Glomerulonefritis

Glomerulonefritis is een ontstekingsreactie van het glomerulaire apparaat gericht zijn tegen capillairen (endotheel), het mesangium of de ruimte van Bowman.

Gevolg: verlies van integriteit van de glomerulus waardoor verlies van filtratieoppervlak en verlies van selectiviteit.

Kliniek: glomerulaire erythrocyturie (dysmorfe erytrocyten, acanthocyten, erytrocytencilinders), proteinurie (>0.3 g/L), daling van de GFR en hypertensie en/of oedeem.

Diagnostiek:

1. Verdenking rapidly progressive glomerulonefritis (RPGN)?

2. Is de vasculitis/glomerulonefritis actief?

3. Is de nierinsufficientie accut (en niet chronisch)?

4. Alle vragen 'ja', dan spoeddiagnostiek ANCA en anti-GBM

Meest voorkomende glomerulonefritis bij volwassen, meestal tussen 20-40 jaar.

Kan primair zijn (= idiopathische IgA nefropathie) of secundair (bv. levercirrose, coeliakie, HIV)

Kenmerken: mesangiale IgA deposities in combinatie met mesangiale celproliferatie, mesangiale C3 deposities en hematurie

Kliniek: Macroscopische hematurie is het eerste symptoom bij 40-50%, vaak met pijn in flanken. Vaak direct aansluitend aan luchtweg- of gastrointestinale infectie. Ongeveer 30-40% van de patiënten presenteert zich met asymptomatische microscopische hematurie, vaak gepaard gaande met proteïnurie. Veel minder frequent presenteert de ziekte zich met een nefrotisch syndroom of een nierinsufficiëntie.

Anamnese: macroscopische hematurie (gerelateerd aan infectie of inspanning?), gastrointestinale klachten, gewrichtsklachten, huidafwijkingen, doofheid (familiare vorm), nierziekten/hematurie bij familieleden, alcoholgebruik (cirrose)

Lichamelijk onderzoek: bloeddruk, huidafwijkingen, leverstigmata, gewrichten, oedeem, hepatomegalie, ascites

Aanvullend onderzoek:

• Laboratoriumonderzoek: hemoglobine, natrium, kalium, ureum, ALAT, ASAT, gamma-GT, alkalisch fosfatase, bilirubine, LDH, lipidenprofiel, glucose

• Urine: urinesediment op cilinders en/of dysmorfe erytrocyten, 24-uurs urine op eiwit/kreatinine, selectiviteitsindex (bij nefrotisch syndroom)

• Radiologie: echo nieren

• Op indicatie: HIV, hepatitis B/C serologie

Behandeling: standaardbehandeling conform chronische nierschade (m.n. behandeling bloeddruk en proteinurie), corticosteroiden indien persisterende proteinurie >1 gram/24h ondanks behandeling, visolie

Beloop: variabel van niet-progressieve ziekte tot terminale nierinsufficientie. Belangrijke prognostische factoren zijn proteïnurie, hypertensie, nierfunctiestoornis en histologische afwijkingen.