1219

Στην νότιον Γαλλία, με αρχηγό έναν Νορμαννό βασσάλο του Φράγκου ρηγός, τον γενοκτόνο πολέμαρχο Αμαλάριχο/Αμορύ ντε Μονφόρ, και πάντα με τις ευλογίες της Αγίας Έδρας και πιο συγκεκριμένα του νέου πάπα Ονωρίου Γ', σταυροφόροι προβαίνουν σε σφαγή των κατοίκων της πόλεως Marmande (στην Γουϊένη & Γασκώνη. Όπου ως τοπωνυμικοί όροι, από το "Γουϊέννη" θα προκύψουν οι αποικιακές Γουϊνέες χώρες στην Αφρική, οι Γουϊάνες στην Αμερική, και η Νέα Γουϊνέα στην Ωκεανία, ενώ το "Γασκώνη" προέρχεται από το εξώνυμο εθνωνυμικό Ουασκωνία/Ακουϊτανία. Δηλαδή υπήρξαν βασκικής συνάφειας οι αυτόχθονες κ'εκεί.), στα πλαίσια της γενικότερης γενοκτονίας των υπηκόων του κόμητος της Τουλούζης.

Κατόπιν διαπραγματεύσεων μεταξύ της Σερβίας και της ασιατικής Ρωμανίας, αποφασίζεται φέτος η αναγνώριση της βασιλικής κυριαρχίας της Σερβίας, ως απάντηση στην όψιμον γεωπολιτική αναβάθμιση του σερβικού έθνους από τον νέο πάπα Ρώμης, το 1217. Συγκεκριμένα, ο μεγάλος ζουπάνος της Ράσκας, Στέφανος Β΄ Νέμανιιτς/Nemanjić «ο πρωτοστεφής» ([1196]1217-28), αναγνωρίζεται τώρα ως ρήγας της Σερβίας. Αλλά και ο αδελφός του, Σάββας, ηγούμενος της Μονής Χιλανδαρίου στο Άγιον Όρος, αναγνωρίζεται ως αρχηγός της αυτοκεφάλου Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας!

✝️

Ο οικουμενικός πατριάρχης Μανουήλ ο Φιλόσοφος (1217-22), εγκαθιδρύει το αυτοκέφαλον της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, χρίζοντας ως «αρχιεπίσκοπον μοναστηρίου Ζίτσης (Манастир - Жича)» στο Κράλιεβο, τον Άγιο Σάββα, κατά κόσμον Ράστκο Νέμανιιτς, γιο του σεβαστοκράτορος Στεφάνου Νεμάνια, και ήδη από το 1191 επανιδρυτή και ηγούµενο της αθωνικής Μονής Χιλανδαρίου. Στην τωρινή πρωτοβουλία, τόσο των ιεραρχών Μανουήλ και Σάββα, όσο και των πολιτικών κυβερνητών -και μεταξύ των, συμμάχων- βαcιλέως αυτοκράτορος Θεοδώρου Λάσκαρη, και κράλη Στεφάνου Νέμανιιτς, αντιδρά με σφοδρότητα αυτός που έτσι χάνει τις μητροπολιτικές επαρχίες των σερβικών χωρών, π.χ την Ράσκα, την Πρίζρεν, και την Λίπλιαν. Είναι ο αρχιεπίσκοπος Αχρίδος, A' Ιουστινιανής και πάσης Βουλγαρίας Δημήτριος Χωματιανός (1216-34). Όπως και άλλοι εξέχοντες αξιωματούχοι της ευρωπαϊκής Ρωμανίας του δεσπότου Θεοδώρου Δούκα Κομνηνού, όπως π.χ ο Ιωάννης Απόκαυκος και ο Γεώργιος Βαρδάνης, ο πολυγραφώτατος Δημήτριος Χωματιανός αντιδρά στην εκκλησιαστική αυτοτέλεια των Σέρβων. Ανάμεσα στην επιχειρηματολογία του, ο αρχιεπίσκοπος Δημήτριος αναφέρεται και στο πολυποίκιλον της εθνικής συστάσεως της δικαιοδοσίας του, επισημαίνοντας ότι ανάμεσα σε Βέροια και Σκόπια δεν κατοικούν Βούλγαροι, αλλά Δρουγουβίτες (οι πρόγονοι των Σλαυομακεδόνων). Την ερχόμενη Ανοιξη, ο Αχρίδος Δημήτριος αποστέλλει στον Ζίτσας Σάββα, τον Σκοπίων Ιωάννη ως αντιπρόσωπο της θελήσεώς του. Όμως ο Σάββας απλά θα ξεκαθαρίσει την ανεξαρτησία του, εντός της Ορθής Πίστεως βεβαίως.

☦

Οπότε ο οικουμενικός πατριάρχης, εν Νικαιανή εξορίαν, Μανουήλ ο Φιλόσοφος (1217-22, Σαραντηνός ή Χαριτόπουλος, επί σειρά ετών απλός διάκονος από ιερατική άποψη, αλλά καθηγητής, «ύπατος των φιλοσόφων», από ακαδημαϊκή άποψη), θα μείνει γνωστός για τρεις κρίσιμες αποφάσεις του:

✯ την απόσπαση της Σερβικής Εκκλησίας (αρχικώς αρχιεπισκοπή Ζίτσης, αργότερα αρχιεπισκοπή/πατριαρχείον Επισκίου/Ιπεκίου/Πεκίου/Peć) απ'την αρχιεπισκοπή Αχρίδος (η παλαιά Βουλγαρική Εκκλησία του 927, ως «αρχιεπισκοπή Αχρίδος, A' Ιουστινιανής και πάσης Βουλγαρίας» από το [c 990] 1018 και μετά, και έως το 1767), κοσμικής δικαιοδοσίας της ευρωπαϊκής Ρωμανίας (δεσποτάτα Ρωμανίας/Ηπείρου, 1204-1479).

✯ την καθαίρεση «μητροπολίτου Θεσσαλονίκης», ο οποίος είχε χειροτονηθεί απ'τον αντικανονικό «πατριάρχη Τυρνόβου, και πάσης Βουλγαρίας και Βλαχίας». Οι Βούλγαροι [και ο τσάρος αυτοκράτωρ Ιωάν Ασσέν Β' τους], θα την ξεχάσουν την Σαλονίκη, ενώ το 1235 θα επικυρωθεί το αυτοκέφαλον της νέας Βουλγαρικής Εκκλησίας.

✯ την αποδοχή κοινωνίας με τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Ησαΐα, παρά τ'ό,τι και αυτός είχε ταχθεί υπό την αυθεντία του πάπα (1209-1219), όπως άλλωστε είχαν πράξει και αμφότερες, η νέα Βουλγαρική Εκκλησία (1186-1235), και η Σερβική Εκκλησία (1217-1219).

♗

Ένας από τους 12 άρχοντες (βαρώνοι) στους οποίους μοιράζεται φεουδαλικώς η επικράτεια του φραγκικού πριγκηπάτου της Αχαΐας, ο Γίδος (Γκυ ντε Νιβελέ, Guy de Nivelet) τοποθετείται στην Λακωνία, την οποία και οργανώνει μεθοδικά με επίκεντρο την περιοχή του Γερακίου, όπου και οικοδομεί το ομώνυμο κάστρο.

Ο αυτοκράτωρ της λατινικής Ρωμανίας, Πέτρος ντε Κουρτεναί, έχοντας αιχμαλωτισθεί από τον δεσπότη Θεόδωρο Δούκα Κομνηνό κάπου στα βουνά της Αλβανίας, πεθαίνει τώρα άδοξα στην φυλακή. Στην αρχή, Λατίνος ιμπεράτωρ Ρωμανίας θ’ανακηρυχθεί ο Κόνων de Bethume, που όμως θα πεθάνει σύντομα. Οπότε την εξουσία θ’αναλάβει τριμελής επιτροπή, αποτελούμενη από τον Θεόδωρο Βρανά, τον γαμπρό του, Ναρζώτο (Narjot de Toucy) τον πρεσβύτερο, και τον Γοδεφρείγο (Geoffroy de Merry). Ο Έλλην αυτοκράτωρ Θεόδωρος Λάσκαρης συνθηκολογεί τότε με τους Λατίνους, και αφού έχει παύσει να είναι παντρεμένος από το 1213, νυμφεύεται τώρα την Μαρία, κόρη της Γιολάντας (Υολάνδη) της Φλάνδρας, της Λατίνας αυτοκράτειρας και χήρας του Πέτρου του Κουρτεναί. Επίσης κλείνει 5ετή ανακωχή με τους Βενετούς, στους οποίους επιτρέπεται ελεύθερα η διεξαγωγή εμπορίου ανά την επικράτεια της Νικαίας.

Οι σταυροφόροι με επικεφαλής τον τιτλούχο ρήγα της Ιερουσαλήμ, Ιωάννη Βριέννιο, προβαίνουν στην πολιορκία της αιγυπτιακής πόλης Δαμιέττη, με σκοπό τουλάχιστον να την ανταλλάξουν με την αγία Ιερουσαλήμ. Όμως καταφτάνει ο ανεγκέφαλος παπικός λεγάτος, Πελάγιος, για ν'αναλάβει την αρχηγία της σταυροφορίας. Πάντως οι ηγέτες των Μουσουλμάνων είναι πανικόβλητοι.

Οι Αγιουβίδες σουλτάνοι Μαλίκ Καμίλ Ναζιραλντίν της Αιγύπτου και Μουαζζάμ Σαραφαλντίν της Συρίας, ανηψιοί του Σαλαδίνου, διακρίνονται για την μετριοπάθεια και διαλλακτικότητά τους: Ο Μουαζζαμ γκρεμίζει τα τείχη των Ιεροσολύμων ετοιμάζοντας την παράδοσή της στους Χριστιανούς ως προσφορά ειρήνης, ενώ ο Καμίλ προτείνει και άλλες παραχωρήσεις - την επιστροφή του Τιμίου Σταυρού, μεταξύ άλλων - με αντάλλαγμα την εκκένωση της Αιγύπτου και 30ετή ανακωχή. Επιπλέον θεωρεί διαπραγματεύσιμη την κυριότητα ολόκληρης της περιοχής δυτικώς του π. Ιορδάνη.

Ο βασιλιάς της Ιερουσαλήμ, Ιωάννης Βριένιος, και οι ντόπιοι Χριστιανοί άρχοντες θέλουν να δεχτούν τους όρους του Καμιλ, αλλά ο λεγάτος του πάπα, ο Λεονέζος (Ισπανός) καρδινάλιος Πελάγιος, με περισσή αυτοπεποίθηση, όντας υποστηριζόμενος από τους Ιταλούς Λεβαντίνους, τους Τεμπλάρους ή Ναΐτες Ιππότες, και τους Χοσπιταλιέρους ή Ιωαννίτες Ιππότες, αρνείται οποιαδήποτε συμβιβασμό. Αγανακτισμένος ο κόμης της Ολλάντας, Γουλιέλμος Α΄, αποχωρεί από την Δαμιέττη. Ο άγιος Φραγκίσκος της Ασσίζης συναντάται με τον Καμιλ για να συζητήσουν για Ειρήνη, όμως ο Πελάγιος παραμένει ανένδοτος. Η Δαμιέττη πέφτει στα χέρια των σταυροφόρων, ενώ γιγαντώνει ο θρησκευτικός ζήλος των Μουσουλμάνων. Ο Πελάγιος επιδιώκει επίθεση εναντίον του Καΐρου. Στη συνέχεια όμως, η ισορροπία δυνάμεων αντιστρέφεται όταν η σταυροφορική στρατιά εγκλωβίζεται από τους αντιπάλους και από τις πλημμύρες του π. Νείλου.

Dannebrog

Η Δανία του ρήγα Βάλντεμαρ Β΄, υποτάσσει την Εσθονία, και ιδρύει την πόλη Τάλιν. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή φέτος είναι που εμφανίζεται η σημαία των Δανών, η Ντάννεμπρογ, όταν πέφτει θαυματουργικώς απ'τον ουρανό κατά την διάρκεια της μάχης του Λιντάνισσε.

Οι ορδές του Τζεγκις Χαν εισβάλλουν στην πλούσια κοιλάδα Φεργάνα, που μέχρι τώρα ανήκει στον σάχη Μοχχάμεντ της Χορασμίας.

Η ονομασία της εύφορης, όσο και οχυρής, Φεργάνας, το καμάρι της αρχαίας Σογδιανής χώρας, προέρχεται από την πανάρχαια αριοευρωπαϊκή ρίζα «*βεργ-» που αναφέρεται σε οτιδήποτε ταμπουρωμένο: Πέργη και Πέργαμος (από τις ανατόλιες λαλιές), Μπέργκαμο (από τις γαλατικές λαλιές), κοιλάδα Φεργκάνα (από τις ιρανικές λαλιές), αλλά και φρυκτωρία και πύργος (από τις ελλαδικές λαλιές), μπούρτζι (= «ναυτικό φρούριο», από την ισλαμική ορολογία), και μπουργκ (από τις γερμανικές λαλιές), εξού και βούργο & Εξώβουργο.

Η ισλαμική ορολογία θα δανειστεί και τον όρο κασρ, εκ του αριοευρωπαϊκού κάστρο <-- castrvm, εξού και π.χ Κασρ' Γιάννα αραβικά <-- Κάστρο Γιάννη γραικικά <-- Castrvm Hennae, η σημ. Έννα.

13ος αι

1218

1220

πίσω στην αρχική σελίδα