Хъуаджэм ибэджын

Хъуаджэр къуаджэ горэм хьэкӏакӏо кӏуагъэу бэджынэ къыфашӏи, къыфахьыгъ. Джы нэс ащ фэдэ ышхыгъэу щытэпти, апэрэмкӏэ зилӏэужыгъор ымышӏэу макӏэу зыӏуилъхьагъ, етӏанэ, нахь зыхаӏэм, бэджынэр лъэшэу ыгу рихьыгъ, дэгъоу ышхыгъ. Ядэжь къызыкӏожьырэм ащ фэдэ шъузым ригъэшӏынэу ыгу риубытагъ. Бысымгуащэм еупчӏи, бэджынэм ишӏыкӏи къыригъэӏотагъ.

Къежьэжьи, гъогум къызытехьажьым бэджынэм ехъурэ гупшысэ имыӏэу, ыцӏэ щымыгъупшэным пае, «бэджын», «бэджын» ыӏозэ ӏупчъапчъэ фежьагъ. Шӏукӏае къыкӏужьыгъэу, тегупшысыкӏи, бэджынэм ыцӏэ щыгъупшагъ. Чӏэнэгъэшхо зышӏыгъэм фэдэу лъэшэу къыгъэчэфынчъагъ. Къэуцуи зиплъахьыгъ, ыгукӏэ лъыхъуагъэ, ӏанэри бысым гуащэри ыгу къыгъэкӏыжьыгъэх, ау къырагъэшхыгъэм ыцӏэ ӏэкӏэзыгъ, шӏокӏодыгъ, къыфэгъотыжьырэп. Сыд ышӏэхэн!

Джау гъогубгъум мэшэжъ горэ, лъэгуанджэм къэсэу псынжъыпсыр итэу зелъэгъум, маистэхэр зыщихи, хэхьагъ, лъыхъоу хэуцуагъ. Шыуитӏу къакӏохэзэ, Хъуаджэу псынжъ машэм хэтым дэжь къызэсыхэм къэуцугъэх.

Хъуаджэр ашӏэжьыгъэти, къеупчӏыгъэх:

- Хъуаджэ, сыд псынжъ машэм ухэхьагъэу узылъыхъурэр?

- Сымылъыхъо хъуна, къысэхъулӏагъэр тхьамыкӏагъу, егъашӏэм къэсылэжьыгъэ дышъэ тӏэкӏур, чысэм ислъхьи, скӏыпкъ дэспхагъэу сыкъэкӏожьызэ, мы псынжъ мэшэжъым зыгорэ къыхэжъыукӏэу сынэ къыкӏидзагъ. Благъэу сыкъызыӏохьэм дышъэ гогонжъые псынжъым хэтэу къысщыхъугъ. «Ари тхьэм къысет, сидышъэ къыхэхъуагъ» сӏуи, сыгуӏэзэ, сызыхапкӏэм, сэ сидышъэ чысэ скӏыпкъы къыпызи псынжъым хэфагъ, сичыси згъотыжьырэп, дышъэ гогонри тум хъугъэ, ибылыц хэмысымэ, фэдэ слъэгъугъэп, сэлъыхъо сыхэт.

Шыуитӏур зэупчӏыжьыгъ:

- Мы тхьагъэпцӏым тигъэделэнкӏэ енэгуягъо, тигъогу тытегъэхьажь, - ыӏуагъ язырэм.

- Тигъэделэна, плъэгъурэба, тхьамыкӏэм маистэхэр зыщихыгъи, пкӏантӏэр зэрилъэкӏэхэу мэлъыхъо хэт. Тегъэпсыхи, тыдэгъэлъыхъу, къэдгъотыжьмэ идышъэ чысэ тэ тиӏахьи къыхэкӏын, дышъэ гогоныр къытӏэкӏафэмэ - тэ тый.

- Ари шъыпкъэ. Тинасып къыхьынкӏи мэхъу.

Шыуитӏур къепсыхи, шыхэр алъахъи, атӏупщыгъэх, ежьхэм затӏэкӏахьи, лъыхъуакӏо псынжъ машэм хэхьагъэх. Хъуаджэри мэлъыхъо, шыуитӏури яшъыпкъэу мэлъыхъох. Дышъэ фаех. Лъыхъохэзэ, псынжъ машэр аутагъ, щатэм фэдэу ӏужъоу рашӏыкӏыгъ. Пшъыгъэх. Лӏитӏумэ язырэр къэгущыӏи, къыӏуагъ:

- Олахьэ, Хъуаджэ, уидышъэ мастэ хъугъэми къэдгъотыжьын фэягъэм, зи тызнэмысыгъэ машэм иӏэп.

Адрэм къыӏуагъ:

- Хъуаджэ, сэ сызэренэгуерэмкӏэ, мы чӏыпӏэр арэп уидышъэ чысэ зыщычӏэунагъэр, мыщ хэлъымэ къэдгъотын фэягъ, хэлъэп.

- Дышъэ гогонэу унэ къыпэшӏофагъэри нэпӏэхъ, тыгъэ хьажъу горэ къытыридзагъэу къычӏэкӏын. Зи пкӏэ иӏэп.

- Ар хъуна шъыу, кӏо, шъо шъуигъогу шъутехьажьын шъуӏомэ, гъогумафэх, сэ сидышъэ къэсымыгъотыжьэу сыхэкӏыжьыщтэп, - ыӏуагъ Хъуаджэм. Кӏэгъожьхи, джыри лӏитӏур бэрэ лъыхъуагъэх. Агу кӏоди, къыхэкӏыжьыгъэх.

- О, Хъуаджэ, уидышъэ къызыщычӏэунагъэр тэ тшӏэрэп, ау мы псынжъым хэлъэп, хэлъымэ къэдгъотыщтыгъ, бэджынэм фэдэу тыутагъэ...

- Сыд пӏуагъи? - ыӏуи, Хъуаджэм ышъхьэ къыпхъотагъ.

- Бэджынэм фэдэу тэбгъэутагъэ псынжъ машэр, уидышъэ чысэ мыщ хэлъэп.

Хъуаджэр гушӏозэ къыхэхъушъутыжьи, зитхьакӏыжьыгъ, маистэхэр зыщилъэжьыгъ, чэф.

- Сыд къэхъугъ, Хъуадж?

- Къэхъугъэр, гъэнэфагъэба, тхьэшъуегъэпсэу, шъуигъогу шъутехьажь, сэ сызылъыхъущтыгъэр згъотыжьыгъэ, - ыӏуи, «бэджын», «бэджын» ыӏозэ къежьэжьыгъ.