5ος αι

Ανατολία

Η ληστρική συμπεριφορά του τραχέως νεο- λουβικού έθνους των Ισαύρων στην Ανατολία, γνωρίζει νέα έξαρση.

Αλλά και οι Αρμένιοι από χρόνια απολαμβάνουν αυτονομία, εκμεταλλευόμενοι την αέναη αντιπαλότητα της Ρωμανίας, με την πολεμόχαρη Περσία των Σασσανιδών. Σταδιακά, όμως, η Αρμενία υποπέφτει εκ νέου υπό την κυριαρχία της Περσικής Αυτοκρατορίας, ιδίως ύστερα από την πτώση της δυναστείας του αρμενικού κλάδου των Αρσακιδών, το 428.

πολεμιστές της περσικής δυναστείας των Σασσανιδών:

1. Ιρανός κονταράτος

2. Σύριος πεζός τοξότης

3. Ανατόλιος σφεντονίτης

4. Κούρδος ακοντιστής

5. Ιρανός κατάφρακτος

Οι Αρμένιοι αντιστέκονται με πάθος στην επικείμενη περσική αφομοίωση που επιχειρούν να επιβάλλουν οι μισαλλόδοξοι Σασσανίδες. Στην προσπάθεια αυτήν, κυρίως πρωτοστατεί η χριστιανική μερίδα από την ντόπια αριστοκρατία. Ο διαπρεπέστερος ηγέτης των Αρμενίων αυτήν την εποχή είναι ο σπαραπετ Βάρταν Μαμικονιάν (Άγιος Βαρδάνης), ο οποίος και θα καταστεί ήρωας/σύμβολο της αρμενικής ιδιαιτερότητας.

Σπαραπετ είναι η αρμενική απόδοση του λατινικού όρου MAGISTER·MILITVM, εξού και μαστρομίλης, ή μάγιστρος του μαχίμου, στην ελληνική επίσης στρατηλάτης ("μαστρομίλης είναι ο κατεπάνω του στρατού" θα εξηγεί στο γιο του, Ρωμανό (Β'), ο Κωνσταντίνος Ζ' Πορφυρογέννητος, πεντακόσια έτη μετά).

ψηφιδωτό μωσαϊκό από την Αντιόχεια

Αλλάζει μορφή η Δουλεία, αυτός ο ολέθριος θεσμός της Αρχαιότητας, που μακροπρόθεσμα υπονόμευσε την επιστημονική σκέψη και την τεχνολογική εξέλιξη: Όντως, η επικράτηση του Χριστιανισμού στην Ρωμανία, συμβάλλει τουλάχιστον στην βαθμιαία μετατροπή των πολυάριθμων δούλων σε δουλοπάροικους (πάροικοι, βιλάνοι, κολλίγοι, κολίγοι), έμψυχο δυναμικό συνδεδεμένο με συγκεκριμένο τεμάχιο γης ή επαγγελματική ομάδα, με θεσπισμένα, αν και περιορισμένα, δικαιώματα.

προτομή αρχόντισσας από την Κυδωνία/Χανιά

Πράγματι, με κηρύγματα Αγάπης & Αδελφοσύνης, ο Χριστιανισμός διαδίδεται κατακόρυφα στην Κοινωνία, δηλαδή χωρίς ταξικούς περιορισμούς. Βέβαια, κρίνοντας από κατά τόπους αναταραχές, που κορυφώνονται με βεβηλώσεις και καταστροφές υποδομών, εθνικών ναών και λοιπών κτιρίων, φαίνεται ότι σε κάποιες περιοχές, όπως η πλούσια Συρία, προσηλυτίζεται πρώτα η άξεστη φτωχολογιά, που αποκτώντας ξάφνου εξουσία, προβαίνει στη συνέχεια σε κατάχρησή της, με εξεγέρσεις όχλου (αγγλιστί riots). Όμως, αρχαιολογικές και άλλες ενδείξεις υποδεικνύουν ότι δεν υπήρξε ολοκληρωτική καταστολή των άλλων δοξασιών και των χώρων λατρείας τους (όπως όριζε η παλαιότερη ιστορική πεποίθηση).

Ασχέτως από τις κατά τόπους επί μέρους διαδικασίες ισχυροποίησής τους, οι Χριστιανοί είναι πλέον κυρίαρχη δύναμη στην Αυτοκρατορία, και ως εκ τούτου χτίζουν επιβλητικούς ναούς και βαπτιστήρια, διακηρύσσοντας φανερά πλέον, και θριαμβευτικά, την λατρεία τους για τον έναν Πατέρα Θεό. Από αυτήν την εποχή σώζεται π.χ ο περικαλλής ναός της Αγίας Μαρίας της Μεγίστης (Sancta Maria -Maggiore) σε ρυθμό ελληνορωμαϊκής Βασιλικής, στην Ρώμη.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Δυστυχώς όμως, κατά την διάρκεια του αιώνα, εντείνεται η μαφιόζικη συμπεριφορά του εκάστοτε πάπα, δηλαδή του επισκόπου Αλεξανδρείας στην Αίγυπτο. Ο πάπας Αλεξανδρείας (όπου “πάπας” = σημαίνει “μπαμπάς” στα ελληνικά της εποχής) ελέγχει πνευματικά, αλλά και ουσιαστικά, την Χώρα του π. Νείλου, εκβιάζοντας έτσι καταστάσεις που αφορούν ολόκληρη την Αυτοκρατορία. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η επιρροή του πάπα πάνω στις συντεχνίες των λιμανιών της Αιγύπτου, αποκόβοντας έτσι κατά βούληση την εξαγωγή σιτηρών από την χώρα. Μ'αυτόν τον τρόπο οι ιμπεράτορες υποκύπτουν για χρόνια στις όποιες απαιτήσεις του εκάστοτε πάπα Αλεξανδρείας, ειδάλλως δυσχεραίνεται η δωρεάν αυτοκρατορική χορήγηση ψωμιού στους πολίτες της Ρώμης και της Νέας Ρώμης (μέσω της επιχείρησης Αννονα: panis popvlaris & fiscalis), αλλά, κατ'εποχές, ακόμα και η επιβίωση καθ'αυτή των ανθρώπων στις συνοικίες των φτωχοτέρων, αρκετές από τις οποίες αποτελούν "παραγκουπόλεις", όχι και πολύ διαφορετικές από σημερινές φαβέλες.

Έτσι όσο περνάει ο καιρός, ο εκάστοτε πάπας και πατριάρχης Αλεξανδρείας αποθρασύνεται, ιδίως ο νεαρός Κύριλλος, που όταν διαδέχεται τον θείο του, Θεόφιλο, διατυμπανίζει την ισχύ του, εξαπολύοντας διωγμό εναντίον των Εβραίων εντός της δικαιοδοσίας του. Έξαλλος ο διοικητής της Αιγύπτου, Ορέστης επιχειρεί ν'αποκαταστήσει την τάξη, αλλά τελικά κερδίζει επικοινωνιακά ο Κύριλλος, αφού οι μάζες της Αλεξανδρείας πείθονται για το θεάρεστον των πράξεων του ποιμενάρχη τους.

Συμβολικό αποκορύφωμα του θράσους των Χριστιανών ιεραρχών της Αιγύπτου, αποτελεί ο φρικτός φόνος μιας φίλης του Ορέστη, της λαμπρής διανοούμενης Υπατίας (370-415), με ηθικό αυτουργό τον πάπα Αλεξανδρείας Κύριλλο, τον ίδιο μαφιόζο που γεμίζει την Ρωμανία με αιγυπτιακές μούμιες, τις οποίες και προωθεί ως λείψανα Αγίων.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Στην απόκτηση κοσμικής εξουσίας ακολουθεί δειλά και ο επίσκοπος -και από μίμηση “πάπας”- Ρώμης, Λέων. Εντείνονται οι ενδοχριστιανικές έριδες. Η ευνοούμενη χριστιανική κοινότητα της δυναστείας του Αγίου Κωνσταντίνου, οι Αρειανοί, αφού χάνουν κάθε πολιτική επιρροή πριν κλείσει ο 4ος αι, καταντούν υπό διωγμό και ρατσιστικό διαχωρισμό από τους κυρίαρχους πια Ομοουσιανούς. Οπότε, σαν μιαν οποιαδήποτε άλλη αίρεση (ή θρησκεία), συναντούν τους Σαμαρείτες, τους Ιουδαίους, τους Υψιανιστές, τους Σαββατιανούς, τους Μοντανιστές, τους Μαρκιωνίτες, τους Νοβατιανούς, κ.ά., όπως και τους Μασσαλιανούς (ή Ευχίτες), τους διάφορους Γνωστικούς, τους Μανιχαϊστές, τους Μιθραϊστές, αλλά και τους πιστούς ελληνικών (ουσιαστικά ελληνιστικών) και άλλων θρησκειών, στο περιθώριο της κοινωνίας. Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί πως στόχος της επικρατούσας Εκκλησίας δεν είναι η εξολόθρευση όλων των άλλων δοξασιών και θρησκευμάτων, όπως υπονοείται από την δρακόντειο Νομοθεσία της εποχής, αλλά ο εκφοβισμός, η φίμωσή τους: "Ἄλαλα τὰ χείλη τῶν ἀσεβῶν"!

Επιπλέον, η φαινομενική παντοδυναμία των Ομοουσιανών Χριστιανών είναι κάθε άλλο από στρωτή. Οι θριαμβευτές και κύριοι της “Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας” γρήγορα αποκτούν απροσπέλαστα ρήγματα: Η Θεολογική σχολή της Αντιόχειας, σχετικά ορθολογική και μετριοπαθής, αλλά δημοφιλής μόνο σε τμήμα από το ποίμνιο της Συρίας, στιγματίζεται ως αιρετική από τις Εκκλησίες της Ρώμης και της Νέας Ρώμης, κατ`απαίτηση της Σχολής της Αλεξανδρείας, στην σύνοδο της Εφέσου το 431. Οι πιστοί της έχουν ονομαστεί “Νεστοριανοί” από το όνομα του αρχιεπισκόπου Νέας Ρώμης & Κ/πόλεως και οικουμενικού πατριάρχη, Νεστορίου.

Οι αποβληθέντες, οι αποκαλούμενοι από τους υπολοίπους Χριστιανούς και ως "Νεστοριανοί", θα επιχειρούν για αιώνες την επαναπροσέγγιση των διαφωνούντων, και την επανένωση της Αγίας Εκκλησίας, όπως προδίδει και το έργο του Αγίου Ισαάκ του Θεοπνεύστου. Όμως, ως "αφορισμένοι", και με την υστερόβουλη αρωγή της Περσικής Αυτοκρατορίας, οι Νεστοριανοί θ'αφιερώσουν τον δυναμισμό τους προς Ανατολάς, αναπτύσσοντας αξιόλογο αποστολικό έργο σε όλη την Ασία, όπου και θα προσφεύγουν, παράλληλα με τους Μανιχαϊστές, ακολουθώντας τις ίδιες διαδρομές μέσω των οποίων έχουν διαδοθεί στην Άπω Ανατολή και οι λατρείες των Ζωροαστριστών και των Βουδιστών(του δόγματος Μαχαγιανα, δηλ. το Μέγα Άρμα), κάμποσους αιώνες νωρίτερα. Οι διάσπαρτες κοινότητές τους θ'αρχίσουν να παρακμάζουν μόλις από τον 11ο αι και μετά, λόγω των σταυροφοριών και του ισλαμικού φανατισμού που αυτές θα εμπνεύσουν. Τελικά ο Νεστοριανισμός σχεδόν θα εξολοθρευτεί κατά τον 15ο αι, κυρίως λόγω της απανθρωπιάς του Ταμερλάνου.

τα ποικίλα “πατριαρχεία Αντιοχείας”, για τα ισάριθμα χριστιανικά δόγματα της Ανατολής (Συρία και Μεσοποταμία):

Αρχαίες Εκκλησίες:

Ρωμαϊκή Καθολική (Παπικοί)

Ορθόδοξη της Ανατολής (Μονοφυσίτες)

Εκκλησία της Ανατολής (Νεστοριανοί)

Ανατολική Καθολική (Ορθόδοξοι)

Προς το παρόν, ο “καισαροπαπισμός”, δηλαδή ο αυξανώμενος ηγεμονισμός και οι φιλοδοξίες του πάπα Αλεξανδρείας τρομάζουν τελικά τις Εκκλησίες Ρώμης και Νέας Ρώμης, αλλά κυρίως φοβίζουν την αυτοκρατορική αυλή. Έτσι εξουδετερώνεται και η Αλεξάνδρεια, με την σύνοδο της Χαλκηδόνος, το 450. Ο Κλήρος της στιγματίζεται ως αιρετικός: “Ευτυχιανοί ή Διοσκορίτες ή Μονοφυσίτες ή Κόπτες”. Πάντως, παρόλη την παραδοσιακή απληστία του ανώτερου ιερατείου στην Αίγυπτο, η οποία θα μπορούσε να αιτιολογήσει μιαν εναντίωση του λαού, έως και την πτώση του κατεστημένου κλήρου, δηλαδή των Μονοφυσιτών, αντιθέτως αυτοί δεν χάνουν την επιρροή τους πάνω στον λαό της Αλεξάνδρειας και της Αιγύπτου. Ενδεικτικά, με σύγχρονους υπολογισμούς, οι Μελχίτες (= “Βασιλικοί”, δηλαδή οι Ορθόδοξοι) Χριστιανοί θα είναι μόλις 300.000, σε μια λαοθάλασσα 12.000.000 Μονοφυσιτών Αιγυπτίων, των Κοπτών.

Οπότε, για πολλούς αιώνες, ο Μονοφυσιτισμός θα παραμείνει το σπουδαιότερο δόγμα στην κοιλάδα του Νείλου, μέχρι και τα υψίπεδα της Αιθιοπίας (αυτά τα υψίπεδα αποτελούν το λίκνο της Ανθρωπότητας, του είδους Homo Sapiens). Οι Μελχίτες, αλλά και οι Μουσουλμάνοι του Ρασιντούν Χαλιφάτου που θα κατακτήσουν την Αίγυπτο το 641, θα παραμείνουν ολιγάριθμες μειονότητες, μέχρι την εποχή που ο αλλοπρόσαλλος χαλίφης αλ Χακίμ (996-1021) των Φατιμιδών θα εγκαινιάσει εποχή συχνών διωγμών του χριστιανικού στοιχείου, καταπίεση που θα καθιερωθεί κλιμακούμενη κατά την διάρκεια των σταυροφοριών (11ος – 13ος αι). Έτσι ο 18ος αι βρίσκει συρρικνωμένες μειονότητες Κοπτών (παραφθορά της λέξης “Αιγύπτιοι”) στην Αιγύπτο, αλλά και την Νουβία, όπου, πριν ανατραπούν τελικά από δυνάμεις του Ισλάμ, ευημέρησαν για αιώνες δυναμικά κράτη, που οι λαοί τους μιλούσαν λαλιές της Νειλοσουδανής Ομογλωσσίας. Η Αλοδία (Αλουα), η Νοβαδία (Νοβατία, εκ του Νουβια) και η Μακουρία αποτελούν κράτη διάδοχα της Μερόης (800 π.Χ - 350 μ.Χ, το βασίλειο της θρυλικής Κανδάκης), πάντα χριστιανικά και φιλικά προς την Ρωμανία.

Η Μακουρία σύντομα προσχωρεί στην Ορθόδοξον Εκκλησία, κλιμακώνοντας έτσι την αντιπαράθεσή της με τα γειτονικά κοπτικά κράτη. Παρά τις πιέσεις από το Χαλιφάτο, ο βασιλεύς της Μακουρίας Μερκούριος (697-722), θα εξαπλώσει την κυριαρχία της χώρας του. Προσαρτώντας την Νοβαδία, και ενδεχομένως ενοποιώντας περαιτέρω την Νουβία, θα κερδίσει την προσωνυμία "Νέος Κωνσταντίνος". Εν τούτοις, ύστερα από περίοδο ακμής (9ος - 10ος αι), εσωτερικές έριδες καθιστούν και αυτήν την χώρα, ευάλωτη στην επεκτατικότητα του Ισλάμ. Σταδιακά, Άραβες πολέμαρχοι και ντόπιοι νεοφώτιστοι του Ισλάμ, δραστηριοποιούνται και στην ευρύτερη περιοχή της Μακουρίας, της Αλοδίας και της Αξώμης, με κάποιους από αυτούς να προβαίνουν και σε επιγαμίες με τους έως τώρα Χριστιανούς ηγεμόνες. Ενώ οι Οθωμανοί θα κατακτούν το Μισίρι (= Αίγυπτος) των Μαμελούκων το 1517, και θα προασπίζουν τα παραλιακά σουλτανάτα Αντάλ & Ντανακιλ (του κουσιτικού λαού Αφάρ/ Ντανακίλ) από τον επεκτατισμό της Πορτογαλίας και της Αιθιοπίας, ο χώρος της Μακουρίας και της Αλοδίας θα έχει μεταλλαχτεί στο ισλαμικό σουλτανάτο Σενναρ, ήδη από το 1504 (και μέχρι την κατάκτησή του από τον δικό μας, τον Ιμπραήμ, το 1821).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Αντίθετα, στα υψίπεδα της Αβησσυνίας ή Αιθιοπίας (όπου αναπτύσσεται κραταιά & πλούσια αυτοκρατορία, αρχικά υπό την γεεζική δυναστεία της Αξώμης (100 ~ 940 μ.Χ), στη συνέχεια με τις δυναστείες της Γουδίτ (Ιουδήθ, εθνικότητας Σινταμο, ή Ιουδαία, ή Αγάου, η οποία κατέλυσε την αξωμιτική δυναστεία Δαυίδ, κατέστη η ίδια βασίλισσα (~940-960), διαρρυγνύωντας θεσμικώς την παρακαταθήκη της Αξώμης.), αργότερα των Ζάγβε (1137 - 1270), του κουσιτικού λαού Αγαου, και αργότερα υπό την αμχαρική δυναστεία των Σολομωνιδών (1270 - 1936, 1941-74)), οι Κόπτες Χριστιανοί ευημερούν ακόμα και μέχρι τον 21ο αι, ύστερα από αιώνες σφοδρών θρησκευτικών πολέμων εναντίον γειτονικών Μουσουλμάνων. Σε αυτήν την χριστιανική Αιθιοπία συμμετέχουν πολλοί λαοί,

i. σημιτικοί όπως οι Τιγραίοι (Τιγκρε & Τιγκρινυα: απόγονοι των Γε'εζ) και οι Αμχάρα,

ii. ομοτικοί, αλλά και

iii. κουσιτικοί όπως οι πολυπληθείς Ορόμο,

(μερικώς Ορόμο τω έθνος, υπήρξε και ο ρας Ταφάρι Μακόνεν, αυτοκράτωρ της Αιθιοπίας Χαϊλέ Σελασιέ, 1930-36, 1941-74)

με τους περισσότερους να ανήκουν στην Αφροασιανή ή Χαμιτοσημιτική Ομογλωσσία. Παρά την απόστασή της από την αδελφική Ρωμανία, αλλά και την συνεχή της πολιορκία από ισλαμικές δυνάμεις, η Αυτοκρατορία της Αιθιοπίας διατηρεί την χριστιανικότητά της.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Παραδόξως, δραστήριες κοινότητες Μονοφυσιτών θα ευδοκιμήσουν και στην Συρία, ως Μιαφυσίτες, όχι τόσο λόγω δογματικής διαφωνίας, όσο λόγω αντίθεσης στην αλαζονεία των Μελχιτών και στην εμπάθεια των Νεστοριανών. Πάντως οι τρεις φορείς που περιθωριοποίησαν τους Μονοφυσίτες (ιμπεράτωρ Ανατολής και Εκκλησίες Ρώμης και Νέας Ρώμης) στη σύνοδο της Χαλκηδόνος, δεν θα κατορθώσουν να ξανασυντονιστούν ποτέ, τουλάχιστον για να πετύχουν κάτι αποτελεσματικώς.

αριστερά:

νειλοσουδανικής λαλιάς, Χριστιανός Νούβιος

πολεμιστής της Μακουρίας, που φοράει καββάδιο

δεξιά:

σημιτικής λαλιάς, φεουδαλικού τύπου ιππότης της Αξώμης (Αιθιοπία), με εξάρτυση

ρωμέικου τύπου, και συγκεκριμένα κλιβανάριου, Χριστιανός Γε'έζ άρχοντας,

θωρακισμένος με ζάβα, ενώ ο ίππος του φοράει καββάδιο

Ως έκφανση του συλλογικού υποσυνειδήτου της Ανθρωπότητας, όπως και το τρισκέλιον, το κόλοβρατ, το μπορτζγαλι,

και άλλα παρόμοια, η σβαστικα κυρίως αποτελεί και μιαν τυποποιημένη απεικόνιση των προφανών,

αν και ακατανόητα χαοτικών φαινομένων κίνησης στην Φύση, για τον πρωτολαό των Αρίων,

αλλά και ευρύτερα ως έκφανση του συλλογικού υποσυνειδήτου της Ανθρωπότητας,

μια σχηματική προβολή για κάθε δίνη που εμφανίζεται σε ρευστά, π.χ η πνοή ανέμου.

Έτσι και τα διάφορα μαιανδρικά μοτίβα αποτελούν τυποποιημένες

απεικονίσεις υδάτινου κυματισμού, π.χ ποτάμι και θαλάσσια κύματα.

μαιανδροσβάστικα

από τις βασιλικές της Κανάθας,

πόλεως-μέλους της Δεκαπόλεως, στους Αγίους Τόπους

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Κατά καιρούς πάντως, και μέσω της άδολης αγάπης του λαού, γυναίκες συνήθως από την εκάστοτε αυτοκρατορική οικογένεια, αποκτούν τεράστια επιρροή στα εκκλησιαστικά κυρίως ζητήματα, επισκιάζοντας ακόμα και “αγίους” και “χρυσοστόμους” πατριάρχες:

Π.χ η σύζυγος του Αρκαδίου (395-408), αυγούστα Ευδοξία (Αθηναΐς), αργότερα η κόρη της, η αειπάρθενος Πουλχερία, όπως και κατά την διάρκεια του 6ου αι η εντελώς διαφορετική Θεοδώρα, περιβόητη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο για τα ελευθέρια ήθη της, αλλά και η ανηψιά της Θεοδώρας, η αυτοκρατόρισσα Σοφία. Στην ίδια κατηγορία γυναικών μπορεί να προστεθεί και η, εξίσου δημοφιλής, Καππαδόκισσα οσία του 9ου αι, η Αγία Ειρήνη (828 - 932), η ηγουμένη της Μονής των Παμμεγίστων Αρχαγγέλων Μιχαήλ & Γαβριήλ, του Χρυσοβαλάντου!

Η αντίδραση του κατεστημένου ιερατείου σε τέτοιου είδους (και τέτοιου ..φύλου) καινοτομίες, ενίοτε μπορεί να είναι εκρηκτική, όπως όταν ξεσπά ταραχή στην Κ/πολη (403), λόγω της αποπομπής του αρχιεπισκόπου Νέας Ρώμης & Κωνσταντινουπόλεως και οικουμενικού πατριάρχη, Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Ο Ιωάννης παραλληλίζει τον εαυτό του με τον Ιωάννη Βαπτιστή και με τον Ηλία, ενώ την ιδεολογική του αντίπαλο την αυγούστα Ευδοξία (Αθηναΐς), την παραλληλίζει με τις έκλυτες Ηρωδιάδα και Ιεζαβέλ. Πάντως, ο δικός του όχλος είναι που λεηλατεί κτήρια ορόσημα για την Νέα Ρώμη, όπως η Βιβλιοθήκη του Ιουλιανού και η Βασιλική της Αγίας του Θεού Σοφίας, ο αρχικός ναός της “Αγίας Σοφίας”, που είχε θεμελιώσει ο Κωνσταντίνος, κι είχε ολοκληρώσει ο Κωνστάντιος Β'.

Ανάμεσα στα επιτεύγματα του άξιου επάρχου Ανθεμίου, που αποκτά πολιτική επιρροή ύστερα από τον θάνατο της Ευδοξίας, είναι η ανέργεση των αποτελεσματικοτάτων Θεοδοσιανών Τειχών της Κ/πολης, η κατασκευή του ευρύχωρου λιμένος του Ελευθερίου (ή πόρτος Θεοδοσιακός), αλλά και η ίδρυση ονομαστού κρατικού πανεπιστημίου στο ανάκτορο της Μαγναύρας (<-- Magna Avla), ενός AVDITORIVM. Η επίσημη αυτοκρατορική, αλλά και εκκλησιαστική πολιτική, για την Παιδεία διαμορφώνεται σταδιακά σύμφωνα με την αρχή: “περιορισμένη και ελεγχόμενη, καθότι η Γνώση είναι δύναμη, δύσκολα χαλιναγωγίσημη”.

Οίον

Ο Ερμανάριχος προσεταιρίστηκε ιθαγενείς της περιοχής, περιλαμβανομένων σαρματικών εθνών, σλαυικών φυλών, των ελληνικών λαών των Βοσποριτών και των Χερσονιτών (και στην χώρα των Χερσωνιτών είναι που θα επιβιώσει η γοτθική γλώσσα μέχρι τον 18ο αι, ως ενδοϊδίωμα!), ίσως και απομεινάρια Ερούλων, παγανιστικού γερμανικού τάγματος πολεμιστών, ενεργό στην παλαιά Μικρή Σκυθία έναν αιώνα πρωτύτερα.

Συμφώνως με την νέα τάξη πραγμάτων που διαμορφώνει η επέλαση των Ούννων στην Ευρώπη από το 376, οι Γερμανοί υπήκοοι των Αμάλι (= Ισχυροί) και πειθήνιοι μαχητές των Ούννων, ονομάζονται στο εξής Οστρογότθοι, ήτοι "Γότθοι της Ανατολής", και κυρίως αποτελούνται από Γκρεούθουγγους («χαλικόβιοι»), σε αντιπαράθεση με όσους αντιμάχονται την ουννική λαίλαπα, υπό την ηγεσία των Μπάλδα (*Μπάλδαζ = Τολμηροί, με συγγενική της, την αγγλική λέξη «bold»), στις πεδιάδες βόρεια του π. Δούναβη, αν και ως φοιδεράτοι ρήγες ( = αυτόνομοι ηγεμόνες, όπως και οι εθνάρχες της Ελληνιστικής Περιόδου), στην υπηρεσία της Ρωμανίας. Αυτοί τελικά καταλήγουν πρόσφυγες εντός της Αυτοκρατορίας. Ονομάζονται Βησιγότθοι, ήτοι «Γότθοι της Δύσεως», και κυρίως αποτελούνται από Θέρβιγγους («δασόβιοι»).

Περίφημο παράδειγμα πανικόβλητων φοιδεράτων αποτελούν και οι Βουργουνδοί, ανατολική γερμανική φυλή (συγγενείς με τους Γότθους, τους Κουάδους, τους Ρούγιους, τους Λούγιους, τους Βανδαλους, και τους Γλομ/Λεμοβίους), με κοιτίδα την νήσο Μπορνχολμ (<-- ΜποργκουντάρΧολμρ). Αρχικά οι Βουργουνδοί είχαν μεταναστεύσει στην κοιλάδα του π. Όντερ (αρχ. π. Βίαδρος). Στη συνέχεια, γύρω στο 400 μ.Χ, οι Βουργουνδοί εγκαθίστανται στην κοιλάδα του ποταμού Ρήνου, όπου οργανώνονται εκ νέου, με επικεφαλής τον θρυλικό οίκο των Νιμπελούγκεν (<--Niflung <--Niflungr = Ομιχλόγονοι, «τέκνα της ομίχλης, εκ της ίδιας αριοευρωπαϊκής ρίζας η πρωτογερμανική λέξη για την ομίχλη, «nifl», που δίνει στην ελληνική την λέξη «νέφος»!), με έδρα την πόλη Βορμς (η αρχ. γαλατική πόλη Βορβητόμαγος), και με αμύθητο θησαυρό που έχουν μαζέψει από λεηλασίες κατά την διάρκεια της μακράς μετανάστευσής τους από την κοιτίδα τους. Εκεί, ο Νίμπελουγκ ηγεμόνας τους, Γέβικκας (Gebicca/Gifica/Gibica/Gebicar/Gibicho/Gippich/Gjúki), στρατολογείται ως φοιδεράτος στην υπηρεσία της Ρώμης. Ενώ θα παραμείνουν πιστοί σύμμαχοι των Ρωμαίων, εν τούτοις οι Βουργουνδοί προσφεύγουν τρομοκρατημένοι εντός της Ρωμανίας, ύστερα από πανωλεθρία που παθαίνουν το 436/37, κατόπιν ουννικής εισβολής, με αποκορύφωμα τον θάνατο του Νίμπελουγκ ρήγα Γκουνθαρίου (Gunther/Gundahar/Gunnar), είτε κατά την άλωση της Βορβητομάγου, είτε αργότερα στο στρατόπεδο του θριαμβευτού κουνιάδου του, Αττίλα, συζύγου της Κριμχίλδης/Γκούντρουν (Kriemhild ή Gudrun) του οίκου Νιμπελγκρ.

Tο συλλογικό τραύμα που προκαλεί στους Βουργουνδούς η συντριβή αυτή, σε συνδυασμό με την επόμενη μετανάστευσή των, αυτήν την φορά εντός της Ρωμανίας, όπως και η απώλεια του αμύθητου θησαυρού τους κατά την διάβαση του π. Ρήνου, θ'αποτελέσει το έναυσμα για το έπος των Νιμπελουνγκεν! Πάντως στη συνέχεια, με πρωτοβουλία του μαστρομίλη Αετίου, θα εποικίσουν την Σαπαυδία (--> Saboia/Savoia/Savoy/Savoieα/Σαυοΐα/Σαβοΐα) το 443, και θα τους ανατεθεί η προστασία των προσβάσεων προς την Ιταλία από τις δυτικές Άλπεις.

Λόγω της μαλθακότητας των γιων του ιμπεράτορα Θεοδοσίου, οι δυο μαστρομίλες/στρατηλάτες -ένας για κάθε μισό της Αυτοκρατορίας- αρχίζουν ν'απολαμβάνουν εξουσίες δικτατορικές, λίαν συντόμως δε, ακόμα και την ευχέρεια ν’ανεβοκατεβάζουν αυτοκράτορες! Εν τω μεταξύ, ο φοιδεράτος ρήγας των Βησιγότθων, Αλάριχος από τον οίκο των Μπάλδα (= Τολμηροί), λεηλατεί απερίσπαστος εκτεταμένες περιοχές της Ρωμανίας, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, όπου καταστρέφει την μια πόλη μετά από την άλλη: Πειραιά (η Αθήνα την γλιτώνει, οχυρωμένη όπως είναι από την εποχή των επιδρομών Γότθων & Έρουλων), Μέγαρα, Κόρινθο, Άργος, Σπάρτη. Πανικόβλητος ο αύγουστος Αρκάδιος τον διορίζει "μαστρομίλη του Ιλλυρικού", και τον οδηγεί επιδέξια στην έξοδο, προς την ..Δυτική Αυτοκρατορία! Ύστερα από διαπληκτισμό του με τον ιμπεράτορα της Δύσης, Ονώριο (395-423), αλλά και με τον Έλληνα Πρίσκο Άτταλο (409-10, 414-15), έναν από τους πολλούς σφετεριστές στην Δύση αυτήν την περίοδο, ο Αλάριχος κυριεύει και την ίδια την Ρώμη, το 410.

Από τους αχρήστους που ενδύονται την πορφύρα αυτόν τον καιρό, ξεχωρίζει ο Μαρκιανός για την ματαιοδοξία του. Δομέστικος (= υπασπιστής) του Αλανού μαγίστρου (= δικτάτορας) Άσπαρος από νεαρή ηλικία, ο Μαρκιανός τοποθετείται ιμπεράτωρ (= αυτοκράτορας) της Ανατολής (450-57) από τον προϊστάμενό του, δηλαδή από τον Άσπαρ, παράλληλα νυμφευόμενος την Πουλχερία, αν και σεβόμενος την αειπαρθενία της.

Από καθαρό παρωπιδισμό, το παράδοξο αυτό αυτοκρατορικό ζεύγος θα επιχειρήσει ν'αποκαταστήσει την δύναμη της Καθολικής (ήτοι Ορθοδόξου) Εκκλησίας, εξοστρακίζοντας με εμπάθεια Νεστοριανούς, Μονοφυσίτες και λοιπούς πιστούς εναλλακτικών δογμάτων, αποστασιοποιώντας όμως παράλληλα και την Ρωμαϊκή Εκκλησία, του πάπα της Δύσεως. Έτσι δυσανασχετούν και οι λαοί των ανατολικών επαρχιών, αλλά και ολόκληρη η δυτική αυτοκρατορία (σύνοδος Χαλκηδώνος το 451: Τότε είναι που γίνεται κομμάτια η Μία Αγία Καθολική & Αποστολική Εκκλησία). Τότε είναι που αναβαθμίζεται σε πατριαρχείο και η Ιερουσαλήμ, με δικαιοδοσία σε περιοχές που αποσπώνται από την δικαιοδοσία της Αντιοχείας. Όντας πιο υπάκουη προς την Αλεξάνδρεια και την Κωνσταντινούπολη, η προαγωγή της Ιερουσαλήμ έχει σκοπό την εξασθένηση της ατίθασης Αντιοχειας. Τον ίδιο καιρό πάντως, ολόκληρη η Δύση, περιλαμβανομένων και των αυτόνομων εκκλησιαστικών διοικήσεων της Θεσσαλονίκης και της Καρχηδόνας, παραμένουν σταθερά υπό την δεσποτεία της Ρώμης.

Φαίνεται ότι ο Άσπαρ διασκεδάζει με την νέα του μαριονέτα-αυτοκράτορα, αφού τον αφήνει να οργιάσει με την μεγαλομανία του. Συγκεκριμένα, ο Μαρκιανός γίνεται ο πρώτος αύγουστος που στέφεται επίσημα από αρχιερέα, τον πατριάρχη Νέας Ρώμης & Κ/πόλεως. Επίσης διαδίδει απίστευτες ιστορίες που εν είδει προφητειών νομιμοποιούν το αμφίβολο δικαίωμά του στον θρόνο. Το ότι δήθεν τον σκίαζε αετός για να μην καίγεται από τον ήλιο, ενώ κείτονταν σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στην Αφρική, και το ότι ο ίδιος ο ρήγας των Βανδάλων, ο άξιος Γιζέριχος, τον απελευθέρωσε, προβλέποντας συγχρόνως ότι κάποτε θα γίνει αυτοκράτωρ, θυμίζει εξίσου γελοία επικοινωνιακά κόλπα που σκαρφίζεται και ο φύρερ θλιβερού ακροδεξιού κοινοβουλευτικού κόμματος της Ελλάδας των αρχών του 21ου αι. Υποτίθεται ότι ο Γιζέριχος ελευθέρωσε τον Μαρκιανό, όχι επειδή αυτός ήταν τσάτσος του δικτάτορα της Ανατολικής Ρωμανίας, αλλά επειδή δήθεν ότι του «αποκαλύφτηκε» ότι κάποτε θα γίνει και ο ίδιος «ελέω Θεώ αυτοκράτωρ».

Τον ίδιο καιρό, κλιμακώνονται οι εισβολές των Βαρβάρων, με μεταναστεύσεις ολοκλήρων φυλών. Στρέφονται όμως, τελικά, σχεδόν αποκλειστικώς προς την Δύση. Ο Αέτιος, μάγιστρος του μαχίμου της Δύσης (430-54), συντρίβει τους Ούννους στα Καταλαυνικά Πεδία/Campvs·Mavriacvs το 451, όταν αυτοί εισβάλλουν στην Δύση, με αρχηγό τον Αττίλα και με πρόφαση προσκλητήρια συνοικέσια επιστολή της κατ'οίκον περιορισμένης Γάλλας Πλακιδίας, ετεροθαλούς αδελφής του Ονωρίου και του Αρκαδίου. Πάντως ο Αττίλας συνεχίζει τις επιχειρήσεις στην Βόρειο Ιταλία, όπου όμως πεθαίνει από νεαρή αιχμάλωτη (είτε κατά την διάρκεια συνεύρεσης, είτε από φονικό χτύπημα), τον χειμώνα του 452-53. Στη συνέχεια, εξέγερση των Γερμανών υποτελών του εκλιπόντος κατακτητή, με επικεφαλής τους ανατολικογερμανούς Γεπίδες, θ'αναστείλει την ηγεμονική προδιάθεση των Ούννων, με την μάχη του π. Νεντάου στον πυρήνα της Ουννικής Αυτοκρατορίας στην Παννονία. Κάπως έτσι η νομαδική αυτοκρατορία καταρρέει, ενώ τα επόμενα χρόνια, ακόμα και οι ίδιοι οι Ούννοι θα διασπαστούν σε Κουτριγούρους (σημ. Ουκρανία και Ρουμανία), Ουτιγούρους (μεσημβρινή Ρωσία), και Σαβίριους (βόρεια της Κασπίας και της Αράλης).

-ii. Βάνδαλοι & Αλανοί στην Αφρική, απ'όπου εξορμούν σε ναυτικές καταδρομές στην Δυτική Μεσόγειο, με αποκορύφωμα την λαφυραγώγηση της Ρώμης το 455

-iii. Γοτθο-Αλανοί (=> Καταλανοί) στην Καταλανία

-iv. Σουηβοί (=> Γαλίκιοι - Πορτογάλοι) στην βορειοδυτική εσχατιά της Ιβηρικής

-v. Βησιγότθοι σε Ισπανία & νότια Γαλλία, με έδρα την Τολόσα, ήτοι την κατοπινή Τουλούζη

-vi. Έρουλοι, Οστρογότθοι, Σουαβοί και Λομβαρδοί στην Ιταλία και το δυτικό Ιλλυρικόν

-vii. Χάουκοι, Φρίσιοι, Άγγλοι, Ιούτοι και Σάξονες (Όπως και οι Φράγκοι, οι Σάξονες αποτελούν ομοσπονδία μικρότερων δυτικών γερμανικών φυλών, με διαπρεπείς προσχωρήσεις, όπως π.χ. η φυλή των Χερούσκων, η οποία είχε συμβάλλει στην εξόντωση των τριών λεγεώνων του στρατηγού Βάρου, επί Οκταβιανού) στην Βρετανία.

Ο ίδιος κίνδυνος αποσοβείται δυο φορές (το 400 και το 471) στην Ανατολή, με μάχες και σφαγές στην περιοχή πρωτευούσης –

Κύρια συνέπεια της 1ης απόκρουσης των Βαρβάρων στην Ανατολή, είναι η ενδυνάμωση των Δήμων. Οι Δήμοι επίσημα αποτελούν συλλόγους φιλάθλων οργανωμένων για την υποστήριξη των ομάδων τεθρίππων, με ονόματα χρωμάτων, όπως Πράσινοι, Βένετοι (= Μπλε), Ρούσσοι (= Κόκκινοι), Λευκοί κ.ά, που συμμετέχουν σε ιπποδρομίες στην πρωτεύουσα και τις μεγάλες πόλεις.

Κύρια συνέπεια της 2ης αντιμετώπισης των Γότθων και των Αλανών είναι η αύξηση της επιρροής του λαού των Ισαύρων, στην Ανατολία και το στρατό. Τότε ο ιμπεράτωρ Λέων ο Δαξ, γνωστός και ως Μακέλις, στρατολογεί τους βάναυσους, αν και ιθαγενείς, Ισαύρους για ν’αντιμετωπίσει τον πανίσχυρο μάγιστρο του μαχίμου της Ανατολής, Άσπαρ, που μάλλον ετοιμάζονταν να τον παύσει, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει πλέον να κάνει με αυτοκράτορα-μαριονέτα. Ως de facto άρχων της ανατολικής Ρωμανίας, ο βάρβαρος μαστρομίλης Άσπαρ διατηρούσε προσωπική φρουρά, μεγέθους περίπου 10.000 Γότθων μαχητών. Αντίστοιχη φρουρά θα σχηματίσουν και το δίδυμο-νέμεσις του Άσπαρος, δηλαδή ο αύγουστος Λέων Α' (457-474), και ο γαμπρός και διάδοχός του, Ζήνων (474-475, 476-492), η οποία όμως θα επανδρώνεται με ομοεθνείς του Ζήνωνος, τους μαχιμότατους Ισαύρους, μεσαιωνικό νεο-λουβικό έθνος στην Τραχεία Κιλικία, ακριβώς απέναντι από την Κύπρο.

Ρωμαίοι πολεμιστές της εποχής

Ενώ, η αυτοκρατορική εξουσία καταρρέει ραγδαία στην Δύση, την Ανατολή θα την σώσει ο ιμπεράτωρ Λέων Α΄ ο Μακέλης, επανδρώνοντας τον στρατό με Ισαύρους, και άλλους ιθαγενείς, ιδρύοντας και νέα σώματα, όπως οι λευκοντυμένοι Εξκουβίτορες (μτγ. Εξκουβιτοι). Οπότε, είναι με την βοήθεια των Ισαύρων, που αποτελούν τον πιο πολεμοχαρή ντόπιο λαό, αλλά και των πολιτοφυλάκων των Δήμων, που ο Λέων Α΄ο Δάξ θα εξαλείψει βιαίως την επιρροή των Γότθων, των λοιπών Γερμανών, και των Σαρματών από το στρατό. Γι’αυτό και θα ονομαστεί «Μακέλλης» (“χασάπης” στα βλάχικα, εξού και “μακελειό”).

Έχει προηγηθεί τιτάνια εκστρατεία ανάκτησης της Αφρικής που κατέχεται από Βάρβαρους επιδρομείς με επικεφαλής τον βασιλιά των Βανδάλων (468). Τότε είχαν ενωθεί ανατολικές δυνάμεις του ιμπεράτωρoς Λέοντος (457-74) και του μαγίστρου Άσπαρος (425-71), με δυτικές δυνάμεις του ιμπεράτωρος Ανθεμίου (467-72), εγγονού του Έλληνα επάρχου Ανθεμίου, και του μαγίστρου Ρικιμερου (456-72), υπό την γενική διοίκηση του κουνιάδου του Λέοντος, του Βασιλίσκου (475-76). Παρά το τιτάνιο μέγεθος της επιχείρησης, με στόλο 1000 πλοίων, το εγχείρημα απέτυχε, λόγω της ανικανότητας του Βασιλίσκου και της προδοτικής αδράνειας του Ρικιμέρου, σφραγίζοντας την εγκατάλειψη της Δύσης στο έλεος των Βαρβάρων.

οι χώρες των Ρωμαίων, 477 μ.Χ

Ωστόσο, ενώ η Δυτική Ρωμανία έχει καταρρεύσει με μη-αναστρέψιμο τρόπο, η Ανατολική Ρωμανία επιδιώκει να συνάπτει εγκάρδιες σχέσεις με θύλακες ρωμαϊκής παρουσίας στην Δύση. Έτσι οι Ρωμιοί αλληλεπιδρούν με το ρωμαιο-κελτικό κράτος της Δουμνονίας ή Δαμνονίας, επί της Κορνουάλης (= Κορν + Ουάλεν = Ουαλία του Κέρατος), στην νοτιοδυτική Βρετανία, πηγή κασσίτερου για το Αιγαίο, ήδη από την Εποχή του Ορείχαλκου. Αυτή είναι και η χώρα όπου κατά την διάρκεια της πολιτισμικά σκοτεινής περιόδου που ακολουθεί, θα δημιουργηθεί ο Αρθουρανός Επικός Κύκλος, όπου αρχικά τονίζεται υπερήφανα η ιθαγενής ταυτότητα, και εξυμνείται η αντίσταση εναντίον των Αγγλοσαξόνων κατακτητών, αντίστοιχα με τον Ακριτικό Επικό Κύκλο της δημώδους κουλτούρας των Ρωμιών της Ανατολίας, όπου αντίστοιχα τονίζεται περήφανα η Ρωμιοσύνη, και εξυμνείται η αντίσταση εναντίον των Μουσουλμάνων μαχητών. Ο θρυλικός βασιλιάς Αρθούρος, πρέπει να αποτελεί διαχρονικό αμάλγαμα πρώιμων -και νικηφόρων- Ρωμαιο-Κελτών ηγεμόνων της Δαμνονίας.

ο Αρθούρος (2ος από δεξιά) και οι ιππότες του,

σε διαβούλευση επί της Στρογγυλής Τραπέζης,

στο κέντρο της οποίας βρίσκεται το θρυλικό Άγιο Δισκοπότηρο/the Holy Grail

Ενώ οι ιθαγενείς της περιοχής βαθμιαία ηττώνται και ταπεινώνονται από τους Αγγλοσάξονες, μεταναστεύουν συστηματικά από το διάδοχο πολιτικό σχήμα της Δουμνονίας, το αρκετά πιο περιορισμένο εδαφικά & κυριαρχικά ρηγάτο της Κορνουάλης προς την Αρμορική Χερσόνησο, στην Γαλλία, όπου κύματα προσφύγων ιδρύουν μιαν νέα Βρετανία, την Βρετάνη, πολιτικά κατακερματισμένη πάντως, με:

i. νέα Δομνονία,

ii. νέα Κορνουάλη,

iii. χώρα του πολέμαρχου Γκβέρεχ, και

iv. χώρα Λεων, του λαού Λυονέσσε, εποίκων εκ της Σκιλλονείου Συστάδος.

Γενικά, οι αυτόχθονες της Βρετανίας θα βιώσουν ακμές και παρακμές, μιαν κυμαινόμενη μοίρα αντίστοιχη με αυτήν των λαών της Ρωμανίας. Παρά τις σποραδικές τους νίκες, όμως, οι κατά τόπους Κέλτες θα μαραζώνουν πολιτικά, ενώ θ'αφομοιώνονται και σταδιακά, συμβάλλοντας μακροπρόθεσμα στο μεγαλείο των Άγγλων. Δηλαδή, ο εκγερμανισμός των κελτικών εθνών θ'αποτελέσει νομοτελειακή έκβαση, παρά την ανάληψη του θρόνου της Αγγλίας από ιθαγενείς δυναστείες, και συγκεκριμένα από τον ουαλικό οίκο Τυδώρ(1485-1603), και από τον σκωτσέζικο οίκο Στιούαρτ (1603-1714).

~ οι Βρετανικές Νήσοι ~

χωρίς ίχνος ρωμαϊκής παρουσίας πια, ως πεδίο διαμάχης:

i. Κελτών της Βρετανίας (μπρυθονικές λαλιές, σε: Ντουμνονία, Κύμρου, Ρεγεδ, Αερον, Γκοντοντιν, Στραθκλαϊντ),

ii. Κελτών της Ιρλανδίας (γοϊδελικές λαλιές σε: Νταλριαντα, Μόνα, Μούμα, Λαϊγιν), και

iii. Γερμανών (κυρίως "αγγλο-φρισικές" λαλιές: Ιούτοι, Σάξονες, Άγγλοι, Δανοί).

Άλμπα ονομάζεται το κράτος των αυτοχθόνων Πικτών, στον πυρήνα της Σκοτίας,

εξού και η ποιητική ονομασία της Βρετανίας, ως "Γηραιά Αλβιών".

Η πτώση της Ρώμης δεν υπήρξε ξεκάθαρη όσο διατείνονταν ιστορικοί προηγούμενων αιώνων: Ως διαδικασία διήρκεσε αρκετά (410-80), ενώ την χρονιά της συμβατικής "πτώσης της Ρώμης" -476 μ.Χ, ουσιαστικά υπήρξε καθαίρεση δυτικού αυτοκράτορα-μαριονέτα (Ρωμύλος Αυγουστύλος), από στρατηγό υπό την υπηρεσία του αυτοκράτορα (Οδόακρος), πραξικόπημα δηλαδή, και μάλιστα συντελεσθέν στην πρωτεύουσα Ραβέννα, και όχι στην Ρώμη. Επίσης, οι πρωταγωνιστές των εξελίξεων δεν αποτελούν ξεκάθαρα τυπικούς «Ρωμαίους» ή «Γερμανούς».

Ο Ζήνων, ως ιμπεράτωρ της Ανατολής πλέον (474-91), συμβιβάζεται με την τυπική υποτέλεια του Ουννο- Σκίριου πολέμαρχου Οδοάκρου, ο οποίος επιβάλλεται στην Ιταλία το 476, νικώντας τον τελευταίο δυτικό μαστρομίλη (μάγιστρος του μαχίμου), τον Ορέστη, παράλληλα παύοντας και τον τελευταίο ιμπεράτορα της Δύσης, τον σφετεριστή της Δύσης, Ρωμύλο Αυγουστύλο (475-76), γιο του φιλοδόξου Ορέστου! Αυτός ο Ορέστης με γενέτειρα την Παννονία Σαυία, και με μερική γερμανική καταγωγή, είχε περιπετειώδη ζωή, αφού κάποτε είχε διατελέσει ακόμα και νοτάριος (= γραμματέας) του περιβόητου Αττίλα των Ούννων, πριν τελικά διορισθεί μαστρομίλης της Δύσης (473-76), από τον προτελευταίο ιμπεράτορα, τον Ιούλιο Νέπω!

Σόλιδος του Οδόακρου,

κομμένος στο όνομα του ιμπεράτωρος Ζήνωνος

Ο Οδόακρος αποδεικνύεται δυναμικός μονάρχης, κερδίζοντας την αφοσίωση των Ρωμαίων υπηκόων του στην Ιταλία, όταν συντρίβει ολοκληρωτικά το ανατολικό γερμανικό έθνος των Ρουγιων (συγγενείς με τους Γότθους, τους Βουργουνδούς, τους Βανδάλους, όπως και τους -ανάμεικτους με Κέλτες, Ιλλυριούς & Θράκες- Βαστάρνες), όταν αυτό εισβάλλει σε ρωμαϊκά εδάφη, συνήθεια εθιμοτυπική πια για τους βαρβάρους της βορείου μεθορίου. Η γη των Ρουγίων, όμως, καταλαμβάνεται από τους δυτικο-γερμανούς ομοεθνείς τους, τους εξίσου ζόρικους Σουηβούς, παρακλάδια των οποίων αποτελούν οι Λογγοβάρδοι (Λομβαρδοί), προσεχώς δε και οι μικτής γερμανο-κελτικής καταγωγής Βαυαροί. Οι Ρούγιοι θα χαθούν, αφήνοντας, όμως, πολιτισμικά ίχνη σε μεταγενέστερους σλαβικούς & γερμανικούς λαούς ανάμεσα στους π. Έλβα, Βιστούλα και Δούναβη.

Ενώ στην Δύση συμβαίνουν αυτά τα συνταρακτικά γεγονότα, στην Ανατολή ο Ζήνων ασχολείται με τις αναστατώσεις που διαρκώς προκαλεί η πεθερά του, Βηρινα, με χειρότερη την εξέγερση του αδελφού της, του σφετεριστή πλέον Βασιλίσκου (475-76), και την ανάρρηση του γιου του, του νεαρότατου Βασιλίσκου του Νεότερου, τον οποίο και ανακηρύσσουν ιμπεράτορα ως «Λέων».

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την διάρκεια ταραχών που προκαλούνται λόγω αυτής της εξέγερσης, καταστρέφονται από εκτεταμένη πυρκαγιά πλείστες οικίες, ναοί, αλλά και η περίφημη, και γιγάντια, Βιβλιοθήκη του Ιουλιανού. Ο Ζήνων καταφέρνει να επιβιώσει, ενώ εστιάζει πλέον το ενδιαφέρον του αποκλειστικά στην ανασυγκρότηση της Ανατολής. Έτσι, αρκείται στο να παραλάβει τα αυτοκρατορικά εμβλήματα της Δύσης μαζί με διαβεβαίωση υπακοής από τον βάρβαρο πολέμαρχο Οδόακρο, ενώ δεν αντιδρά ούτε όταν ύστερα από τον φόνο του τελευταίου αυτοκράτορα της Δύσης, Ιουλίου Νέπω (473-80), συζύγου ανηψιάς του ιμπεράτορα της Ανατολής, Λέοντος (Νέπως <-- nepvs = ανηψιός!), ο Οδόακρος κατακτά το τελευταίο προπύργιό του Νέπω, το Σπαλάτο (την πόλη αποστρατείας του Διοκλητιανού, αρχ. Ασπάλαθος, σημ. Σπλιτ), προσαρτώντας και ολόκληρη την Δαλματία, την οποία συνέχιζε να κυβερνά ο Ιούλιος Νέπως υπό την αιγίδα της Ανατολικής Ρωμανίας, και μετά από το πραξικόπημα του Ορέστη που τον εξεδίωξε από την Ραβένα το 475.

Στα πλαίσια ενδυναμώσεως της Ανατολής, ο Ζήνων επιδιώκει μάταια να δώσει τέλος στις θρησκευτικές διαμάχες, επιβάλλοντας δια νόμου την ειρήνευση των πολιτών με την έκδοση του Ενωτικού διατάγματος. Αυτό το Ενωτικόν θα χαρίσει στον Ζήνωνα ανυποληψία, αφού θα περιφρονηθεί από όλες τις χριστιανικές τάσεις και σέκτες. Επίσης, το 489 ο Ζήνων καταργεί την θεολογική Σχολή της Εδέσσης, στην Οσροηνή (η κοιτίδα της νέας αραμαϊκής λαλιάς), ως κέντρο αιρετικής, διχαστικής, ενδεχομένως και προδοτικής διδασκαλίας. Έτσι όμως, αποξενώνει όσους από τους Νεστοριανούς Χριστιανούς είναι ακόμα πιστοί υπήκοοι της Ρωμανίας! Οπότε, πολλοί από τους σοφούς της σχολής επιστρέφουν στην πνευματική τους μητρόπολη, την περσοκρατούμενη Νίσιβη, απ'την Σχολή της οποίας και είχαν προέλθει, ύστερα από την παράδοση αυτής της σπουδαίας πόλης στους Πέρσες, το 363.

Ο Αγαθίας ο Σχολαστικός, ο εκ Μυρίνης, αναφέρεται σε επίγραμμα του Ζήνωνος, που καταγράφει την παροιμιώδη γκαντεμιά του αυτοκράτορα Ζήνωνα στο ζάρι, και που αποτελεί την παλαιότερη γνωστή περιγραφή του επιτραπέζιου παιχνιδιού Tabula ή Tables ή Τάβλι, με την μορφή που έχει σήμερα:

«...Εμείς οι κοινοί θνητοί, ακόμη και αν κάνουμε μέγα έργο, σε κανενός την μνήμη δε μένουμε για πολύ αλλά οι σπουδαίοι, ακόμη και αν δεν κάνουν τίποτα παρά το μηδέν, ακόμη και που αναπνέουν, όπως είπε κάποιος Λίβυος, αυτό μένει σαν διαμάντι. Για παράδειγμα ο Ζήνων ο βασιλιάς, που έπαιζε παιχνίδι με τα αναπάντεχα ζάρια, σε τι περίπλοκη θέση βρέθηκε όταν, αρχίζοντας από τα λευκά, και πηγαίνοντας όπως πάνε τα πούλια, επτά στην έκτη θέση είχε, μια στην ένατη, και διπλά στον σούμμο και στην δέκατη θέση, και στην θέση μετά από το σούμμο, είχε δυο, ένα άλλο πούλι (ψήφον) το τελευταίο, έπεσε γύρω από το δίβο (δηλαδή μιαν θέση πριν από το τέλος). Αλλά τα μαύρα, διπλά είχαν στην όγδοη θέση, και άλλα τόσα στην ενδέκατη, στην δωδέκατη θέση υπήρχαν άλλα δυο, και στην δέκατη τρίτη, ένα πούλι, διπλό διακοσμούσε και την θέση του Αντιγόνου, αλλά και ίσο με αυτό είχε και στην δέκατη πέμπτη θέση, και άλλο ένα ζευγάρι είχε στην τέταρτη θέση από το τέλος Ήταν σειρά του βασιλέως να παίξει τα λευκά και χωρίς να μπορεί να δει την παγίδα που του στηνόταν όταν χωρίς να το σκεφτεί έβαλε τα πούλια σε στενού πύργου ξύλινου κρυμμένη σκάλα δυο και έξη και πέντε έφερε, και έτσι οκτώ μονά πούλια κατέληξε να έχει...»

Ο επόμενος ιμπεράτωρ, ο δεύτερος σύζυγος της αυγούστας Αριάδνης, αν και εξηντάχρονος, ο ιλλυρικής εθνικότητας Αναστάσιος ο Δίκορος (491-518), επίσης επιλέγει πολιτική μη-επεμβάσεως στην Δύση, απλά επικυρώνοντας την κατάκτηση της Ιταλίας από το φοιδεράτο ρήγα των Οστρογότθων, Θεοδώριχο το 493, αρκούμενος και αυτός στην ενδυνάμωση της Ανατολής. Πάντως, αποκαθιστά εκτεταμένο οχυρωματικό δίκτυο στην βόρεια μεθόριο, από τις εκβολές του π. Δούναβη, όπου θωρακίζει την ευάλωτη από το Βορρά, Μικρή Σκυθία, το κατοπινό "Παρίστριον" ή "Ντομπρουτζά", την ίδια χώρα όπου κατά την Αρχαιότητα βρίσκονταν και η ελληνική Ποντική Πεντάπολη, μέχρι βαθιά μέσα στην Παννονία, εντός γερμανο-κρατούμενων εδαφών. Επίσης, διατηρεί εκτεταμένα προγεφυρώματα στην Ιταλία, και συγκεκριμένα στην Απουλία & Καλαβρία (η σημ. Πούλια) και την Βρεττία (Βρουτία, η σημ. Καλαβρία).

Παράλληλα, ο δραστήριος αυτοκράτωρ Αναστάσιος αντιμετωπίζει με επιτυχία απανωτές συνωμοσίες που οργανώνουν Ίσαυροι αξιωματούχοι και αξιωματικοί, που επιδιώκουν να κρατήσουν υπό την επιρροή τους το θρόνο του συμπατριώτη τους, Ζήνωνα, και που τελικά ξεσπούν σε εξέγερση στην Ανατολία, με επικεφαλής τον Λογγίνο Κάλβο (= Φαλακρός) από τα Κάρδαλα (492-97).

Στη συνέχεια, ο διορατικός Αναστάσιος προσπαθεί να καλοπιάσει τους ετεροδόξους Χριστιανούς στην Εγγύς Ανατολή, π.χ διορίζοντας δικούς τους στα πόστα των αρχαίων πατριαρχείων. Λίγο αργότερα, τα φοσσάτα του Αναστάσιου νικούν τους Πέρσες (502-06). Ο αύγουστος Αναστάσιος φροντίζει τότε και για την θωράκιση της περσο-ρωμαϊκής μεθορίου, π.χ. χτίζοντας το Δάρας, ή Αναστασιούπολη, στην κουρδική επαρχία της Μεσοποταμίας. Αναστασιόπολις μετονομάζεται και η Σεργιόπολη, πλησίον της Καλλινίκου στην Συρία, η Τελμησσός στην Λυκία, ενώ αναφέρονται άλλες τρεις ομώνυμες πόλεις, στην Φρυγία, στην Γαλατία και στην Θράκη (το κατοπινό Περιθεώριον, της ύστερης Βυζαντινής περιόδου). Προφανώς και πρόκειται για πόλεις που ευεργετούνται με νέες υποδομές αυτήν την εποχή. Ο Αναστάσιος επίσης χτίζει το Πενταπύργιο, το μεταγενέστερο Επταπύργιο (--> Γεντί Κουλέ) της Νέας Ρώμης, ενώ οχυρώνει και τα πέριξ της Πόλεως, από την Σηλυβρία μέχρι τους Δέρκους, ολοκληρώνοντας το Αναστασιανό Τείχος (επίσης γνωστό ως τα Μακρά Τείχη) το 512, έργο που πάντως είχε ξεκινήσει ο Ζήνων.

Εν τω μεταξύ, οι Φράγκοι, μια δυναμική ένωση δυτικών γερμανικών εθνών, έχει συντρίψει το μαστρομίλη της Γαλλίας (magister militvm per Gallias) Συάγριο, γιο του δούκα Αιγιδίου, προσαρτώντας, έτσι, και τον τελευταίο θύλακα ρωμαϊκής σταθερότητας στην Βόρεια Γαλλία (486-87). Ήδη από το 419, η Νότια Γαλλία κυριαρχείται από τους Βησιγότθους με έδρα την Τολόσα (--> Τουλούζη), όπως και από τους Βουργουνδούς, που επίσης έχουν εγκατασταθεί από τις ρωμαϊκές αρχές στην νοτιοανατολική Γαλλία από το 443, με επίκεντρο τα βουνά της Σαυοΐας, για να προστατεύουν τις προσβάσεις και τις κλεισούρες προς την Ιταλία.

Όμως, ο ικανός ρήγας των Φράγκων, Κλόβις (481-511), παντρεύεται τώρα την Βουργουνδή πριγκήπισσα Κλοτθίλδη, η οποία και τον προσηλυτίζει στην Ορθή Πίστη της Χριστιανοσύνης το 493. Οπότε, οι Φράγκοι αποκτούν πλέον σαφές προβάδισμα στις προσπάθειες εξάπλωσής τους εντός της Γαλλίας, αφού με την μεταστροφή τους στην Ορθοδοξία γίνονται πιο συμπαθείς στους γαλλο-ρωμαίους ιθαγενείς. Αντιθέτως, οι Βησιγότθοι και οι Οστρογότθοι δυσκολεύονται ν'αποσπάσουν την αφοσίωση των ιθαγενών πληθυσμών, λόγω της εμμονής τους στην αρειανική εκδοχή του Χριστιανισμού. Επιπλέον, ο εκάστοτε ρήγας των Φράγκων θα εμμένει και στην παραδοσιακή του ιδιότητα (εκ του 358) ως φοιδεράτου (= βάρβαρος φύλαρχος, υπό την υπηρεσία της Ρώμης μαζί με όλη του την φυλή => εξού και federation στην σημ. αγγλική) της Ρωμανίας, αν και υφιστάμενος αξιωματούχος του ιμπεράτορα της Ανατολής, τυπικά μονάχα.

η εξάπλωση των Φράγκων σε Γερμανία & Γαλλία, 481-> 814 μ.Χ

Ακόμα και ο ικανότατος αύγουστος Αναστάσιος προτιμά να συνδιαλέγεται με τους ομοδόξους Φράγκους, παρά με τους υπολοίπους Βαρβάρους που έχουν κατακλύσει την Δύση. Εντυπωσιασμένος, μάλιστα, θα στείλει συγχαρητήρια στον Φράγκο ρήγα Κλόβι για την συντριβή και θάνατο του Βησιγότθου ρήγα Αλαρίχου Β' το 507, κατόπιν της οποίας οι ομόδοξοι Φράγκοι κατακτούν την Τολόσα (Τουλούζη ή Τουλούζ), την πρωτεύουσα των αιρετικών Βησιγότθων, τους οποίους και απωθούν πέραν από τα Πυρηναία Όρη.

Έτσι κάπως, και παράλληλα με την μεσαιωνική άμπωτη στον γραπτό λόγο, η δυναστεία του Κλόβι, οι Μεροβίγγειοι, θ'αποκτήσει θρυλική φήμη ως οίκος με μαγικές ικανότητες, όπως και απίθανη καταγωγή, με αναγωγή πίσω ακόμα και στον Ιησού τον ίδιο, και την Μαγδαληνή, αν και οι ίδιοι οι Μεροβίγγειοι μάλλον απλά θ'αρκούνται στην διεκδίκηση μιας γενεαλογικής γραμμής απ'ευθείας από το βιβλικό ..Νώε.

Πάντως, η Ρωμανία αποτελεί πλέον παρελθόν στην Δύση, παρά το προσωπικό όραμα και την διαλλακτικότητα του ικανού ρήγα των Οστρογότθων (471-526), και κυριάρχου της Ιταλίας (493-526), Θεοδωρίχου του Μέγα, και το δίκτυο συμμαχιών (που κατά καιρούς περιλαμβάνει Οστρογότθους, Βησιγότθους, Βουργουνδούς, Σουηβούς, ακόμα και τους δύσκολους, τους Βανδάλους) που αυτός στήνει διαρκώς, επιδιώκοντας ακόμα και την επανένωση του δυτικού μισού της Ρωμανίας.

Εν τω μεταξύ, η Αυτοκρατορία δεν μπορεί να ορθοποδήσει εύκολα, αφού στο ανατολικό μισό της Ρωμανίας δεν λείπουν ποτέ οι συνωμοσίες:

«..ο Βιταλιανός, που καταγόταν από την Θράκη, επαναστάτησε και με την βοήθεια των Μοισών και των Σκυθών (της Μικρής Σκυθίας, η μτγ Ντοβρουτζά ή Δοβρουτσά) λυμαινόταν τα περίχωρα της Βασιλεύουσας. Η Κ/πόλη μάλιστα πολιορκήθηκε και με στόλο, στον οποίο ο Αναστάσιος αντιπαρέταξε τις δυνάμεις του επάρχου Μαριανού. Έγινε λοιπόν ναυμαχία, κι από κάποιο τέχνασμα [μαθητή] του Πρόκλου το εχθρικό ναυτικό καταστράφηκε. Η παράδοση θέλει τον Πρόκλο δημιουργό φλογοβόλων κατόπτρων, τα οποία κρέμασε στα τείχη με προσανατολισμό τα εχθρικά καράβια. Καθώς οι ακτίνες του ηλίου έπεφταν πάνω στα κάτοπτρα, εκείνα εκσφενδονίζοντας πυρ κεραυνοβολούσαν τους ναύτες των αντιπάλων και τα πλοία τους...», Επιτομή Ιστοριών, Ιωάννου Ζωναρά: ΙΔ', 3

Απ'όλα τα επιτεύγματα του ιμπεράτορα Αναστασίου, όμως, περισσότερη σημασία έχουν οι οικονομικές του μεταρρυθμίσεις.

Η συνετή δημοσιονομική πολιτική του γρήγορα ανασταίνει την Οικονομία. Με την βοήθεια του υπάρχου του πραιτωρίου, Μαρίνου, ο Αναστάσιος μεταρρυθμίζει το νομισματικό σύστημα, στηρίζοντας ως αξιόπιστο χρυσό νόμισμα, το DENARIVS SOLIDVS (Δηνάριον, Ιστάμενον = Σόλιδος, Cόλδιον ή απλά Νόμισμα), κόβοντας παράλληλα νέες, πιο πρακτικές, υποδιαιρέσεις του (Φόλλεις, Ημιφόλλεις, Δεκανούμμια, & Πεντανούμμια), όπως και το ασημένιο MILIARENSIS (Μιλιαρέσιον, Δίδραχμον ή Δραχμή), επίσης αξιόπιστο, δηλαδή με σταθερή καθαρότητα. Με έμφαση στην αύξηση της φοροεισπρακτικής ικανότητας, τ'αυτοκρατορικά ταμεία γεμίζουν άνετα. Όμως, στα πλαίσια της μακρόπνοης πολιτικής του, ο Αναστάσιος στοχεύει στην δημιουργία σφρίγους στην Οικονομία, παραδόξως ..μειώνοντας φόρους (π.χ φόρος Ακίνητης Περιουσίας), ή ακόμα και καταργώντας τους, όπως έγινε π.χ. με την οριστική κατάργηση του απαράδεκτου φόρου του χρυσαργύρου (collatio lvstralis)!

Την απώλεια εσόδων λόγω της κατάργησης του χρυσαργύρου, ο Αναστάσιος την αντισταθμίζει με εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης συγκεκριμένων αυτοκρατορικών γαιοκτημάτων, τα έσοδα εκ των οποίων και τα καταθέτει σε ξεχωριστό ταμείο διαχείρισης (fund)! Έτσι, με κάμποσες τέτοιες ευφυείς κινήσεις, ο Αναστάσιος αφήνει πλεόνασμα 23.000.000 Cολδίων, ή 320.000 λιβρών, ήτοι περίπου 104,784 τόνους χρυσού, πεθαίνοντας το 518. Η Ρωμανία ευημερεί πλέον, και είναι πιο έτοιμη από ποτέ ν'ανακτήσει το χαμένο μεγαλείο της.