Obesitas en metabool syndroom

Glucose: ≥5.6 mmol/L of behandeling voor diabetes
HDL-cholesterol: ≤0.9 mmol/L (mannen) of ≤1.2 mmol/L (vrouwen)
Triglyceriden: ≥1.8 mmol/L of behandeling voor hypertriglyceridemie (bv. fibraten)
Middelomtrek: ≥102 cm (mannen) of ≥88 cm (vrouwen)
Hypertensie: ≥130/85 mmHg of behandeling voor hypertensie

Normaal: mannen ≤93 cm, vrouwen ≤79 cmVergroot: mannen 94-101 cm, vrouwen 80-87Ernstig vergroot: mannen ≥102 cm, vrouwen ≥88 cm

Obesitas

Definities

<18.5 kg/m2: ondergewicht
18.5-25 kg/m2: normaal
25-30 kg/m2: overgewicht
30-40 kg/m2: obesitas
>40 kg/m2: morbide obesitas

Anamnese

Vraag toestemming om het overgewicht te bespreken
Start overgewicht, aanleiding overgewicht (bv life event), overgewicht bij familieleden, eerdere interventies
Leefstijl: voedingspatroon (incl gesuikerde dranken en alcohol), stoppen met roken, timing van maaltijden, verminderde/slechte slaap, aanwijzingen OSAS, nachtdiensten, sport
Sociaal-economisch: financiële zorgen, eenzaamheid, overlijden/ziekte partner/familie, verlies van werk
Psychisch: depressie, eetbuistoornissen, chronische stress, psychotraumata
Hormonaal: hypothyreoidie, Cushing, PCOS, mannelijk hypognadisme, zwangerschap
Medicamenteus

Primaire vs secundaire obesitas

https://www.checkoorzakenovergewicht.nl/Bron

Gewichtsverhogende medicatie

Bron

Behandeling

Bron: richtlijn 2023GLI; gecombineerde leefstijlinterventie. Dit betreft een interventie waarbij begeleiding bij voeding, beweging en gedrag in samenhang wordt aangeboden. 1. Indien andere factoren dan leefstijl ook nog optimalisatie of behandeling behoeven, dan kan tabel 13.1 in module 13 hiervoor gebruikt worden. Denk aan factoren als sociaaleconomisch, psychisch, medicamenteus, hormonaal, hypothalaam of (mono)genetisch. 2 Afkapwaarden BMI en buikomvang wijken af voor sommige etnische groepen (zie module ‘Uitkomstmaten’) 3 Comorbiditeit: zoals cardiometabole en respiratoire aandoeningen, maligniteiten, artrose, gastro-intestinale aandoeningen, urogenitale aandoeningen/ fertiliteitsproblemen, psychische/psychosociale en overige problematiek (zie module ‘Obesitas-gerelateerde comorbiditeiten’) 4 Parameter voor risicofactoren is wel of geen aanwezigheid (ernstig) vergrote buikomvang Geen (ernstig) vergrote buikomvang: man <102 cm; vrouw <88 cm Wel (ernstig) vergrote buikomvang: man >102 cm; vrouw >88 cm N.B.: Voor personen vanaf 70 jaar en personen met een andere etniciteit dan Europees, Amerikaans, Midden-Oost Mediterraan, gelden andere afkapwaarden – zie hiervoor module ‘Uitkomstmaten’ 5 De basis van gezonde leefstijl bestaat uit:

Voedingsadviezen conform de Richtlijn Goede Voeding: Schijf van vijf van Voedingscentrum (zie verder module ‘Voeding- en dieetbehandeling’)
Voldoende slaap en verminderen van eventuele chronische stress
Beweegadviezen volgens de Beweegrichtlijnen: Indien de wens is om gewicht te verliezen (visceraal vetafname met behoud van spiermassa) dan wordt aanbevolen:
- 150-200 minuten matig tot zwaar intensieve aerobe lichaamsbeweging per week, twee maal per week krachttraining en het verminderen van sedentair gedrag.
- Verdeel de lichaamsbeweging over meerdere dagen in de week, bestaande uit minimaal 30-60 minuten beweging
- Adviseer de trainingsintensiteit te verhogen, inclusief intervaltraining met hoge intensiteit, voor het behalen van een grotere verhoging van cardiorespiratoire fitheid en visceraal en ectopisch vetverlies (zoals intra-hepatisch)
- Adviseer een hoog aantal minuten lichaamsbeweging (200 tot 300 minuten/week van matige intensiteit) om het behaalde gewichtsverlies te behouden (zie verder module ‘Beweging’).

6 Voor zowel een basis GLI (met indien nodig aanvullende zorg) als gespecialiseerde GLI zijn er twee vormen (zie module ‘Gepersonaliseerde zorg’). Maak hieruit een keuze: * GLI Programma in groepsverband. Dit heeft de voorkeur. * Individuele (modulaire) GLI: - Indien cliënt/patiënt aanzienlijk meer baat heeft bij flexibele afgepaste individuele begeleiding dan in een groep met vast programma - Indien begeleiding nodig is met focus op slechts 1 of 2 componenten van een GLI, omdat de andere component(en) al geoptimaliseerd is (zijn) 7 Bij voorkeur een gespecialiseerde GLI. Indien naar oordeel van de zorgprofessional(s) een basis GLI (met indien nodig aanvullende zorg) voldoende effect zou kunnen hebben, dan kan een basis GLI (met/zonder aanvullende zorg) ingezet worden. 8 Houd bij de keuze van wel of niet inzetten van gewichtsreducerende medicatie, rekening met de comorbiditeiten (zie module ‘Obesitas-gerelateerde comorbiditeiten’), contra-indicaties en de voor het individu relevante uitkomstmaten (module ‘Uitkomstmaten’)

Gewichtsreductie na 1 jaar

Naltrexon/bupropion: -7%
Liraglutide: -8%
Semaglutide: -15%
Tirzepatide: -21%

Obesitas en type 2 diabetes

Bron

Bariatrische chirurgie

Typen operaties

Roux-en-Y gastric bypass

Sleeve gastrectomy

Mini gastric bypass

Complicaties na bariatrische chirurgie

Bron

Gezondheidswinst

Gewichtsverlies na Roux-en-Y gastric bypass

Bron

Diabetesregulatie na bariatrische chirurgie

Bron

Dieetmaatregelen na gastric bypass ter preventie hypoglycemie

Spreiden (6x per dag eten)
Grootte van porties beperken
Beperk koolhydrtaten of neem lage koolhydraten met lage glycemische index
Snelheid van eten
Medicamenteus: acarbose, diazoxide, octreotide

Deficiënties na bariatrische chirurgie

Bron

Follow-up na bariatrische chirurgie

Bron

Bijwerkingen gewichtsverlies

Medicatie na bariatrische chirurgie (postoperatief)

Farmacokinetische veranderingen: verminderde maagmotiliteit, kleiner maagvolume, hogere pH maag, verminderd oppervlakte maag en jejunum, veranderd first-pass effect (bv. door hoge concentratie CYP3A4 in proximale dunne darm waardoor soms lagere dosering nodig is), veranderde blootstelling aan P-glycoproteine, vranderde enterohepatische kringloop
Algemene adviezen indien onvoldoende effect: switch naar andere vorm (bv. oplosbaar of fijn te malen), niet-orale vorm indien mogelijk (bv. subcutaan), geen slow release preparaten, medicament met beter first-pass metabolisme, kies een middel waarbij spiegelcontrole mogelijk is

Antihypertensiva

Thiazidediuretica: als eerste staken, gezien risico op dehydratie en hypokaliëmie. Bij voorkeur niet herstarten.
Lisdiuretica voor hartfalen: dosering halveren, frequente controles van nierfunctie
Beta-blokkers: afbouwen tot stop, tenzij harde indicatie (bv. coronairlijden)
ACEi/ARB: kunnen veilig gegeven worden
Calciumantagonisten: kunnen veilig gegeven worden
MRA: eerstekeus diureticum

Cholesterolverlagende medicatie

Statines: kunne veilig gegeven worden, soms dosisaanpassing nodig
Ezetimibe: kan gegeven worden, theoretisch minder effectief
Fibraten: mogelijke grotere kans op ontwikkelen galstenen