Sjögren
Diagnostiek
Geobjectiveerde xerostomie of keratoconjunctivitis sicca met voldoende aanwijzingen voor onderliggende autoimmuunafwijking als oorzaak
Overige ondersteunende gegevens: speekselkliervergroting, onverklaarde toename van caries
Immunologisch: anti-Ro/SSA en/of anti-La/SSB, IgM reumafactor, hyperglobulinemie
Behandeling
Algemene maatregelen
Uitsluiten en behandelen angst/depressie/dehydratie
Medicatie geassocieerd met verhoogde droogheid staken
Vermijden blootstelling rook/stof/andere irritantia, roken staken
Algemeen
Naar tandarts voor focusonderzoek, daarna begeleiding mondhygiënist/tandarts
Uitsluiten en behandelen neusobstructie
Therapie
Speekselklier stimulatie met gedroogd fruit of suikervrij snoep/kauwgom
Spoelen met water of speekselsubstituut (mucine bevattend) bv oral balance gel 40ml (machtiging verzekeraar nodig), bij onvoldoende effect ander preparaat. NB continueren als patient geen orale intake mag i.v.m. onderzoek of OK
Pilocarpine 5 mg 3-4 dd (zie boven)
ICC oogarts: uitsluiten evt. bijkomende oogaandoening; bij toenemende klachten en/of ulceratieve keratitis opnieuw verwijzen
Lenzen vervangen door bril, evt. met zijglazen (zwembril)
Vermijden lage luchtvochtigheid (vliegtuig/airco), ’s nachts lucht bevochtigen
Bij blepharitis ’s ochtends wimpers reinigen met gekookt water/babyshampoo
Therapie
Overdag: kunsttranen zonder conserveermiddelen, bv hypromellose monofree 0,3% a 0,4 ml of oculotect unidose 5% a 0,4ml 4-6dd 1 dr. bdz. ’s Nachts: gel/zalf, b.v. Vidisic ooggel 2mg/g a 10gr, Oculentum simplex oogzalf FNA
Pilocarpine 5 mg 3-4 dd, cave COPD/cardiovasculair, bij levercirrose 1-3 dd, effect na 4-8wkn, bij bijw. (zweten) lagere dosering.
Verwijzing oogarts: puncta occlusie met siliconen plug of dichtbranden
Tandcariës
3dd fluoride tandpasta zonder detergentia, bv biotene enzymatische tandpasta
Fluoride applicatie wekelijks met natriumfluoridegel m.b.v. fluoridekap
NaF mondspoeling 0,05% FNA solad 500ml 1dd an, niet naspoelen
Goede mondverzorging (tandenstokers)
Suikervije voeding, beperking tussendoortjes
6 maandse controle tandarts, mondhygiënist poetsinstructie
Orale candidiasis
Oraal antimycoticum (bv 14 dgn Gyno-Daktarin 400mg 2dd 5dgn)
evt onderhoudstherapie, overnacht kunstgebit desinfecteren
Cheilitis angularis (kloofjes)
miconazol creme 20mg/g, 2dd >14 dgn
controle pasvorm gebit
Bacteriële sialo-adenitis
warme compressen
massage in richting van orificium
pijnstilling
speekselstimulatie
evt. Antibiotica
Nasale droogte, sinusitis, bronchitis
ICC KNO-arts: uitsluiten en behandelen (a)specifieke rhinopathie/sinusitis
Neusspray, b.v. Bexedyl, Physiomer of mok lauw water met thl. zout 2-6 dd
Bij neus crustae lanoline, vaseline, glycerine FNA 10gr 2dd of vaseline
Luchtbevochtiger gedurende de nacht
Xerodermie
ICC dermatoloog: uitsluiten en behandelen bijkomende huidafwijking
Baden met badolie (soja oleum emulgatum )
Cr.lanette vaseline FNA, vaseline voor lippen
Vaginale droogte/dyspareunie
ICC gynaecoloog: uitsluiten en behandelen evt. postmenopauzale vaginale atrofie /infectie
Glijmiddelen, b.v. sensilube vaginal glijmiddel
Moeheid
Uitsluiten en behandelen andere oorzaak b.v. hypothyreoidie
Behandelen evt. slaaptekort
Bij artralgie: pijnmedicatie optimalisere
Bij nycturie t.g.v. polydipsie: speekselsubstituut gedurende avond/nacht
Bij myoclonieën: clonazepam 1-2 mg 1dd an
Artralgie/artritis/myalgie
Paracetamol/NSAID’s, evt. rectaal bij slik/passagestoornissen
Artritis: hydroxychloroquine 200mg 2dd, bij gewicht<70kg controle oogarts 1x/jaar
Overleg reumatologen bij onvoldoende effect
Orgaanbetrokkenheid
Follow-up
Controlefrequentie: Afhankelijk van ernst van eerdere uitingen en activiteit te bepalen. Bij ontbreken van extraglandulaire manifestaties: 1x per 12 maanden
Anamnese: myalgie, gewrichsklachten, koorts, gewichtsverlies, nachtzweten, huidafwijkingen, siccaklachten ogen en mond (caries?) en vaginaal, klierzwelling (parotis/submandibulair), extraglandulaire verschijnselen (dyspnoe, perifere/centrale neuropathie, autonome dysfunctie, artritis), aanwijzingen andere systeemziekten
Scores: ESSDAI, ESSPRI
Lichamelijk onderzoek: bloeddruk, gewicht, palpatie lymfeklierstations (lymfoom), lever/miltgrootte, speekselklierzwelling, bij artralgie: artritis? joint count?, bij myalgie: testen spierkracht, bij huidafwijkingen: inspectie, bij sensibiliteitsstoornis/uitval: neurologisch onderzoek
Laboratoriumonderzoek: BSE, CRP, bloedbeeld incl diff, kreatinine, ALAT, LDH, C3, C4, IgG, cryoglobulines, urinesediment met pH, op indicatie: glucose, kalium, bicarbonaat, CK, X-thorax, longfunctie met diffusie