Αδελφοκτονία

οθωμανική θεσμική Αδελφοκτονία: 1451-1603

Η συνήθεια του φόνου μελών της δυναστείας μέσω τελετουργικού στραγγαλισμού τους με χορδή τόξου, "για να μη χυθεί βασιλικό αίμα", υιοθετείται από τους Οθωμανούς για την εκτέλεση της περιβόητης Αδελφοκτονίας, που καθιερώνεται σταδιακώς ως πάγιος θεσμός, ύστερα από τον εμφύλιο πόλεμο που ξεσπά ανάμεσα στους γιους του ελληνόσπορου οθωμανού σουλτάνου Γιλντιρίμ Μπεγιαζίτ (Μπαγιαζίντ / Παϊαζήτης ο Κεραυνός), που ενώ είχε επεκτείνει εκρηκτικώς την οθωμανική εξουσία προς όλες τις κατευθύνσεις (1389-1402), τελικά προδίδεται από δυσαρεστημένους Τουρκμάνους μαχητές, ηττάται και αιχμαλωτίζεται από τον Ταμερλάνο στην μάχη της Άγκυρας, το 1402.

Μέχρι το 1413, που τελικά θα εδραιωθεί ο σεχζαντέ Μεχμέτ Τζελεπί (➡️ πρίγκηπας Μωάμεθ, Μεχεμέτις ο Ευγενής=Çelebi), εξορμώντας από την Αμάσυα (⬅️ Αμάσεια), η οθωμανική εξουσία θα διεκδικηθεί λυσσαλέα και από άλλους γιους του Μπαγιαζίτ Α', και συγκεκριμένα τον Σουλεϊμάν (⬅️ Σολομών), φέρελπι σουλτάνο, που μάλιστα αναγνωρίζει την επικυριαρχία του αυτοκράτορα Μανουήλ Β' Παλαιολόγου, και που δρα με έδρα την πρωτεύουσα της Ρουμελίας, Εντιρνέ (⬅️ *Αδριανώ ⬅️ Αδριανούπολη), τον Ισά (⬅️ Ιησούς, Ιεσσαί) με έδρα στην πρωτεύουσα του Καρασι, το Μπαλικεσίρ (⬅️ Παλαιόκαστρο), και τον Μουσά (⬅️ Μωυσής, Μωσής) με έδρα στην παλαιά πρωτεύουσα της οθωμανικής Ανατολίας, Μπούρσα (⬅️ Προύσα).

Επκρατεί ο Μεχμέτ Α' ο Κυρίτζης (ως γιος του "κύρη Παϊαζήτη" Μπαγιαζίτ, σε άπταιστα ελληνοσλαυικά), που κατά την διάρκεια του εμφυλίου σπαραγμού προστάτευσε την έδρα του συμμάχου του, Μανουήλ Β' Παλαιολόγου, Κωνσταντινούπολη από τις δυνάμεις του Μουσά Τζελεμπί, που είχαν εισβάλλει στην Ευρώπη και την πολιορκούσαν (1411-12).

Υπήρχαν και άλλοι αδελφοί, όπως ο Γιούσεφ Τζελεμπί (⬅️ Ιωσήφ, Ιωσούφης), που όμως θ'αυτομολήσει στην Ρωμιοσύνη, στην Σαλονίκη, όπου και θα βαπτιστεί Δημήτριος, και δεν θα συμμετάσχει στην κούρσα διαδοχής. Αλλά και ο Μουσταφά Τζελεμπί, που θα συλληφθεί απ'τον Ταμερλάνο, θα ζήσει στην Σαμαρκάνδη, και θα διεκδικήσει τον οθωμανικό θρόνο μετά από το πέρας του εμφυλίου, στα τέλη της δεκαετίας του 1410, αλλά που θα φονευτεί το 1422 από τον ανηψιό του, Μουράτ Β'. Ο κυβερνών Μουράτ Β' αντιμετωπίζει συγχρόνως και την εξέγερση του αδελφού του, του Μικρού Μουσταφά (Küçük Mustafa Çelebi), τον οποίο και συντρίβει και εκτελεί μερικούς μήνες αργότερα, το 1423.

Κατά την διάρκεια του μακρού εμφυλίου σπαραγμού για την διαδοχή (1402-23), από τους αντιμαχόμενους πρίγκηπες, ο Μεχμέτ θα καταφέρει ν' αποσπάσει την στήριξη του Ρωμιού άρχοντα Νικηφόρου Ουρανού / Γαζή Εβρενός, ή πιθανότερα κάποιου νεώτερου ομώνυμου συγγενή του, όταν αυτός θ' αποστατήσει από τις δυνάμεις του σεχζαντέ Σουλεϊμάν Τζελεπή. Εν τούτοις, όταν τελικά θα επικρατήσει ο Μεχμέτ Α', θα ενταθεί ο ανθελληνισμός της Οθωμανικής Δυναστείας, τόσο που στο εξής θ' αποτελεί συνήθη πολιτική. Η δυναστεία των Οσμανλιδών θα επιβιώσει από την κρίση του 1402-23, όμως δεν θα ξανατολμήσει ν'αποκοπεί από την τουρκική κληρονομιά της. Όπως θα διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία στο (σουνίτικο) Ισλάμ, έτσι θα διεκδικεί και την ηγεμονία ανάμεσα στα τουρκικά έθνη, μαχόμενη με πάθος δυναστείες γνησιότερα ογουζικές, όπως οι Ακ Κογιουνλού στην Αρμενία και το Κουρδιστάν, αλλά και οι Σαφαβίδες στο Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν.

Αυτός όμως που θα καθιερώσει θεσμικώς την πάγια Αδελφοκτονία, επί τω θανάτω του εκάστοτε σουλτάνου-πατέρα (με την λογική των χολυγουντιανών ταινιών Highlander: «there can only be one»), με την a priori εξολόθρευση των αρρένων συγγενών του, είναι ο Μεχμέτ Β' ο Φατίχ/Πορθητής, που με τον θάνατο του πατρός του, Μουράτ Β' το 1451, εκτελεί ένα ..βρέφος, το νεογέννητο ετεροθαλή αδελφό του, Κιουτσιούκ Αχμέτ/Küçük Ahmed.

Έξοχη, αλλά ατελέσφορη, ευκαιρία για την άρση του βάρβαρου εθίμου της αδελφοκτονίας, υπήρξε η εισήγηση του μεγάλου βεζύρη Ιμπραΐμ Πάργαλι, προς τον σουλτάνο Σουλεϊμάν Κανουνί το 1536, περί προσδιορισμού συγκεκριμένου διαδόχου για τον θρόνο, και εν προκειμένω του ατυχούς σεχζαντέ Μουσταφά. Λόγω της ολέθριας επιρροής της σουλτάνας Χιουρέμ/Ροξελάνας επί του συζύγου της, του δήθεν «Δικαίου/Κανουνί» Σολομώντος/Σουλεϊμάν, εκτελούνται τελικώς αμφότεροι, Ιμπραήμ (1536🔪) και Μουσταφά (1553🏹).

η μοιραία Ρουθηνή (=Ουκρανή)

σουλτάνα Χιουρρέμ/Ροξελάνα

Τελικά η αδελφοκτονία αντικαθίσταται με κατ'οίκον περιορισμό των αδελφών, από τον [Τουρκορωμιό, ως γιο της Ελένης/Χαντάν βαλιδέ-σουλτάνας] σουλτάνο Αχμέτ Γ' (1603-17), το 1603.

1183

αρχική σελίδα