Nitrógeno líquido (−196 °C) produce: cristalización intracelular, congelación extracelular, trombosis microvascular (65 % de capilares colapsan desde +11 °C) y apoptosis por frío horas después.
Fragilidad celular: melanocitos (−4/-7 °C) → folículo/glándula (−20 °C) → queratinocitos/malignas (−20/-30 °C) → fibroblastos (−30/-35 °C) → cartílago (−50/-60 °C).
Indicaciones: queratosis seborreicas, verrugas, molusco, acrocordones, queloides, dermatofibromas, angiomas, lago venoso, granuloma piógeno, queratosis actínicas, queilitis actínica, BCC superficial, SCC in situ, SCC temprano, queratoacantoma.
Contraindicaciones absolutas: melanoma, lesión no biopsiada, nevus, BCC esclerosante/micronodular/recurrente, morfea.
Relativas: Raynaud, crioglobulinemia, mieloma/linfoma, PG, zonas de riesgo (ala nasal, bermellón, pretibial, párpado sin protección).
Equipo: Cry-Ac/Wallach, puntas A–D, puntas dobladas, Cryo-Tweezers, sondas cerradas, conos/placas.
Ejecución: distancia 1–2 cm, spray continuo (superficiales), spray intermitente (profundas), descongelación lenta (>60 s en oncología), desbridar hiperqueratosis.
Acrocordones: 5 s — halo 0 mm — 1
Cicatriz hipertrófica: 10–20 s — 0–1 mm — 1
Condiloma: 5–20 s — 1–2 mm — 1
Condrodermatitis: 20–30 s — 1 mm — 1
Dermatofibroma: 20–30 s — 1 mm — 1
Granuloma anular: 10–20 s — 0–1 mm — 1
Hiperplasia sebácea: 10–20 s — 0 mm — 1
Léntigo solar: 5–15 s — 0 mm — 1 (técnica “pincel”)
Liquen plano hipertrófico: 20–30 s — 0–1 mm — 1
Molusco: 5–10 s — 0–1 mm — 1
Mucocele / quiste mucoso: 10–20 s — 1 mm — 1
PPP: 5–10 s — 0 mm — 1
Prurigo nodular: 10–30 s — 1 mm — 1
Queloide: 20–30 s — 1 mm — 1 (considerar corticoides)
Queratosis de estuco: 10–15 s — 1 mm — 1
Queratosis seborreica: 10–20 s — 1 mm — 1
Siringoma: 15–25 s — 1 mm — 1
Verruga plana: 5–10 s — 1 mm — 1
Verruga vulgar: 10–20 s — 2 mm — 1 (profundas → intermitente)
Verruga plantar: 10–20 s — 2 mm — 1–2
Xantelasma: 15–25 s — 1 mm — 1
Angioma: 10–20 s — 0–1 mm — 1
Angioqueratoma: 15–25 s — 0–1 mm — 1
Granuloma piógeno: 15–30 s — 0–1 mm — 1
Lago venoso: 10–20 s — 0–1 mm — 1 (mejor indicación vascular)
Mancha en vino de Oporto: 20–30 s — 0 mm — 1
QA: 5–25 s — halo 1 mm — 1 — temp objetivo −10/−20 °C
Queilitis actínica: 10–20 s — 0 mm — 1
Regla de oro: 30 s → descongelación >60 s → 30 s — halo 5 mm — temp < −30 °C
BCC superficial / nodular pequeño: 2 ciclos
SCC in situ (Bowen): 2 ciclos
SCC temprano: 2 ciclos
Queratoacantoma: 2 ciclos
Descongelación = profundidad real: <20 s superficial, >60 s oncológica.
Conos/placas → control geométrico en zonas sensibles.
Verruga plantar: desbridamiento obligatorio.
Léntigo facial: riesgo alto de hipopigmentación → consentimiento.
Condilomas: punta doblada → menos dolor, menos aerosol.
No tratar sin diagnóstico.
Nunca congelar nevus.
Halo irregular → mala penetración.
Spray lejano → congelación superficial.
No informar a fototipos altos sobre hipopigmentación.
Ampolla y eritema → esperado.
Vaselina + apósito diario.
Si ampolla grande: drenar pero sin retirar piel.
Control si no hay reepitelización en 2 semanas.
Queratosis actínicas: <5 s (39 %) • 5–20 s (69 %) • >20 s (83 %).
Queloides: cryo sola (68 % eficacia; 3 % recidiva) • cryo + corticoide (75 %).