Hasselt, Hilst
Vlak bij de kapel van Hilst - ietwat zuidwaarts - waar in 1798 een groot aantal vluchtende Brigands door Franse ruiterij ingehaald en gedood werden, bevinden zich de resten van een oude sterkte verbonden aan de oude hoeve van Klein-Hilst.
Een grote hoefijzervormige gracht en een ophoping zijn nog zichtbaar in het weideland. De gracht heeft een breedte van alleszins 8 m. en omsloot blijkbaar eertijds een ovaalvormige terp van 30 op 60 m. diameter. Op heel wat plaatsen steken zwerfstenen en brokken ijzerzandsteen nog uit de grond: de resten van oude weerpanden.
De hoeve die het nummer 365 van de Sint-Truidersteenweg draagt, bezit nog een met grote brikken overwelfde kelder en draagt in een van de gevels het muuranker 1743; dit wijst op een latere herstelling. Dit omwald hof behoorde in de 13de eeuw aan ridder Willem, heer van Romershoven. In 1257 vinden we er als hereboer een zekere Reinier van Hilst vermeld; nadien een zekere Gerardus van Lene.
Mogelijk was het in die tijd reeds een vervallen doening en was de mottoren die er bij hoorde reeds toen de ruïne waar we nu nog de brokken zandsteen van vinden. Mogelijk ook werd hij nadien pas opgericht. Want slechts van huis, schuur en grachten is er dan sprake.
Ondertussen werd een nieuw 'kasteel' met achterliggende tuin en tennisterrein gebouwd zodat de sporen aldaar verdwenen zijn. De oude hoeve van Klein Hilst is op het einde van de tweede wereldoorlog grotendeels afgebrand naar aanleiding van spervuur tussen wegtrekkende Duitse troepen en verzetsstrijders. De gracht die zich vroeger zond de hoeve bevond is grotendeels gedicht. Enkel een uitloper van de gracht in westelijke richting (naar de straat toe) blijft er over.