مفردات ومعاني
معاني أخَذَ في اللغة العربية
الأٍشتقاقات: أخَذَ - أخَذَ بـ - أخَذَ على – يَأخُذ – اؤْخُذْ – خُذْ – أَخْذًا - فهو آخِذ - مَأْخوذ وأخيذ
الجملة المفيدة الفصيحة – المعاني – المقابل الكوردي
أخَذ أخْذ فلان: سار سيرته وتخلَّق بأخلاقه - فلانکەس ب جها وی وەرگرت
أخَذ الأمرُ مجراه: تمَّ كما يجب، سار سيره الطبيعيّ - ب رێکەت، ریا درست گرت
أخَذ الجارُ بذنب الجار: عاقبه - سزادان، جزاکرن
أخَذ السِّلاح: تسلَّح - چەکهەلگرتن
أخَذ الشَّيءَ في حسابه: اهتمّ به، اعتنى به ورعاه - ب خەمڤەگرتن
أخَذ الطالبُ يذاكرُ: من أفعال الشروع بمعنى بدأ وشرع - دەستپێکرن
أخَذ الطَّائرةَ: ركبها وسافر- بالەفرەک گرت و وەغەرکر
أخَذ الطِّفلُ بثوب أمّه: أمسك به - گرت، دەستدایێ
أخَذ أُهبته: استعد – ئامادەبو - بەرهەڤبو
أخَذ بأسباب الحضارة: اتَّصل بمقوّماتها - بەرڤەچون
أخذ بالأمر: ألزمه - پێبەندکر
أخَذ بالعقول: كان مقنعًا - هشپێکر، قایلبون
أخَذ بالقلوب والأبصار: شدّها وجذب الانتباه، سحرها - بالکێشان، سوحرین
أخَذ بالكتاب: تناوله وحصل عليه - برن وب دەست خۆڤە ئینان
أخَذ بتعاليم الإسلام: اتَّبعها وسار على نهجها - شوینپێداچون
أخَذ بتلابيبه: تشاجر معه - بەرهەنگاربویێ
أخَذ بثأره: انتقم - تولستاندن
أخَذ بخاطره: عزّاه وواساه - دلدلیدا
أخَذ بخناق فلان: ضيَّق عليه - ستوکر لێگرت
أخَذ برأيه: اتّبعه وعمل به - پێکرن
أخَذ بزمام الأمر: تحكّم فيه وسيطر عليه - بەردەست خۆڤە ئینان
أخَذ بيده: أعانه، ساعده - دەستێ وی گرت، ئانەهیدان، هاریکاری
أخَذ جزاءه: نال عقابه - سزادا، جزاکر
أخَذ حذره: تنبَّه وتيقَّظ - ل خۆ هشیاربو
أخذ حمّامًا: استحمَّ - سەرشویشتن، حەمام لەمیشکرن
أخَذ راحته: استراح - خۆتەناکر
أخَذ روحَه: قتله - گیانێ وی ئینادەر، کوشت
أخَذ طريقَه: سار ومشى - رێکا خۆگرت، برێڤەچو
أخَذ على التَّعب: اعتاد وصبر على آلامه - خۆبەرگرتن
أخَذ على خاطره: استاء، تكدَّر وانزعج - تورە لێبون
أخَذ على فمه: منعه من الكلام - دەڤلێگرت، متکرن
أخَذ على يده: منعه عمَّا يريد أن يفعل - دەستبەنکرن، نەهێلان، ودەست لێ ڤەکێشان
أخذ علیه الأرض: ضیّق علیها سُبلها - بەرتەنگاڤکر
أخَذ عليه الطَّريق: قطعه - رێگرتن
أخَذ عليه إهمالَه: لامه، انتقده - بەرنەکامکر، رەخنە لێگرت
أخَذ عليه عهدًا: ألزمه به - سۆز پیدان
أخَذ عنه العلمَ: تلقَّاه، نقله عنه ورواه - ژێوەرگرتنا زانینان
أخَذ عيّنةً من الدَّم: استخرج كميّة محدودة منه لفحصها أو تحليلها - لێ وەرگرتن
أخَذ فلانًا بالأمر: ألزمه إيَّاه - پێداکرن
أخذ فلانا بذنبه: أی جازاه - دگونەها وی کەلاند
أخَذ فلانًا بفلان: جعله مسئولاً عنه - شوینگرتن
أخَذ فيه الدَّواءُ: أثَّر فيه - کارتێکرن
أخذ مأخذ فلان: یذهب مذهبه ویسلك مسلکه - ب جها وی وەرگرت
أخَذ مجلسَه: جلس - روینشت، جهێ خۆ گرت
أخَذ من الكاتب بعضَ أفكاره: اقتبس منه - وەربگرن، ژێ رێ بێژە
أخَذ نَفَسًا: استراح - بێهنڤەدانکر
أخَذ نَفْسه بكذا: ألزمها به - خۆ پێبەندکر
أخَذ وأعطى: تعامل وتفاهم - دان وستاندن
أخَذ وقته: تصرَّف بروِيَّة - دەم وەرگرتن، هزر تێداکرن
أخَذتِ الخمرُ رأسَه: أفقدته رشده - مەستبون، سەرخوشبون
أخَذتِ الخمرُ عقلَه: أفقدته رشده - نەهشبون
أخَذته الألسنةُ: تناولته بالغيبة - بەرنەکامکر
أخَذته العِزَّة بالإثم: تمسَّك بخطئه - ب سەرێخۆدابرن
أخذه اللّه: أهلکه - خودێ بر، مراند، حەقیا گیانێ وی کر
أخَذه المرضُ: أهلكه، نزل به - ئێش ب سەرداگرت، ونداکر
أخَذه النُّعاسُ: غلبه - تەمارا خەوێگر
أخَذه بالحُسْنى: عامله برفق ولين - ب نەرمی دگەلکر
أخَذه بالشِّدّة: عامله معاملة قاسية - ب دژواری هاتی
أخَذه بعين الاعتبار: اهتمّ به وحسب له حسابًا - پیتەدایێ، ب چاڤەکێ بەرز وەرگرت
أخَذه على حين غرّة: فاجأه - ب شاشی هاتێ، حێبەتیکر
أخَذه على عاتقه: تولاَّه وتحمّل مسئوليته - کرە سەر شانێ خۆ، ملێ خۆ دا بەر
المصدر: المعجم العربي الجامع
الترجمة الى الكوردية: احمد علي حسن – 18-8-2023- كوردستان العراق
https://www.arabicterminology.com/content
معاني أخَذَ في القرآن
پەیڤا گرتن دقورئانێدا
گرتن: الأخذ
ڤێ پەیڤێ زۆر هەڤواتە ژێ دچن دقورئانێدا وەک:
١- أخذ الشیء: حازه وحصّله - تشتەک گرت – برن وب دەست خۆڤە ئینا
﴿خُذْ مِنْ أَمْوٰالِهِمْ صَدَقَهً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِمْ بِهٰا﴾
٢- أخذه: تناوله و قبله - وەرگرت و قەبیلکر
﴿وَأَخَذْتُمْ عَلیٰ ذٰلِکُمْ إِصْرِی﴾
٣- أخذ فلانا: أی حبسه - زیندانکرن و حەبسکرن
﴿فَخُذْ أَحَدَنَا مَکَانَهُ﴾
٤- أَخَذَ: عاقب - سزاکرن، جزاکرن
﴿وَكَذَٰلِكَ أَخْذُ رَبِّكَ إِذَا أَخَذَ الْقُرَىٰ وَهِيَ ظَالِمَةٌ ۚ إِنَّ أَخْذَهُ أَلِيمٌ شَدِيدٌ﴾
٥- قتله - کوشت
﴿وَهَمَّتْ کُلُّ أُمَّهٍ بِرَسُولِهِمْ لِیَأْخُذُوهُ﴾
٦- أسر - ئخسیرکەن
﴿فَٱقۡتُلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡ وَخُذُوهُمۡ وَٱحۡصُرُوهُمۡ وَٱقۡعُدُواْ لَهُمۡ كُلَّ مَرۡصَدٖۚ﴾
٧- لَا تغلبه -ب سەردا ناگریت
﴿لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ﴾
٨- أمسك - گرت
﴿وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِیهِ یَجُرُّهُ إِلَیْهِ﴾
٩- حمل - هەلگرت
﴿وَلَمَّا سَكَتَ عَنْ مُوسَى الْغَضَبُ أَخَذَ الأَلْوَاحَ﴾
١٠- هو التناول للشيء عن طريق الغلبة والقهر - ستاندن ب رێکا زۆریێ
﴿مَّا مِن دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا﴾