγγας ή κατά συστάδην, και που επανδρώνονται από τους Έλληνες και μη, κατοίκους των υπηκόων πόλεων [-κρατών]. Ακόμα και τώρα που έχει ξεκινήσει η παρακμή των Σελευκιδών, οι συστατικές πόλεις, όπως π.χ. το Ζεύγμα (Σελεύκεια + Απάμεια) και η Γάζα, αποτελούν τους στυλοβάτες της αυτοκρατορίας, όπως και ολοκλήρου του Ελληνισμού, άλλωστε!

Οι βασιλικοί στρατοί παραμένουν εξοπλισμένοι και με πολεμικούς ελέφαντες, αλλά και με ίλες βαρέως ιππικού ασιατικού τύπου, με ονομασίες όπως λογχοφόροι, εταίροι, επίλεκτοι, και κατάφρακτοι. Έτσι, ο στρατός εκστρατείας (field army) των Σελευκιδών μπορεί να συντρίψει οποιαδήποτε αντίστοιχη εχθρική δύναμη της εποχής (π.χ. Γαλάτες, Ρωμαίοι, Πάρθοι, Σάκες). Το πεζικό των Σελευκιδών εξακολουθεί να διαθέτει και τις παραδοσιακές φάλαγγες, ελληνιστικού τύπου, με ονομασίες όπως αργυράσπιδες και χαλκάσπιδες, ενώ σ'αυτούς περιλαμβάνονται και μονάδες με ειδικό, συνήθως ενισχυμένο κατά κάποιο τρόπο, εξοπλισμό, όπως θωρακίτες και πεζοί τεθωρακισμένοι εν αλυσιδωτοίς, οι οποίοι και φορούν την επονομαζόμενη σε μεταγενέστερες εποχές και "ζάβα", ενδεχομένως γαλατική εφεύρεση που όμως τιμάται δεόντως στη Συρία, και γενικότερα στον Ελληνιστικό Κόσμο.

Ρωμαίος ιππέας/eqves (2), με βοιωτικό κράνος, και με εν αλυσιδωτοίς θωράκιση,

ενώ καταδιώκει Νουμιδό (<-- νομάδας) ελαφρό ιππέα (1), κάπου στην Δυτική Μεσόγειο

~

Το Ρωμαϊκό Ιππικό έχει οργανωθεί σύμφωνα με ελληνιστικά πρότυπα,

που έχουν προέλθει από το Βοιωτικό Ιππικό των Πελοπίδα & Επαμεινώνδα,

αλλά που βρίσκεται πια σε χρήση μέχρι και στις πόλεις-κράτη των Ετρούσκων!

~

"..άνδρας τεθωρακισμένους εν αλυσιδωτοίς, και περικεφαλαίαι χαλκαί επί των κεφαλών αυτών..",

Μακκαβαίων Α', 6, 35-36

~

Ο Ρωμαίος ιππέας/eqves φορά εν αλυσιδωτοίς θωράκιση, την μεσαιωνική ζάβα,

αλλά και κράνος βοιωτικό, το "βοιωτιουργές" κατά τον Ξενοφώντα :

"..κράνος γε μην κράτιστον είναι νομίζομεν το βοιωτιουργές·

τούτο γαρ αυ στεγάζει μάλιστα πάντα τα υπερέχοντα

του θώρακος, οράν δε ου κωλύει..", xii. 3,

κράνος ανώτερο σε σχήμα και

από το Stahlhelm, και

από το Kevlar PASGT

~ κέβλαρ πάσγκετ ~

Κρης τοξότης

Η πολεμική μηχανή των Σελευκιδών επίσης διαθέτει μεγάλη ποικιλία βοηθητικών σωμάτων, στρατολογημένα από [υπήκοα ή μη] έθνη, όπως οι Κρήτες (τοξότες και σφενδονίτες), οι Δάχες, οι Υρκανοί (από τον ονομαστό ιρανικό λαό Βαρκάν ή Κουργκάν) και οι Καρμάνες (η Καρμανία, ήτοι το σημ. Κερμάν, αποτελεί ημιερημική χώρα στην ανατολική εσχατιά του Ιρανικού Κόσμου, με έδαφος πιο τραχύ, ορεινό και αφιλόξενο από της Αραχωσίας). Παραδόξως όμως, ενώ η αυτοκρατορία των Σελευκιδών διαθέτει τον ισχυρότερο στρατό στον Κόσμο, θ'αναλωθεί σε στείρους και ολέθριους εμφυλίους σπαραγμούς, που σύντομα θα οδηγήσουν στην πτώση και τον αφανισμό.

Όταν ο Δημήτριος επιστρέφει στην Συρία, αποτελεί την "επιλογή της ημέρας" τόσο για την Ρωμαϊκή Σύγκλητο και τον εκλεκτό πελάτη της στην Ανατολή, τον βασιλιά Άτταλο Β' το Φιλάδελφο (159-138), όσο και για τον φαραώ Πτολεμαίο Στ' τον Φιλομήτορα (180-145), με την συμβασίλισσά του, Κλεοπάτρα Β' (176•••116).

Κλεοπάτρα Β'

Με συνέπεια και αποφασιστικότητα, ο Δημήτριος θα συντρίψει και θα εκτελέσει τον Λυσία και τον Αντίοχο Ε' τον Ευπάτορα, ενώ στη συνέχεια θα κατατροπώσει και θα εκτελέσει και τον Τίμαρχο, τον σατράπη της Μηδίας, και σφετεριστή μεγάλο βασιλιά (163-160). Ο Δημήτριος ονομάζεται τότε "Σωτήρας" από τους Βαβυλώνιους, αυτοί οι φιλέλληνες που όμως τώρα είχαν μισήσει την περίοδο κατοχής της Μεσοποταμίας από τον Τίμαρχο. Ο Σωτήρ επίσης θα παύσει τον βασιλιά της Καππαδοκίας, Αριαράθη Δ', ενώ τελικά ο φίλος και στρατηγός του από πέραν του π. Ευφράτη, Βακχίδης, θα νικήσει και τους εξεγερμένους Ιουδαίους, που αρχικά, υπό την αρχηγία του Ιούδα Μακκαβαίου, ως επίδοξος αρχιερέας (164-60), είχαν απωθήσει τις συριακές δυνάμεις με επικεφαλής τους Νικάνορα, Πτολεμαίο Δορυμένους και Γοργία (161), μάλιστα σκοτώνοντας και τον διοικητή Νικάνορα. Τώρα όμως, οι δυνάμεις του Βακχίδου συντρίβουν τους επαναστάτες Μακκαβαίους, ενώ φονεύεται και ο Ιούδας Μακκαβαίος. Οπότε η ηγεσία των ανταρτών περνάει στον αδελφό του, τον Ιωνάθαν Απφό (160).

Όσο όμως δυναμώνει η σελευκίδεια βασιλεία, τόσο αποστασιοποιούνται από τον Δημήτριο και η Ρωμαϊκή Σύγκλητος, και ο φαραώ Πτολεμαίος Στ' ο Φιλομήτωρ, που τελικά θ'αναγνωρίσουν αμφότεροι την απάτη του Ηρακλείδη, του εμπαθούς αδελφού του εκλιπόντος Τιμάρχου, που θα παρουσιάσει "χαμένα" παιδιά του Αντιόχου Δ' του Επιφανούς, και συγκεκριμένα τον Αλέξανδρο Βάλα και την αδελφή αυτού, Λαοδίκη. Ο Πτολεμαίος Στ' θα ενισχύσει τις δυνάμεις των αντιπάλων του Δημητρίου Σωτήρος, ενώ τον νέο σφετεριστή βασιλιά Αλέξανδρο Βάλα (150-145) θα τον παντρέψει με την κόρη του, Κλεοπάτρα Γ' Θεά.

Δημήτριος Β΄ Νικάτωρ (145-140, 129-126/5)

ο Δημήτριος Β'

a. φρουρός ελεφάντων

b. Γαλάτης πεζός

c. Ιδουμαίος βοηθητικός με θυρεό/σκούτον/scvtum

d. [ινδικός] πολεμικός ελέφας με το πλήρωμά του

Όμως, έχοντας περάσει φίνα με τους Πάρθους, έχοντας ακόμα και συγγενεύσει με τους Αρσακίδες, νυμφευόμενος την πολεμόχαρη Ροδογούνη, με την οποία μάλιστα κάνει και κάμποσα παιδιά, ο Δημήτριος Β΄ θα καταστεί τώρα ιδιαιτέρως μισητός για τους υπηκόους του, όταν ελλείψει πόρων, και εν μέσω εισβολών, αλλά κι εμφυλίων σπαραγμών, θα βασιστεί σε σώματα μισθοφόρων μαχητών, π.χ από την Ιουδαία (την οποία έχει αναγνωρίσει ο ίδιος ως ανεξάρτητη, από το 142) και από την Κρήτη, εξού και η δεύτερη περίοδος της βασιλείας του χαρακτηρίζεται και ως "Κρητική Τυραννία", εις βάρος των παραδοσιακών αν και δαπανηρών βασιλικών δυνάμεων, όπως και των πολιτοφυλακών, που έχουν αποκτήσει μεγάλη επιρροή τουλάχιστον από την βασιλεία του Αντιόχου Δ΄ του Επιφανούς και μετά, εξού και η θρυλούμενη "Ισχύς των Πόλεων", όπως χαρακτηριστικά περιγράφεται το σύνολο του στρατού του Σελευκίδα βασιλέως κατά την μάχη της Αζώτου το 148 π.Χ.

ο Δημήτριος Β'

Δημήτριος Β΄ Νικάτωρ

=> Σέλευκος Ε΄ Φιλομήτωρ

8ii

=> Αντίοχος Η΄ Επιφανής, ο Γρυπός

Κλεοπάτρα Γ΄ Θεά

κόρη του Πτολεμαίου Στ'

Δημήτριος Γ' ο Εύκαιρος (97 - 87)

Σελευκίδας διοικητής στον νότιο τομέα της Συρίας, που συντρίβει τον αρχιερέα των Ιουδαίων, Αλέξανδρο Ιανναίο, χωρίς όμως να τολμήσει να διεκδικήσει ανάκτηση εδαφών, και που γενικά βλάπτει με την κάθε του κίνηση, άκαιρα διεκδικώντας με επιζήμιο τρόπο το σύνολο της εναπομείνασας επικράτειας από τους πρεσβύτερους αδελφούς του.

Διόδοτος Τρύφων Αυτοκράτωρ (142-138)

Ο σφετεριστής Διόδοτος θα αυτοανακηρυχτεί αυτοκράτωρ ως Διόδοτος Τρύφων, αφού πρώτα θα φονεύσει τον προστατευόμενό του, τον ανήλικο διεκδικητή του θρόνου, Αντίοχο Στ’ Επιφανή Διόνυσο, τον γιο του βασιλέως Αλεξάνδρου Α’ Βάλα (150-145). Αργότερα θα ισχυρισθεί ότι ο Επιφανής Διόνυσος, ασθενούντας απεβίωσε κατά την διάρκεια εγχείρησης!

Τον Αντίοχο Στ’ Επιφανή Διόνυσο τον είχε εμφανίσει ο ίδιος ο Διόδοτος ως εναλλακτική επιλογή έναντι, του όχι και τόσο δημοφιλούς βασιλέως Δημητρίου Β’ του Νικάτωρος (145-140, 129-126/5). Όμως ο Διόδοτος αποδεικνύεται θηριώδης, χειρότερος από τον υπεροπτικό Δημήτριο Β’. Η απόλυτη εξουσία τον εξωθεί ακόμα και στον φόνο ενός ζωτικού του συμμάχου, του σχετικά συγκαταβατικού αρχιερέα της κατά τ'άλλα αδιάλλακτης κλίκας των Ιουδαίων εξτρεμιστών, Ιωνάθαν Απφού (160-142).

Τελικά, ο φιλόδοξος, όσο και ανέντιμος, Διόδοτος Τρύφων θ’αυτοκτονήσει, όταν θα ηττηθεί, κατόπιν σύμπραξης του βασιλέα Αντιόχου Ζ’ Ευεργέτη του Σιδήτη (139/8-129, αδελφός του Δημητρίου Β’), με τον αρχιερέα κι εθνάρχη των Ιουδαίων, Σίμωνα Θάσσι (142-135, αδελφός του Ιωνάθαν Απφού).

Κλεοπάτρα Γ' Θεά (126/5-123),

σύζυγος των Αλεξάνδρου Α' Βάλα, Δημητρίου Β' Νικάτωρος, και Αντιόχου Ζ' Σιδήτου

Κλεοπάτρα Δ' Τρύφαινα (στην Αίγυπτο, ομού με την Βερενίκη Δ', το 58 κι εξής)

Πτολεμαίος Ι΄Αλέξανδρος => Κλεοπάτρα Τρύφαινα 8 Αντίοχος Η΄ Φιλομήτωρ ο Γρυπός

=> Κλεοπάτρα

=> Πτολεμαίος ΙΑ΄Αλέξανδρος

Λυσίας,

στρατηγός της Cελευκιδείου Βαcιλείας, επίτροπος του Αντιόχου Ε’ του Ευπάτωρος (164-62), του ανήλικου γιου του Αντιόχου Δ’ του Επιφανούς (175-164). Συνοδευόμενος από τον βασιλικό πιτσιρικά, ο Λυσίας θα προσπαθήσει να σώσει την αυτοκρατορία από την κατάρρευση, εκστρατεύοντας σε αποσχισθείσες περιοχές, από την ορεινή Ιουδαία, έως και την Περσία, όπου έχει στασιάσει ο Τίμαρχος, ο σατράπης της Μηδίας, και νικηφόρος υπερασπιστής των Ελλήνων κατά των Πάρνων και άλλων νομάδων από τον Βορρά. Όμως Λυσίας και Αντίοχος Ε’ θα εκτελεστούν αμφότεροι από τον Δημήτριο Α’ τον Σωτήρα (162-150), γιο του Σελεύκου Γ’ του Φιλοπάτωρος (187-175), και εκλεκτό της ρωμαϊκής Συγκλήτου.

Σέλευκος Α΄ Νικάτωρ ([312] 305-281)

Αποδεικνύεται ο πιο πετυχημένος από τους Διαδόχους. Αρχικά, και κατόπιν ενεργειών του πανούργου Πτολεμαίου του Λάγου, ορίζεται διοικητής στην Βαβυλώνα (312), την λαμπρή ντε φάκτο πρωτεύουσα του απέραντου ασιατικού τομέα της Αυτοκρατορίας. Κατά την διάρκεια της δίνης των Διαδόχων που θα ταλαιπωρήσει το κράτος που άφησε ο Αλέξανδρος Γ΄ των Μακεδόνων, και στα πλαίσια της προσπάθειας για υπονόμευση και αποδυνάμωση των οικουμενικών διεκδικητών (ήτοι ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος και ο γιος του, Δημήτριος [Πολιορκητής]), ο Πτολεμαίος νόμιζε ότι τοποθετεί ένα μέτριας ισχύος υποχείριό του στην Βαβυλώνα, την μεγαλύτερη πόλη της Οικουμένης, και την εκ των πραγμάτων πρωτεύουσα της Μακεδονικής Αυτοκρατορίας.

Εν τούτοις, ο Σέλευκος αποκτά υπολογίσιμη επιρροή στην Ασία, χάριν και στις γνωριμίες της Περσίδας συζύγου του, της Απάμας, θυγατέρας του Σπιταμένους, φονιά του τελευταίου βασιλέα βασιλέων, Δαρείου Γ' Κοδομανού. Με περισσή ικανότητα και με τον κατάλληλο συντονισμό ελληνικού και περσικού δυναμικού, υποτάσσονται οι πολυάριθμες σατραπείες της Ασίας. Έχοντας επιβληθεί στις ανατολικές σατραπείες, ο Σέλευκος επιχειρεί στη συνέχεια ν'απωθήσει τους Ινδούς εισβολείς (306-303 π.Χ), με αμφίρροπο αποτέλεσμα όμως. Οι Ινδοί είχαν εισβάλλει στις ελληνικές κτήσεις από το 316 π.Χ (π.χ. Σινδική, Παταληνή, Σουραστρηνή, Σιγγηρδίς, Βαρβάρα).

Ύστερα από αναφορές ικανών πρεσβευτών, όπως ο Μεγασθένης και ο Δημοδάμας ο Μιλήσιος, ο Σέλευκος θα προτιμήσει ν’αποσύρει τις ελληνικές δυνάμεις αλώβητες από τον ζωτικό χώρο της Ινδίας, αντί ν’αναλωθεί σε πολυέξοδη και αμφιβόλου αποτελέσματος αντιπαράθεση με το ανερχόμενο ινδικό βασίλειο της Μαγκάντας. Έτσι, ο Σέλευκος συμβιβάζεται με ταπεινωτική διευθέτηση, αφού όχι μόνο δέχεται να παραιτηθεί από τις χώρες της κοιλάδας του π. Ινδού, αλλά αποτραβιέται και από τις πυκνοαποικισμένες με Έλληνες, Αραχωσία και Παροπαμισάδες. Εν τούτοις, η αποτελεσματικότητα του στρατού του Σελεύκου ενισχύεται περαιτέρω με την παραλαβή 500 πολεμικών ελεφάντων μαζί με τους έμπειρους Ινδούς οδηγούς τους, κατόπιν συνθήκης με τον Σανδράκυπτο (= Τσαντραγκούπτα, του οίκου Μαουρια, Ιανιστής Ινδός βασιλιάς της Μαγκάντας, και πρώτος αυτοκράτωρ των Ινδιών).

αργυρό τετράδραχμο του Σελεύκου, με απεικόνιση του Δία,

και από την άλλη του ίδιου του Σελεύκου να οδηγεί -θριαμβευτικά αν και τελείως αρρεαλιστικά- τεθρελέφαντο άρμα,

ενώ απεικονίζεται και άγκυρα, δημοφιλές σύμβολο της δυναστείας του

Πάντως, ο Σέλευκος θα επιμείνει στην προάσπιση των βορείων συνόρων της Αυτοκρατορίας. Αναφέρεται η εξερεύνηση των παραλίων της Κασπίας Θάλασσας από τον σατράπη της Βακτριανής & Σογδιανής, Πατροκλή, όπως και η νικηφόρα δραστηριότητα του στρατηγού Δημοδάμα του Μιλησίου πέραν του π. Ιαξάρτη, όπου, τρομοκρατώντας τις νομαδικές φυλές του Βορρά, προασπίζει την κυριαρχία της Αυτοκρατορίας επί:

i. της Σογδιανής σατραπείας, που περιλαμβάνει και την εύφορη κοιλάδα Φεργάνα, όπου ευημερεί το έθνος των Φρυνων,

ii. της Βακτριανής υπαρχίας/[υπερ]σατραπείας, αλλά ενδεχομένως, και

iii. της Σηρικής Χώρας (με τον έλεγχο κάποιων από τις 26 πόλεις-κράτη των Τοχαρων, γύρω από τις σημ. πόλεις Κασγαρ/Σούλε & Γιαρκαντ/Σουότζου, στην λεκάνη του π. Ταρίμ (στις παρυφές της ερήμου Τακλαμακαν), πέραν από τα όρη Ιμαούς (σημ. Παμίρ), στην Άγρια Δύση των Σήρων/Κινέζων της δυναστείας Χαν).

Έτσι, ο Σέλευκος εδραιώνει την εξουσία του στην Ασία, την οποία και διαχειρίζεται από νέο διοικητικό κέντρο, την Σελεύκεια την Μεγάλη, 32χλμ ΝΑ από την μτγ Βαγδάτη, με σπουδαία Σχολή Αστρονομίας (όπου και οι μοναδικοί υποστηρικτές της ηλιοκεντρικής θεώρησης του Αριστάρχου από την Αρχαιότητα, όπως βεβαιώνουν -μάλλον με περιφρόνηση- αρχαίοι συγγραφείς), αλλά και με προάστιο με μέλλον, την Κτησιφώντα, στην απέναντι όχθη του π. Τίγρη.

Στη συνέχεια, ο Σέλευκος στρέφεται στην Δύση, αποφασισμένος ν’αποκαταστήσει την ενότητα της Μακεδονικής Αυτοκρατορίας, όπως την είχε αφήσει ο Αλέξανδρος το 323. Αρχικά συντρίβει τον πανίσχυρο στρατό του Αντιγόνου του Μονόφθαλμου και του γιου του, του Δημητρίου του Πολιορκητή, στην μάχη της Ιψού, το 301. Αρκετά αργότερα, κι έχοντας ήδη φιλονικήσει με τον έως τώρα σύμμαχό του, Πτολεμαίο τον Λάγου, προσεταιρίζεται τους συγγενείς του έτερου συμμάχου, του ραγδαίως παρανοήσαντα Λυσίμαχου, του οποίου και προσαρτά ολόκληρο το κράτος. Ακολούθως, προωθείται στην Ευρώπη, διεκδικώντας τον μακεδονικό θρόνο. Όμως, κατά το αποκορύφωμα της δύναμής του, δολοφονείται στην Μακεδονία από τον ετεροθαλή αδελφό του Πτολεμαίου του Λάγου, τον καταχθόνιο Πτολεμαίο Κεραυνό, το 281.

περίφημο εύρημα από την

Αλεξάνδρεια Ωξιανή / Ευκρατίδεια

(η σημερινή Άι Χανούμ, δηλαδή η "Κυρά Φεγγάρω")

του ελληνιστικού βασιλείου της Βακτριανής

( = η χώρα με τις χίλιες πόλεις),

όπου αναπαριστάται η επιφάνεια (ή θεοφάνεια)

της θεάς Κυβέλης (Άρτεμις Ταυροπόλος - Ρέα - Κουβέλα - Κουμπαμπα),

συνοδευόμενης από Νίκη, πάνω σε δίφρο που σέρνεται από λιοντάρια,

μπροστά σε ιέρεια που τελετουργεί, κάτω από το βλέμμα του θεού Ήλιου (ένας Ήλιος με φυσιογνωμία Αλεξάνδρου του Μεγάλου, και με ακτίνες τύπου ρόδακα Βεργίνας!), αλλά και του συνδυασμού Σελήνης - Εωσφόρου (= πλανήτης Αφροδίτη), 2ος αι π.Χ, που αρκετούς αιώνες αργότερα θα υιοθετήσει και ο Κόσμος του Ισλάμ. Όπως η Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών, αλλά και μεγάλο μέρος από τον Ελληνιστικό Κόσμο, η Βασιλεία των Σελευκιδών διέπεται από κοσμοπολίτικο πνεύμα, αντιμετωπίζοντας αρμονικά τις φυλές που επανδρώνουν, δίχως απαρτχαϊντ, τα "έθνη" και τις "πόλεις[-κράτη]" της επικράτειάς τους, όπως φανερώνουν και αρχαιολογικά δεδομένα από την Άι Χανούμ μέχρι π.χ τον Ίκαρο, πόλη επί της νήσου Φαιλάκα (<-- Φυλάκα, ήτοι φυλάκιον), στο σημ. Κουβέιτ.

(σατράπης

Βακτριανής)

Σπιταμένης => Απάμα Αντιοχίς

8i

Σέλευκος Α΄ Νικάτωρ

8ii

Στρατονίκη

Δημητρίου

του Πολιορκητή

Σέλευκος Β΄ Καλλίνικος (246-226/5)

Σέλευκος Β΄ Καλλίνικος

=> Σέλευκος Γ΄ Κεραυνός (226/5-223)

8i

=> Αντίοχος Γ΄ Μέγας (223-187)

Λαοδίκη Αχαιού Β΄

8ii

Βερενίκη Πτολεμαίου Γ΄

Με σαφή βιβλική αναλογία, το 243 π.Χ. ο Σέλευκος Β' Καλλίνικος τιμά την πόλη[-κράτος] της Μιλήτου, προσφέροντας χρυσό, λιβάνι και μύρο στον πολιούχο Διδυμαίο Απόλλωνα!

Με αφορμή ενδοδυναστική έριδα, την αποστασία του Αντιόχου του Ιέρακα (= γέρακας), κυβερνήτη της πέραν του Ταύρου Ασίας, από την εξουσία του ετεροθαλούς αδελφού του, Σελεύκου Β' του Καλλινίκου, και με επακόλουθα την εισβολή του Πτολεμαίου Γ' Ευεργέτη στην Ασία, και την μετανάστευση μαχητικών Γαλατών στην Φρυγία, η Σελευκίδεια Αυτοκρατορία χάνει την κυριότητα της Περγάμου, της Αρμενίας, της Παρθίας (που κατακτάται από την νομαδική ιρανική φυλή των Πάρνων), και της -ούτως ή άλλως με διευρυμένη αυτοτέλεια- υπαρχίας Βακτρίας & Σογδιανής, της χώρας με τις χίλιες πόλεις ("opvlentissimvm illvd mille vrbivm Bactrianvm imperivm" = "οι ευημερέστατες των πόλεων, οι χίλιες της Βακτριανής Αυτοκρατορίας", Ιουστίνος, XLI, 1 (41, 1)).

Πάντως η ζημιά για τους Σελευκίδες είναι αναστρέψιμη, αφού γρήγορα καθίσταται φανερό ότι τα νέα αυτά βασίλεια εξαρτώνται από την Σελεύκεια, πολιτιστικά, οικονομικά και υλικοτεχνικά. Έτσι, παρά την συνήθη ανεπάρκεια της δυναστείας των Σελευκιδών, η αυτοκρατορία τους συνέρχεται. Απλά αλλάζει η μορφή και ο βαθμός εξάρτησης των -ούτως ή άλλως, συνήθως κληρονομικών- σατραπών που αποστατούν από την δεσποτεία του Σελευκίδα μονάρχη (ιστορικό ανάλογο, η μη-εθελοντική εξάρτηση κυρίαρχων κρατών όπως π.χ. της Λευκορωσίας (Μπελαρους), της Αρμενίας και του Τουρκμενιστάν από την σύγχρονη Ρωσία).

ΑΡΣΑΚΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ

σταυροπόδης και με βασιλική περηφάνια,

ο Αρσάκης τεντώνει το τόξο του, συμφώνως με το σκυθικό ήθος

~το ίδιο νόμισμα κυκλοφορεί και με αραμαϊκή επιγραφή~

Είναι ο ηγέτης των νομαδικού ιρανικού έθνους των Παρνων,

που εισβάλλει στην Παρθία (239-38 π.Χ), κατακτώντας την με δόσεις από τον Έλληνα σατράπη Ανδραγόρα,

ο οποίος όμως είχε αποχωρήσει από την Σελευκίδειο Αυτοκρατορία ήδη από το 247, ως ανεξάρτητος "βασιλεύς",

κατόπιν συνωμοσίας του με τον ομόλογό του, σατράπη της Βακτριανής, Διόδοτο, εναντίον της συριακής ηγεμονίας.

Πάντως, οι κραταιοί Αρσακίδες θα παραμείνουν φιλέλληνες,

τουλάχιστον μέχρι την ανατροπή τους από τους Σασσανίδες το 224 μ.Χ.

Εξίσου φιλελληνικός κλάδος τους, θα βασιλέψει και στην Αρμενία ([12] 54 μ.Χ - 428 μ.Χ).

Σέλευκος Γ΄ Κεραυνός (225-222)

Το κανονικό του όνομα είναι "Αλέξανδρος", όμως ενδυόμενος την πορφύρα επιλέγει το "Σέλευκος", για να συσπειρώσει όσους είναι αφοσιωμένοι στην δυναστεία. Προσπαθεί να μαζέψει τα χάλια της αυτοκρατορίας, που έχουν προκληθεί τόσο λόγω του Αντιόχου Ιέρακα, όσο και λόγω αυτονομιστικών τάσεων που αναπτύσσουν φιλόδοξοι κυβερνήτες, σε Πέργαμο, Παρθία, Βακτρία και αλλού, μέχρι που θα δολοφονηθεί άδοξα.

Σέλευκος Δ΄ Φιλοπάτωρ (187-175)

χρηματοδοτώντας τον δήμο των Αθηναίων για έργα όπως ο επιβλητικός -αν και ημιτελής- ναός του Ολυμπείου Διός, ο Σέλευκος καθίσταται ο πρώτος μιας σειράς ηγεμόνων - Ελλήνων και μη - που θα ευεργετήσουν την Αθήνα. Στην προσπάθειά του να μαζέψει την πάγια δόση υποτέλειας προς την Ρώμη όμως, διορίζει τον αξιωματούχο και βασιλικό φίλο Ηλιόδωρο ως υπεύθυνο για τους ναούς της νοτίου Συρίας, περιλαμβανομένης και της Ιουδαίας. Ο φιλόδοξος Ηλιόδωρος θα προσπαθήσει να πλιατσικολογήσει και τον ναό του δεινού Γιαχβέ (<-- Ίακχος, Βάκχος, Διόνυσος+ Ελοχ'ίμ + θεός του Μωυσέως), στα Ιεροσόλυμα. Εν τούτοις, ο ικανός αρχιερέας του Γιαχβέ, Ονίας Γ', θ'αποτρέψει την σύληση του ναού. Στη συνέχεια, ο Ηλιόδωρος θα δολοφονήσει τον Σέλευκο Δ', χωρίς να είναι προφανές το κίνητρό του:

i. επιδίωξε να σφετεριστεί την βασιλεία

ii. συνωμότησε με τον Ονία Γ'

iii. συνωμότησε με την Σύγκλητο

iv. συνωμότησε με τον Ευμένη Β' της Περγάμου, ο οποίος και στέλνει στη Συρία τον επόμενο βασιλιά, τον Αντίοχο Δ' τον Επιφανή

Σέλευκος Ε΄ Φιλομήτωρ (126)

Δηλητηριάστηκε από την μητέρα του, Κλεοπάτρα Γ΄ Θεά.

Σέλευκος Στ΄ Επιφανής Νικάτωρ (96 - 95)

Γιος του Αντιόχου Η' Γρυπού και της Τρύφαινας, και αδελφός του Δημητρίου Γ' του Εύκαιρου, όπως και των διδύμων συμβασιλέων Αντιόχου ΙΑ' Επιφανούς Φιλαδέλφου και Φιλίππου Φιλαδέλφου. Φονεύεται από τον Αντίοχο Ι'

Σέλευκος Z΄ Φιλομήτωρ, ο Kυβιοσάκτης (επιτιμητικό παρατσούκλι, ο ..κουμαρτζής!) (83 - 69)

Γιος της Κλεοπάτρας Α΄ Σελήνης - Κυβέρνησε σε λίγες μόνο πόλεις[-κράτη] της Συρίας, όταν την αυτοκρατορική εξουσία των Σελευκιδών, θα την διεκδικήσει και ο βασιλεύς της Αρμενίας, Τιγράνης Β' ο Μέγας (Τικράν Μεντζ), προσαρτώντας την Συρία, κατόπιν προσκλήσεως από τους αγανακτισμένους από την αέναη φαγωμάρα των Σελευκιδών, Αντιοχείς.

.

Τιγράνης Β' ο Μέγας (83[74] - 69)

Ο ισχυρότερος βασιλεύς της Αρμενίας, που διεκδίκησε και την αυτοκρατορία των Σελευκιδών, κατόπιν προσκλήσεως από τους αγανακτισμένους από την αέναη φαγωμάρα των Σελευκιδών, Αντιοχείς, προσαρτώντας το βόρειο μέρος της επικράτειας.

Φίλιππος Α΄ Φιλάδελφος (95 [92] - 83 [75])

Συμβασίλευσε μαζί με τον δίδυμο αδελφό του, Αντίοχο ΙΑ' Επιφανή Φιλάδελφο΄, διοικώντας το νότιο μέρος της επικράτειας.

Φίλιππος Β΄ Φιλορωμαίος, ο Βαρύπους (65 - 64)

Γιος του Φιλίππου του Φιλαδέλφου, και ο τελευταίος Σελευκίδας βασιλεύς στη Συρία

περίτεχνη σαρκοφάγος ευρεθείσα στην Ασκαλώνα/Ασκελόν,

πόλη-κράτος των Φιλισταίων, πλήρως ελληνίζουσα την εποχή των Σελευκιδών, μία από τις αναρίθμητες πόλεις-κράτη,

που αν και με δημοκρατικούς θεσμούς, αποτελούν συστατικό πυλώνα για την εξουσία του σελευκίδα μονάρχη