Leverziekten
Diagnostiek
Diagnostiek chronisch verhoogde serum leverwaarden
Echo + Fibroscan
Indien ALAT/ASAT verhoogd
Eerst: HBsAg, anti-HCV, IgA, cholesterol, triglyceriden, glucose, ferritine, ijzerverzadiging, ceruloplasmine
Afhankelijk van bevindingen: uitbreiding HBV/HCV diagnostiek, auto-antistoffen (ANA, ASMA, LKM, SLA, anti-TTG-IgA
Indien AF/GGT verhoogd
Eerst: IgM (hoog bij PBC), AMA (PBC), ANA MDL; eventueel ANCA en ACE
Afhankelijk van bevindingen: MRCP; eventueel EUS
Indien geen diagnose: leverbiopt
Overwegingen laboratoriumdiagnostiek
Leverenzymen
ASAT: leverparenchym, dwarsgestreept spierweefsel, myocard en erytrocyten
ALAT: vooral in leverparenchym
Alkalisch fosfatase: galwegepitheel en botweefsel
Gamma-GT: galwegepitheel
Leverfunctie
Bilirubine
Protrombinetijd
Albumine
Ammoniak
ALAT is voldoende om leverschade te diagnosticeren.
Alleen bij alcoholische hepatitis is ASAT meestal hoger dan ALAT (80% heeft een ASAT/ALAT ratio >2)
Bij ALAT >300 is er waarschijnlijk sprake van acute leverschade
ALAT is maximaal 10-40x ULN bij virale hepatitis en maximaal 2-8x ULN bij alcoholische hepatitis.
Een geringe verhoging van de ALAT-waarde tot 1,5 x de bovengrens van het referentiebereik heeft vaak geen klinische betekenis.
Bij patiënten met een lichte verhoging van de ALAT-waarde van 1,5-5 x de bovengrens van het referentiegebied en zonder klachten, dient deze waarde na enkele weken opnieuw te worden bepaald.
Bij blijvend verhoogde waarden dient gebruik van alcohol, medicatie of andere supplementen te worden uitgesloten en wordt geadviseerd om serologisch onderzoek te verrichten naar hepatitis B en C.
Serologie naar hepatitis B en C altijd bij ALAT/ASAT stijging i.c.m. klinische verdenking, patiënten uit endemisch gebied, intraveneus drugsgebruik, onveilig seksueel contact
Bij uitsluiten van bovenstaande oorzaken: echo abdomen voor aantonen/uitsluiten steatosis hepatis
Klinisch significant verschil: toe- of afname van minstens 51% van ALAT en minstens 34% van ASAT
Differentiaal diagnose bij verhoogde transaminasen
Infectieus: hepatitis A/B/C/D/E, EBV, CMV; zeldzamer: HSV, HIV, VZV, adenovirus, syfilis, leptospirose, toxoplasmose
Toxisch-medicamenteus: medicatie (m.n. NSAID, paracetamol, antibiotica, statines, anti-epileptica, tuberculostatica en antidepressiva), toxines, alcohol
Metabool: NAFLD, NASH
Hereditaire stapelingsziekten: hemochromatose, M. Wilson, alfa-1-antitrypsinedeficiëntie
Auto-immuun: auto-immuun hepatitis, coeliakie
Cholestatisch: primaire biliaire cholangitis, primair scleroserende cholangitis
Vasculair: cardiale dysfunctie, sepsis, Budd-Chiari, veno-occlusieve ziekte
Extrahepatisch: zie tabel onder
Acuut leverfalen
Definitie: acute leverenzymafwijkingen in patiënt zonder pre-existente leverziekte
Directe maatregelen acuut leverfalen
Primaire en secundaire oorzaken acuut leverfalen
Differentiaal diagnose acuut leverfalen
Diagnostiek leverfalen
Primair biliaire cholangitis
Met name in vrouwen (~90%) van middelbare leeftijd (35-65 jaar)
Klachten: met name vermoeidheid en jeuk
90% van patiënten heeft antimitochondrële antistoffen (AMA)
Associatie met andere auto-immuunziekten, met name coeliakie en M. Sjögren
Behandeling: ursodeoxycholzuur
Primair scleroserende cholangitis
Met name mannen (~70%) op jonge leeftijd (30-40 jaar)
Sterke associatie met IBD: 70% van patiënten met PBC heeft IBD en 5% van patiënten met IBD heeft PBC
PSC is een premaligne aandoening: 10-20% ontwikkelt cholangiocarcinoom
Diagnostiek: cholestatische leverenzymen en MCRP
Drug-induced liver injury (DILI)
Diagnostische management drug-induced liver injury
