- ΖΗΤΗΣΕ ΣΥΓΝΩΜΗ Ο π.ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ;

Κατὰ τὶς ἐκδηλώσεις ποὺ ἔγιναν τέλη Αὐγούστου στὴν Φλώρινα γιὰ τὸ τριετὲς μνημόσυνο τοῦ μακαριστοῦ π. Αὐγουστίνου (2010 - 2013) ἐλέχθησαν καὶ ἔγιναν πολλὰ πρὸς τιμήν του (ἐκκλησιαστικὲς ἀκολουθίες καὶ ὁμιλίες, φιλολογικὴ ἑσπερίδα, ἐκδόσεις ἐντύπων καὶ ψηφιακῶν δίσκων, παραγωγὴ καὶ προβολὴ ταινίας, ἀποκάλυψις προτομῆς, δημοσιεύματα). Ὑπῆρξε ὅμως καὶ ἕνα σημεῖο ποὺ προκάλεσε διαφωνία, ἐτάραξε ἔν τινι μέτρῳ τὴν εἰρήνη καὶ ὁμοψυχία τοῦ κοινοῦ, εἶχε δὲ κατόπιν καὶ ἀνὰλογη συνέχεια σὲ πολλὲς ἱστοσελίδες τοῦ διαδικτύου.Συγκεκριμένα, ὁ σεβ. μητροπολίτης Προικοννήσου κ. Ἰωσὴφ (ἀρχιερεὺς τοῦ Οἰκουμενικοῦ θρόνου) ὁμιλῶν τὸ βράδυ τοῦ Σαββάτου 24 Αὐγούστου στὴν αἴθουσα τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου Φλωρίνης ἰσχυρίσθηκε, ὅτι ὁ π. Αὐγουστῖνος, ὅταν βρέθηκε στὸ Φανὰρι ὡς μέλος συνοδικῆς ἐπιτροπῆς, ζήτησε συγγνώμη γιὰ τὴν διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου τοῦ πατριάρχου ποὺ εἶχε κάνει παλαιότερα. Ὁ ἰσχυρισμὸς αὐτὸς προκάλεσε ἀντιδράσεις στὸ ἀκροατήριο, διαμαρτυρίες καὶ ἀποχωρήσεις εἰς ἔνδειξιν ἀποδοκιμασίας, ἐνέργειες ποὺ περιωρίσθηκαν βέβαια ὅσο ἦταν δυνατὸν, ἀπὸ σεβασμὸ πρὸς τὴν διοργανώτρια ἐκκλησιαστικὴ ἀρχὴ καὶ τὸ τιμώμενο πρόσωπο. Σὲ κατ᾽ ἰδίαν μάλιστα ἐπικοινωνίες του μὲ διαφόρους ὁ ἐν λόγῳ ὁμιλητὴς ἀρχιερεὺς συνέχισε χαρακτηρίζοντας ὡς «ἀτυχῆ», δηλαδὴ λανθασμένη, τὴν ἐνέργεια ἐκείνη τοῦ π. Αὐγουστίνου.

Τὸ λεχθὲν ἀπὸ τὸν ἅγιο Προικοννήσου εἶνε ἀνακριβές. Ἡ ἀλήθεια ἔχει ὡς ἑξῆς.

* * *

- Ἡ διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου δὲν ἔγινε βιαστικά• ἔγινε τὸ 1971 γιὰ τὶς τότε πρωτάκουστες ἐνέργειες τοῦ τολμητίου πατριάρχου Ἀθηναγόρα. Ἡ ἐπίσκεψις ὅμως τοῦ π. Αὐγουστίνου στὸ Φανὰρι ἔγινε μετὰ ἀπὸ ἀρκετὰ χρόνια, τὸ 1987, ἐπὶ πατριάρχου Δημητρίου. Ὑπῆρχε λοιπὸν κάποια διαφορὰ ἐτῶν, ἐποχῆς καὶ προσώπων.

- Ἔπειτα, στὴν ἐνέργεια τῆς διακοπῆς τοῦ μνημοσύνου ὁ π. Αὐγουστῖνος δὲν ἦταν μόνος• μαζί του εἶχαν διακόψει τὸ μνημόσυνο δύο ἐπίσης ἄλλοι μητροπολῖται τῶν λεγομένων νέων χωρῶν (ὁ Ἐλευθερουπόλεως Ἀμβρόσιος καὶ ὁ Παραμυθίας Παῦλος), καθὼς καὶ ὅλο σχεδὸν τὸ Ἅγιο Ὄρος. Ἂς σημειωθῇ ἀκόμη, ὅτι πίσω ἀπὸ αὐτοὺς βρισκόταν μὲ τὸ κῦρος τῆς γνώμης του ὁ σεβαστὸς κανονολόγος ἀρχιμ. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος, τὴν δὲ ἐνέργειά τους στήριζε μὲ τὴν ἐμβρίθειά του ὁ καθηγητὴς τοῦ κανονικοῦ δικαὶου τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ἀείμνηστος Κωνσταντῖνος Μουρατίδης.- Ὁ πατριάρχης Δημήτριος, κατὰ κοινὴ ἐκτίμησι, διέφερε ἀρκετὰ ἀπὸ τὸν Ἀθηναγόρα. Καὶ εἶνε γεγονὸς ὅτι ἐπὶ τῆς πατριαρχείας του ὁ οἰκουμενιστικὸς οἶστρος εἶχε κάπως ἀνασταλῆ. Καὶ πάλι ὅμως ὄχι πλήρως. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἐπὶ Δημητρίου ὁ π. Αὐγουστῖνος δὲν ἔπαυσε νὰ ἀγωνιᾷ. Ὅταν δὲ καὶ ὁ Δημήτριος ὡδηγήθηκε στὴ ῾Ρώμη καὶ συμπροσευχήθηκε μὲ τὸν πάπα ―ὅλοι γνωρίζουν ποιός κινοῦσε καὶ τότε τὰ νήματα―, ὁ ἱεράρχης τῆς Φλωρίνης ἔγραψε σὲ ἐπιστολή του (τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1988) πρὸς ἱεράρχη τοῦ Πατριαρχείου μεταξὺ ἄλλων• «Δὲν σᾶς ἀποκρύπτω, τίμιε πάτερ, ὅτι ἤδη εἰς τὴν καρδίαν ἐνίων ἀρχιερέων συντελεῖται κρίσις συνειδήσεως, ἐὰν καὶ κατὰ πόσον δύναται πλέον νὰ μνημονεύεται τὸ ὄνομα τοῦ οἰκουμενικοῦ πατριάρχου, ὡς μὴ ὀρθοτομοῦντος τὸν λόγον τῆς ἀληθείας».- Ἐὰν λοιπὸν ὁ ἐπίσκοπος Φλωρίνης αἰσθανόταν ἔτσι ἐπὶ Δημητρίου, ἀντιλαμβάνεται κανεὶς τί αἰσθανόταν ἐπὶ τοῦ ἑπομένου πατριάρχου. Τὴν σταθερὰ πεποίθησι τοῦ π. Αὐγουστίνου ὅτι ἐπεβάλλετο ἐκ νέου διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου μποροῦν νὰ βεβαιώσουν ἄνθρωποι τοῦ στενοῦ περιβάλλοντός του, ἐν οἷς πρῶτος ὁ σημερινὸς διάδοχός του. Παρακολουθῶν ὁ ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος τὰ νέα τολμηρότερα ἀνοίγματα τοῦ πατριάρχου Βαρθολομαίου ἀκούστηκε κατ᾽ ἐπανὰληψιν νὰ λέῃ• «Ἀναζητῶ μερικοὺς ὁμοψύχους ἱεράρχας γιὰ νὰ ἐπαναλάβωμε τὴν διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου». Αὐτὸ τὸ συζητοῦσε μὲ ἀδελφούς του ἱεράρχας, οἱ ὁποῖοι μποροῦν ἐπίσης νὰ τὸ ἐπιβεβαιώσουν. Ἀλλὰ καὶ στὸν ἴδιο τὸν κ. Βαρθολομαῖο τὸ ἐξέφρασε κατ᾽ ἐπανὰληψιν ῥητῶς καὶ μάλιστα γραπτῶς. Καὶ ναὶ μὲν λόγῳ τῆς ἀσθενείας τοῦ βαθυτάτου γήρατος καὶ τῆς κάμψεως τῶν δυνὰμεών του δὲν ἠδυνήθη ν᾽ ἀναλάβῃ μόνος τὸν ἀγῶνα αὐτὸν, τὸ πνεῦμα του ὅμως ἦταν πρόθυμο πρὸς διακοπήν, καὶ τοῦτο εἶνε ποὺ ἐνδιαφέρει ἐν προκειμένῳ.

- Παρὰ ταῦτα ἐχθρὸς τοῦ Πατριαρχείου δὲν ὑπῆρξε ποτέ, ὅπως νόμισαν μερικοί. Ἡ ἀπάντησί του σ᾽ αὐτοὺς εἶνε, ὅτι εἶνε «πολέμιος προσώπων, ὄχι θεσμῶν». Σεβόταν τὸ Πατριαρχεῖο, διαφωνοῦσε ὅμως μὲ τοὺς νεωτερισμοὺς τῶν συγκεκριμένων καινοτόμων πατριαρχῶν καὶ ἔτσι ἔφθανε στὴν πρόθεσι διακοπῆς τοῦ μνημοσύνου. Ὁ ἴδιος ἄλλοτε ἐπρότεινε νὰ γίνῃ ἡ Ἑλλὰς πατριαρχεῖο ἢ νὰ μετακινηθῇ ἡ ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι στὸ Ἅγιο Ὄρος• καὶ ὁ ἴδιος πάλι, ὅταν στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος συνέβαιναν πράγματα ἀντίθετα μὲ τοὺς ἱ. κανόνες, ἔφθανε νὰ κάνῃ στροφὴ πρὸς τὸ Πατριαρχεῖο. Τί δείχνουν αὐτά, μήπως «ἐλαφρίαν»6 καὶ ἀσυνέπεια; Κάθε ἄλλο• δείχνουν, ὅτι γνώμονα εἶχε πάντα τοὺς ἱ. κανόνας, τὴν κανονικὴ τάξι τῆς Ὀρθοδοξίας. Μὲ τὸ κίνητρο αὐτὸ λοιπὸν ἄλλοτε ἐκινεῖτο πρὸς συσπείρωσιν γύρω ἀπὸ τὸ Φανὰρι, καὶ ἄλλοτε ἔκανε διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου τῶν καινοτόμων, γιὰ τὴν ὁποία ποτέ δὲν μεταμελήθηκε.

- Ἀπόδειξις ὅτι δὲν μεταμελήθηκε εἶνε καὶ τὸ ὅτι, ὅταν ἐπέστρεψε στὴν Ἀθήνα ἀπὸ τὴν Πόλι τὸν Μάιο τοῦ 1987, ἔκανε μεγάλη βραδινὴ ὁμιλία μὲ θέμα «Ἐντυπώσεις ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι», τὴν ὁποία ὅποιος θέλει μπορεῖ νὰ τὴν ἀκούσῃ. Τίποτε ἐκεῖ δὲν λέει περὶ μεταμελείας καὶ συγγνώμης. Ἐκεῖνο ποὺ κατὰ τὴν ἐπίσκεψί του στὸ Πατριαρχεῖο φαίνεται ὅτι εἶπε στὸν Δημήτριο, μπορεῖ νὰ συνοψισθῇ στὴν φράσι «Σᾶς κρίναμε κάπως αὐστηρὰ ἐμεῖς ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, ἐνῷ σεῖς ἐδῶ θηριομαχεῖτε». Συγγνώμη ὅμως γιὰ τὴν διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου ποτέ δὲν ζήτησε. Αὐτὴ εἶνε ἡ ἀλήθεια.

* * *

Δὲν ἦταν λοιπὸν καθόλου «ἀτυχὴς» ἐνέργεια ἡ διακοπὴ τοῦ μνημοσύνου• ἦταν μία νηφαλία ἐκκλησιαστικὴ πρᾶξις, καλῶς θεμελιωμένη στὸ ἔδαφος τῶν ἱ. κανόνων, τοὺς ὁποίους πάντοτε ὁ π. Αὐγουστῖνος ἐσέβετο.

Ὁ Φλωρίνης, χωρὶς νὰ τοῦ λείπῃ ἡ τόλμη ν᾽ ἀναγνωρίζῃ λάθη καὶ νὰ ζητᾷ συγγνώμη, ἦταν σταθερὸς καὶ συνεπὴς σὲ ἐνέργειες ποὺ τοῦ ὑπαγόρευσε ἡ πιστότης στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ συνέπεια στὶς ὑποσχέσεις ποὺ ἔδωσε κατὰ τὴν χειροτονία του.