Egonkortasun Plana

Ekonomiako egonkortasun plana,Espainiako gobernuak hartu zituen ekonomia taldeko neurrietako bat izan zen 1959.urtean.Plan honen helburua Espainiako ekonomiaren egonkortzea eta askapena izan ziren, honek autarkia eta frankismoaren politiken haustura ekarri zuen eta espainiarentzat hazkunde ekonomiko baten posibilitatea ekarri zuen 60ko hamarkadan.

Autarkia

Gerrate zibilaren amaieratik 1939.urtean, espainiako gobernua autarkian oinarritutako ekonomia politiko bat zen, honen ondorioz, 1959.urtean Espainia eta Portugal Europako herririk pobreenak ziren, naiz eta produkzion aurrerapen arin batzuk egon 1950.urtean iparamerikarren laguntzari esker.Espainiako ekonomian kalteak eta desorekak ekartzen zituzten arazoak naiko grabeak ziren:

Bizitzaren kostearen inkrementua, 1956.urtean %15era iritsi zen, honen aurrean gobernuak soldaten igoerekin erreakzionatu zuen, baina horrek egoera hobetu beharrean okertu egin zuen.

Zor publikoaren handitzea.

Merkataritza mentsa oso altua ordainketen balantzan eta dibisen txikiagotzea minimo historikoetara iritsi arte. Gobernu espainolak konprobatu zuen 1959ko abenduaren 31an bere kanpo erreserbak 45,4 milioi dolarrekoak zirela,zifra hau kanpo zorrena baino txikiagoa zen epe motzean.Esportazio lizentziak existitzen ziren 200 milioi dolarreko balioarekin, neurriak ez hartuz gero beharrezko produktuen harrera arriskatzen zuen.

Aurrekari zuzenak (1957-1958)

1957ko otsailean aldaketa bat egon zen Carrero Blancoren gobernuan,honek erregimeneko sektore nazionalisten influentzia galtzea ekarri zuen administraziako postu klabeetan eta ministro batzuen sarrerak kide hauek osatua: Alberto Ullastres (merkataritza), Mariano Navarro Rubio(hazienda) eta Lopez Rodo zuzendaritzako idazkariko teknika subzuzendaritzako nagusia bezala,bere kargu zeuden bulegoko koordinazioa eta ekonomiako programazioa.Hauek denek gauza bat zuten komuna beraien orientazio katolikoa, Opus Deiko kide izatea eta prestakuntza intelektual oso ona ekonomiako alorrean.Ministro berri hauek azkar hartu zuten konzientzia ekonomiaren eustezinaren inguruan eta ordena jartzen hasi zien politika ekonomikoan eta politika autarkikoarekin eta frankistarekin hausten hasi ziren.

Hartu zituzten neurri printzipalak lau izan ziren:

Aldaketa ereduen bateratze multiploak eta aldaketaren finkapena 42pts./$.Espainiako bankuek erabilitako tipoen igoera eta limite kuantitaboen birdeskontuen finkapena Españako bakuentan.Baita ere, 1958ko abenduan deuda publikoaren pingorazio automatikoa eliminatu zen,politika monetaria aktiboaren aurrerapenerako neurri funtsezkoa.

Kontrola eta gastu publikoaren murritzapenerako neurriak eta estatuaren sarreren altxaketa.Espainian nazioarteko diru funtsa sartu zen, OECE eta errekostruziorako eta sustapenerako banku internazionala.

Imposatutako neurriek gobernuko ekonomia politikan aldaketa bat suposatu zuten.Existitzen ziren arazoak ondo diagnostikatuak izan ziren baina lortutako emaitzak nahiko eskaxak izan ziren ez baizuten beharrezko sakontasuna eta koordinazioa.Planaren aurreraki nagusia OECE k 1959.urtean ateratako informea izan zen bertan espainiaren egoera ekonomikoa azaltzen zen, honetan aurreko planaren arau printzipalak azaltzen ziren.

Plana

Plan hau Joan Sardà i Dexeus eta Enrique Fuentes Quintana ekonomisten laguntzarekin egin zen eta gobernuak aprobatu zuen lege dekretu baten bidez, 1959ko uztailaren 21ean eta gorteak berretsita 1959ko uztailaren 28an gobernuko ministro eta Frankoren erresistentziei garaitu ondoren.Politika autarikikoa zutenek beraien ideologia Gerrate Zibilaren garaipenarekin eta nazionalismoarekin zegoen lotuta.Kanpoko presioak eta ordainketa internazionaleko suspensioekin jasandako itolarriari esker ez balitz,ez litzateke eredu autarkikoa amaituko eta erregimen absolutista batean geratuko zen espainiako gobernua.Plana atzeratu egin zen ekonomia espainiarentzako isolamendua sahiesteko.

Plan honetan zenbait helburu zeuden:oreka ekonomikoa, oreka ordainketa balantzan eta txanponaren sendotzea, honela dibisa egonkorra bilakatuz.Merkantziak esportatzeko askatasuna, baita ere barne komerzioarena.Hartu ziren neurriak zati batean liberalizatuak izan ziren eta beste aldetik laztasun politika eta honetan zeuden oinarriturik:

Pezeta eta dolarren arteko aldaketa egitea eta aldaketa 42 pesetetatik 60 ra igotzea, honela dolar bat 60pezeta izango ziren, honela pezetari oreka eman nai zitzaion.Hau kanpoko kreditu askoren lagunduta egon zen, laguntza hauek organismo internazionaletatik eta iparamerikako gobernutik zetozen.

Interes tipoen gorakada,banku kredituen murrizketa eta soldaten izoztea, hau guztia inflazioa murrizteko helburuarekin. Helburu berdinarekin itxi zen 1958ko abenduan pingorazioa automatikoaren atea Espainiako bankuen zor publikoarekin.Kanpo inbertsioak sustatu zituen legeri berri batzuekin kanpo inbertsioei buruz, honek atzerriko kapitalek esku hartzea uzten zuten enpresa espainoletan.Defizit publikoa murrizteko asmoarekin erreforma fiskal bat proposatu zen dirua biltzeko eta gastu publikoen mugaketa.

1959 an hartutako neurriak ez ziren soilik barne balantza eta kanpo balantza bat bilatzeko, trasformazioa estruktural baterako ziren.Ez zen soilik balantzak berreskuratzea, barneranzko garapen metodoa utzi beharra zegoen eta espainiako ekonomia merkatu internazionaletara atera, honela hazkunde ekonomiko handi bat lortzeko.Ekonomia liberalizatu nahi zen,hau estatu autoritario batek, oligarkia militar batek eta erlijio batek kontrolatzen zuten eta ez zuten jakin ondo jokatzen.

Emaitzak

Estabilizazio efektuak epe motzean ikusi ziren bai barne orekan eta bai kanpo orekan:

1959an superabit bat eman zen ordainketa balantzan 81 milioi dolarrekoa.

Espainiako bankuaren dibisen erreserbek gora egin zuten.Kanpo erreserben eta estatuko epe motzeko kredituek milioi dolarreko balore negatibo bat izatetik 1959ko ekainean 500 milioi dolarreko saldo positibo batera pasa ziren 1960ko abenduan.

Inflazioa murriztu egin zen 1958.urtean %12,6 tik 1960.urtean %2,4ra pasa zen.

Espainiako kanpo inbertsioen gorakada eta turismoaren gorakada.

Konpetentzia kondizioak hobetzea eta teknologia berriak txertatzea.

Baina estabilizazio honek ere tipo honetako prozesuek bezala epe motzean espainiako produkzioaren beherakada ekarri zuen 1959ko bigarren erdian eta 1960urte hasieran soldaten izozketekin,kontsumoaren beherakada eta langabeziaren igoera.Gertakari hauek guztiek espainiako emigrazioaren gorakada ekarri zuten batez ere Europarantz lan bila.Tamamesek dio bere obran Espainiako ekonomiaren sarrera:"hau horrela izan ez balitz langabeziaren tasa zifra oso altuetara igoko zela eta atzera pauso handi bat izango zen neurri estabilizadoreetan.

Naiz eta neurri finkatzaileek arrakasta azkarra izan zuten neurri liberalizadoreek beren efektuak epe luzerako zituztenak ez ziren aplikatu.Erreforma hauek indarra galtzen joan ziren kanpo desorekak konpotzen zihoazen einean eta honek ekonomia korporatibo bat jarraitzea ahalbidetu zuen konpetentzia eskaseko merkatuekin.

Garai honetan da inputak ordezkatzen direnean: energia iturri tradrizionalak ikatza bezala berriengatik izango dira ordezkatuak:petroleoa edo elektrizitatea, material sintetikoak plastikoengatik.Goraka teknologiko bat eman zen kimikan metaletan eta makinarian.60ko hamarkadako plan honi ezker ekonomia espainiarrak nabarmen egin zuen gora jasandako gorakadarik altuena,baina honek berriro ere bira egin zuen arrazoi politiko eta ekonomikoengatik,honek herentzia ekonomiko andia utzi zion Espainiari eta horren ondorioz, ezin izan zuen modernizatu ekonomia transizio demokratikoa gertatu arte.