SPQR = Senatvs Popvlvs Qve Romanvs = η Σύγκλητος και ο Λαός της Ρώμης
Το μεγαλείο της Ρώμης δεν χτίζεται λόγω της μαχητικότητας των λεγεώνων της, ή λόγω της ικανότητας των αυτοκρατόρων της. Χτίζεται λόγω της ευνομίας της, των θεσμών και της οργάνωσής της, ιδίως κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας. Και το κατ'εξοχήν όργανο της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας είναι το SENATVM, με εκτελεστικά και νομοθετικά καθήκοντα. Αναλόγως από το κράτος προέλευσής τους, οι Έλληνες θ'αποκαλούν αυτό το κοινοβούλιο με ποικίλες ονομασίες:
Γερουσία (επίσης Γερωσία & Γερωνία, δημοφιλής ονομασία συλλογικών οργάνων στην Αρχαία Ελλάδα, αλλά και η κυριολεκτική απόδοση του λατινικού όρου),
Σύγκλητος (μαζί με τη Γερουσία, η Σύγκλητος αποτελεί δημοφιλή ονομασία των οργάνων της αυτοδιοίκησης στις [κυρίαρχες ή αυτόνομες] πόλεις[-κράτη] του Ελληνιστικού Κόσμου),
Συνέδριον (έτσι αποκαλείται το χιλιομελές νομοθετικό σώμα της Αιτωλικής Συμπολιτείας, όπως και το Μέγαν Συνέδριον/Σανχεντρίν των Ιουδαίων Ραββίνων/Διδασκάλων, [Αρχ]Ιερέων, και Γραμματέων: 516 πΧ - 425 μΧ),
Βουλή (μαζί με το στρατηγό, η Βουλή των Αποκλητών συναποτελούν τους θεσμικούς φορείς άσκησης της Εκτελεστικής Εξουσίας για την Αιτωλική Συμπολιτεία),
Σύνοδος (έτσι αποκαλείται το νομοθετικό σώμα της Αχαϊκής Συμπολιτείας),
Ασάνα (φρυγική ονομασία)...
ασημένιο δίδραχμον της Ρώμης,
σικελικής κοπής με τους Διόσκουρους/Dioscvri σε ιανόμορφον διάταξιν,
και με τον θεό Δία/Jvpiter πάνω σε τέθριππο με την Νίκη ως ηνίοχον, 225-214 π.Χ
Την Εκτελεστική Εξουσία στη Ρώμη κυρίως την ασκούν δύο ισότιμοι (ή σχεδόν ισότιμοι, αρχικά) άρχοντες, αιρετοί εκ της Συγκλήτου, οι Consvli (ελληνιστί, Ύπατοι), η διττότητα των οποίων θυμίζει πρώιμους θεσμούς, όπως π.χ τους δύο Βασιλείς της Σπάρτης (συμφώνως με το Λυκούργειο Πολίτευμα, όταν βρέθηκε φόρμουλα συγκυβέρνησης για τους κυρίαρχους οίκους των Αγιαδών και των Ευρυπωντιδών), και τους δύο Στρατηγούς της Αχαϊκής Συμπολιτείας (έως το 253 π.Χ, όταν απομένει ένας στρατηγός, αν και τότε αποκτά αυξημένη εξουσία ο αρχηγός του Ιππικού, ο ίππαρχος).
Όμως, το ζεύγος των Υπάτων με την ετήσια θητεία, μάλλον προέρχεται από το καρχηδονιακό ζεύγος των Σουφφενίμ (ελληνιστί, Σωφέτες, ήτοι "Κριτές"). Η ευνομία της Καρχηδόνας θα καταστεί παροιμιώδης και αξιοζήλευτος, τόσο ώστε το άριστο πολίτευμά της θ'αποτελέσει παράδειγμα μίμησης και για ήδη ανεπτυγμένους λαούς, όπως οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι.
από αριστερά προς τα δεξιά:
λίκτωρ με fascia,
o θεός Άρης/Mars,
η θεά Αθηνά/Minerva,
ο αυτοκράτωρ Νέρβας,
δυο πραιτωριανοί στο φόντο,
η Ρώμη αλληγορούμενη ως αμαζόνα, με γοργόνειον ασπίδα,
πραιτωριανός στο φόντο,
η ψυχή της Συγκλήτου (= GENIVS·SENATVS), αλληγορούμενη ως σκηπτροφόρος Έλληνας φιλόσοφος, που επικροτεί τα έμπροσθεν τεκταινόμενα,
πραιτωριανός στο φόντο,
η ψυχή του Λαού της Ρώμης (= GENIVS·POPVLI·ROMANVS), αλληγορούμενη ως νέος Αλεξανδρόμορφος, που φέρει κέρας αφθονίας,
άλλοι τέσσερις στρατιωτικοί, εναλλάξ μπροστά και σε φόντο.
Πρόκειται για τμήμα από διάσημη ζωφόρο/διάζωμα, αγνώστου κτηρίου που έχει βρεθεί στα θεμέλια της Παπικής Καγκελαρίας.
Αποτελεί αλληγορική καταγραφή της βασιλείας του αυγούστου Δομιτιανού (TITVS·FLAVIVS·DOMITIANVS, 81-96 μ.Χ), αν και την οικειοποιήθηκε ο διάδοχός του, Νέρβας (MARCVS·COCCEIVS·NERVA, 96-98 μ.Χ), κατ'άλλα ο πρώτος από μιαν σειρά αρίστων κυβερνητών, με την τραγική εξαίρεση του τελευταίου, ήτοι του Κομμόδου!
Ενώ ο Βεσπασιανός (TITVS·FLAVIVS·VESPASIANVS, 69-79 μ.Χ) και ο γιος του και διάδοχος, Τίτος (TITVS·FLAVIVS·VESPASIANVS, 79-81 μ.Χ), παραδόξως αποδεικνύονται καλοί αυτοκράτορες, ο τρίτος της δυναστείας, Δομιτιανός, παρουσιάζει αλαζονία και αυταρχισμό, κατάσταση που δυσαρεστεί την Σύγκλητο, μέλη της οποίας συνωμοτούν και τον δολοφονούν. Στη συνέχεια, η Σύγκλητος εκλέγει ως ιμπεράτορα τον άτεκνο Νέρβα, ακριβώς για να μην δημιουργηθεί νέα κληρονομική δυναστεία! Έτσι από μιαν δολοφονία, η Ρώμη εξασφαλίζει τον Χρυσούν Αιώνα της (96-180 μ.Χ)!
Παραδόξως, μορφή Συγκλήτου θα λειτουργεί καθ'όλη τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της επακόλουθης Ρωμανίας.
Συνεδριάσεις του Σενάτου/Συγκλήτου θ'αποτελούν τον Ρυθμιστή του Πολιτεύματος, δίνοντας λύση σε περιπτώσεις θεσμικής αστάθειας, ζητημάτων διαδοχής, ή και ενδοδυναστικών διαμαχών, όπως π.χ. τα έτη 238-244, 457, 474-476, 608-610, 641, 1204.
σόλιδος του αυγούστου Λέοντος Β' (474),
όπου καμαρώνει ως SALVVS RESPVPLICA = Σωτήρ Δημοκρατίας
αλληγορία της σοφής Γερουσίας,
από το επετειακό δίπτυχον του υπάτου Θεοδώρου Φιλοξένου (525 μ.Χ)
Αρκετά αργότερα, στους Νεώτερους Χρόνους ο δημώδης όρος Δωδεκάρα, προσδιορίζει κατά τόπους δωδεκαμελή κοινοτικά συμβούλια που αναλαμβάνουν την λήψη αποφάσεων και την διαχείριση εξουσίας στην περιοχή του Πόντου, αν και υπό την δεσποτική εποπτεία της Εκκλησίας.
Ρωμαϊκή Δημοκρατία: