MGUS / multipel myeloom

Diagnostiek monoklonale gammopathie

  • M-proteine (gevoeligheid: 0.5-2 g/L; IgA moeilijker te kwantificeren omdat band deels overlapt met beta-fractie, zie onder)

  • Immunofixatie ter bevestiging (gevoeligheid: 0.2 g/L; wordt niet standaard bepaald, alleen op indicatie; geeft geen kwantitatieve uitslag)

  • Vrije lichte keten bepaling verhoogt sensitiviteit voor monoklonaliteit tot 99% .

Serum eiwit elektroforese (M-proteine)

Immuunfixatie

Gebruik van antistoffen tegen zware ketens G, A en M en lichte ketens kappa en lambda.

Serum vrije lichte ketens

Evaluatie van plasmacelziekte

Ontwikkeling van MGUS naar MM

Diagnostische criteria monoklonale gammopathieën

MGUS

Typen MGUS

  • Non-IgM MGUS (IgG, IgA of IgD)

  • IgM MGUS

  • Lichte keten MGUS

M-proteine bij MGUS: per definitie <30 g/L

M-proteine

  • IgG (69%)

  • IgM (17%)

  • IgA (11%)

  • IgD (<1%; duidt vrijwel altijd op multipel myeloom, AL-amyloidose of plasma cel leukemie)

  • Biklonaal (3%)

  • Kappa lichte keten (62%)

  • Lambda lichte keten (38%)

Monitoring van MGUS naar progressie

Klinische red flags: Botpijn, vermoeidheid/zwakte, gewichtsverlies, koorts, nachtzweten, neurologische symptomen (neuropathie, hoofdpijn, duizeligheid, visusverlies, doofheid), bloedingen, symptomen passend bij amyloidose (macroglossie, periorbitale purpura, proteinurie in nefrotische range (>3 gram/24h), restrictieve cardiomyopathie, onverklaard verhoogd nt-proBNP), lymfadenopathie, hepatomegalie of splenomegalie

Laboratorium red flags

  • Verhoging serum M-proteine >50% (indien ook absolute stijging >5 g/L)

  • Serum M-proteine >30 g/L

  • Verhoging serum vrije lichte ketens >50% (indien ook absolute stijging >100 mg/L)

  • Vrije kappa/lambda ratio >100 of <0.01 (indien ook absolute waarde van aangedane lichte keten >100 mg/L)

  • Urine M-proteine >500 mg/24h

Multipel myeloom

CRAB criteria + biomarkers

  • Hypercalciemie: serum calcium >0.25 mmol/L boven de normale bovengrens, of >2.75 mmol/L

  • Nierinsufficiëntie: kreatinine klaring <40 mL/min of serum kreatinine >177 µmol/L

  • Anemie: Hb <6.3 mmol/L of >1.25 mmol/L onder referentiewaarde

  • Botlaesies: 1 of meer lytische laesies op X-skelet, CT of PET-CT

  • Percentage klonale plasmacellen beenmerg ≥60%

  • Involved/uninvolved serum Vrije Lichte Keten (VLK) ratio ≥100 (involved VLK moet ≥100 mg/L zijn)

  • >1 focale laesie op MRI, van tenminste 5 mm doorsnede.

Diagnostiek multipel myeloom

  • Lab: bloedbeeld met leukocytendifferentiatie (om circulerende plasmacellen te evalueren), kreatinine, ureum, calcium, albumine, CRP, LDH

  • M-proteine met immunofixatie

  • Vrije lichte ketens

  • IgM/IgG/IgA

  • CT-whole body

  • Serum β2-microglobulin

  • Beenmergpunctie met aspiraat (inclusief cytogenetica/FISH)

Risicostratificatie multipel myeloom