- «ΦΩΝΗ ΒΟΩΝΤΟΣ» (cd 111ο - 114ο)

111α΄. ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΡΝΕΙΑ! 1965, καιρὸς Τριῳδίου. Τὴν Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου, 21 Φεβρουαρίου, ὁ ἱεροκήρυκας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος Καντιώτης ἐπισκέπτεται τὸ ναὸ τοῦ Ἁγ. Θωμᾶ Ἄνω Κυψέλης, κάτω ἀπ᾽ τὰ Τουρκοβούνια. Πιάνει ἕνα θέμα ποὺ σοκάρει κάποια «ἐξευγενισμένα» αὐτιὰ ὑποκριτῶν· εἶνε ὅμως ἀνάγκη. Ἡ Πάτρα, ἐνῷ στὶς 26 Σεπτ. 1964 ὑποδέχθηκε τὴν κάρα τοῦ ἁγ. Ἀνδρέα, ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος τώρα μεταβάλλεται σὲ πορνούπολι. Τὸ κράτος, σύμφωνα μὲ ἐπιταγὲς τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν ἔκλεισε μὲν τὰ σπίτια μὲ τὰ «κόκκινα φανάρια», ἔκανε ὅμως τὴν πορνεία νὰ ἁπλωθῇ περισσότερο. Τὰ ἀφροδίσια νοσήματα βρίσκονται σὲ μεγάλη ἔξαρσι. Πρὸ ἡμερῶν ἔπεσε καὶ χαλάζι στὴν πρωτεύουσα. Καὶ ἐνῷ ὡρισμένοι παπᾶδες καὶ δεσποτάδες θησαυρίζουν, ὁ κήρυκας εἶνε ἕτοιμος νὰ βρεθῇ ἐξόριστος καὶ νὰ πεθάνῃ σὲ μοναστήρι… διάρκεια ὁμιλίας 24΄:51΄΄ 111β΄. ΘΑ ΞΥΠΝΗΣῌ Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΙ!

Γιὰ νὰ κατανοοῦμε σήμερα τὰ κηρύγματα αὐτά, δὲν πρέπει νὰ λησμονοῦμε τὸ γενικώτερο κλῖμα τῆς ἐποχῆς ποὺ ἐκφωνήθηκαν. Ἦταν ἡμέρες ποὺ ἡ ὑλιστικὴ καὶ ἀθεϊστικὴ προπαγάνδα εἶχε «πάρει φωτιά». Γι᾽ αὐτὸ ὁ ἐκκλησιαστικὸς ἄμβωνας, θέλοντας νὰ μιλάῃ στὴν καρδιὰ τοῦ λαοῦ, προσφέρει κάθε τόσο καὶ νέα ἀπολογητικὰ στοιχεῖα ποὺ ἐνισχύουν τὴν πίστι στὸ Θεὸ ἀξιοποιώντας τὰ ἑκάστοτε προσφερόμενα θέματα· ὅπως ἐδῶ τὴν συνείδησιν, τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος. Παραδοσιακὸς ἀλλὰ καὶ εὔστοχα συγχρονισμένος ὁ π. Αὐγουστῖνος ἀκούγεται καὶ τὴν Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω, 28 Φεβρουαρίου 1965, μιλώντας στὸν ἱ. ναὸ τῆς Ἁγ. Φωτεινῆς Ἰλισσοῦ, δίπλα στὸ γνωστὸ ποτάμι ποὺ διασχίζει τὴν Ἀθήνα στὰ ἀνατολικά, ἀκάλυπτο βέβαια τότε. Δὲν λείπουν κ᾽ ἐδῶ ἀναφορὲς σὲ διαστημικοὺς πυραύλους καὶ στὸν τουρισμό.

διάρκεια ὁμιλίας 21΄:04΄΄

112α΄. ΥΠΝΟΒΑΤΕΣ

Σὲ κεντρικὸ ναὸ τῶν Ἀθηνῶν, στὴν Χρυσοσπηλιώτισσα, κηρύττει στὶς 7 Μαρτίου 1965, Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, ὁ ἱεροκήρυκας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος Καντιώτης. Ἐν ἀντιθέσει μὲ τὴν ἁγιότητα τῶν ἡμερῶν αὐτῶν τοῦ Τριῳδίου, ἡ ἀποκριάτικη ἀνάχυσις ὀργιάζει. Ἡ ἀναφορά του σὲ «γυρολόγους δεσποτάδες» ὑπονοεῖ τὴν ἐπιδίωξι ὡρισμένων ἐπισκόπων νὰ ἰσχύσῃ τὸ διαβόητο «μεταθετό». Ἡ πάνδημη διαφωνία τοῦ πληρώματος στὸ ζήτημα αὐτὸ δυσαρεστεῖ τοὺς ἐκκλησιαστικῶς κρατοῦντας καὶ τὸ μένος τους στρέφεται κατὰ τοῦ ἱεροκήρυκος, ποὺ τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες ἦταν ὁ ἰσχυρότερος πολέμιος αὐτῆς τῆς ἀντικανονικότητος. Ἡ παροιμιώδης ἔκφρασί του «ἐπιμενίδειος ὕπνος» λέγεται φευγαλέα κατ᾽ ἐπίδρασιν ἀπὸ τὴν παράδοσι ὅτι ὁ ἀρχαῖος Ἐπιμενίδης κοιμήθηκε γιὰ 50 χρόνια μέσα σ᾽ἕνα σπήλαιο (βλ. Πάπυρος-Larousse-Britannica, τόμ. 20, σ. 194).

διάρκεια ὁμιλίας 19΄:31΄΄

112β΄. Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ

Μεγάλη ἡ ἡμέρα, καίριο τὸ θέμα, μεγαλήγορο τὸ ὕφος, ὑψηλὸς ὁ τόνος, καὶ κεντρικὸς ὁ ναὸς τῆς ὁμιλίας ποὺ ἀκολουθεῖ. Εἶνε Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, 14 Μαρτίου 1965, καὶ ὁ π. Αὐγουστῖνος κηρύττει στὸ μεγάλο ναὸ τοῦ Ἁγ. Κωνσταντίνου Ὁμονοίας τῶν Ἀθηνῶν. Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ, ὅτι τὶς προηγούμενες ἡμέρες ἡ Ἱ. Σύνοδος εἶχε διατάξει ἀνακρίσεις ἐναντίον του, διότι πρὸ μηνὸς (στὶς 7 Φεβρ. 1965) καὶ παρὰ τὴν ἀπαγόρευσί της ὁ ἱεροκήρυκας τόλμησε νὰ παρευρεθῇ σὲ συλλαλητήριο ποὺ ἔγινε στὴν Ἀθήνα, νὰ μιλήσῃ καὶ νὰ ἐλέγξῃ «μὲ γλῶσσα ὠμῆς εἰλικρινείας τὰ φοβερὰ καὶ ἀκατονόμαστα σκάνδαλα τῶν ἀρχιερέων» (βλ. βιβλίο Ἀπολογία τοῦ ἱεροκήρυκος, Ἀθῆναι 1965, σσ. 39-40). Καὶ τὴν παροῦσα εὔσημη ἡμέρα, μετὰ τὴν θ. λειτουργία, γινόταν πάλι συλλαλητήριο στὴν Ἀθήνα κατὰ τοῦ μεταθετοῦ τῶν ἐπισκόπων.

διάρκεια 19΄:37΄΄

113α΄. ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

Μὲ πόνο ἀκούγεται νὰ μιλάῃ ὁ ἱεροκήρυκας τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος Καντιώτης στὶς 21 Μαρτίου 1965 τὸ πρωί, Β΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν καὶ παραμονὲς τῆς ἐθνικῆς ἑορτῆς. Κηρύττει στὸ ναὸ τοῦ Ἁγ. Δημητρίου Ἀμπελοκήπων, ἐνώπιον μητροπολίτου ὁ ὁποῖος λειτουργεῖ– δὲν γνωρίζουμε ποιός ἦταν. Ἐπαινεῖ τοὺς ἐνορῖτες γιὰ τὸ νέο ὡραῖο ναὸ ποὺ ἔχτισαν (τὸν συγκρίνει ἴσως μὲ τὸν παλαιό, τὸν ὁποῖο ὁ ἴδιος γνώρισε ὅταν ὡς φοιτητὴς τὰ ἔτη 1925-1929 ἔκανε ἐκεῖ κατηχητικό). Ὁ πόνος, ποὺ ἐκφράζει γενικὰ τὴν περίοδο αὐτή, ἐξηγεῖται· τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες τὸ ὑπουργεῖο Παιδείας διὰ τοῦ γεν. γραμματέως του, μακαρίτου τώρα, Εὐ. Παπανούτσου ἐνεργοῦσε ὑλίζουσα μεταρρύθμισι. Ἔχει κι ἄλλα νὰ πῇ ὁ ὁμιλητής· γι᾽ αὐτὸ καλεῖ καὶ τὸ βράδυ στὴν αἴθουσα τῆς ὁδοῦ Ζ. Πηγῆς 44.

διάρκεια ὁμιλίας 22΄:00΄΄

113β΄. ΤΑΠΕΙΝΟΙ ΣΤΟ ΘΡΟΝΟ

Στὸν ἴδιο τόνο συνεχίζει ὁ π. Αὐγουστῖνος καὶ τὴν ἑπομένη Κυριακή, Γ΄ τῶν Νηστειῶν ἢ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. Βρισκόμαστε στὸ μέσον τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Εἶνε 28 Μαρτίου 1965 καὶ τὸ κήρυγμα γίνεται στὸ μεγάλο ναὸ τοῦ Ἁγ. Ἐλευθερίου Γκύζη ἢ Πεδίου τοῦ Ἄρεως. Σκληρὴ ἡ καρδιὰ τοῦ ὑλιστοῦ καὶ ἀθέου, ποὺ θέλει νὰ στηρίζεται ἀποκλειστικὰ στὶς δυνάμεις του καὶ αὐταπατᾶται πὼς εἶνε αὐτάρκης. Ὁ ὁμιλητὴς θὰ προσπαθήσῃ νὰ δείξῃ στὰ ὑπερήφανα αὐτὰ πνεύματα, ποὺ ξέρουν μόνο νὰ καυχῶνται γιὰ τὶς «ἐπιτυχίες» τους καὶ νὰ λένε μὲ ἰταμότητα ὅτι δὲν ἔχουν ἀνάγκη τὸ Θεό, πόσο ἀδύνατοι εἶνε στὴν πραγματικότητα. Καὶ ἡ μεγαλύτερη ἀδυναμία ποιά εἶνε· τὸ γεγονὸς πὼς ὅλοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί. Αὐτὸ ὀφείλουμε νὰ ὁμολογήσουμε πέφτοντας στὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ, ἐμπρὸς στὸ θρόνο τοῦ σταυροῦ του. διάρκεια ὁμιλίας 20΄:00΄΄

114α΄. Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Ἄγνωστος μένει ὁ ναὸς ὅπου ἔγινε ἡ ὁμιλία τοῦ ἱεροκήρυκος Ἀθηνῶν ἀρχιμ. Αὐγουστίνου Καντιώτη ποὺ ἀκολουθεῖ. Καὶ ἐνῷ τὴν περίοδο ἀπὸ Σεπτ. 1962 μέχρι τέλους τοῦ 1965 γνωρίζουμε ὅτι κηρύττει ἐπὶ τῶν ἀποστόλων, ἐδῶ, 4 Ἀπριλίου 1965 - Δ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, κηρύττει ἐπὶ τοῦ εὐαγγελίου· ἴσως λόγῳ τῆς τότε ἐκπαιδευτικῆς μεταρρυθμίσεως «νίκησε» τὸ θέμα ποὺ προσέφερε τὸ εὐαγγέλιο. Ἀπορία ἐκ πρώτης ὄψεως δημιουργεῖ καὶ τὸ πῶς μπορεῖ τὴν ἡμέρα αὐτὴ νὰ κηρύττῃ, ἀφοῦ ἀπὸ τὶς 30 Μαρτίου τοῦ εἶχε ἐπιβληθῆ ἀπαγόρευσις (βλ. βιβλίο Ἀπολογία τοῦ ἱεροκήρυκος, Ἀθῆναι 1965, σ. 81)· ἐπειδὴ ὅμως ὁ ἴδιος ὑπέβαλλε κατὰ τῆς ἀποφάσεως συνεχῶς ἐνστάσεις μέχρι καὶ 6 Ἀπριλίου, φαίνεται ὅτι ἡ ἰσχὺς τῆς ἀπαγορεύσεως δὲν εἶχε ἀρχίσει. Σημειωτέον ὅτι σὲ μία ἑβδομάδα, στὶς 11 Ἀπριλίου, ἔγινε ὑπὲρ αὐτοῦ καὶ μεγάλο συλλαλητήριο μὲ θετικὰ ἀποτελέσματα.

διάρκεια ὁμιλίας 18΄:25΄΄

114β΄. «ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ»

Ἡ μεγάλη αὐτὴ ὁμιλία ἔγινε τὸ μεσημέρι τῆς Μ. Παρασκευῆς (23 Ἀπριλίου) τοῦ 1965, κατὰ τὴν ἀκολουθία τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς Ἀποκαθηλώσεως, στὸ ναὸ τῆς Χρυσοσπηλαιωτίσσης ἐπὶ τῆς ὁδοῦ Αἰόλου τῶν Ἀθηνῶν. Σχετίζεται μὲ τὴν προσωπικὴ περιπέτεια τοῦ π. Αὐγουστίνου, γνωστὴ στὸ ἐκκλησίασμα, τὴν ὁποία ὑπαινίσσεται ὅταν κάπου πρὸς τὸ τέλος λέει τὴ φράσι «παρ᾽ὅλη τὴν πικρία τῶν ἡμερῶν». Προηγουμένως, δηλαδή, ἡ Ἱ. Σύνοδος τοῦ εἶχε ἀπαγορεύσει τὸ κήρυγμα (βλ. Ἡ ἀπολογία τοῦ ἱεροκήρυκος, Ἀθῆναι 1965, σσ. 79-98), ἀλλὰ κατόπιν ἀνακρίσεων καὶ τῆς διαμαρτυρίας τοῦ λαοῦ ἡ ὑπόθεσις ἔκλεισε, ἡ ἀπαγόρευσις ἤρθη τὴ Μ. Τρίτη, καὶ αὐτὴ εἶνε ἡ πρώτη του ὁμιλία μετὰ τὴν ἄρσι τῆς ἀπαγορεύσεως. Ἀπομαγνητοφωνημένη ἔχει περιληφθῆ ὁλόκληρη στὸ βιβλίο του Πρὸς τὸν Γολγοθᾶν (Ἀθῆναι 1989, σσ. 159-172) μὲ ἐλαφρὲς τροποποιήσεις.

διάρκεια ὁμιλίας 41΄:01΄΄