Konstantinoplaren okupazioa
Kostantinoplako okupazioa
Konstantinoplaren okupazioa (1918ko azaroaren 13a - 1923ko irailaren 23a) Erresuma Batuetako, Frantziako eta Italiako tropek Otomandarren Inperioaren hiriburua, Konstantinopla (orain Istanbul) okupatu zuten. Mudros Armistizioaren akordiotan eraman zen eta horrek Otomandar Inperioaren banaketa amaitu zuen Lehen Mundu Gerra amaitu ondoren. Lehen frantziar tropak hirian 1918ko azaroaren 12an sartu ziren eta hurrengo egunean tropa britaniarrak. Italiako tropak Galatan lehorreratu ziren 1919ko otsailaren 7an.
Aliatuen tropek Konstantinopla osatzen zuten ataletan oinarrituta lurralde horiek okupatu eta armistizio militar bat sortu zuten 1918ko abenduan. Okupazioak bi fase izan zituen: Armistizioaren arabera 1920ko matxoaren 16ra arte iraun zuen hasierako okupazioak, Sèvres Itunarengatik okupazioa iraunkorragoa egin zen 1923ko uztailaren 2an Lausanne Hitzarmenak Sèvres Ituna ordezkatu arte. 1923ko irailaren 23an soldadu aliatuek hiria utzi zuten eta Turkiako Mugimendu Nazionalaren lehen tropa 1923ko urriaren 6an sartu zen.
Konstantinopla erori zenetik 1453an hiria aldatu egin zen lehen aldiz 1918an. Okupazioak turkiarren Mugimendu Nazionala eta Turkiako Independentzia Gerra eratu zituen.
Lurralde aldaketak
Erresuma Batuak Otomandar Inperioko parlamentua ofizialki desegin zuen 1920ko martxoaren 16an eta 1922ko irailaren 9an Ankara gobernura itzuli zen.
1918ko azaroaren 13a – 1923ko irailaren 23a
Konstantinopla
Otomandar Inperioaren banaketa
Erresuma Batuak, Frantziak eta Italiak Konstantinoplako okupazioa bertan behera utzi zuten.
Oinarria
Konstantinoplako biztanleria 1920an erlijio erakundeei buruzko estatistikak jaso ondoren 800.000 eta 1.200.000 artekoa zen. Gerrako errefusatuak ez ziren zenbatzen eta borrokak zeuden hiriaren muga inguruan, horregatik ziurgabetasuna zegoen biztanleria inguruan. Zenbatutako pertsonen erdiak edo erdiak baino gutxiagoak musulmanak ziren eta beste guztietatik, gehienak armeniar ortodoxoak, greziar ortodoxoak eta juduak. Mundu gerra aurretik, Konstantinoplak Europa mendebaldeko biztanle asko zituen.
Okupazioaren legezkotasuna
Otomandar Inperioarentzat Mudros Armistizioa Lehen Mundu Gerraren amaiera markatu zuen gertaera izan zen, Bosforoko gotorlekuaren eta Dardanelles gotorlekuaren okupazioak aipatzen ditu. 1918ko urriaren 30ean, Somerset Gough-Calthorpe almiranteak, Turkiako Independentzia Gerrako sinatzaile eta sikario britaniarrak Entente hirukoitzaren posizioa dela eta ez zuela gobernua desegiteko edo Konstantinopla okupatzeko asmorik adierazi zuen. Ahozko zin egite honek eta armistizioaren okupazioak ez zuten Otomandar Inperioaren errealitatea aldatu. Hauek izan ziren Somerset Gough-Calthorperen hitzak "Itxaropenik ez lortzeko ez eman inolako laguntzarik Turkiarrei". Otomandarrak Konstantinoplara itzuli ziren Calthorpek Rauf Orbayri idatzitako gutun pertsonal batekin, bertan soldadu britainiarrak eta frantsesak bakarrik erabili beharko zirela estratuen gotorlekuak okupatzeko agindu zuen gobernu britaniarrak. Otomandar gutxi batzuk lurralde okupatuetan egoteko baimena zuten birjabetasun sinbolo gisa. 1920ko otsailaren 16an aliatuek okupazioa justifikatzeko oinarri juridikoa bilatu zuten, ordura arte ilegala baitzen.
Sultanen posizioa
Sir Horace Rumbolden arabera, Konstantinoplako enbaxadore britainiarra (1920-1924), Sultan Mehmed VI -k ez zuen ulertu eta ez onartu Kemalismoa, Turkiako Mugimendu Nazionalaren perspektiba nazionala.