- Ἕνα μάθημα ὀρθόδοξης ἐπιβίωσης

τοῦ (†) π. Σεραφεὶμ Ρόουζ

Στὴν εἰσαγωγὴ τῆς σειρᾶς τῶν μαθημάτων του ὁ π. Σεραφεὶμ δήλωσε:

Ἕνας μεγάλος κίνδυνος τῆς ἐποχῆς μας γιὰ τὴν κίνηση αὐτῶν ποὺ προσέρχονται στὴν Ὀρθοδοξία εἶναι αὐτὸ ποὺ κάποιος μπορεῖ νὰ ἀποκαλέσει, σὲ πολὺ ἁπλῆ γλῶσσα, φαινόμενο τῶν «πνευματικῶν μπαμπουΐνων», δηλαδὴ τῶν ἀνθρώπων ποὺ φαινομενικὰ εἶναι ὀρθόδοξοι καὶ ὑπερηφανεύονται ὅτι εἶναι πολὺ σωστοὶ στὴν ὀρθοδοξία τους, ἀλλὰ βαθειὰ μέσα τους δὲν ἔχουν ἀλλάξει πραγματικά, δὲν καλλιεργοῦνται στὴν Ὀρθοδοξία καὶ παραμένουν κομμάτι τοῦ σύγχρονου κόσμου ὁ ὁποῖος εἶναι ριζωμένος στὸν ἀντι-Χριστιανισμό.

Ἐπειδὴ δὲν καλλιεργοῦνται, δὲν βλέπουν τὴν σύγκρουση μεταξὺ τῆς ἀληθινῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ κόσμου, τὸν ὁποῖο δὲν ἔχουν ἀκόμη ἀφήσει πίσω τους. Σὲ ἀντιδιαστολὴ μὲ αὐτό, μία μεταστροφὴ στὴν ἀληθινὴ Ὀρθοδοξία πρέπει νὰ εἶναι ὁλοκληρωτική, πρέπει νὰ ἔχει ἐπιπτώσεις σὲ ὅλα ὅσα κανεὶς πράττει, στὸν τρόπο ποὺ κάποιος βλέπει τὰ πράγματα καὶ ἀξιολογεῖ τὸ καθετὶ στὴ ζωή του. Διαφορετικά, ἡ Ὀρθοδοξία γίνεται ἄλλη μία αἵρεση, ἡ ὁποία διαφοροποιεῖται μόνο ἐξωτερικὰ ἀπὸ ἄλλες αἱρέσεις ὅπως ὁ Μορμονισμός.

Ἐὰν κάποιος κοιτάξει σὲ ὅλες τὶς αἱρέσεις, εἶναι ὅλες στὸ ἴδιο ἐπίπεδο· εἶναι ὅλες σὰν νὰ ἔχουν μία μόνο διάσταση, χωρὶς τίποτα βαθύτερο – διαφέρουν μόνο κατὰ τὸ δόγμα. Ἐὰν ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι μία ἀπὸ αὐτές, τότε δὲν εἶναι ἡ Ἀλήθεια, ἀλλὰ ἁπλῶς μία αἵρεση μέσα στὶς πολλές.

Ἀλλὰ ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι κυρίως ἡ Ἀλήθεια, καὶ θὰ ἔπρεπε νὰ ἀλλάζει ὁλοσχερῶς τὴ ζωὴ κάποιου. Γι᾽ αὐτό, προκειμένου νὰ ἔχουμε αὐτὴ τὴν ὁλικὴ ὀρθόδοξη ἄποψη γιὰ τὸν κόσμο, πρέπει συνεχῶς νὰ παιδαγωγούμαστε, νὰ πηγαίνουμε βαθύτερα, στὰ οὐσιώδη καὶ καίρια...

Αὐτὴ ἡ σειρὰ μαθημάτων θὰ ἐπικεντρωθεῖ στὰ πιὸ σημαντικὰ κινήματα καὶ στοὺς πιὸ σημαντικοὺς συγγραφεῖς ποὺ βοήθησαν νὰ διαμορφωθεῖ ἡ νοοτροπία ποὺ ἔχουμε σήμερα. Ἐὰν κάποιος δὲν ἐπαγρυπνεῖ γιὰ ὅλα αὐτά, μπορεῖ νὰ εἶναι φυσικὰ ὀρθόδοξος, ἀλλὰ διατρέχει μεγάλο κίνδυνο, διότι τὰ διάφορα κινήματα τῆς διανόησης ποὺ ἔχουν διαμορφωθεῖ κατὰ τοὺς τελευταίους ὀκτὼ ἢ ἐννέα αἰῶνες τὸν ἐπηρεάζουν ἄμεσα καὶ δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίζει πῶς νὰ ἀπαντήσει σὲ αὐτὰ ἐὰν δὲν τοῦ εἶναι σαφές, ποῦ εἶναι σωστά, ποῦ σφάλλουν καὶ πῶς ἔχουν προκύψει.

Κάποιος μπορεῖ νὰ βρεθεῖ σὲ πολὺ ἐπισφαλῆ θέση, ἀκόμη καὶ στὴ θέση ἑνὸς «ὀρθόδοξου συντηρητικοῦ» ποὺ ἁπλῶς κάθεται στὴ γωνιά του καὶ λέει: «Ὤ! Πιστεύω αὐτὸ καὶ ὁ,τιδήποτε ἄλλο εἶναι κακό». Αὐτό, φυσικά, εἶναι πολὺ ψεύτικο, διότι πρέπει νὰ ἔχεις ἐπαφὴ μὲ τὸν κόσμο: τὰ παιδιά σου πηγαίνουν στὸ σχολεῖο, διαβάζεις ἐφημερίδες, ἔχεις ἐπαφὴ μὲ ἀνθρώπους ποὺ πιστεύουν διαφορετικὰ πράγματα, ἀκόμη καὶ μὲ ὀρθόδοξους ἀνθρώπους ποὺ δὲν ξέρουν τί πιστεύουν. Ἐὰν δὲν ἔχεις ἐπίγνωση περὶ τίνος πρόκειται, ἡ ὀρθοδοξία σου θὰ μολυνθεῖ, χωρὶς κἂν νὰ τὸ γνωρίζεις, μὲ ὅλα τὰ εἴδη τῶν σύγχρονων ἰδεῶν.

Θὰ πηγαίνεις στὴν ἐκκλησία τὴν Κυριακὴ καὶ τὴν ὑπόλοιπη ἑβδομάδα θὰ ζεῖς μὲ κάποιο ἄλλο εἶδος προτύπων, τὰ ὁποῖα μπορεῖ νὰ εἶναι καταστροφικά. Προκειμένου νὰ τὸ ἀποφύγουμε αὐτό, πρέπει νὰ ἀκολουθήσουμε τὴ συμβουλὴ τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου καὶ νὰ ἀρχίσουμε νὰ εἰσπράττουμε ἀπὸ τὸν κόσμο γύρω μας τὴ σοφία –ὅπου ὑπάρχει σοφία– καὶ ὅπου ὑπάρχει ἀνοησία, νὰ γνωρίζουμε γιατί αὐτὸ εἶναι ἀνοησία.

(π. Σεραφεὶμ Ρόουζ Ἡ ζωὴ καὶ τὰ ἔργα του Β΄,

ἐκδ. Μυριόβιβλος, Ἀθῆναι 2006, σσ. 393-395)