Хъуаджэр ибылыц зэрэтекӏуагъэр

Мафэ горэм Хъуаджэр лъэгъун иӏэу гъунэгъу къуаджэм кӏуагъэу, лэгъуп гори ыкӏыб илъэу къэкӏожьызэ, ошъопщэ шӏуцӏэ къыкъокӏыгъ, шыблэри гъуагъоу, хыжьышхуи къепщэу зыфежьэм, шӏу зэрэщымыӏэр, оешхо къызэрэхъущтыр Хъуаджэм къыгурыӏуи, ным къызэрилъфыгъэу зитӏэкӏи, щыгъынэу зыщихыгъэр зэкӏэ лэгъуп чӏэгъым чӏилъхьагъ. Ежь лэгъуп кӏыӏум тетӏысхьагъ. Лъэшэу инэу къещхыгъ, псыр ыгъэуцуагъ. Уаер зытеужьым, Хъуаджэм ищыгъынхэр гъушъэпсэу лэгъуп чӏэгъым къычӏихыжьыхи, зыщилъэжьыгъэх. Къежьэжьыгъэу къэкӏожьызэ ибылыц ӏукӏагъ. Зэхэшъуахьыгъ, пӏыкӏагъэ. Мыдрэр гъушъ, ощхыци къытефагъэп, рэхьатэу макӏо. Ибылыц ыгъэшӏэгъуагъ:

- Хъуаджэ, сыоплъышъ, о угъушъ, мы оешхом ухэтыгъэба?

- Е-о-ой, икуупӏэ шъыпкъэм сыхэтыгъэба! Псым симыхьэу сыкъэнэн ӏоу сшӏагъэп. Бэлахь сыкъызэлыжьыгъэр, - ыӏуагъ Хъуаджэм.

- Адэ сэ псыр къыспэчъы, о сыдэущтэу гъушъэу укъыхэкӏыжьыгъ?

- Ащи шӏыкӏэ иӏ, ибылыц, сэ ощх къыстещхэнэу щытэп.

- Ащыгъум, ащ ишӏыкӏэ сэгъашӏи, сэри сэнэхьат горэм уфэзгъэсэн, - ыӏуагъ ибылыц.

- Хъун, озгъэшӏэн къещхы зэпытыгъэкӏи уищыгъын мыуцӏынынэу.

Зэзэгъыгъэх. «Ибылыц сыхьатышӏэ ӏаз» aӏoy бэрэ Хъуаджэм зэхихыгъэ. Адыгэмэ сыхьат зиӏэ ахэтыгъэп, фалӏэщтыгъэх. Арыти, «ащ нахь сэнэхьат дэгъу сэ ибылыц пысхынэп» ыӏуи, Хъуаджэм тыриубытагъ.

- Ибылыц, о сэбгъэшӏэщтыр сыхьатым ишӏыкӏ, сыхьатышӏэ сыпшӏыщт, сэ анахь ощхышхоми уищыгъын ымыгъэшъунэу уфэзгъэсэщт. Ошта?

- Сэштэ.

Гъогу напцэм тетӏысхьэхи, ибылыц идорбэ ыкӏыбы къырихи, ӏэдэ-уадэу илъхэр, сыхьатым хэлъыщтхэр къыштагъэх. Орзэ набзэхэри ибылыц къышыпыхи, мэущтэу пшӏыщт, мэущтэу къэпшӏыжьыщт, ыӏозэ къыригъэлъэгъугъэх. Сыхьат сурэтыр зэхипцагъ, зэхихыжьыгъ, ау сыхьат шъыпкъэ ышӏын ыдэрэп, ибылыци тӏэкӏу къетхьагъэпцӏэкӏы.

- Къыбгурыӏуагъа, Хъуадж, сыхьатым ишӏыкӏэ?

- Къызгурыӏуагъ, ау зыхэпшӏыкӏыщтыр сэ сиӏэп, сызэренэгуерэмкӏэ, сыхьатым ищыкӏагъэхэр зэкӏэ уидорбэ илъынхэ фае, ау зыхъукӏэ, зы сыхьатыпхъэ къысэт, арымырмэ, сыдэущтэу сыхьат сшӏын, ори ащ пае нахь тхьамыкӏэ ухъунэп. Сыхьатыпхъэ къысэмытмэ, сэбгъэлъэгъугъэм зи пкӏэ иӏэп, ащыкӏэ уаем узэримы-гъэшъущт шӏыкӏэр озгъэшӏэн слъэкӏыщтэп, ибылыц, уигъогу утехьажьын уфит. Зэ плъэри? Олъэгъуа, ошъопщэ шӏуцӏэу къакӏорэр? Джыри оешхо къэхъущт. Апэрэм нахь щынэгъуаӏу а къакӏорэр.

Ащ дэжьым лъэшэу шыблэр къэгъогъуагъ, ибылыц ыгучӏэ изыгъ.

- Мардж, Хъуадж, шӏэхыӏоу сэгъашӏэ, ма, сыхьатыпхъэ пае укъэзгъэнэна, - ыӏуи, идорбэ иӏаби, зэкӏэ сыхьатым хэлъын фаер къыритыгъ. А купыр къыӏэкӏэхьагъэмэ ахэм атырихыни, сыхьатым хэлъыщтхэр ышӏыхэу фежьэщт, адыгэмэ сыхьат яӏэу ышӏыщт.

- Джы о уисэнэхьат сэгъашӏэ.

- Озгъэшӏэщт, ибылыц, гъогу утехьэ къэсми, мыщ фэдэ лэгъуп зыдашт, ощхыр къызиублэкӏэ, псынкӏэу зытӏэкӏи, уищыгъынхэр лэгъуп чӏэгъым чӏалъхьэх, уаер зытеужьырэм - уищыгъынхэр гъушъэу къычӏэпхыжьынхи, зыщыплъэжьыщтых. Джары икӏахьыгъи ишъомбгъуагъи.

- Укъыстекӏуагъ, Хъуаджэ, ощ фэшъхьаф сэ джы нэс зыми сигъэделэн ылъэкӏыгъэп, - ыӏуагъ ибылыц.