Nástin výčtu základních gramaticko-sémantických rysů

Додаткова інформація

Інформація про автора:

Вондрачек Мілослав – кандидат філологічних наук, доцент, відділ сучасної лексикології та лексикографії Інституту чеської мови Чеської академії наук (м. Прага, Чехія).

Листування: vondracek@ujc.cas.cz

Citation:

Vondráček M. An Attempt to Enumerate Basic Grammatical-Semantic Features [Text] // Linhvistychni Studiyi / Linguistic Studies : collection of scientific papers / Vasyl' Stus Donetsk National University; Ed. by Anatoliy Zahnitko. Vinnytsia : Vasyl' Stus DonNU, 2022. Vol. 43. Pp. 154-163. ISBN 966-7277-88-7

DOI: https://doi.org/10.31558/1815-3070.2022.43

Історія публікації:

Випуск вперше опубліковано в Інтернеті: 1 червня 2022 року

Стаття отримана: 07 квітня 2021 року, прийнята: 21 квітня 2022 року та вперше опублікована в Інтернеті: 01 червня 2022

Анотація.

Cílem příspěvku je představit zamýšlený lexikon gramatickosémantických rysů, ve výsledku soupis univerzálních gramatických významů. Nabízí se cesta od gramatických kategorií k séman­tickým komponentům, jež je utvážejí, a postup opačný: registrace sémantických rysů napříč slovními druhy a druhy slov, jejich detekce v sémantické struktuře jazyka se zvláštní pozorností ke grama­tickým kategoriím, resp. k pomezí sémantiky lexikální a gramatické a k procesu gramatikalizace. Výsledkem nechť je inventář obecných gramaticky manifestovaných významových rysů včetně jejich vzájemné systémové podmíněností. Strukturalistický přístup je ilustrován na hesle diskontinuita.

Klíčová slova: gramatická kategorie, gramém, gramatickosémantický rys, gram, kompatibilita.

AN ATTEMPT TO ENUMERATE BASIC GRAMMATICAL-SEMANTIC FEATURES

Miloslav Vondráček

Department of Contemporary Lexicology and Lexicography, Czech Language Institute of the Czech Academy of Sciences: Prague.

Abstract

Background: Grammatical features of a lexical unit can be described with the help of the tagset, i. e., analytical morphological label. Similarly, it is possible to describe a complete grammeme on the principle of fractals, including inner structure of each grammatical category and their values with the help of sets of grammatical-semantic features. These properties bound on lexical forms are not isolated from lexical-semantic features: the first can be considered as a result of grammatica­lization of the latter.

Purpose: The aim of the paper is to present the intended lexicon of grammatical-semantic properties, resulting in a list of universal grammatical meanings. There is a path from grammatical categories to the semantic components that make them up. The opposite procedure is also possible: registration of semantic features across part of speach and word types, their detection in the semantic structure of a language with special attention to grammatical categories, resp. to the border of lexical and grammatical semantics and to the process of grammaticalization. The result should be an inventory of general grammatically manifested semantic features, including their mutual systemic conditionality.

Results: The structuralist approach is illustrated by the heading discontinuity. The contribution represents a fragment of an intended Lexicon of grammatical-semantic features. It presents only very general properties as components of grammatical categories and the results of their presence or non-presence for category value interpretation and for (in)compatibility of language means.

Discussion: From the chosen point of view, the construction of grammar from a semantic basis seems to be as a multi-level phenomenon to such a level in which grammatical-semantic features are based on similarity and contrast in the area of lexical-semantic properties.

Keywords: grammatical category, grammeme, grammatical-semantic property, gramm, com­patibility.

Vitae

Miloslav Vondráček is Associate professor, Department of Contemporary Lexicology and Lexico­graphy, Czech Language Institute of the Czech Academy of Sciences: Prague. Research areas: morphology, syntax, lexicology, computer linguistics, cognitive linguistics, general linguistics.

Correspondence: vondracek@ujc.cas.cz

© Редакція Міжнародного збірника наукових праць «Лінгвістичні студії»

Лінгвістчині студії

Випуск 43, 2022, с. 154-163

Nástin výčtu základních gramaticko-sémantických rysů

Vondráček Miloslav

Стаття вперше опублікована в Інтернеті: 1 червня 2022 р.