ABCDE / BLS / ALS
ABCDE (primary assessment; bron: Medische Spoedsituaties; kijk voor filmpje volledige assessment hier)
Zie ook: Opvang instabiele patiënt
Zie ook: NHG ABCDE kaart
- A: airway / ademweg
- Onderzoek: inspectie mondholte, stridor/rochelen/snurken, nekletsel
- Resuscitatie: headtilt/chin lift (jaw thrust bij nekletsel), finger sweep, inbrengen tubes (bij bewusteloze patiënt0, adrenaline 0.5 mg i.m. bij anafylactische reactie met bedreigde luchtweg
- Controle: CO2 op indicatie bij hypoventilatie
- B: breathing / ademhaling
- Onderzoek: cyanose, tracheadeviatie, subcutaan emfyseem, symmetrische thoraxexcursies, hulpademhalingsspieren/intrekkingen, ademfrequentie, saturatie, percussie (pneumothorax/pleuravocht), auscultatie (bronchospasme, longoedeem, pneumothorax)
- Resuscitatie: zuurstof (bv. 15 L/min op non-rebreathing masker), gerichte therapie voor onderliggend probleem (bv. vernevelen met salbutamol/ipratropium)
- Aanvullend onderzoek: bloedgas, X-thorax
- Controle: saturatie (>94%; COPD: 88-92%) en ademhalingsfrequentie (<30/min)
- Levensbedreigend: bronchospasme (o.a. anafylaxie), longoedeem, spanningspneumothorax
- C: circulation / circulatie
- Onderzoek: bleekheid/roodheid/transpiratie, bloeddruk, hartfrequentie (hals/liezen), centrale pols (verschil sys-dia), capillary refill, centraal veneuze druk, harttonen, acra, huidmarmering, buik soepel, ontlasting/urine in onderbroek
- Resuscitatie: i.v. toegang (2x bij shock) voor NaCl 0.9% in 10-15 min (1,000 mL bij hypotensie, 500 mL bij normotensie, 250 mL bij hartfalen), packed cells bij verbloedingsshock, antibiotica bij septische shock, diuretica bij acuut hartfalen, eventueel patiënt rechtop zetten (bv. bij acuut hartfalen)
- Aanvullend onderzoek: intern lab (denk aan kruisbloed, amylase, troponine, lactaat, D-dimeer), bloedkweek (2x), ECG
- Controle: hartfrequentie, bloeddruk (MAP ≥65 mmHg), ritmebewaking, evt. blaaskatheter (urineproductie >0.5 ml/kg/uur)
- Levensbedreigend: shock (obstructief, distributief, hypovolemisch, cardiogeen)
- D: disability / neurologie
- E: exposure / blootstelling
- Onderzoek: huid (afwijkingen, hematomen, priklaesies), temperatuur, aanwijzingen DVT, perifeer oedeem, handen beoordelen
- Resuscitatie: gerichte therapie voor onderliggend probleem, toedekken/opwarmen bij hypothermie
- Aanvullend onderzoek: urinesediment, kweken (urine, sputum, liquor, wond)
- Levensbedreigend: infectie/sepsis, intoxicatie, hyper- of hypothermie
BLS/ALS (bron: CPRguidelines.eu)
Advanced life support (ALS; Nederlands)