Perifeer arterieel vaatlijden
Onderzoek
Anamnese: pijn bij lopen die verbetert bij rust, duur klachten, langzame vs. snelle progressie, links-rechts verschil, maximale loopafstand, beperkingen in dagelijks functioneren, gebruik van beta-blokkers
Acute ischemie: rustpijn, snel progressieve gevoelsstoornissen (doof gevoel), spierzwakte been/voet, bleekheid
Claudicatio intermittens: pijn en vervelende sensaties (moe, stijf, krampen, temperatuurverschillen) in het been of de bilregio bij inspanning die verminderen in rust
Kritieke ischemie: rustpijn en/of nachtelijke pijn (vooral in voorvoet of tenen), die afneemt als patiënt opstaat of aangedane been laat hangen; ulcus; gangreen
Risicofactoren hart- en vaatziekten: positieve familieanamnese, hypertensie, roken, diabetes mellitus, eerder doorgemaakte hart- en vaatziekten
Lichamelijk onderzoek
Inspectie: trofische afwijkingen (verminderde haargroei, nagelafwijkingen), wondjes aan tenen/voet/enkel
Palpatie: temperatuursverschil voet en onderbeen, palpatie a. femoralis, a. tibialis posterior en a. dorsalis pedis
Neurologisch: gevoelsstoornissen (vaak interdigitale ruimte en voetrug tussen eerste en tweede straal), spierzwakgte been/voet
Acute ischemie (5P): pain (rustpijn), pulseless, pallor, paresthesia, paralysis
Aanvullend onderzoek
Enkel-armindex
Chronisch obstructief arterieel vaatlijden vrijwel zeker bij eenmalige EAI <0.8 óf gemiddelde van drie EAI <0.
Chronisch obstructief arterieel vaatlijden vrijwel uitgesloten bij eenmalige EAI >1.1 óf gemiddelde van drie EAI >1.0
Bij diabetes mellitus kunnen hoge EAI wijzen op chronisch obstructief arterieel vaatlijden.
EAI >1.4: vaatwandstijfheid
Kritiek indien <50 mmHg
Looptest:
Indien klinische verdenking maar EAI >0.9
Geeft ook informatie over maximale loopafstand
Positief indien daling enkeldruk >30 mmHg of daling EAI >0.15
Duplex
Indien bij onvoldoende resultaat na looptraining een invasieve behandeling wordt overwogen
Beoordelen of patiënt in aanmerking komt voor PTA
CT-A of MR-A
Teendrukken
Verricht teendrukken (of teen-arm-index; TAI) indien indien niet comprimeerbare arterieën waardoor EAI niet te meten of EAI >1.4
Normaal: ≥60 mmHg; mild verlaagd: 40-59 mmHg; ernstig verlaagd 30-39 mmHg; kritiek verlaagd: <30 mmHg
Teen-arm-index: normaal >0.7
Transcutane zuurstofspanning (TcPO2)
Verricht TcPO2 ter evaluatie mogelijkheden wondherstel (bij ulcus) of ter evaluatie microvasculaire dysfunctie
Normaal: ≥60 mmHg; mild verlaagd: 40-59 mmHg; ernstig verlaagd 30-39 mmHg; kritiek verlaagd: <30 mmHg
Wondgenezing niet te verwachten indien <10 mmHg
Goede wondgenezing indien >40 mmHg
Indien 10-40 mmHg: borderline. Eventueel provocatietesten voor beter onderscheid.
Doppler pulse wave
Trifasisch (normaal):
Systolische forward flow
Diastolische flow reversal
Geringe laat-diastolische forward flow
Bifasisch (mogelijk afwijkend):
Systolische forward flow
Diastolische flow reversal (zonder laat-diastolische foward flow of pandiastolische forward flow (zonder flow reversal = abnormaal)
Monofasisch (afwijkend): systolische forward flow die voortzet in diastole (geen flow reversal); monofastisch signaal kan scherp zijn (snelle systolische stijging, snelle diastolische daling; past bij hoge weerstand) of blunted (langzame systolische stijging en langzame diastolische daling)
Uitgebreide beschrijving van nomenclatuur en voorbeelden van doppler in verschillende arterieën is hier te vinden.
Analyse perifeer vaatlijden bij diabetes (ESC)
Blue toe syndrome
Plotse blauwe verkleuring van 1 of meer tenen
Gevolg van cholesterolembolieën vanuit proximale atherosclerotische plaques met daarbij plaatjeaggregatie
Behandeling: verwijdering van emboliebron
Indien geen macrovasculaire interventies: trombocytenaggregatieremming met eventueel antistolling (antistolling is geassocieerd met verergering, dus goed afwegen), bijvoorbeeld LMWH
Eventueel ilomedine
Zo nodig amputatie
Beleid
Stoppen met roken
LDL-c <1.80 mmol/L of >50% daling indien baseline LDL-c 1.8-3.5 mmol/L
Bloeddrukbehandeling ten minste <140/90 mmHg (voorkeur voor ACEi/ARB)
Clopidogrel, eventueel acetylsalicylzuur of acetylsalicylzuur met rivaroxaban 2.5 mg 2dd
Gesuperviseerde looptraining (via chronischzorgnet.nl)
